ကုလသမဂၢ၏ လူအခြင္႔အေရးလႈပ္ရွားမႈ

by မင္းခက္ရဲ (Min Khet Ye) on Friday, October 26, 2012 at 7:02pm ·

ကုလသမဂၢဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာ္မရွင္ကုိ တည္ေထာင္စမွာ အဓိကအဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ဦး ပါ၀င္တယ္။ ပုဂၢဳိလ္၉ဦးက ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ေတြဟာ သူတုိ႔အစုိးရေတြရဲ႕ အျမင္ထက္ လြတ္လပ္တဲ႔ ကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ျပဳမူသင္႔တယ္လုိ႔ အဆုိျပဳတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အစုိးရေတြက ဒါကုိ ပယ္ခ်တယ္။ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြက ေကာ္မရွင္ဟာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြထဲက ၁၈ႏုိင္ငံရဲ႕ အစုိးရကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းသင္႔ တယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်တယ္။၁၉၆၇မွာ အဖြဲ႔၀င္ကုိ ၃၂ေယာက္အထိ ခ်ဲ႕တယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ ၅၃ေယာက္အထိ ျဖစ္လာတယ္။ ၂၀၀၆မွာ ေကာ္မရွင္ကုိ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ၿပီး ၄၇ေယာက္ပါတဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီနဲ႔ အစားထုိးလုိက္တယ္။ ေကာင္စီအသစ္ကုိ မစမ္းစစ္ခင္ ၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ခဏရပ္ၿပီးစဥ္းစားသင္႔တာက ႏွစ္ေပါင္း၆၀ခရီးမွာ ေကာင္စီရရွိ လုိက္တဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈေတြကဘာလဲ။

ေကာ္မရွင္လုပ္ရမယ္႔အလုပ္ေတြက သူ႔အဖြဲ႔၀င္ အစုိးရေတြၾကားထဲေရြ႕လ်ားေနတဲ႔ ပါ၀ါဟန္ခ်က္ကုိ တုံ႔ျပန္ရင္းနဲ႔ ဟုိဘက္ဒီဘက္ယိမ္းထုိးေနတယ္။ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အလုပ္မွာအေစာပုိင္းႏွစ္ေတြအတြင္း ရည္ရြယ္ထားတာက အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင္႔အေရးေၾကညာစာတမ္းနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူညီမႈေတြကေန တစ္ဆင္႔ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးရဲ႕ ျမင္႔မားတဲ႔ အဆင္႔အတန္းဆီကုိ သြားဖုိ႔ပဲ။ ၁၉၆၀ခုႏွစ္မ်ားကာလ ဖြံ႕ၿဖဳိးဆဲႏုိင္ငံေတြ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ေရာက္လာတဲ႔ အခါမွာ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ၊ အစၥေရးရဲ႕သိမ္းပုိက္ျခင္း ေတြဟာ ေကာ္မရွင္လုပ္ရမယ္႔အလုပ္ေတြထဲမွာ ေရွ႕တန္းကုိ ေရာက္လာတယ္။၁၉၇၃မွာသမၼတအာယြန္ဒီရဲ႕ ဆုိရွယ္လစ္အစုိးရဆီ ကေန ပီနုိေခ်းအာဏာသိမ္းပုိက္မႈ ေနာက္ကုိလိုက္ရင္းနဲ႔ ခ်ီလီနဲ႔ အာဂ်င္တီးနားရဲ႕ လူ႔အခြင္႔အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဆီ ေရာက္လာတယ္။ ၁၉၈၀မွာ ေကာ္မရွင္လုပ္ရမယ္႔အလုပ္က လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ႔ တုိင္းျပည္ေတြအေျခအေနကုိ လူထုနဲ႔အတူ ယုံၾကည္မႈရွိရွိ ေျပာဆုိေဆြးေႏြးႏုိင္ေအာင္ႀကဳိးစားေပးရတာပဲ။ ကာ္မရွင္ဟာ သူတုိ႔ လက္ေရြးစင္ေရြးခ်င္ထားတဲ႔ နုိင္ငံေတြရဲ႕ လူအခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ ကဲဖို႔ အထူးပရုိဆီဂ်ာေတြကုိ တသီးပုဂၢလပုဂၢဳလ္တစ္ဦးခ်င္းဆီရဲ႕ ျပဳမႈလႈပ္ရွားမႈ၊လူ႔အခြင္႔အေရးအေၾကာင္းအရာ အလုိက္ ကၽြမ္းက်င္သူေတြကေနတစ္ဆင္႔ ဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္လုပ္တယ္။ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ကုလသမဂၢရဲ႕ တရားကုိယ္သေဘာနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ႔ အစီရင္ခံစာေတြတင္ပုိ႔တယ္။ ဒါအျပင္သူတုိ႔က ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းေတာင္းဆုိမႈမ်ား နဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ ပတ္သတ္ေသာ စြပ္စြဲခ်က္စာမ်ား ဆုိၿပီးေပးပုိ႔တယ္။ ဒီလုိလုပ္တဲ႔အတြက္ လူအခြင္႔အေရခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို တရားစြဲဆုိႏုိင္ၿပီး ၊ အစုိးရေတြလက္ကေန တုံ႔ျပန္မႈတစ္စုံတစ္ရာ ထြက္ေပၚလာေအာင္ အရွိန္ျမွင္႔ေပးတယ္။ ေၾကးနန္းနဲ႔ တုိင္စာေတြကုိ လစ္လ်ဴရႈခံရတဲ႔ ေနရာေတြမွာေတာင္မွ အစုိးရေတြကုိ ကုလသမဂၢက ေစာင္႔ၾကည္ေနပါတယ္ဆုိတဲ႔ အလုပ္ဟာ သူတုိ႔ကုိ သတိေပးရာေရာက္ၿပီး ေပၚလစီေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ဦးတည္သြားေစတယ္။ ဒီလူ႔အခြင္႔အေရးကၽြမ္းက်င္သူမ်ားရဲ႕ အလုပ္ေတြက ေရာင္စုံယွက္သန္းေနတဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး သတင္းအခ်က္အလက္ ၊ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာမႈ ေတာင္းဆုိမႈေတြကုိေပးအပ္တာပါ။ ဘာေၾကာင္႔ေကာ္မရွင္ကုိ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ၾကသလဲ၊ ဖ်က္သိမ္းခ်င္တဲ႔အသိဟာ ၂၀၀၁ခုနွစ္မွာ စတင္ႀကီးထြားလာ တယ္။ ႏုိင္ငံအုပ္စုတစ္စုဟာ သူတုိ႔အုပ္စုကုိသူတုိ႔ အကာအကြယ္ေပးေနၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြဟာ အဖြဲ႔၀င္ ၅၃ဦးရဲ႕ အျပစ္တင္ခံရတယ္။ အစုိးရတစ္စုဟာ အုပ္စုဖြဲ႔ၿပီး ေကာ္မရွင္မွာ ေရြးေကာက္ခံရဖုိ႔ ၾကဳိးစားေနၾကၿပီး သူတုိ႔ေတြ အျပစ္တင္ခံရျခင္းကေန ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ မဲေတြကုိ အလဲအလွယ္လုပ္ေနခဲ႔ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေကာ္မရွင္မွာ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ပုံ ျဖစ္စဥ္ကုိ ျပဳျပင္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားလာတယ္။ အက်ဳိးဆက္ကေတာ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီ ဆုိၿပီးအသစ္ထြက္ေပၚလာတာပါပဲ။ ေကာ္မရွင္ဟာေနာက္ပုိင္းမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္ သူတုိ႔အေပၚ စုေပါင္းအျပစ္တင္မႈကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ အစုိးရေတြ စုဖြဲ႔ထားတဲ႔ ေနရာတစ္ခုလုိျဖစ္လာတယ္။ ေကာ္မရွင္အေပၚေ၀ဖန္မႈဟာ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္တစ္ခ်ဳိ႕ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနရုံသာမကဘူး၊ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ စုေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဟာ တစ္ခ်ဳိ႕ေသာ အေျခအေနေတြမွာက်ဆုံးသြားပါၿပီလုိ႔ ျပေနတယ္။ အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း အေမရိကန္ကုိယ္စားလွယ္ ကစ္ပထ၇စ္က ၂၀၀၃မွာ ေကာ္မရွင္ဟာ ေခ်ခ်င္းညာမွာျဖစ္ေပၚေနတဲ႔ ဖိႏွိပ္မႈ ၊ ဆူဒန္က ဖိနွိပ္မႈနဲ႔ ကၽြန္ျပဳမႈေတြ ၊ ဇင္ဘာေဘြက လူသတ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ၊တရုတ္နုိင္ငံ ဖာ႔လန္ေဂါက အဖိႏွိပ္ခံ ဒုကၡသည္ေတြ နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ဘယ္လုိ ဆုံျဖတ္ခ်က္မွ ထြက္လာေအာင္မလုပ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ အျပစ္တင္တယ္။ ေနာက္ထပ္တစ္ဖက္မွာလည္း လူအခြင္႔အေရးေစာင္႔ၾကည္႔ေလ႔လာသူမ်ားစြာဟာ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ မေအာင္ျမင္မႈကုိ အာရုံစုိက္ေနၾကတယ္။ ဇင္ဘာေဘြနဲ႔ တရုတ္မွာသာမကဘူး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ခုခံမႈ၊ အီးယူက ေကာ္မရွင္ကုိ အာဖဂန္နစၥတန္ လူ႔အခြင္႔အေ၇းအေျခအေန၊ အီရတ္ကုိ သိမ္းပုိက္ျခင္းနဲ႔ က်ဴးေက်ာ္ျခင္းကုိ သင္႔တင္မွ်တစြာ ခြင္႔ျပဳဖုိ႔ ေတာင္းဆိုမႈေတြကုိ လည္း အာရုံစုိက္ၾကတာပါ။ ေ၀ဖန္ခ်က္တစ္ခုကေတာ႔ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ထဲမွာ သူတုိ႔ရဲ႕ စမ္းစစ္မႈေတြနဲ႔ ႀကဳိက္ႏွစ္သက္ရာ ေရြးထားတယ္၊ အဲဒီ ေရြးခ်ယ္မႈကုိ ျပစ္တင္ရႈ႕ံခ်ခံေနရတဲ႔ အစုိးရေတြအခ်င္ခ်င္းက လုပ္ၿပီး လည္ပတ္ေနတယ္ ဆုိတာပါပဲ။ မွတ္ခ်က္ခ်သူေတြက ကလစ္ေရွးဆန္တဲ႔ အသုံးတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ ေၾကာင္ႀကီးေတြက ၾကြက္ကေလးေတြကုိ ေစာင္႔ေရွာက္ေနၾကတယ္ဆုိတဲ႔ အသုံးနဲ႔ ထပ္ခါတလဲလဲ ေထာက္ျပေျပာဆုိၾကတယ္။ ေကာ္မရွင္ကုိျပန္ျပဳျပင္ေရးလုပ္တဲ႔အခါ လူအခြင္႔အေရးအဖြဲ႔၀င္ေတြကုိ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ပုံ ျဖစ္စဥ္အေပၚ အဓိကထားၿပီးျပဳျပင္ေရးလုပ္ရတာ ပုိၿပီးအခက္အခဲ ရွိတယ္ ။၂၀၀၆မွာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံ ၁၉၁ေယာက္ ကုိ လူအမ်ားစုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္လုိက္တယ္။ လ်ဳိ႕၀ွက္ေမးေပးစနစ္နဲ႔အတူ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီအသစ္ကုိ စတင္တည္ေထာင္သူ အဖြဲ႔၀င္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီအသစ္ရဲ႕လကၡဏာႏွစ္ရပ္ကုိ ဒီေနရာမွာ ေဖာ္ျပသင္႔တယ္။ ပထမ၊ သူတုိ႔ေတြ ရုံးထုိင္ေဆြးေႏြးမႈဟာ ဆယ္ပတ္ထပ္မနည္းေတြ႔ရမယ္လုိ႔ ယခင္ကထက္ တုိးျမွင္႔လုိက္တယ္ ။ ဒီလုိတုိးျမွင္႔လုိက္တာက အေျခအေနအေပၚေ၀ဖန္မႈေတြကို ပုိၿပီးၾကာရွည္ လက္ခံေဆြးေႏြးထားလုိ႔ ရေအာင္ပါပဲ။ ဒုတိယတစ္ခုကေတာ႔ လုပ္ထုံးလုပ္ နည္းအသစ္တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ “အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူအခြင္႔အေရးအေျခခံအတြင္းမွ ကာလျပရီဗ်ဳူး” ကုိ ၂၀၀၇မွာျဖည္႔ဆည္းၿပီး ေကာင္စီက ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးတာ၀န္နဲ႔ ကတိက၀တ္ေတြကုိ လုိက္နာမနာကုိ ထင္ျမင္ခ်က္ေပး ေလ႔လာသုံးသပ္တယ္။ ဒီလုိလုပ္ရတာက ယခင္က ေကာ္မရွင္ဟာ သူတုိ႔စိတ္ၾကဳိက္ ေရြးခ်င္ရာေရြးထားတဲ႔ ႏုိင္ငံေတြကုိသာ ေရြးၿပီးလူ႔အခြင္႔အေရးကတိက၀တ္ကိစၥကုိ စမ္းစစ္ျခင္ကုိ ေရွာင္လႊားခ်င္တဲ႔ အတြက္ပဲ။ ေကာင္စီတည္ေထာင္ရတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြထဲမွာ “လူသားအာလုံးအတြက္ အေျခခံလြတ္လပ္မႈနဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး ကာကြယ္မႈမ်ား အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာက ေလးစားမႈအတြက္ ျမွင္႔တင္ဖုိ႔ရန္” တာ၀န္ လုိ႔ပါတယ္။ သူတုိ႔သုံးသပ္ခ်က္ရီျဗဴးက ႏုိင္ငံအားလုံးမွာရွိတဲ႔ အခြင္႔အေရးေတြကုိ ေစာင္႔ၾကည္႔ေနတယ္လုိ႔လည္း ဆုိႏုိင္တယ္။ သိပ္မၾကာေသးခင္ကလုပ္လိုက္တဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအစီအစဥ္အသစ္ဟာ ျပစ္တင္မႈေတြအတြက္ ပုိၿပီးေက်နပ္စရာ ေကာင္းလာလိမ္႔ေျပာရတာကေတာ႔ ေစာလြန္းပါေသးတယ္။ အထက္မွာ အၾကံျပဳထားတဲ႔အတုိင္း ဆုိရရင္ အစုိး၇ေတြကုိ ဓမၼဓိဌာန္က်က်နဲ႔လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ ျမွင္႔တင္သူေတြအျဖစ္ျပဳမႈလိမ္႔မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင္႔တာဟာ အခ်ီးအႏွီးပါပ။ဲ လူ႕အခြင္႔အ ေရး ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီဟာ ကုလသမဂၢမွာျဖစ္ေစ၊ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္ေစ လူ႔အခြင္႔အေရးေတြကုိ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ညွိယူတဲ႔အခါမွာ အျခားေသာ အၿပိဳင္အဆုိင္ အက်ဳိးအျမတ္ေတြနဲ႔ အျပဳိင္အၿမဲတမ္း ညွိယူေနမွာ ျဖစ္တယ္။ မီဒီယာေတြက ကုလသမဂၢအဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္တဲ႔ ယခင္က ေကာ္မရွင္ အခု ေကာင္စီရဲ႕ အက်ဳးိရလဒ္ အေပၚကုိ အျမဲေစာင္႔ၾကည္႔ေနၾကတာ။ ဒါေပမယ္႔ ကုလသမဂၢ သံတမန္ေတြရဲ႕ အျပဳအမူကုိ အာရုံစုိက္ၿပီးၾကည႔္တာဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးအေပၚ ကုလသမဂၢရဲ႕ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားစြာကို ေက်ာ္ၾကည္႔လုိက္ျခင္းပါပဲ။ ကုလသမဂၢက သူ႔အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြကုိ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ အထူးလုပ္ထုံလုပ္နည္းေတြ ကေနတစ္ဆင္႔ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ႔အျပင္ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတဲ႔ အဆက္အစပ္ေတြမွာ လူအခြင္႔အေရးအေပၚ စိတ္၀င္စားမႈကုိ ခ်ဲ႕ထြင္လုိက္တယ္။ ပထမ ကုလသမဂၢရဲ႕ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးကာကြယ္ဖုိ႔၊ အေျခအေနကုိထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ ၊အကူအညီေပးအပ္ဖုိ႔္ ေနာက္ဆုံးအမိန္႔ အာဏာကုိ ေပးအပ္တာမ်ဳိးေတြလုပ္လာတယ္။ဒီလုိ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြက လူ႔အခြင္႔အေရးကာကြယ္ျခင္း၊တုိးတက္ ေအာင္လုပ္ျခင္းေတြမွာ ေအာင္ျမင္မႈေတြရရွိၾကတယ္။ ဒုတိယ၊ ကုလသမဂၢပရုိဂ၇မ္နဲ႔ ရန္ပုံေငြေတြဟာ ကေလး၊ မိန္းမ ၊က်န္းမာရး ၊ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈစတဲ႔ ျပသာနာရပ္ေတြကုိကုိင္တြယ္ၿပီး လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိင္တြယ္ပုံေတြမွာ အျခခံေရာယွက္ထားတယ္။ ရံဖန္ရံခါမွာေတာ႔ ကုလသမဂၢဟာ သူ႕ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံေတြ လုပ္ဖုိ႔၊ေျပာဖုိ႔ သေဘာတူထားတာထက္ေက်ာ္လြန္ၿပီး အလုပ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းေတာင္မွရွိေနတယ္။ ဒီေနရာမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ ႏိုင္ငံေတြၾကားထဲမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြကေန ခ်ည္းကပ္ၿပီး ေလ႔လာစူးစမ္းႏုိင္တယ္။ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈး ၊လူအခြင္႔အေရးအတြက္ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး ၊ ဥေရာပေကာင္စီအတြက္ လူ႔အခြင္႔အေရးကုိယ္စားလွယ္ နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ေဒသအတြင္း အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အတြင္းေရးမႈေတြဟာ ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ထားတဲ႔ အမိန္႔အဏာထက္ေက်ာ္ၿပီးလည္ပတ္အလုပ္လုပ္နုိင္တယ္။အစုိးရေတြဟာလူ႔အခြင္႔အေရးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး တစ္ခုခုမလုပ္ ခ်င္တဲ႔ အခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ေတြဟာ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္း ေျပာဆုိႏုိင္ တယ္။ အမ်ားစုကေတာ႔ သက္ဆုိင္ရာ အစုိးရအဖြဲ႔အစည္းအခ်င္ခ်င္းၾကားကေနထုတ္ေပးထာတဲ႔ ကုိယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိ ျပဌာန္းမႈအေပၚ မွီခုိေနတယ္။ ဥပမာ လူအခြင္႔အေရးမဟာမင္းႀကီး ေမရီေရာ္ဘင္ဆင္က၁၉၉၉ ေခ်ခ်င္းညာပတ္သတ္ၿပီး ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ ထုတ္တယ္။ သူက ေခ်ခ်င္းညာမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ႔ “အင္းအားေတြကုိ ေ၀ဖန္ပုိင္းျခားမႈမရွိဘဲ အလြန္အကၽြံသုံးစြဲတာ ဟာႏုိင္ငံသားေတြ အသက္ဆုံးရႈံးမႈ နဲ႔ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရမႈကုိ ျမင္႔မားေစလိမ္႔မယ္” လုိ႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားတယ္။ အဲဒီကာလ ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာထားတာက ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းစုေပါင္းထားတဲ႔ ဘယ္လုိအဖြဲ႔အစည္းကမွ သူတုိ႔ကာကြယ္ေပးတာနဲ႔ အဆင္႔အတူတူေလာက္ရွိတဲ႔ စုိးရိမ္ပူပန္မႈေတြနဲ႔ အေရးယူမႈေတြကုိ လုပ္ဖုိ႔ လူအမ်ားစုကုိ ဆင္႔ေခၚပုိင္ခြင္႔မရွိဘူး။ လူအခြင္႔အေရး ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီကုိ အတည္ျပဳထားတဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုေတာင္ သူတု႔ိရဲ႕ လူ႔အခြင္႔အေရးေပၚ ခ်ည္းကပ္ပုံဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီးရုံးနဲ႔ တစ္ခါတစ္ရံ ကြဲျပားၿပီးလုပ္ တတ္ေသးတာ။ အစိုးရေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အင္အားကုိ မသုံးခ်င္တဲ႔အတြက္ လူအခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ လုံၿခဳံေရးတပ္ေတြသုံးၿပီး ဘယ္လုိလုပ္မယ္၊ ဘယ္လုိကန္႔ကြက္မလဲဆုိတာကုိ တျခားႏိုင္ငံေတြကုိ လက္ခ်ာရုိက္ေလ႔ရွိ ၾကတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕အတြင္း၀န္က အာဖရိက သြားခရီးစဥ္ကုိ နယူးေယာ႔ခ္တုိင္းမွာ “ဒါမ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မလုပ္ဘူး ေမရီေရာ္ဘင္ဆင္”ရယ္လုိ႔ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔တယ္။ ဆက္လက္ၿပီး “လူအခြင္႔အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္း ၾကီးဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးအတြက္လုပ္စရာအလုပ္ရွိပုံမေပၚဘူး။ ယေန႔အာဖရိကမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ လူ႕အခြင္႔အေရးအုပ္စုေတြတန္ဖုိးမထားတဲ႔ နည္းလမ္းေတြအသုံးျပဳၿပီး တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ လုံၿခဳံမႈေတြတုိးတက္ဖုိ႔လာ လုပ္ကုိင္ေနသလုိ အပါအ၀င္ တျခားေသာ အက်ဳိးအျမတ္ေျမာက္ျမားစြာလည္းရရွိမွာျဖစ္တယ္။ လူအခြင္႔အေရးဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရုံးအတြက္ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာ မရွိဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ႔ သူတုိ႔ဟာ အစုိးရေတြလက္ခံႏုိင္တဲ႔ အတုိင္းအတာအတြင္းကေနဘဲ စဥ္းစားေနၾကၿပီး သူတုိ႔ေျပာသလုိ မလုပ္ရင္ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ပူးေပါငးေဆာင္ရြက္မႈေတြမရေတာ႔ဘူး၊ ဘ႑ာေငြလည္းဆုံးရႈံးမယ္႔ အေျခအေနကုိ ရင္ဆုိင္ရမယ္ ဆုိ႔တဲ႔ အပုိင္းကေနသာလ်င္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ္႔လည္း မဟာမင္းႀကီးရုံးက သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္အသံအတြက္ အခန္းဂ႑တစ္ခုဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္ ဖန္တီးႏုိင္ခဲ႔ၿပီး လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြႀကဳံတုိင္း စုိးရိမ္ပူပန္မိေၾကာင္း၊ ဒီလုိ ရက္စက္မႈေတြမလုပ္သင္႔ေၾကာင္း ေရရြတ္ျပဖုိ႔ေတာ႔ ေမွ်ာ္လင္႔ၾကတယ္။ ၿပီးခဲ႔တဲ႔ႏွစ္အနည္းငယ္က လူ႔အခြင္းေရးမဟာမင္း ႀကီးရုံး အရြယ္အစားေရာ ရည္၇ြယ္ခ်က္ပါ ႀကီးထြားလာတယ္။ ဂ်ီနီဗာ ဌာနခ်ဳပ္မွာ ၀န္ထမ္း၅၀၀ေက်ာ္ရွိၿပီး လူ႔ အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ႔ကေမၻာဒီယား၊ ကိုလံဘီယာနဲ႔ နီေပါလုိ နယ္ေျမေတြမွာလည္း ၀န္ထမ္း၅၀၀ေလာက္ရွိတယ္ ။ ဒီလုိနယ္ေျမေတြမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးဟာ ကုသမဂၢရဲ႕ အဓိကအလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကဳိးစားလုပ္ကုိင္ေနၾကတယ္။ ဆူဒန္လုိ ပုိၿပီး ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္လုပ္ရတဲ႔ ေနရာေတြမွာလည္း ဒီအတုိင္းပဲ။ ကုလသမဂၢရဲ႕ အာရုံဟာ ေလ႔လာခ်က္ေတြ ၊ဆီမီနာေတြကေန ႏုိင္ငံအတြင္း အရည္အေသြး တည္ေဆာက္မႈ နဲ႔ ကမၻာအႏွံ႔ဥပေဒ စုိးမုိးမႈကုိ အားျဖည္႔ေပးဖုိ႔ရာဆီ ေရြ႕လ်ားသြားတယ္။

ကုလသမဂၢဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာ္မရွင္ကုိ တည္ေထာင္စမွာ အဓိကအဖြဲ႔၀င္၁၁ဦးပါ၀င္တယ္။ ပုဂၢဳိလ္၉ဦးက ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ေတြဟာ သူတုိ႔အစုိးရေတြရဲ႕ အျမင္ထက္ လြတ္လပ္တဲ႔ ကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ျပဳမူသင္႔တယ္လုိ႔ အဆုိျပဳတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အစုိးရေတြက ဒါကုိ ပယ္ခ်တယ္။ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြက ေကာ္မရွင္ဟာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြထဲက ၁၈ႏုိင္ငံရဲ႕ အစုိးရကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းသင္႔ တယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်တယ္။၁၉၆၇မွာ အဖြဲ႔၀င္ကုိ ၃၂ေယာက္အထိ ခ်ဲ႕တယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ ၅၃ေယာက္အထိ ျဖစ္လာတယ္။ ၂၀၀၆မွာ ေကာ္မရွင္ကုိ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ၿပီး ၄၇ေယာက္ပါတဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီနဲ႔ အစားထုိးလုိက္တယ္။ ေကာင္စီအသစ္ကုိ မစမ္းစစ္ခင္ ၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ခဏရပ္ၿပီးစဥ္းစားသင္႔တာက ႏွစ္ေပါင္း၆၀ခရီးမွာ ေကာင္စီရရွိ လုိက္တဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈေတြကဘာလဲ။ ေကာ္မရွင္လုပ္ရမယ္႔အလုပ္ေတြက သူ႔အဖြဲ႔၀င္ အစုိးရေတြၾကားထဲေရြ႕လ်ားေနတဲ႔ ပါ၀ါဟန္ခ်က္ကုိ တုံ႔ျပန္ရင္းနဲ႔ ဟုိဘက္ဒီဘက္ယိမ္းထုိးေနတယ္။ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အလုပ္မွာအေစာပုိင္းႏွစ္ေတြအတြင္း ရည္ရြယ္ထားတာက အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင္႔အေရးေၾကညာစာတမ္းနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူညီမႈေတြကေန တစ္ဆင္႔ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးရဲ႕ ျမင္႔မားတဲ႔ အဆင္႔အတန္းဆီကုိ သြားဖုိ႔ပဲ။ ၁၉၆၀ခုႏွစ္မ်ားကာလ ဖြံ႕ၿဖဳိးဆဲႏုိင္ငံေတြ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ေရာက္လာတဲ႔ အခါမွာ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ၊ အစၥေရးရဲ႕သိမ္းပုိက္ျခင္း ေတြဟာ ေကာ္မရွင္လုပ္ရမယ္႔အလုပ္ေတြထဲမွာ ေရွ႕တန္းကုိ ေရာက္လာတယ္။၁၉၇၃မွာသမၼတအာယြန္ဒီရဲ႕ ဆုိရွယ္လစ္အစုိးရဆီ ကေန ပီနုိေခ်းအာဏာသိမ္းပုိက္မႈ ေနာက္ကုိလိုက္ရင္းနဲ႔ ခ်ီလီနဲ႔ အာဂ်င္တီးနားရဲ႕ လူ႔အခြင္႔အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဆီ ေရာက္လာတယ္။ ၁၉၈၀မွာ ေကာ္မရွင္လုပ္ရမယ္႔အလုပ္က လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ႔ တုိင္းျပည္ေတြအေျခအေနကုိ လူထုနဲ႔အတူ ယုံၾကည္မႈရွိရွိ ေျပာဆုိေဆြးေႏြးႏုိင္ေအာင္ႀကဳိးစားေပးရတာပဲ။ ကာ္မရွင္ဟာ သူတုိ႔ လက္ေရြးစင္ေရြးခ်င္ထားတဲ႔ နုိင္ငံေတြရဲ႕ လူအခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ ကဲဖို႔ အထူးပရုိဆီဂ်ာေတြကုိ တသီးပုဂၢလပုဂၢဳလ္တစ္ဦးခ်င္းဆီရဲ႕ ျပဳမႈလႈပ္ရွားမႈ၊လူ႔အခြင္႔အေရးအေၾကာင္းအရာ အလုိက္ ကၽြမ္းက်င္သူေတြကေနတစ္ဆင္႔ ဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္လုပ္တယ္။ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ကုလသမဂၢရဲ႕ တရားကုိယ္သေဘာနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ႔ အစီရင္ခံစာေတြတင္ပုိ႔တယ္။ ဒါအျပင္သူတုိ႔က ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းေတာင္းဆုိမႈမ်ား နဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ ပတ္သတ္ေသာ စြပ္စြဲခ်က္စာမ်ား ဆုိၿပီးေပးပုိ႔တယ္။ ဒီလုိလုပ္တဲ႔အတြက္ လူအခြင္႔အေရခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို တရားစြဲဆုိႏုိင္ၿပီး ၊ အစုိးရေတြလက္ကေန တုံ႔ျပန္မႈတစ္စုံတစ္ရာ ထြက္ေပၚလာေအာင္ အရွိန္ျမွင္႔ေပးတယ္။ ေၾကးနန္းနဲ႔ တုိင္စာေတြကုိ လစ္လ်ဴရႈခံရတဲ႔ ေနရာေတြမွာေတာင္မွ အစုိးရေတြကုိ ကုလသမဂၢက ေစာင္႔ၾကည္ေနပါတယ္ဆုိတဲ႔ အလုပ္ဟာ သူတုိ႔ကုိ သတိေပးရာေရာက္ၿပီး ေပၚလစီေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ဦးတည္သြားေစတယ္။ ဒီလူ႔အခြင္႔အေရးကၽြမ္းက်င္သူမ်ားရဲ႕ အလုပ္ေတြက ေရာင္စုံယွက္သန္းေနတဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး သတင္းအခ်က္အလက္ ၊ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာမႈ ေတာင္းဆုိမႈေတြကုိေပးအပ္တာပါ။ ဘာေၾကာင္႔ေကာ္မရွင္ကုိ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ၾကသလဲ၊ ဖ်က္သိမ္းခ်င္တဲ႔အသိဟာ ၂၀၀၁ခုနွစ္မွာ စတင္ႀကီးထြားလာ တယ္။ ႏုိင္ငံအုပ္စုတစ္စုဟာ သူတုိ႔အုပ္စုကုိသူတုိ႔ အကာအကြယ္ေပးေနၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြဟာ အဖြဲ႔၀င္ ၅၃ဦးရဲ႕ အျပစ္တင္ခံရတယ္။ အစုိးရတစ္စုဟာ အုပ္စုဖြဲ႔ၿပီး ေကာ္မရွင္မွာ ေရြးေကာက္ခံရဖုိ႔ ၾကဳိးစားေနၾကၿပီး သူတုိ႔ေတြ အျပစ္တင္ခံရျခင္းကေန ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ မဲေတြကုိ အလဲအလွယ္လုပ္ေနခဲ႔ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေကာ္မရွင္မွာ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ပုံ ျဖစ္စဥ္ကုိ ျပဳျပင္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားလာတယ္။ အက်ဳိးဆက္ကေတာ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီ ဆုိၿပီးအသစ္ထြက္ေပၚလာတာပါပဲ။ ေကာ္မရွင္ဟာေနာက္ပုိင္းမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္ သူတုိ႔အေပၚ စုေပါင္းအျပစ္တင္မႈကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ အစုိးရေတြ စုဖြဲ႔ထားတဲ႔ ေနရာတစ္ခုလုိျဖစ္လာတယ္။ ေကာ္မရွင္အေပၚေ၀ဖန္မႈဟာ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္တစ္ခ်ဳိ႕ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနရုံသာမကဘူး၊ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ စုေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဟာ တစ္ခ်ဳိ႕ေသာ အေျခအေနေတြမွာက်ဆုံးသြားပါၿပီလုိ႔ ျပေနတယ္။ အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း အေမရိကန္ကုိယ္စားလွယ္ ကစ္ပထ၇စ္က ၂၀၀၃မွာ ေကာ္မရွင္ဟာ ေခ်ခ်င္းညာမွာျဖစ္ေပၚေနတဲ႔ ဖိႏွိပ္မႈ ၊ ဆူဒန္က ဖိနွိပ္မႈနဲ႔ ကၽြန္ျပဳမႈေတြ ၊ ဇင္ဘာေဘြက လူသတ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ၊တရုတ္နုိင္ငံ ဖာ႔လန္ေဂါက အဖိႏွိပ္ခံ ဒုကၡသည္ေတြ နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ဘယ္လုိ ဆုံျဖတ္ခ်က္မွ ထြက္လာေအာင္မလုပ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ အျပစ္တင္တယ္။ ေနာက္ထပ္တစ္ဖက္မွာလည္း လူအခြင္႔အေရးေစာင္႔ၾကည္႔ေလ႔လာသူမ်ားစြာဟာ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ မေအာင္ျမင္မႈကုိ အာရုံစုိက္ေနၾကတယ္။ ဇင္ဘာေဘြနဲ႔ တရုတ္မွာသာမကဘူး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ခုခံမႈ၊ အီးယူက ေကာ္မရွင္ကုိ အာဖဂန္နစၥတန္ လူ႔အခြင္႔အေ၇းအေျခအေန၊ အီရတ္ကုိ သိမ္းပုိက္ျခင္းနဲ႔ က်ဴးေက်ာ္ျခင္းကုိ သင္႔တင္မွ်တစြာ ခြင္႔ျပဳဖုိ႔ ေတာင္းဆိုမႈေတြကုိ လည္း အာရုံစုိက္ၾကတာပါ။ ေ၀ဖန္ခ်က္တစ္ခုကေတာ႔ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ထဲမွာ သူတုိ႔ရဲ႕ စမ္းစစ္မႈေတြနဲ႔ ႀကဳိက္ႏွစ္သက္ရာ ေရြးထားတယ္၊ အဲဒီ ေရြးခ်ယ္မႈကုိ ျပစ္တင္ရႈ႕ံခ်ခံေနရတဲ႔ အစုိးရေတြအခ်င္ခ်င္းက လုပ္ၿပီး လည္ပတ္ေနတယ္ ဆုိတာပါပဲ။ မွတ္ခ်က္ခ်သူေတြက ကလစ္ေရွးဆန္တဲ႔ အသုံးတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ ေၾကာင္ႀကီးေတြက ၾကြက္ကေလးေတြကုိ ေစာင္႔ေရွာက္ေနၾကတယ္ဆုိတဲ႔ အသုံးနဲ႔ ထပ္ခါတလဲလဲ ေထာက္ျပေျပာဆုိၾကတယ္။ ေကာ္မရွင္ကုိျပန္ျပဳျပင္ေရးလုပ္တဲ႔အခါ လူအခြင္႔အေရးအဖြဲ႔၀င္ေတြကုိ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ပုံ ျဖစ္စဥ္အေပၚ အဓိကထားၿပီးျပဳျပင္ေရးလုပ္ရတာ ပုိၿပီးအခက္အခဲ ရွိတယ္ ။၂၀၀၆မွာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံ ၁၉၁ေယာက္ ကုိ လူအမ်ားစုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္လုိက္တယ္။ လ်ဳိ႕၀ွက္ေမးေပးစနစ္နဲ႔အတူ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီအသစ္ကုိ စတင္တည္ေထာင္သူ အဖြဲ႔၀င္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ လူ႔အခြင္႔အေရးေကာင္စီအသစ္ရဲ႕လကၡဏာႏွစ္ရပ္ကုိ ဒီေနရာမွာ ေဖာ္ျပသင္႔တယ္။ ပထမ၊ သူတုိ႔ေတြ ရုံးထုိင္ေဆြးေႏြးမႈဟာ ဆယ္ပတ္ထပ္မနည္းေတြ႔ရမယ္လုိ႔ ယခင္ကထက္ တုိးျမွင္႔လုိက္တယ္ ။ ဒီလုိတုိးျမွင္႔လုိက္တာက အေျခအေနအေပၚေ၀ဖန္မႈေတြကို ပုိၿပီးၾကာရွည္လက္ခံေဆြးေႏြးထားလုိ႔ရေအာင္ပါပဲ။ ဒုတိယတစ္ခုကေတာ႔ လုပ္ထုံးလုပ္ နည္းအသစ္တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ “အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူအခြင္႔အေရးအေျခခံအတြင္းမွ ကာလျပရီဗ်ဳူး” ကုိ ၂၀၀၇မွာျဖည္႔ဆည္းၿပီး ေကာင္စီက ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးတာ၀န္နဲ႔ ကတိက၀တ္ေတြကုိ လုိက္နာမနာကုိ ထင္ျမင္ခ်က္ေပး ေလ႔လာသုံးသပ္တယ္။ ဒီလုိလုပ္ရတာက ယခင္က ေကာ္မရွင္ဟာ သူတုိ႔စိတ္ၾကဳိက္ ေရြးခ်င္ရာေရြးထားတဲ႔ ႏုိင္ငံေတြကုိသာ ေရြးၿပီးလူ႔အခြင္႔အေရးကတိက၀တ္ကိစၥကုိ စမ္းစစ္ျခင္ကုိ ေရွာင္လႊားခ်င္တဲ႔ အတြက္ပဲ။ ေကာင္စီတည္ေထာင္ရတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြထဲမွာ “လူသားအာလုံးအတြက္ အေျခခံလြတ္လပ္မႈနဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး ကာကြယ္မႈမ်ား အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာက ေလးစားမႈအတြက္ ျမွင္႔တင္ဖုိ႔ရန္” တာ၀န္ လုိ႔ပါတယ္။ သူတုိ႔သုံးသပ္ခ်က္ရီျဗဴးက ႏုိင္ငံအားလုံးမွာရွိတဲ႔ အခြင္႔အေရးေတြကုိ ေစာင္႔ၾကည္႔ေနတယ္လုိ႔လည္း ဆုိႏုိင္တယ္။ သိပ္မၾကာေသးခင္ကလုပ္လိုက္တဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအစီအစဥ္အသစ္ဟာ ျပစ္တင္မႈေတြအတြက္ ပုိၿပီးေက်နပ္စရာ ေကာင္းလာလိမ္႔ေျပာရတာကေတာ႔ ေစာလြန္းပါေသးတယ္။ အထက္မွာ အၾကံျပဳထားတဲ႔အတုိင္း ဆုိရရင္ အစုိး၇ေတြကုိ ဓမၼဓိဌာန္က်က်နဲ႔လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ ျမွင္႔တင္သူေတြအျဖစ္ျပဳမႈလိမ္႔မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင္႔တာဟာ အခ်ီးအႏွီးပါပ။ဲ လူ႕အခြင္႔အ ေရး ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီဟာ ကုလသမဂၢမွာျဖစ္ေစ၊ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္ေစ လူ႔အခြင္႔အေရးေတြကုိ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ညွိယူတဲ႔အခါမွာ အျခားေသာ အၿပိဳင္အဆုိင္ အက်ဳိးအျမတ္ေတြနဲ႔ အျပဳိင္အၿမဲတမ္း ညွိယူေနမွာ ျဖစ္တယ္။ မီဒီယာေတြက ကုလသမဂၢအဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္တဲ႔ ယခင္က ေကာ္မရွင္ အခု ေကာင္စီရဲ႕ အက်ဳးိရလဒ္ အေပၚကုိ အျမဲေစာင္႔ၾကည္႔ေနၾကတာ။ ဒါေပမယ္႔ ကုလသမဂၢ သံတမန္ေတြရဲ႕ အျပဳအမူကုိ အာရုံစုိက္ၿပီးၾကည႔္တာဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးအေပၚ ကုလသမဂၢရဲ႕ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားစြာကို ေက်ာ္ၾကည္႔လုိက္ျခင္းပါပဲ။ ကုလသမဂၢက သူ႔အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြကုိ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ အထူးလုပ္ထုံလုပ္နည္းေတြ ကေနတစ္ဆင္႔ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ႔အျပင္ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတဲ႔ အဆက္အစပ္ေတြမွာ လူအခြင္႔အေရးအေပၚ စိတ္၀င္စားမႈကုိ ခ်ဲ႕ထြင္လုိက္တယ္။ ပထမ ကုလသမဂၢရဲ႕ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးကာကြယ္ဖုိ႔၊ အေျခအေနကုိထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ ၊အကူအညီေပးအပ္ဖုိ႔္ ေနာက္ဆုံးအမိန္႔ အာဏာကုိ ေပးအပ္တာမ်ဳိးေတြလုပ္လာတယ္။ဒီလုိ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြက လူ႔အခြင္႔အေရးကာကြယ္ျခင္း၊တုိးတက္ ေအာင္လုပ္ျခင္းေတြမွာ ေအာင္ျမင္မႈေတြရရွိၾကတယ္။ ဒုတိယ၊ ကုလသမဂၢပရုိဂ၇မ္နဲ႔ ရန္ပုံေငြေတြဟာ ကေလး၊ မိန္းမ ၊က်န္းမာရး ၊ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈစတဲ႔ ျပသာနာရပ္ေတြကုိကုိင္တြယ္ၿပီး လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိင္တြယ္ပုံေတြမွာ အျခခံေရာယွက္ထားတယ္။ ရံဖန္ရံခါမွာေတာ႔ ကုလသမဂၢဟာ သူ႕ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံေတြ လုပ္ဖုိ႔၊ေျပာဖုိ႔ သေဘာတူထားတာထက္ေက်ာ္လြန္ၿပီး အလုပ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းေတာင္မွရွိေနတယ္။ ဒီေနရာမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ ႏိုင္ငံေတြၾကားထဲမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြကေန ခ်ည္းကပ္ၿပီး ေလ႔လာစူးစမ္းႏုိင္တယ္။ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈး ၊လူအခြင္႔အေရးအတြက္ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး ၊ ဥေရာပေကာင္စီအတြက္ လူ႔အခြင္႔အေရးကုိယ္စားလွယ္ နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ေဒသအတြင္း အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အတြင္းေရးမႈေတြဟာ ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ထားတဲ႔ အမိန္႔အဏာထက္ေက်ာ္ၿပီးလည္ပတ္အလုပ္လုပ္နုိင္တယ္။အစုိးရေတြဟာလူ႔အခြင္႔အေရးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး တစ္ခုခုမလုပ္ ခ်င္တဲ႔ အခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ေတြဟာ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္း ေျပာဆုိႏုိင္ တယ္။ အမ်ားစုကေတာ႔ သက္ဆုိင္ရာ အစုိးရအဖြဲ႔အစည္းအခ်င္ခ်င္းၾကားကေနထုတ္ေပးထာတဲ႔ ကုိယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိ ျပဌာန္းမႈအေပၚ မွီခုိေနတယ္။ ဥပမာ လူအခြင္႔အေရးမဟာမင္းႀကီး ေမရီေရာ္ဘင္ဆင္က၁၉၉၉ ေခ်ခ်င္းညာပတ္သတ္ၿပီး ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ ထုတ္တယ္။ သူက ေခ်ခ်င္းညာမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ႔ “အင္းအားေတြကုိ ေ၀ဖန္ပုိင္းျခားမႈမရွိဘဲ အလြန္အကၽြံသုံးစြဲတာ ဟာႏုိင္ငံသားေတြ အသက္ဆုံးရႈံးမႈ နဲ႔ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရမႈကုိ ျမင္႔မားေစလိမ္႔မယ္” လုိ႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားတယ္။ အဲဒီကာလ ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာထားတာက ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းစုေပါင္းထားတဲ႔ ဘယ္လုိအဖြဲ႔အစည္းကမွ သူတုိ႔ကာကြယ္ေပးတာနဲ႔ အဆင္႔အတူတူေလာက္ရွိတဲ႔ စုိးရိမ္ပူပန္မႈေတြနဲ႔ အေရးယူမႈေတြကုိ လုပ္ဖုိ႔ လူအမ်ားစုကုိ ဆင္႔ေခၚပုိင္ခြင္႔မရွိဘူး။ လူအခြင္႔အေရး ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီကုိ အတည္ျပဳထားတဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုေတာင္ သူတု႔ိရဲ႕ လူ႔အခြင္႔အေရးေပၚ ခ်ည္းကပ္ပုံဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီးရုံးနဲ႔ တစ္ခါတစ္ရံ ကြဲျပားၿပီးလုပ္ တတ္ေသးတာ။ အစိုးရေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အင္အားကုိ မသုံးခ်င္တဲ႔အတြက္ လူအခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ လုံၿခဳံေရးတပ္ေတြသုံးၿပီး ဘယ္လုိလုပ္မယ္၊ ဘယ္လုိကန္႔ကြက္မလဲဆုိတာကုိ တျခားႏိုင္ငံေတြကုိ လက္ခ်ာရုိက္ေလ႔ရွိ ၾကတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕အတြင္း၀န္က အာဖရိက သြားခရီးစဥ္ကုိ နယူးေယာ႔ခ္တုိင္းမွာ “ဒါမ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မလုပ္ဘူး ေမရီေရာ္ဘင္ဆင္”ရယ္လုိ႔ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔တယ္။ ဆက္လက္ၿပီး “လူအခြင္႔အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္း ၾကီးဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးအတြက္လုပ္စရာအလုပ္ရွိပုံမေပၚဘူး။ ယေန႔အာဖရိကမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ လူ႕အခြင္႔အေရးအုပ္စုေတြတန္ဖုိးမထားတဲ႔ နည္းလမ္းေတြအသုံးျပဳၿပီး တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ လုံၿခဳံမႈေတြတုိးတက္ဖုိ႔လာ လုပ္ကုိင္ေနသလုိ အပါအ၀င္ တျခားေသာ အက်ဳိးအျမတ္ေျမာက္ျမားစြာလည္းရရွိမွာျဖစ္တယ္။ လူအခြင္႔အေရးဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရုံးအတြက္ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာ မရွိဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ႔ သူတုိ႔ဟာ အစုိးရေတြလက္ခံႏုိင္တဲ႔ အတုိင္းအတာအတြင္းကေနဘဲ စဥ္းစားေနၾကၿပီး သူတုိ႔ေျပာသလုိ မလုပ္ရင္ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ပူးေပါငးေဆာင္ရြက္မႈေတြမရေတာ႔ဘူး၊ ဘ႑ာေငြလည္းဆုံးရႈံးမယ္႔ အေျခအေနကုိ ရင္ဆုိင္ရမယ္ ဆုိ႔တဲ႔ အပုိင္းကေနသာလ်င္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ္႔လည္း မဟာမင္းႀကီးရုံးက သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္အသံအတြက္ အခန္းဂ႑တစ္ခုဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္ ဖန္တီးႏုိင္ခဲ႔ၿပီး လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြႀကဳံတုိင္း စုိးရိမ္ပူပန္မိေၾကာင္း၊ ဒီလုိ ရက္စက္မႈေတြမလုပ္သင္႔ေၾကာင္း ေရရြတ္ျပဖုိ႔ေတာ႔ ေမွ်ာ္လင္႔ၾကတယ္။ ၿပီးခဲ႔တဲ႔ႏွစ္အနည္းငယ္က လူ႔အခြင္းေရးမဟာမင္း ႀကီးရုံး အရြယ္အစားေရာ ရည္၇ြယ္ခ်က္ပါ ႀကီးထြားလာတယ္။ ဂ်ီနီဗာ ဌာနခ်ဳပ္မွာ ၀န္ထမ္း၅၀၀ေက်ာ္ရွိၿပီး လူ႔ အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ႔ကေမၻာဒီယား၊ ကိုလံဘီယာနဲ႔ နီေပါလုိ နယ္ေျမေတြမွာလည္း ၀န္ထမ္း၅၀၀ေလာက္ရွိတယ္ ။ ဒီလုိနယ္ေျမေတြမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးဟာ ကုသမဂၢရဲ႕ အဓိကအလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကဳိးစားလုပ္ကုိင္ေနၾကတယ္။ ဆူဒန္လုိ ပုိၿပီး ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္လုပ္ရတဲ႔ ေနရာေတြမွာလည္း ဒီအတုိင္းပဲ။ ကုလသမဂၢရဲ႕ အာရုံဟာ ေလ႔လာခ်က္ေတြ ၊ဆီမီနာေတြကေန ႏုိင္ငံအတြင္း အရည္အေသြး တည္ေဆာက္မႈ နဲ႔ ကမၻာအႏွံ႔ဥပေဒ စုိးမုိးမႈကုိ အားျဖည္႔ေပးဖုိ႔ရာဆီ ေရြ႕လ်ားသြားတယ္။