"ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြရဲ ့ေခတ္သစ္ျပသနာ(၂): ဂိမ္း စြဲျခင္း"
“ခင္ဗ်ားရဲ ့သားေလးမွာ စိတ္ေရာဂါ တစ္ခုုခုု ရွိေနပံုုပဲဗ်”
ရန္ကုုန္ကက်ေနာ္ ့မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္နဲ ့ဖုုန္းစကားေျပာရင္း သူ ့သားအေၾကာင္းေျပာျဖစ္ တာပါ။လြန္ခဲ့တဲ ့လက သူ ့သားက က်ေနာ့္အိမ္မွာ တစ္ပါတ္ေလာက္ လာေနတယ္။ က်ေနာ့္သား နဲ ့လာေနရင္း စကၤာပူက ေက်ာင္းေတြ၊ပညာေရးေတြေလ့လာ ရေအာင္ဆိုုၿပီး က်ေနာ္ ့မိတ္ေဆြက ပိုု ့လုုိက္တာ။ကေလးကလဲ ၁၀တန္းေအာင္ကာစဆိုုေတာ ့ စကၤာပူမွာ ေက်ာင္းလာတက္ရင္ အဆင္သင္ ့ျဖစ္ေအာင္ဆုုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ ့ေပါ ့..
က်ေနာ္ ဒီလုုိေျပာလိုုက္ေတာ ့မိတ္ေဆြက အံၾသသြားတယ္။ မယံုုနိင္တဲ ့ေလသံနဲ ့.. “ဟုုတ္ပါ ့မလား..ဆရာရယ္၊ဒီမွာတုုန္းက
အဲဒီေတာ ့က်ေနာ္က..”က်ေနာ္ေျပာခ်င္တ
“ဟုုတ္တယ္ ဆရာေရ..ဒီဂိမ္း ကစားတာကေတာ ့ေတာ္ေတာ္ဆုုိးတယ္၊အိမ္မွာလ
“ခင္ဗ်ားရဲ ့သားကိုု က်ေနာ္ ေစာင္ ့ၾကည့္ျဖစ္တယ္ဗ်၊မနက္အိပ္ရာ
“အဲဒီေတာ ့သူက ဟုုတ္တယ္၊ဆရာေရ..ဒီမွာေနတုု
“တကယ္ေတာ ့ဒီျပသနာဟာ ခင္ဗ်ားသားတစ္ေယာက္ထဲ မဟုုတ္ဘူးဗ်..အခုုေခတ္ လူငယ္တစ္ခ်ိဳ ့မွာ ျဖစ္ေနတာ၊လူငယ္ဆုုိတာ စူးစမ္းခ်င္စိတ္ရွိရမယ္၊ဘ၀အ
“လြန္ခဲ ့တဲ့ ၃ရက္ေလာက္ကပဲ BBC သတင္းမွာ ဖတ္လုုိက္ရတယ္..”Gaming addiction classified as disorder by WHO” ဂိမ္းစြဲတာကိုု ကမၻာ ့က်န္းမာေရးအဖြဲ ့ၾကီး WHO က စိတ္ေရာဂါတစ္ခုုလုုိ သတ္မွတ္ေတာ ့မယ္ ဆုုိျပီးေတာ ့။ ဒါေၾကာင္ ့..ခင္ဗ်ားရဲ ့သားေလးမွာ စိတ္ေရာဂါ တစ္ခုုခုု ရွိေနပံုုပဲဗ်..လိုု ့ေစာေစာက ေျပာခဲ့တာ”..လိုု ့က်ေနာ္ ရွင္းျပျဖစ္တယ္။
သူက.. “က်ေနာ္ သေဘာေပါက္ပါျပီ ဆရာ.က်ေနာ္တိုု ့လဲ သားကိုု ဒီလုုိ ဂိမ္းစြဲၿပီး သူ ့ဘ၀အတြက္ အက်ိဳးယုုတ္တာမ်ိဳး မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး..ဆရာ။ ဒါနဲ ့ အျပင္းေျပ ဂိမ္းကစားတာနဲ ့ဂိ္မ္းစြဲတာကိုု ဘယ္လုုိ ခြဲလုုိ ့ရမလဲ ဆရာ”..လိုု ့သူက ေမးတယ္။
