Measles ဝက္သက္ေရာဂါ

 Dr. Tint Swe

 

Measles ဝက္သက္ေရာဂါ

သတင္း = နာဂျပည္သူေတြ ဝက္သက္ေၾကာင့္ေသဆုံး

ဝက္သက္ေရာဂါကို Measles လို႔ေခၚတယ္။ Rubella ဆိုတာက ဂ်ာမန္ဝက္သက္။ Morbillivirus ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ လူနာရဲ႕ ႏွာေခါင္း-ပါးစပ္က ပိုးပါတဲ့အရည္ဟာ တျခားလူရဲ႕ အသက္ရွဴလမ္းကေနဝင္ျပီး ကူးစက္တယ္။ ပိုးဝင္ၿပီး ၄-၁၂ ရက္ အၾကာ ေရာဂါေပၚတယ္။ လကၡဏာေတြ စေပၚတဲ့ရက္ကေနစျပီး အနီစက္ေတြေပၚၿပီး ၃-၅ ရက္အၾကာထိ သူမ်ားကို ကူးစက္ေစႏိုင္တယ္။

ဝက္သက္ကုိ အလြန္ကူးစက္ျမန္ေရာဂါလို႔သတ္မွတ္ထားတယ္။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္က တကမာၻလံုးမွာ ဝက္သက္ျဖစ္ခဲ့သူေပါင္း ၁၁၄၉ဝဝ ေယာက္နဲ႔ ေန႔စဥ္ ေသဆံုးသူေပါင္း ၃၁၄ ေယာက္ ရွိခဲ့တယ္။ အမ်ားဆံုးက ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြျဖစ္တယ္။ ကာကြယ္ေဆးေၾကာင့္ ၂ဝဝ ခုကေန ၂ဝ၁၄ အတြင္း ျဖစ္ႏွဳန္း ၇၉% က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။

လကၡဏာေတြ -
ပိုးကူးစက္ခံရျပီးေနာက္ ၁ဝ-၁၂ ေနရင္စတယ္။ အျပင္းဖ်ားတာနဲ႔စတယ္။ ၄ ရက္ကေန ၇ ရက္ၾကာတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ေခါင္းကိုက္၊ ႏွာရည္ယို၊ မ်က္စိနာမယ္။ အစားပ်က္မယ္၊ အနီေရာင္အစက္ေတြထြက္၊ ဦးေခါင္းပိုင္းကစထြက္၊ ယားတယ္။ ၅-၆ ရက္ဆိုမွိန္လာမယ္။ တတိယေန႔မွာ ေပၚလာတဲ့အနီစက္ေလးေတြကို Koplik's spots လို႔ေခၚတယ္။ ပါးစပ္ထဲမွာလဲ ေပါက္တတ္တယ္။ နားေနာက္နားမွာစတြက္တယ္။ ယားမယ္။ နီရာကေနညိဳျပီး ၄-၈ ရက္အထိ ၾကာႏိုင္တယ္။ တိတိက်က် ဆိုရင္ ၄ ရက္ ဖ်ားတယ္။ ႏူမိုးနီးယားနဲ႔ နားကိုက္တာလဲ ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ ဦးေႏွာက္ေရာင္၊ မ်က္ၾကည္လႊာ ေရာင္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ရွားပါတယ္။ အသက္ၾကီးမွ ဝက္သက္ေပါက္ရင္ ပိုဆိုးတယ္။

ကုသရန္
ပိုးေသမည့္ေဆး မရွိ။ လကၡဏာမ်ားကိုသာကုပါ။ Acetaminophen (Paracetamol) ပါရာစီတေမာေခၚတယ္။
၂-၆ လအရြယ္၊ လေစ့ေမြးထားတဲ့ကေလး၊ ၄ ေကဂ်ီေက်ာ္ကေလး၊ ကိုယ္ပူတာနဲ႔ နာတာေတြအတြက္ 2⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၆-၂၄ လ အရြယ္၊ 5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၂-၄ ႏွစ္ အရြယ္၊ 7⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၄-၆ ႏွစ္အရြယ္၊ 10 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊

ယားတာသက္သာေအာင္ Calamine lotion ကိုလဲ လိမ္းေပးႏိုင္တယ္။ (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆး Chlorpheniramine (ဘာမီတြန္) နဲ႔ Cetrizine (စီထရဇင္း) ေဆးေပးႏိုင္တယ္။
Cetirizine
လူၾကီး = တေန႔ 5 mg or 10 mg
၆-၁၁ ႏွစ္ကေလး = တေန႔ 5 mg or 10 mg
၆ လမွ ၁-၅ ႏွစ္ကေလး = တေန႔ 2.5 mg (½ teaspoon)

ေခ်ာင္းဆိုးတာအတြက္ Fast-acting bronchodilator cough Syrup ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးရည္ ေပးတယ္။ ဗီတာမင္ (ေအ) ကိုလဲ ေပးတာေကာင္းတယ္လို႔ဆိုႏိုင္တယ္။

ဝက္သက္ေရာဂါကာကြယ္ရန္
ျဖစ္ေနတဲ့ကေလးကို သည္းျခားထားပါ၊ အျခားကေလးေတြကို ကူးစက္ေစမယ္။ MMR vaccine (Measles, Mumps, Rubella) ကို (၁၈) လ အထက္ကေလးေတြကို ထိုးေပးတယ္။ ၄-၅ ႏွစ္အရြယ္ ထပ္ထိုးပါ။ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္ေတြမွာ ကာကြယ္ေဆးကို အသက္ ၆ လ နဲ႔ ၉ လေတြမွာ တခါစီထိုးတယ္။ MMR ကာကြယ္ေဆးကေန Autism ေခၚတဲ့ ကေလးေရာဂါဆက္ျဖစ္သလား သံသယရွိတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲဆက္ျဖစ္တာကို အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြနဲ႔ အသက္ ၂ဝ ေက်ာ္ေတြမွာဆိုးတယ္။
မ်က္စိကြယ္ႏိုင္တယ္။ ဦးေႏွာက္အဖံုးလႊာေရာင္ႏိုင္တယ္။ ဝမ္းေလွ်ာမယ္။ ေရ-ဆားခမ္းေျခာက္မယ္။ နားေရာင္မယ္။ အသက္ရွဴလမ္းပိုးဝင္မယ္။ ႏူမိုးနီးယားျဖစ္မယ္။ အာဟာရမျပည့္သူေတြနဲ႔ ဗီတာမင္ေအနည္းသူေတြမွာ ပိုဆိုးၾကတယ္။ HIV-AIDS ရွိေနသူေတြမွာလည္း ဆိုးတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာျဖစ္ရင္လည္း ဆိုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်ႏိုင္တယ္။ ေစာေမြးႏိုင္တယ္။ တခါျဖစ္ဖူးရင္ တသက္တာခံႏိုင္ရည္ရမယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