ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep Paralysis)

 Zaw Win Naing

 

ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep Paralysis)
------------------------------------

ဘီလူးစီးတယ္ဆိုတာကိုယ္တိုင္မၾကံဳဖူးရင္ေတာင္ လူတိုင္းၾကားေတာ့ၾကားဖူးလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ လူကႏိုးေနရက္နဲ႔ ေျခေတြလက္ေတြလွဳပ္မရ၊ ေအာ္မရပာစ္မရနဲ႔ အေတာ္ၾကီးကိုစိတ္ဒုကၡေရာက္ရတဲ့အခ်ိန္ပါ။ အဂၤလိပ္လို Sleep Paralysis လို႔ေခၚျပီးျမန္မာလိုဘီလူးစီးတယ္လုိ႔ေခၚတဲ့အေျခအေနတစ္ရပ္ကို တစ္ခါေလာက္ၾကံဳဖူးသြားတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ၾကံဳဖို႔လန္႔သြားေလာက္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳတစ္ရပ္ပါ။

Sleep Paralysis ကိုႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ Isolated Sleep Paralysis (ISP) နဲ႔ Recurrent Isolated Sleep Paralysis (RISP) ဆိုျပီးေတာ့ပါ။ အလြယ္ေျပာရရင္ ISP ဆိုတာကလူတိုင္းျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ RISP ဆိုတာကေတာ့ အိပ္စက္ျခင္းနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့မူမမွန္တဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနသူေတြမွာသာ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ISP ကလူတစ္ေယာက္တစ္သက္မွာ တစ္ခါေလာက္ပဲၾကံဳတတ္ပါတယ္။ RISP ကေတာ့ခဏခဏျပန္ျဖစ္ေနတာပါ။ ျမန္မာလိုေျပာရရင္ေတာ့ ဘီလူးစီးတယ္ဆိုတာက သာမန္လူမွာဆိုရင္ တစ္သက္မွာတစ္ခါေလာက္ပဲၾကံဳေတြ႔ႏိုင္္ေပမယ့္ အိပ္စက္ျခင္းနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ေရာဂါရွိသူေတြမွာဆိုရင္ ခဏခဏျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ညတည္းကိုပဲ ႏွစ္ခါ သံုးခါျပန္ျဖစ္ႏို္င္ေခ်ရွိပါတယ္။

ဘီလူးစီးတာဘာျဖစ္လို႔ျဖစ္ရတာလဲဆိုတာကို ေျဖရွင္းဖို႔ကေတာ့ အေတာ္လက္၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုတဲ့ အေျဖအတိအက်ေတာ့မရွိဘဲ သီအိုရီသေဘာတရားအရပဲရွိပါေသးတယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕အိပ္စက္ျခင္းကို REM (rapid eye movement) နဲ႔ NREM (non-rapid eye movement) ဆိုျပီးေတာ့အဆင့္ခြဲပါတယ္။ အဲဒီတစ္ဆင့္ျခင္းဆီမွာကိုပဲ သူနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ဦးေႏွာက္ရဲ႕တုန္႔ျပန္မွဳေတြ၊ ခႏၵာကိုယ္ရဲ႕တုန္႔ျပန္မွဳေတြရွိပါတယ္။ တစ္ညတာအိပ္စက္တဲ့အခါမွာ ဒီ NREM နဲ႔ REM အဆင့္ေတြအလွည့္က်ျဖစ္ေပၚေအာင္ ဦးေႏွာက္ကထိန္းခ်ဳပ္ထားရပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ NREM ဆိုတာက အိပ္တစ္၀က္ႏိုးတစ္၀က္အေျခအေနျဖစ္ျပီး REM ကေတာ့လံုး၀အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့အေျခအေနတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ REM အခ်ိန္မွာလူေတြပာာ အိပ္မက္မက္ၾကပါတယ္။ အိပ္မက္ထဲမွာဆိုေပမယ့္လည္း ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာေတာ့ တကယ္ထင္ေနတာပါပဲ။ အဲဒီေတာ့အိပ္မက္ထဲမွာ လက္သီးထိုးေနရင္ အျပင္မွာလည္း လိုက္ထုိုးေနဖို႔ရွိပါတယ္။ အိပ္မက္ထဲမွာေဘာလံုးကန္ေနရင္ အျပင္မွာလည္း လိုက္ကန္ေနမိပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့အဲလိုမ်ိဳး အိပ္မက္ထဲမွာ လုပ္တဲ့အတိုင္းအျပင္မွာေလွ်ာက္မျဖစ္ေနေအာင္ ဦးေႏွာက္က REM အဆင့္ လူေတြအိပ္မက္မက္ျပီဆိုရင္ အိပ္မက္ထဲကအတိုင္းအျပင္မွာလိုက္မလုပ္ႏုိင္ေအာင္ လူထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရတဲ့ ၾကြက္သားေတြကို လံုး၀မလွဳပ္ေတာ့ေအာင္ လွမ္းပိတ္ထားလိုက္ပါတယ္။

