အဂၤလိပ္စကားဘယ္လိုေျပာမလဲ ?

Myanmar Volunteer

စကားေျပာျခင္းသည္ လူမႈဆက္ဆံေရးတြင္ အလြန္အေရးပါေသာက႑တစ္ခုျဖစ္သည္။ လူသားတိုင္းေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် အေၾကာင္းအရာမ်ားစြာကိုစကားျဖင့္ေျပာဆိုဆက္ဆံေနၾကရသည္။ စကားကိုစနစ္တက် ေျပာတတ္ျခင္းသည္လည္းအရည္အခ်င္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ မိခင္ဘာသာစကားကိုပင္ စကားေျပာတတ္သူတိုင္းမိန္႔ခြန္းမ်ား၊ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားစသည္ျဖင့္ အေျခအေနအမ်ဳိးမ်ဳိးကို စနစ္တက်ေျပာဆိုတတ္ရန္ မလြယ္ဘဲစနစ္တက်ေလ့က်င့္ရန္ လို

အပ္သည္။ ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကားျဖစ္ေသာ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားအတြက္မူပိုမိုေလ့က်င့္ရန္လိုအပ္သည္။ ပထမဆံုးအေရးႀကီးသည္မွာ ယခင္ေျပာခဲ့သည့္အတိုင္းအသံ၏သေဘာတရားကိုမွန္မွန္ကန္ကန္ စနစ္တက်ေလ့က်င့္ရမည္။

စကားေျပာျခင္းဆိုသည္ ပန္ကံုးတစ္ကံုးသီကံုးသည္ႏွင့္ အလားသ႑ာန္တူပါသည္။ ပန္းကံုးတစ္ကံုးသီကံုးရာတြင္ ပန္းကံုးတြင္ပါဝင္ေသာအရာမ်ားကိုစနစ္တက်မသံုးသပ္မိၾကသကဲ့သို႔ စကားတြင္ပါဝင္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုခြဲျခမ္းစိတ္္ျဖာေလ့လာရန္ေမ့ေလ်ာ့ ေနတတ္ၾကသည္။ ဆဲလ္မ်ားျဖင့္ဖြဲ႔စည္းထားေသာပြင့္ခ်ပ္မ်ားပါဝင္သည့္ ပန္းပြင့္မ်ားကိုအပ္ခ်ည္ႀကိဳးျဖင့္သီးကံုးလိုက္ေသာအခါ ပန္းကံုးတစ္ကံုးျဖစ္လာသည္။ ထို႔အတူစကားေျပာျခင္းသည္ အသံျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာစကားလံုးမ်ားကို ဝါက်မ်ားအျဖစ္ တည္ေဆာက္ကာ ၎ဝါက်မ်ားကိုေျပာလိုေသာအေၾကာင္းအရာသက္ေရာက္ေအာင္ စုုစည္းလိုက္ျခင္းျဖင့္ စကားျဖစ္လာသည္။

ပန္းကံုး = စကား

ပန္းပြင့္ = ဝါက်

ပြင့္ခ်ပ္ = စကားလံုး

ဆဲလ္ = အသံ

အပ္ခ်ည္ႀကိဳး = ေျပာလိုေသာအေၾကာင္းအရာ

ေဖာ္ျပပါဆက္စပ္မႈ ပံုစံသည္ ဘာသာစကားေလ့လာသူတိုင္းအတြက္ စနစ္တက်ေလ့လာသင္ယူရန္ အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္ပါသည္။ စကားေျပာဆိုရာတြင္ အေရးႀကီးသည့္ အေျခခံအေၾကာင္း (၂) ခ်က္မွာ ရွင္းလင္းျပတ္သားရန္ ႏွင့္ ေခ်ာေမြ႔ေျပျပစ္ရန္ ျဖစ္သည္။ ေျပာစကားတြင္ ရွင္းလင္းျပတ္သားမႈသည္ အေရးႀကီးေသာအေၾကာင္းတစ္ခ်က္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အသံကိုစနစ္တကနားလည္ေလ့က်င့္ရန္လိုအပ္သည္၊ အသံ၏သေဘာတရားမ်ားကိုေသေသခ်ာခ်ာနားလည္မွသာေျပာစကားမ်ားကိုနားလည္ႏိုင္ၿပီး ျပန္လည္ အတုယူေျပာဆိုႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔ပါ၍ ဦးစြာအသံ၏ သေဘာတရားမ်ားကိုအေသးစိတ္ေျပာလိုပါသည္။