“WHO က ICD(International Classification of Diseases) လိုု ့ေခၚတဲ ့ေရာဂါမ်ားကိုု အမ်ိဳးအစား သတ္မွတ္ျခင္း အသစ္တစ္ခုုကိုု ဒီနွစ္ ၂၀၁၈ မွာ ထုုတ္ျပန္လိမ္ ့မယ္..တဲ့၊ အဲဒီထဲ မွာ ဒီဂိမ္းစြဲတာကိုု “Gaming Disorder” လိုု ့ပါလာလိ္မ့္မယ္...လိုု ့ဆုုိတယ္။ ဒီ Gaming disorder လိုု ့ သတ္မွတ္ ဖုုိ ့အတြက္ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ကေတာ ့(၁)ဂိ္မ္းကစားတဲ ့အေပၚမွာ မိမိကုုိယ္ကိုုယ္ မထိန္းခ်ဳပ္ နိုုင္တာ၊(၂) တၿခားလုုပ္ရ၊ကိုုင္ရမယ္ ့ကိစၥေတြ ထက္ ဂိမ္းကစားတာကိုု ဦးစားေပးမိေနတာ(၃) ဂိမ္းကစားလုုိ ့မေကာင္းတ ့ဲအက်ိဳးဆက္ေတြရွိေနမယ္ ့(ဥပမာ..ေငြကုုန္တာ၊အခ်ိန္က
အဲဒီေတာ ့သူက.. “ဒါဆုုိ က်ေနာ္ ့သားအတြက္ ဘာလုုပ္ရမလဲ ဆရာ”..တဲ့။
က်ေနာ္က.. “လုုပ္ရမွာကေတာ ့ သားကိုု ဒီအေၾကာင္းေတြ ရွင္းျပပါ၊ ဂိမ္းစြဲတာကေန အေပ်ာ္တန္း ကစားတာေလာက္ကိုု ေလ်ွာ ့ခ်ခိုုင္းပါ၊ ျဖစ္နုုိင္ရင္ တတ္ကၽြမ္းသူ၊ စိတ္ပညာရွင္၊ ဆရာ၀န္ေတြနဲ ့ ေဆြးေႏြးပါ၊ ျမန္မာျပည္မွာေတာ ့ရွိမရွိ မသိဘူး..အေနာက္နုုိင္ငံေတြမ
“ဆရာေရ..ဒီမွာလဲ လူငယ္တစ္ခ်ိုဳ ့ဂိမ္းဆုုိင္မွာ အျမဲပဲ..ဒီလူငယ္ေတြ ဂိမ္းစြဲတဲ့ ျပသနာအတြက္ က်ေနာ္တိုု ့တစ္ဦးခ်င္းအျပင္ အဖြဲ ့အစည္းေတြအေနနဲ ့ လုုပ္သင္ ့တာေတြ ရွိလား..နိုုင္ငံတကာေရာ လုုပ္ေနတာ ရွိလား”
“က်ေနာ္ သိသေလာက္ေတာ ့..ဂ်ပန္နဲ ့တရုုတ္ နုုိင္ငံေတြမွာ လူငယ္ေတြ ဂိမ္းကစားတဲ့အခ်ိန္ေတြကိုု ကန္ ့သတ္ထားတယ္..လိုု ့ၾကားရတယ္။ ဒါေပမယ္ ့ဒီၿပသနာဟာ လူငယ္ေတြနဲ ့ သူတိုု ့ရဲ့အနာဂါတ္ အတြက္ ျပသာနာဆုုိေတာ ့ က်ေနာ္တုုိ ့အားလံုုးရဲ ့ျပသနာေပါ ့ဗ်ာ.အဲဒီေတာ ့ေခတ္သစ္ နည္းပညာ ေတြရဲ့ ေကာင္းတဲ့အပိုုင္းကိုု ယူ၊ အႏၱရာယ္ ရွိနိင္တာကိုု သတိနဲ ့တားဆီးဖုုိ ့က အားလံုုး ၀ိုုင္းလုုပ္ၾကရမွာ မဟုုတ္လား.”
“ကဲ..ဒီတစ္ခါေတာ ့စကားေတြလဲ ေတာ္ေတာ္ ေျပာျဖစ္သြားျပီ.. က်ေနာ္ရန္ကုုန္လာရင္ ေတြ ့ၾကေသး တာေပါ ့ဗ်ာ..
“သားအတြက္ အခုုလိုု အက်ိဳးရွိတာေျပာျပလုုိ ့ေက်းဇူးတင္ပါတယ္..See you ဆရာ”
ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ျမင္ၾကပါေစ..
ေဒါက္တာေအာင္မ်ိဳး
(ဇန္န၀ါရီ ၆၊၂၀၁၈)
Ref: “Gaming addiction classified as disorder by WHO” by Jan Wakefield from BBC News,Technology,2 January 2018
“ခင္ဗ်ားရဲ ့သားေလးမွာ စိတ္ေရာဂါ တစ္ခုုခုု ရွိေနပံုုပဲဗ်”
ရန္ကုုန္ကက်ေနာ္ ့မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္နဲ ့ဖုုန္းစကားေျပာရင္း သူ ့သားအေၾကာင္းေျပာျဖစ္ တာပါ။လြန္ခဲ့တဲ ့လက သူ ့သားက က်ေနာ့္အိမ္မွာ တစ္ပါတ္ေလာက္ လာေနတယ္။ က်ေနာ့္သား နဲ ့လာေနရင္း စကၤာပူက ေက်ာင္းေတြ၊ပညာေရးေတြေလ့လာ ရေအာင္ဆိုုၿပီး က်ေနာ္ ့မိတ္ေဆြက ပိုု ့လုုိက္တာ။ကေလးကလဲ ၁၀တန္းေအာင္ကာစဆိုုေတာ ့ စကၤာပူမွာ ေက်ာင္းလာတက္ရင္ အဆင္သင္ ့ျဖစ္ေအာင္ဆုုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ ့ေပါ ့..
က်ေနာ္ ဒီလုုိေျပာလိုုက္ေတာ ့မိတ္ေဆြက အံၾသသြားတယ္။ မယံုုနိင္တဲ ့ေလသံနဲ ့.. “ဟုုတ္ပါ ့မလား..ဆရာရယ္၊ဒီမွာတုုန္းက
အဲဒီေတာ ့က်ေနာ္က..”က်ေနာ္ေျပာခ်င္တ
“ဟုုတ္တယ္ ဆရာေရ..ဒီဂိမ္း ကစားတာကေတာ ့ေတာ္ေတာ္ဆုုိးတယ္၊အိမ္မွာလ
“ခင္ဗ်ားရဲ ့သားကိုု က်ေနာ္ ေစာင္ ့ၾကည့္ျဖစ္တယ္ဗ်၊မနက္အိပ္ရာ
“အဲဒီေတာ ့သူက ဟုုတ္တယ္၊ဆရာေရ..ဒီမွာေနတုု
“တကယ္ေတာ ့ဒီျပသနာဟာ ခင္ဗ်ားသားတစ္ေယာက္ထဲ မဟုုတ္ဘူးဗ်..အခုုေခတ္ လူငယ္တစ္ခ်ိဳ ့မွာ ျဖစ္ေနတာ၊လူငယ္ဆုုိတာ စူးစမ္းခ်င္စိတ္ရွိရမယ္၊ဘ၀အ
“လြန္ခဲ ့တဲ့ ၃ရက္ေလာက္ကပဲ BBC သတင္းမွာ ဖတ္လုုိက္ရတယ္..”Gaming addiction classified as disorder by WHO” ဂိမ္းစြဲတာကိုု ကမၻာ ့က်န္းမာေရးအဖြဲ ့ၾကီး WHO က စိတ္ေရာဂါတစ္ခုုလုုိ သတ္မွတ္ေတာ ့မယ္ ဆုုိျပီးေတာ ့။ ဒါေၾကာင္ ့..ခင္ဗ်ားရဲ ့သားေလးမွာ စိတ္ေရာဂါ တစ္ခုုခုု ရွိေနပံုုပဲဗ်..လိုု ့ေစာေစာက ေျပာခဲ့တာ”..လိုု ့က်ေနာ္ ရွင္းျပျဖစ္တယ္။
သူက.. “က်ေနာ္ သေဘာေပါက္ပါျပီ ဆရာ.က်ေနာ္တိုု ့လဲ သားကိုု ဒီလုုိ ဂိမ္းစြဲၿပီး သူ ့ဘ၀အတြက္ အက်ိဳးယုုတ္တာမ်ိဳး မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး..ဆရာ။ ဒါနဲ ့ အျပင္းေျပ ဂိမ္းကစားတာနဲ ့ဂိ္မ္းစြဲတာကိုု ဘယ္လုုိ ခြဲလုုိ ့ရမလဲ ဆရာ”..လိုု ့သူက ေမးတယ္။
