Self Awareness ေကာင္းေအာင္ ဘယ္လိုုလုုပ္ေဆာင္မလဲ?

 Laura Cho

Self Awareness ေကာင္းေအာင္ ဘယ္လိုုလုုပ္ေဆာင္မလဲ?
Emotional Intelligence ဆိုုတာ ခုုေနာက္ပုုိင္းမွာ လူေျပာမ်ားတဲ့အေၾကာင္းအရာတစ္ခုုပါ။ လူတစ္ေယာက္ေတာ္တာ ေအာင္ျမင္တာသူ႔ရဲ႕ ဥာဏ္ရည္ (IQ) ဆိုုတာထက္ စိတ္ခံစားခ်က္ဆိုုင္ရာ ေကာင္းမြန္မႈ (EQ) ကပုုိအေရးပါတယ္ဆိုုျပီး ေျပာလာၾကပါတယ္။ Emotional Intelligence မွာ အဓိကအားျဖင့္ အပိုုင္းေလးပိုုင္းပါပါတယ္။

၁) Self Awareness လိုု႔ေခၚတဲ့ မိမိကုုိယ္ကုုိယ္သိရွိမႈ
၂) Self Management လိုု႔ေခၚတဲ့ မိမိကုုိယ္ကုုိယ္စီမံခန္႔ခြဲႏိုု္င္မႈ
၃) Social Awareness လုုိ႔ေခၚတဲ့ အျခားသူမ်ားကိုုနားလည္မႈ
၄) Relationship Management လုုိ႔ေခၚတဲ့ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးစီမံခန္႔ခြဲႏိုုင္မႈ
ဒီပုုိ႔စ္မွာေတာ့ ပထမဆံုုးအခ်က္ျဖစ္တဲ့ Self Awareness တစ္နည္းအားျဖင့္ မိမိကုုိယ္ကုုိယ္သိရွိမႈ ေကာင္းေအာင္ လုုပ္ေဆာင္လုုိ႔ရမဲ့နည္းလမ္းေလးေတြကိုု မွ်ေ၀ေပးခ်င္ပါတယ္။
(၁) သင္ခံစားခ်က္ရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကုုိေလ့လာပါ
သင့္ရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ဟာ အရမ္းကိုုပါ၀ါၾကီးတဲ့လက္နက္တစ္ခုုလိုုပါပဲ။ စိတ္ခံစားခ်က္ေၾကာင့္ အျခားအရာေတြမွာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြကုုိျဖစ္ေစပါတယ္။ ဥပမာ - လူတစ္ေယာက္ကုုိ ကုုိယ္ကစိတ္ဆိုုးတဲ့အခါ စိတ္လိုုက္မာန္ပါနဲ႔ရုုိင္းရုုိင္းစိုုင္းစုုိင္းေျပာလုုိက္မိမယ္ဆုုိရင္ ဒီလူနဲ႔မိတ္ေဆြ ျပတ္ႏုုိင္တယ္။ အျခားသူေတြကလည္း ကိုုယ့္ကုုိယ္ေဒါသၾကီးသူလိုု႔ယူဆသြားမယ္။ ဒါေတြဟာ စိတ္ခံစားခ်က္ရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ေတြပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကုုိယ့္စိတ္ထဲမွာခံစားခ်က္တစ္ခုုခုုျဖစ္လာျပီဆုုိရင္ ဒီစိတ္ခံစားခ်က္ဟာ ဘယ္လိုုအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကုုိျဖစ္ေစလဲဆုုိတာကုုိ သတိျပဳေလ့လာသင့္ ပါတယ္။ ဒီလိုုလုုပ္ျခင္းအားျဖင့္ အက်င့္လိုုျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ကုုိယ့္ရဲ႕ဘယ္စိတ္ခံစားခ်က္က ဘယ္လိုုအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကုုိျဖစ္ေစသလဲဆုုိတာကုုိ သိလာတဲ့အခါ ကုုိယ္လိုုခ်င္တဲ့ေကာင္းမြန္တဲ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြကုုိ သတိျပဳလုုပ္ေဆာင္မိမွာပါ။
၂) စိတ္ခံစားခ်က္ကုုိ ရုုပ္ပုုိင္းဆိုုင္ရာျဖင့္ခံစားပါ
စိတ္ခံစားခ်က္တစ္ခုုကုုိခံစားရတဲ့အခါမွာ ကုုိယ္ခႏၶာမွာလည္း ရုုပ္ပုုိင္းဆုုိင္ရာေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္ေပၚ ပါတယ္။ ဥပမာ - လူေရွ႕မွာစကားေျပာရမဲ့အခါမွာ အရင္ဆံုုးရင္တုုန္လာတာ၊ အသက္ရႈျမန္လာတာ စသည္ျဖင့္ ရုုပ္ပုုိင္းဆုုိင္ရာေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာကုုိယ္က ဒါကုုိသတိျပဳမိရင္ ကိုုယ့္ရဲ႕ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္ကုုိေပ်ာက္ေအာင္ ပံုုမွန္အသက္ရႈေပးျခင္း၊ မ်က္စိမိွတ္ျပီးကုုိယ္ေျပာရမဲ့လူေတြ အမ်ားၾကီးေရွ႕မွာေရာက္ေနသလိုုစဥ္းစားျခင္း စသည္ျဖင့္လုုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ မိမိရဲ႕ေၾကာက္ရြံ႕မႈဆုုိတဲ့ စိတ္ခံစားခ်က္ကိုုေလ်ာ့ခ်ႏုုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကိုုအေလ့အက်င့္အေနနဲ႔ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ကိုုယ့္ရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ျဖစ္မလာခင္မွာ ရုုပ္ပုုိင္းဆုုိင္ရာေျပာင္းလဲမႈကုုိသတိျပဳမိျပီး အခ်ိန္မီထိန္းခ်ဳပ္လာႏိုင္ပါတယ္။
၃) စိတ္ခံစားခ်က္မေကာင္းမႈေၾကာင့္ ကုုိယ့္ကုုိယ္ကုုိအရူးအလုုပ္မခံပါနဲ႔
တစ္ခါတစ္ရံမွာ အလုုပ္ထဲမွာအဆင္မေျပလုုိ႔ဘဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္္စံုုတစ္ရာေၾကာင့္စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ ျပီးစိတ္ခံစားခ်က္မေကာင္းတဲ့အခါ အရာရာကုုိအဆုုိးျမင္လာတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ - အလုုပ္ထဲမွာ ကုုိယ့္ရဲ႕အထက္လူၾကီးက စိ္တ္တုုိျပီးဆူေငါက္လုုိက္တာမ်ဳိး၊ ကုုိယ္လုုပ္ေဖာ္ကုုိင္ဖက္နဲ႔စကားေျပာ အဆင္မေျပတာမ်ဳိးျဖစ္တဲ့အခါမွာ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ျပီး အလုုပ္ကုုိမုုန္းတီးလာတာ၊ မိသားစုုနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအဆင္မေျပတာ၊ ကုုိယ့္ဘ၀ၾကီးမွာအရာရာကေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ေနတာ စတဲ့စိတ္ခံစားခ်က္ မေကာင္းမႈေတြက ဆက္တုုိက္ျဖစ္လာျပီး ဆံုုးျဖတ္ခ်က္အမွားေတြခ်မိတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုုျဖစ္လာခဲ့ရင္ ကုုိယ့္ရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ကုုိအလုုိမလိုုက္ဘဲ ခံစားခ်က္ဆုုိတာတည္ျမဲတဲ့အရာမဟုုတ္ ဘူးဆိုုတာကိုု သိရွိျပီးအေရးၾကီးတဲ့ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ေတြ၊ စိတ္လိုုက္မာန္ပါလုုပ္တာမ်ဳိးေတြကုုိေရွာင္ၾကဥ္ မိလာပါလိမ့္မယ္။
၄) ဘယ္အရာကုုိဘာေၾကာင့္လုုပ္သလဲဆုုိတဲ့ေမးခြန္းေမးပါ
Self Awareness ေကာင္းဖိုု႔အတြက္လုုပ္လုုိ႔ရတဲ့ ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတစ္ခုုကေတာ့ မိမိစိတ္ခံစားခ်က္ရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကုုိသိရွိဖုုိ႔ပါ။ ကုုိယ့္ရဲ႕အျပဳအမူတစ္ခုုဟာ ဘာေၾကာင့္ဒီလိုုျပဳမူရသလဲ ဆုုိတာကုုိ သတိထားျပီးကုုိယ့္ကုုိယ္ကုုိေမးခြန္းေမးဖို႔ပါ။ ဒီလိုုလုုပ္ေဆာင္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ကုုိသတိျပဳမိလာျပီး ဘယ္လိုုစိတ္ခံစားခ်က္က ဘယ္လိုုအျပဳအမူကုုိလုုပ္ေဆာင္ေစ လဲဆုုိတာကုုိ သိရိွလာႏုုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ - စိတ္ဓာတ္က်ျပီးလုုပ္ခ်င္ကုုိင္ခ်င္စိတ္မရွိတဲ့အခါမွာ ကုုိယ့္ကုုိယ္ကုုိေမးရမွာက ဘယ္အရာကကုုိယ့္ကုုိစိတ္ဓာတ္က်ေစတာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ဒီလိုုခံစားခ်က္ ကုုိျဖစ္ေစတာလဲဆိုုတာကုုိ ေမးခြန္းေမးျပီးသံုုးသပ္လုုိက္ရင္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္က်ရင္ဒီလိုုမျဖစ္ေအာင္ သတိထားေရွာင္ၾကဥ္လာႏုုိင္ပါတယ္။