အသံ(Sound)

အဂၤလိပ္ဘာသာစကားတြင္ အသံထြက္(pronunciation) ႏွင့္ စာလံုးေပါင္း(spelling) ထပ္တူမညီသည္မွာ(၇၀)ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ခန္႔အထိရွိသည္။ စာလံုးေပါင္းပံုစံတူေသာ္လည္းအသံထြက္မတူသည္ကိုအမ်ားအျပားေတြ႔ရမည္။ (e.g. put, but)

စာလံုးေပါင္းပံုစံမတူဘဲအသံထြက္တူညီသည္ကိုလည္းေတြ႔ရမည္။ (e.g. see, key, tea) အကၡရာတစ္ခု(alphabet) သည္ စကားလံုးတစ္ခု၏ စာလံုးေပါင္းတြင္ပါဝင္ၿပီးအသံထြက္ရာတြင္ မပါဝင္သည္ကိုလည္းေတြ႔ရသည္။(e.g. psychology, listen) ထို႔ေၾကာင့္ အဂၤလိပ္စကားလံုးတစ္ခုကိုစာလံုးေပါင္းအတိုင္းအသံထြက္၍မရေသာေၾကာင့္ အသံမ်ားကိုေသေသခ်ာခ်ာေလ့လာရန္လိုသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားတြင္ အကၡရာ(alphabet) ၂၆ လံုးသာ ရွိေသာ္လည္း ဗ်ည္းသံ(consonant sound) ၂၄ သံ ႏွင့္ သရသံ(vowel sound) ၂၀ စုစုေပါင္း ၄၄-သံရွိသည္။ အသံထြက္မ်ားကိုစာျဖင့္အတိအက် ေရးသားေဖာ္ျပရန္ မလြယ္ကူသျဖင့္ အသံထြက္သေကၤတ (phonetic symbols) မ်ားႏွင့္ ဥပမာစကားလံုးမ်ားျဖင့္သာေဖာ္ျပပါမည္။

- ဗ်ည္းသံမ်ား(consonant sounds)

p pen, copy, tap

b back, baby, job

t tea, tight, knot

d day, ladder, odd

k key, school,clock

g get, giggle, dog

tʃ church, match, nature

dʒ judge, age, soldier

f fat, coffee, rough

v view, heavy, move

θ thing, author, path

ð this, other

s soon, cease, sister

z zero, music, roses, buzz

ʃ ship, sure, national

ʒ pleasure, vision

h hot, whole, ahead

m more, hammer, sum

n nice, know, funny, sun

ŋ ring, anger, thanks, sung

l light, valley, feel

r right, wrong, sorry, arrange

j yet, use, beauty, few

w wet, one, when, queen

ʔ (glottal stop) department, football

- သရသံမ်ား (vowel sounds)

ɪ kit, bid, minute

e dress, bed, head

æ trap, bad

ɒ lot, odd, wash

ʌ strut, mud, love, blood

ʊ foot, good, put

iː fleece, sea, machine

eɪ face, day, break

aɪ price, high, try

ɔɪ choice, boy

uː goose, two, blue, group

əʊ goat, show, no

aʊ mouth, now

ɪə near, here, weary

eə square. fair, various

ɑː start, father

ɔː thought, law, north, war

ʊə poor, jury, cure

ɜː nurse, stir, learn, refer

ə about, common, standard

i happy, radiate, glorious

u thank you, influence, situation

n̩ suddenly, cotton

ဖိသံ(Stress)