“WHO က ICD(International Classification of Diseases) လိုု ့ေခၚတဲ ့ေရာဂါမ်ားကိုု အမ်ိဳးအစား သတ္မွတ္ျခင္း အသစ္တစ္ခုုကိုု ဒီနွစ္ ၂၀၁၈ မွာ ထုုတ္ျပန္လိမ္ ့မယ္..တဲ့၊ အဲဒီထဲ မွာ ဒီဂိမ္းစြဲတာကိုု “Gaming Disorder” လိုု ့ပါလာလိ္မ့္မယ္...လိုု ့ဆုုိတယ္။ ဒီ Gaming disorder လိုု ့ သတ္မွတ္ ဖုုိ ့အတြက္ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ကေတာ ့(၁)ဂိ္မ္းကစားတဲ ့အေပၚမွာ မိမိကုုိယ္ကိုုယ္ မထိန္းခ်ဳပ္ နိုုင္တာ၊(၂) တၿခားလုုပ္ရ၊ကိုုင္ရမယ္ ့ကိစၥေတြ ထက္ ဂိမ္းကစားတာကိုု ဦးစားေပးမိေနတာ(၃) ဂိမ္းကစားလုုိ ့မေကာင္းတ ့ဲအက်ိဳးဆက္ေတြရွိေနမယ္ ့(ဥပမာ..ေငြကုုန္တာ၊အခ်ိန္က
အဲဒီေတာ ့သူက.. “ဒါဆုုိ က်ေနာ္ ့သားအတြက္ ဘာလုုပ္ရမလဲ ဆရာ”..တဲ့။
က်ေနာ္က.. “လုုပ္ရမွာကေတာ ့ သားကိုု ဒီအေၾကာင္းေတြ ရွင္းျပပါ၊ ဂိမ္းစြဲတာကေန အေပ်ာ္တန္း ကစားတာေလာက္ကိုု ေလ်ွာ ့ခ်ခိုုင္းပါ၊ ျဖစ္နုုိင္ရင္ တတ္ကၽြမ္းသူ၊ စိတ္ပညာရွင္၊ ဆရာ၀န္ေတြနဲ ့ ေဆြးေႏြးပါ၊ ျမန္မာျပည္မွာေတာ ့ရွိမရွိ မသိဘူး..အေနာက္နုုိင္ငံေတြမ
“ဆရာေရ..ဒီမွာလဲ လူငယ္တစ္ခ်ိုဳ ့ဂိမ္းဆုုိင္မွာ အျမဲပဲ..ဒီလူငယ္ေတြ ဂိမ္းစြဲတဲ့ ျပသနာအတြက္ က်ေနာ္တိုု ့တစ္ဦးခ်င္းအျပင္ အဖြဲ ့အစည္းေတြအေနနဲ ့ လုုပ္သင္ ့တာေတြ ရွိလား..နိုုင္ငံတကာေရာ လုုပ္ေနတာ ရွိလား”
“က်ေနာ္ သိသေလာက္ေတာ ့..ဂ်ပန္နဲ ့တရုုတ္ နုုိင္ငံေတြမွာ လူငယ္ေတြ ဂိမ္းကစားတဲ့အခ်ိန္ေတြကိုု ကန္ ့သတ္ထားတယ္..လိုု ့ၾကားရတယ္။ ဒါေပမယ္ ့ဒီၿပသနာဟာ လူငယ္ေတြနဲ ့ သူတိုု ့ရဲ့အနာဂါတ္ အတြက္ ျပသာနာဆုုိေတာ ့ က်ေနာ္တုုိ ့အားလံုုးရဲ ့ျပသနာေပါ ့ဗ်ာ.အဲဒီေတာ ့ေခတ္သစ္ နည္းပညာ ေတြရဲ့ ေကာင္းတဲ့အပိုုင္းကိုု ယူ၊ အႏၱရာယ္ ရွိနိင္တာကိုု သတိနဲ ့တားဆီးဖုုိ ့က အားလံုုး ၀ိုုင္းလုုပ္ၾကရမွာ မဟုုတ္လား.”
“ကဲ..ဒီတစ္ခါေတာ ့စကားေတြလဲ ေတာ္ေတာ္ ေျပာျဖစ္သြားျပီ.. က်ေနာ္ရန္ကုုန္လာရင္ ေတြ ့ၾကေသး တာေပါ ့ဗ်ာ..
“သားအတြက္ အခုုလိုု အက်ိဳးရွိတာေျပာျပလုုိ ့ေက်းဇူးတင္ပါတယ္..See you ဆရာ”
ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ျမင္ၾကပါေစ..
ေဒါက္တာေအာင္မ်ိဳး
(ဇန္န၀ါရီ ၆၊၂၀၁၈)
Ref: “Gaming addiction classified as disorder by WHO” by Jan Wakefield from BBC News,Technology,2 January 2018
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။