၅) အျခားသူမ်ားထံမွ သေဘာထားကုုိေမးျမန္းပါ
Self Awareness ေကာင္းဖုုိ႔ဆိုုတာ ကုုိယ့္ကုုိယ္ကုုိပဲဆန္းစစ္ေနရံုုနဲ႔လည္းမရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုုရင္ တစ္ခ်ဳိ႕အရာေတြကိုု ကုုိယ္ကုုိယ္တုုိင္မျမင္ႏုုိင္မသိႏုုိင္တဲ့အတြက္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကုုိယ့္ရဲ႕မိသားစုု၊ အရင္းႏွီးဆံုုးမိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းလုုပ္ေဖာ္ကိုုင္ဖက္ေတြထံကလည္း သေဘာထားကုုိ ေမးျမန္းတဲ့အခါ ကုုိယ္မထင္ထားတဲ့မျမင္တဲ့အရာေတြကုုိ သိရွိလာႏုုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ - လုုပ္ငန္းခြင္မွာ ကုုိယ့္ရဲ႕လုုပ္ေဖာ္ကုုိင္ဖက္ (သုုိ႔မဟုုတ္) ကုုိယ့္အထက္လူၾကီးထံကေန ဘယ္လိုုအေျခအေနမ်ဳိးေတြမွာ ဘယ္လိုုအျပဳအမူမ်ဳိးကုုိလုုပ္ေဆာင္မိတတ္လဲဆိုုတာကုုိ ေမးျမန္းႏုုိင္သလိုု ဘယ္စိတ္ခံစားခ်က္က ဘယ္လိုုအျပဳအမူေတြကိုု ျဖစ္ေစသလဲဆုုိတာကုုိလည္း ေမးျမန္းသိရွိႏုုိင္ပါတယ္။
Self Awareness တစ္နည္းအားျဖင့္ မိမိကုုိယ္ကုုိယ္သတိျပဳမိျခင္းက အေျခအေနေတြကိုုေျပာင္းလဲလိုု႔ မရႏိုုင္ရင္ေတာင္ ကုုိယ့္ရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ကုုိဘယ္လိုုသတိထားၾကည့္ရႈျပီး ေကာင္းမြန္တဲ့အရာေတြကုုိ လုုပ္ေဆာင္မိဖုုိ႔ မေကာင္းတဲ့အရာေတြကိုုမလုုပ္ေဆာင္မိေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ႏုုိင္ဖိုု႔ကိုု အမ်ားၾကီး အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏုုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုုမိမိရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကိုုသတိျပဳမိလာတဲ့အခါမွာ မိမိကုုိယ္ကုုိယ္စီမံခန္႔ခြဲမႈဟာ ပုုိမိုုလြယ္ကူလာႏုုိင္ပါတယ္။
မိမိကုုိယ္ကုုိယ္စီမံခန္႔ခြဲႏုုိင္ေအာင္ ဘယ္လိုုနည္းလမ္းေတြနဲ႔လုုပ္ေဆာင္ႏုုိင္သလဲဆုုိတာကုုိ ေနာက္ပုုိ႔စ္တစ္ခုုမွာ ေရးေပးပါမယ္။
ဒီအေၾကာင္းအရာေလးကုုိ Emotional Intelligence 2.0 ဆိုုတဲ့စာအုုပ္ေလးကိုု မွီျငမ္းကိုုးကား ေရးသားထားပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းအရာေလးကုုိ မိမိမိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႔လည္း share ႏုုိင္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ ထပ္ေရးမဲ့ အပိုုင္း (၃) ပုုိင္းကိုုဖတ္ခ်င္တယ္ဆိုုရင္ ဒီစာမ်က္ႏွာေလးကုုိ see first လုုပ္ထားႏုုိင္ပါတယ္။
#howtoimprove #selfawareness #emotionalintelligence
#Laura_Cho
Career Coach
Emotional Intelligence အေၾကာင္းေရးထားတဲ့ပုုိ႔စ္ကုုိ ေအာက္ကလင့္မွာဖတ္ရႈႏုုိင္ပါတယ္။
https://www.facebook.com/laurachocareercoach/photos/a.685205441657361.1073741828.684279225083316/780926205418617/?type=3&theater