အသံ၏အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ဗ်ည္းသံ၊သရသံမ်ားသာမက stress သည္အေရးပါေသာအစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ရွင္းလင္းျပတ္သားေသာစကားျဖစ္ရန္အတြက္ ဖိသံ(stress)ကိုစနစ္တက်အသံုးျပဳတတ္ရန္လည္းလုိအပ္သည္။ ဖိသံ(stress)ကိုနားလည္ရန္ စကားလံုးတစ္လံုးတြင္ ပါဝင္ေသာအသံ(ဝဏၰ)မ်ားကိုသိရမည္။

ဥပမာ syl-la-ble အသံ(ဝဏၰ) ၃-သံ

in-sti-tu-tion အသံ(ဝဏၰ) ၄-သံ

၎အသံ(ဝဏၰ) မ်ားေပၚတြင္ ဖိေသာအသံ(stress)ကို'အမွတ္အသားျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။

စကား၏ဝတၱရား(part of speech) အေပၚတြင္မူတည္၍ stress ေျပာင္းသြားတတ္ပါသည္။ အသံ-၂သံ ရွိေသာစကားလံုးတစ္လံုးတြင္ နာမ္(noun)ကိုပထမအသံတြင္ ဖိရၿပီး ႀကိယာ(verb) ကိုဒုတိယအသံတြင္ ဖိရသည္။

ဥပမာ noun verb

'object ob'ject

'convict con'vict

'import im'port

'record re'cord

ခၽြင္းခ်က္ ad'dress ad'dress

'promise 'promise

'comment 'comment

ေရွ႕ဆက္ပုဒ္(prefix) ပါဝင္ေသာအသံ(၂)သံရွိစကားလံုးမ်ား

ေရွ႕ဆက္ပုဒ္မ်ားျဖစ္ေသာ a-, be-,re- စသည္တို႔ပါဝင္ေသာအသံ(၂)သံရွိစကားလံုးမ်ားတြင္ စကားလံုး၏မူလအသံတြင္သာstressရွိသည္။

e.g. a'loud a'rise a'loft

br'fore be'come be'hind

re'clim re'sent re'turn

ေနာက္ဆက္ပုဒ္(suffix) ပါဝင္ေသာစကားလံုးမ်ား

ေဖာ္ျပပါေနာက္ဆက္ပုဒ္မ်ားပါဝင္သည့္စကားလံုးမ်ားတြင္စကားလံုး၏ေနာက္ဆက္သံကိုstressျဖင့္ရြတ္ဆိုရသည္။

e.g. (a) -eer engi'neer volunt'eer black marte'teer

(b) -iee addre'see pay'ee emplo'yee

(c) -ique uni'ique physi'que ob'lique

(d) -ain ob'tain enter'tain ascer'tain

(e) -esque pictu'resque gro'tesque bur'lesque

(f) -esec co'alesce

(g) -itis arthr'itis bron'chitis

(h) -ete de'lete comp'lete

(i) -aire question'naire million'naire

(j) -ette cigare'tte cass'ette

(k) -ade lemo'nade per'vade

(l) -ever when'ever how'ever

(m) -ese chi'nese bur'mese

(n) -esent ado'lesent efferve'sent

အသံအနိမ့္အျမင့္ (Intonation)

စကားေျပာဆိုရာတြင္ ပိုမိုရွင္းလင္းနားလည္ႏိုင္ေစရန္intonationကလည္းအေရးႀကီးပါသည္။ စကား၏အဓိပၸာယ္၊ စကားေျပာသူ၏သေဘာထား၊ စကား၏ဆိုလိုရင္းစသည္တို႔ကိုနားလည္ႏို္င္ရန္ intonation ကကူညီေပးႏိုိင္ပါသည္။ စကားေျပာဆိုရာတြင္ intonation ေျပာင္းသြားပါကလည္းဆိုလိုရင္းရည္ရြယ္ခ်က္ေျပာင္းသြားႏိုင္သည္ကိုသတိျပဳရမည္။အဂၤလိပ္စကားေျပာဆိုရာတြင္နားလည္ထားရမည့္အေျခခံ intonation (၃)မ်ဳိးကို"အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကိုခ်ဥ္းကပ္ျခင္း"ေဆာင္းပါး (Education Digest Journal အတြဲ-၁၊ အမွတ္-၃၅၊၃၆)တြင္ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္သည္။