ျပီးေတာ့မွႏိုးေတာ့မယ္ဆိုမွ REM အဆင့္ကေန NREM ျဖစ္၊ ဦးေႏွာက္ကထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေတြကို ျပန္ေလွ်ာ့ျပီး ျပန္လွဳပ္ရွားလို႔ရေအာင္လုပ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္က REM အဆင့္မွာထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ေနရာမွာ လူကိုယ္တိုင္ထိန္းႏိုင္တဲ့ၾကြက္သားေတြကိုသာ ေသေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘီလူးစီးတဲ့အခ်ိန္မွာ မေအာ္ႏိုင္မပာစ္ႏိုင္၊ မလွဳပ္ရွားႏုိင္ေပမယ့္ အသက္ရွဴတာလိုမ်ိဳး အေရးၾကီးတဲ့ၾကြက္သားေတြကေတာ့ ပံုမွန္အလုပ္ဆက္လုပ္ပါတယ္။

အဲလိုဘီလူးစီးတယ္ဆိုတဲ့အေျခအေနျဖစ္ေပၚရတာကေတာ့ ခုနကေျပာထားတဲ့ REM အဆင့္ကေနမေလ်ာ့ဘဲ ဦးေႏွာက္ကထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေတြ မေလွ်ာ့ဘဲအလုပ္လုပ္ပံုမွားယြင္းတာေၾကာင့္ ႏိုးသြားျပီးလူရဲ႕သိစိတ္ျပန္၀င္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဦးေႏွာက္ကအိပ္ေနတယ္လို႔ပဲဆက္သတ္မွတ္ထားျပီး REM အဆင့္မွာပဲဆက္ထားတဲ့အခါမွာ အခုလိုမ်ိဳး လွဳပ္မရ၊ ေအာ္မရ ျဖစ္လာပါတယ္။ အိပ္မက္မက္ေနသလို၊ တကယ္ျဖစ္ေနသလိုခံစားရပါတယ္။ ႏိုးလာေစခ်င္ေပမယ့္လည္း မႏိုးႏိုင္ျဖစ္ခါ အေတာ္ၾကီးကိုစိတ္ဒုကၡေရာက္ရပါတယ္။ အျခားအျပင္ဘက္က အထိအေတြ႔ တစ္ခုခုေၾကာင့္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ကျပန္ျပီး ပံုမွန္ျပန္လုပ္သြားတဲ့အခါက်မွ ျပန္လွဳပ္လို႔ရသြားပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက အျပင္ကလူတစ္ေယာက္ေယာက္မႏိွုးမျခင္း၊ REM အဆင့္မကုန္သြားမျခင္း လွဳပ္လို႔မရေသးပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ ဘီလူးစီးတဲ့အခ်ိန္မွာ လူေတြပာာအိပ္္မက္လိုျဖစ္ေနေပမယ့္တကယ့္ကို ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ စိတ္ေျခာက္ျခားစရာျဖစ္တဲ့ အႏၱရာယ္တစ္ခုခုနဲ႔ၾကံဳေတြ႔ေနရတယ္လို႔ စိတ္ထဲမွာခံစားမိေနပါတယ္။