အသံထြက္သည္ listeningအတြက္ေရာ speaking အတြက္ပါ အလြန္ေရးႀကီးပါသည္။ အသံထြက္ကိုသတိမထားပါကနားေထာင္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ေျပာဆိုရာတြင္လည္းေကာင္းနားလည္မႈလြဲမွားႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ- row ႏွင့္ roll ကိုၾကားေသာအခါ သတိမထားပါကနားၾကားလြဲကာအဓိပၸာယ္ပါလြဲမွားႏိုင္သည္။

အသံ၏သေဘာတရားမ်ားကိုနားလည္လွ်င္၎ကိုအေျခခံကာအဂၤလိပ္စကားေျပာကိုမည္သို႔ ေလ့က်င့္ရမည္ကို္ ဆက္လက္ေျပာလိုပါသည္။ပထမဆံုးသတိျပဳရန္အခ်က္မွာမွန္ကန္သည္အထိထပ္ခါထပ္ခါ၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေလ့က်င့္ျခင္းသည္ ေလ့လာမႈအားလံုးအတြက္ အျမန္ဆံုးေသာနည္းလမ္း ျဖစ္သည္။

- Television, Video, News, Tape, CD, DVD စသည္မ်ားကိုအသံုးျပဳကာNative speaker မ်ား၏အသံမ်ားကုိတတ္ႏိုင္သမွ်နားေထာင္ပါ၊ ၎ကိုအတုယူၿပီးေျပာဆိုျခင္းျဖင့္ တိက်ေသာ sound, stress, intonation မ်ားကိုရရိွႏိုင္သည္။ အတုယူေျပာဆိုရာတြင္ Video Lesson မ်ားျဖစ္ပါက ၎တို႔၏ပါးစပ္လႈပ္ရွားမႈကိုသတိထားၿပီးေလ့လာပါ၊ အသံထြက္ရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ပါသည္။

- အဂၤလိပ္စကားေျပာေလ့က်င့္ရာတြင္ ေတးဂီတမ်ားသည္လည္းအလြန္ထိေရာက္သည္၊ လူတိုင္းသည္ ဂီတကိုႏွစ္သက္ၾကေသာေၾကာင့္ေတးသီခ်င္းမ်ားကိုလိုက္ဆိုျခင္းကစကားေျပာရာတြင္ေခ်ာေမြ႕ေစႏိုင္သည္။

- တစ္ေန႔လွ်င္ ၁၅-၂၀ မိနစ္ခန္႔ စာပိုဒ္မ်ားကိုအသံထြက္ဖတ္ပါ၊ စာဖတ္ရာတြင္ အသံထြက္မ်ားကိုႀကိဳးစားၿပီးမွန္မွန္ကန္ကန္ ဖတ္ပါ၊ သံုးလခန္႔ ဆက္တိုက္ဖတ္လွ်င္ ပါးစပ္ၾကြက္သားမ်ားသန္မာၿပီးစကားေျပာရာတြင္အေထာက္အကူျပဳႏိုင္သည္ကုိသုေတသနမ်ားတြင္ အတိအက်ေဖာ္ျပထားသည္။

- အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကိုေလ့က်င့္ရာတြင္ မိမိ၏အသံကိုအသံဖမ္းၿပီးျပန္လည္စစ္ေဆးပါ၊ မူရင္းအသံမ်ားႏွင့္ျပန္လည္စစ္ေဆးကာအမွားမ်ားကိုသတိထားၿပီးမွန္သည္အထိအႀကိမ္ႀကိမ္ အထပ္ထပ္ ေလ့က်င့္ပါ။ ပထမဆံုးအသံထြက္မွန္ရန္သာ ႀကိဳးစားပါ၊ အသံမွန္ေသာအခါ stress, intonation မ်ားကိုဆက္လက္ေလ့က်င့္ပါ၊ ေလ့က်င့္ရာတြင္သတိျပဳရမည္မွာ ၾကားသည့္အတိုင္းဆိုပါ၊ ဤေနရာတြင္ စာျဖင့္ေဖာ္ရသည္မွာအတန္ခက္ခဲပါသည္၊ ဥပမာအားျဖင့္ ယေန႔ေခာတ္ကေလးငယ္မ်ားသည္ 'Justin Bieber 'စသည့္ ေရပန္းစားသည့္ အဂၤလိပ္သီခ်င္းမ်ားကို ၾကားရမ်ားလာေသာအခါ နားရည္ဝၿပီးသီဆိုတတ္ၾကသည္၊ သီဆိုရာတြင္ ပီပီသသမွန္မွန္ကန္ကန္ သီဆိုႏိုင္ၾကသည္ကုိေတြ႔ရသည္၊ ၎ကေလးငယ္မ်ားသည္ ၾကားသည့္အတိုင္းလိုက္ဆိုေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူမ်ားကမူနားကၾကားေသာ္လည္း မူလအသံကိုမွန္ကန္ရန္ မႀကိဳးစားဘဲ မိမိအသံထြက္တတ္သလိုဆိုတတ္ၾကသည္၊ထိုအခ်က္ကိုသတိထားဆင္ျခင္ၾကရမည္။

- အဂၤလိပ္ဘာသာစကားသင္ၾကားေသာစာသင္ခန္းအျပင္ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္လည္းတတ္ႏိုင္သမွ် အဂၤလိပ္လိုသာေျပာဆိုပါ၊ မိမိေလ့က်င့္မွတ္သားထားေသာစကားလံုး၊ ဝါက်မ်ားကို အဂၤလိပ္စကားေျပာသည့္ အခ်ိန္တိုင္းတြင္ ထည့္ၿပီးေျပာပါ။

- ႐ိုး႐ိုးစကားေျပာပံုစံမ်ားေလ့က်င့္ၿပီးေသာအခါ မိန္႔ခြန္းမ်ား၊ သတင္းမ်ားအစရွိသည္ျဖင့္ လိုအပ္သည္မ်ားကိုအထက္ပါနည္းမ်ားအတိုင္းဆက္လက္ေလ့က်င့္ပါ၊ စကားေျပာဆိုရသည့္ အေျခအေနေျပာင္းသည္ႏွင့္အမွ် ေျပာရသည့္ပံုစံမ်ားေျပာင္းလဲသြားသည္ကိုေတြ႔ရလိမ့္မည္။ ဆိုလိုသည္မွာေစ်းဝယ္ရာတြင္ ေျပာသည့္စကားေျပာ ႏွင့္ ႐ံုး႒ာနမ်ားတြင္ ေျပာသည့္စကားေျပာပံုစံမ်ား တူမည္မဟုတ္ပါ။ (စကားလံုးအသံုးအႏႈန္း၊ ေလယူေလသိမ္း၊ အထူးသျဖင့္ ေျပာဟန္ဆိုဟန္မ်ား မတူညီသည္ကိုဆိုလိုသည္)

အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုအေျခခံကာေန႔စဥ္မွန္မွန္ေလ့က်င့္လွ်င္ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကိုအတိုင္းအတာတစ္ခုအထိမွန္မွန္ကန္ကန္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ေျပာဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ "The fastest way to learn anything is to do again and again until to get it right."ဟူေသာစကားအတိုင္းလိုခ်င္သည့္ ပန္းတိုင္ကို ရာက္သည္အထိ စိတ္ရွည္ရွည္ျဖင့္အႀကိမ္ႀကိမ္ေလ့က်င့္ကာလမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚတြင္ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ၾကပါေစေၾကာင္းေရးသားလိုက္ပါသည္။

( “အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ အသံုးျပဳနည္းလမ္းညႊန္” ေဆာင္းပါးတြင္ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ေသာ Phonetic symbols မ်ားကို ယခု ေဆာင္းပါးတြင္ေရးသားလိုက္ပါသည္။ )

Ref: SPOKEN – CONVERSATIONAL ENGLISH; A Resource Book for Teachers of English

- Myanmar Network