အဲဒါကလည္း သိစိတ္ရွိေနတဲ့ REM အဆင့္ရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ဦးေႏွာက္ဘာသာျပန္တာ လြန္ကဲျပီးဒီအေျခအေနပာာ အသက္အႏၱရာယ္ထိရွိလာႏိုင္တယ္ အရမ္းေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတယ္လို႔ ေနာက္ဆက္တြဲဘာသာျပန္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘီလူးစီးခံရတဲ့လူေတြပာာ အဲလိုလွဳပ္လို႔မရတဲ့အေျခအေနတစ္ရပ္မွာ အင္မတန္ကုိုေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳခံစားခဲ့ရတယ္လို႔ထင္ျပီး ႏိုးလာရင္ေတာင္ေၾကာက္စိတ္မျပယ္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုဦးေႏွာက္ကဘာသာျပန္မွားယြင္းတာပာာ ဦးေႏွာက္ကိုေအာက္ဆီဂ်င္သိပ္မေရာက္တဲ့အေျခအေနေတြ ဥပမာ ေလ၀င္ေလထြက္မေကာင္းတာမ်ိဳး၊ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ အရမ္းမ်ားေနတဲ့အခန္းထဲမွာအိပ္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလမွာ အဲဒါကအလြန္ျပင္းထန္သြားတတ္ျပီး အိပ္တစ္၀က္ႏိုးတစ္၀က္ျဖစ္ကာ အိပ္မက္လို႔သိေနေပမယ့္လည္း အသက္ရွဴၾကပ္တဲ့အထိ၊ အသက္ရွူလို႔မရတဲ့အေျခအေနထိျဖစ္လာပါတယ္(က်ေနာ္တစ္ခါျဖစ္ဖူးပါတယ္ အိပ္မက္မက္ရင္း အသက္ရွဴၾကပ္လာတာ။ ေတာ္ေသးတယ္ မေသသြားလို႔။) ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep paralysis)ပာာအသက္အႏၱရာယ္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ဒုကၡမေပးႏိုင္ေပမယ့္ ခံစားခဲ့ရတဲ့သူအတြက္ေတာ့ တစ္သက္တာမေမ့ႏိုင္ေအာင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။

ဘီလူးစီးတာပာာ အိပ္မေပ်ာ္တဲ့သူေတြ၊ အိပ္ခ်ိန္မမွန္တဲ့သူေတြ၊ ပက္လက္အိပ္တတ္သူေတြ၊ ဖိအားမ်ားလြန္းတဲ့သူေတြ၊ အရမ္းကိုပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေနတဲ့သူေတြ၊ ေဆးသံုးတဲ့သူေတြမွာ ပိုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ျမန္မာေတြအရင္တည္းကယူဆလာတဲ့အခ်က္က အေတာ္မွန္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက ဘီလူးစီးခံရတယ္ေျပာရင္ လူၾကီးေတြက ပက္လက္မအိပ္နဲ႔လို႔ ေျပာခဲ့တာက အခုသိပၸံနည္းက်ရွင္းတဲ့အခါမွာလည္း အင္မတန္မွန္ေနပါတယ္။ ပက္လက္အိပ္တဲ့အခါမွာ ခႏၵာကိုယ္အေနအထားေၾကာင့္ လွ်ာဒါမွမပာုတ္အာေခါင္ေပ်ာ့တို႔ရဲ႕ဖိအားေၾကာင့္ အသက္ရွူလမ္းေၾကာင္းပိတ္ျပီး ေလသိပ္မ၀င္ေတာ့တဲ့အခါ ဘီလူးစီးတာျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ပံုမွန္အိပ္တာ၊ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္လုပ္တာနဲ႔ အိပ္ရာကုတင္သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းနဲ႔ လူလည္းသန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းအိပ္မယ္ဆိုရင္ Sleep Paralysis ကိုကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။

(ေဒါက္တာသူရိန္လွိဳင္၀င္း - လူတိုင္းသိသင့္ေသာ ေဆးပညာ)