ဂေရဟမ္ဘဲလ္ အစျပဳခဲ့တဲ့ တယ္လီဖုန္းက ေရြ႕လ်ားမိုဘုိင္းဖုန္း အျဖစ္ ကေန ယေန႔ေခတ္ ေန႔စဥ္ လူေနမႈ ဘဝရဲ႕ မရွိမျဖစ္ အေရးပါတဲ့ ထိပ္တန္း နည္းပညာ ပစၥည္းတစ္ခုအျဖစ္ ေနရာယူ လာခဲ့ပါၿပီ။ မိုဘုိင္းပစၥည္း သံုးစြဲသူေတြရဲ႕ မိုဘိုင္းအင္တာနက္ သံုးစြဲမႈ က်ယ္ျပန္႔လာတာကလည္း လူေတြရဲ႕ အသိအျမင္ ဉာဏ္မ်က္စိေတြကုိ ဖြင့္ေပးလိုက္သလိုမ်ိဳး ရွာေဖြဖတ္႐ႈ ေလ့လာစရာ မ်ားျပား စံုလင္လွတာေၾကာင့္ မိုဘိုင္းဖုန္း၊ တက္ဘလက္မ်ားကုိ ကမ႓ာႀကီးရဲ႕ ျပတင္းေပါက္မ်ားအျဖစ္ တင္စားေခၚေဝၚ လာခဲ့ၾကပါတယ္။ အာဖရိက ေဒသက ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားလို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမွာ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ားက စတင္ကာ မိုဘိုင္းအင္တာနက္ စတင္ သံုးစြဲႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ သံုးစြဲသူ အမ်ားစုကေတာ့ အဖိုးနည္းအၾကမ္းခံ Nokia ဖုန္းေတြကိုသာ သံုးစြဲၾကတာေၾကာင့္ မိုဘုိင္းအင္တာနက္ေဈးကြက္ က်ယ္ျပန္႔ဖို႔ အတားအဆီး တစ္ခုသဖြယ္ ရွိေနဆဲပါ။
၂၀၁၆ မွာ အာဖရိကရဲက Android အေျချပဳ မိုဘိုင္းဖုန္း သံုးစြဲသူ သန္း ၂၀၀ ေက်ာ္ ေရာက္ရွိလာလိမ့္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြေၾကာင့္ မိုဘုိင္းသံုးစြဲမႈနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ လူမႈစီးပြားေရး က႑ေတြမွာပါ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္လာမယ္လုိ႔ ပညာရွင္မ်ားက ယူဆထားၾကပါတယ္။ "လာမယ့္ ၁၀ စုႏွစ္ တစ္ခုမွာ လူကံုထံ အသိုင္းအဝိုင္းေတြသာ သံုးႏိုင္တဲ့ ဇိမ္ခံပစၥည္း မိုဘိုင္းဖုန္းဟာ အာဖရိက အေျခခံ လူတန္းစားေတြရဲ႕ မရွိမျဖစ္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္" လို႔ အာဖရိကရဲ႕ ဆင္းရဲတြင္းထဲက ႐ုန္းထြက္ဖုိ႔ ထြက္ေပါက္ရွာေနရတဲ့ ရဝမ္ဒါသမၼတ ေပါလ္ကာဂါမီက ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွင့္ အတြင္းမွာ ဖုန္းသံုးစြဲသူဦးေရ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ တုိးတက္မ်ားျပားလာခဲ့တဲ့ ရဝမ္ဒါ ႏုိင္ငံရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရး က႑ကို တုိးျမႇင့္ႏုိင္ခဲ့တာနဲ႔အညီ မိုဘိုင္းဖုန္း အစြမ္းနဲ႔ ရဝမ္ဒါ ျပည္သူေတြရဲ႕ လူမႈဘဝေတြကိုပါ ေျပာင္းလဲပံုေဖာ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ရဝမ္ဒါေခါင္းေဆာင္းပိုင္းကလည္း ယံုၾကည္ ေနခဲ့ၾကပါတယ္။
ဘဏ္လုပ္ငန္း
ကင္ညာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့တဲ့ မိုဘုိင္းေငြလႊဲ ဝန္ေဆာင္မႈ M-PESA ကုိ ကင္ညာရဲ႕ အႀကီးဆံုး မိုဘိုင္းေအာ္ပေရ တာ Safaricom နဲ႔ Vodafone တုိ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္းရြက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ညာလူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတစ္ပံုျဖစ္တဲ့ ျပည္သူ ၁၅ သန္းခန္႔ကုိ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးႏုိင္တဲ့အျပင္ ငါးႏွစ္အတြင္း ကင္ညာႏုိင္ငံ ထုတ္ကုန္တန္ဖိုး ဂ်ီဒီပီ (GDP) ရဲ႕ နံပါတ္ငါး ခ်ိတ္ႏိုင္ခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘီလ္ဂိတ္ေဖာင္ေဒးရွင္းနဲ႔ ကမ႓ာ့ဘဏ္တုိ႔ရဲ႕ စစ္တမ္းေကာက္ယူခ်က္အရ ကင္ညာႏိုင္ငံ ဆူဒန္နဲ႔ ဂါဘြန္ေဒသက အရြယ္ေရာက္သူ ထက္ဝက္ေက်ာ္ဟာ မိုဘုိင္းေငြေခ်စနစ္ကုိ သံုးစြဲေနၾကေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ M-PESA ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈက ကင္ညာႏုိင္ငံမက ေတာင္အာဖရိက၊ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယား တူနီးရွား ႏုိင္ငံတုိ႔ကုိပါ မိုဘိုင္းဘဏ္လုပ္ငန္း က်ယ္ျပန္႔ ထြန္းကားလာခဲ့ပါတယ္။ ေငြစကၠဴအနံ႔ေတြၾကားမွာ ရွင္သန္ေနခဲ့ၾကတဲ့ အာဖရိကရဲ႕ လူေနမႈ ဘဝေတြက မုိဘုိင္း ေငြေခ်မႈနဲ႔အတူ တစ္မုဟုတ္ခ်င္း ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ပါၿပီ။ စူပါမားကတ္မွာ ေဈးဝယ္မလား၊ ေလယာဥ္လက္မွတ္ ႀကိဳဝယ္မလား၊ ေရျခားေျမျခားက ေဆြမ်ိဳးေတြဆီ ေငြလႊဲမလား၊ ဘာပဲသံုးသံုး မိုဘိုင္းပိုက္ဆံေတြေၾကာင့္ အခ်ိန္ကုန္ လူမပန္းေတာ့ဘဲ လြယ္ကူသက္သာတဲ့ ဘဝေတြကုိ ဖန္တီးေပးႏုိင္ခဲ့ပါၿပီ။
အာရပ္ေႏြဦး ေတာ္လွန္ေရး
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ရဲ႕ ထူးျခားျဖစ္စဥ္ေတြထဲက အာရပ္ကမ႓ာမွာ အစပ်ိဳးလိုက္တဲ့ ေႏြဦးေတာ္လွန္ေရး ဂယက္က အခ်ိန္တိုအတြင္း ေျမာက္အာဖရိက တစ္ဝန္း ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ သြားခဲ့ပါတယ္။ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမွာ မူဘာရက္အစိုးရကို ျပဳတ္က်ေစခဲ့တဲ့ လူထုေတာ္လွန္ေရး မီးစပြား အလ်င္အျမန္ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားရျခင္းရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ မိုဘိုင္းဖုန္း ကြန္ရက္ေတြ ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ အရွိန္ေကာင္းလာတဲ့ လူထု အံုႂကြမႈကုိ တားဆီးေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖုိ႔ မူဘာရက္ အစုိးရက ၂၀၁၁ ဇန္နဝါရီမွာ ႏိုင္ငံတြင္း မိုဘိုင္းကြန္ရက္ အားလံုးကုိ ျဖတ္ေတာက္ပိတ္ပင္ဖို႔ အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျခတစ္လွမ္း အသာရသြားတဲ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ မူဘာရက္ အစုိးရကုိ ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့သလို ကမ႓ာတစ္ဝန္းကုိ ဆက္လက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ခန္႔က ကင္ညာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ေသြးထြက္သံယို ေရြးေကာက္ပြဲ အျဖစ္အပ်က္ေတြမွာ ကင္ညာျပည္သူေတြ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ SMS ကေန တစ္ဆင့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေဝမွ်ခဲ့ၾကၿပီး Ushaidi ပလက္ေဖာင္းကေန အင္တာနက္ ဆာဗာေပၚကုိ တုိက္႐ိုက္ ေပးပို႔ႏုိင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ကမ႓ာတစ္ဝန္းကုိ ျဖန္႔ေဝႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအားေကာင္းလာတဲ့ ယေန႔ေခတ္ ကမ႓ာႀကီးမွာ မုိဘိုင္းဆက္သြယ္ေရး က႑ေၾကာင့္ မ်က္စိ၊ နားေတြပြင့္ကာ ကမ႓ာႀကီးက ရြာႀကီးတစ္ခုသဖြယ္ ျဖစ္ထြန္းလာခဲ့ပါတယ္။
ပညာေရး
ေတာင္အာဖရိကမွာ လူမႈကြန္ကေန တစ္ဆင့္ ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြအတြက္ အေျခခံပညာ လက္ေတြ႕က်က် သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ႏုိင္ဖုိ႔ ပညာေရး အစီအစဥ္ကုိ Nokia က အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ Mxit လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ လူမႈကြန္ရက္က သံုးစြဲသူ ၁၀ သန္းေက်ာ္ကုိ Message တုိက္႐ိုက္ ေပးပို႔ၿပီး သခ်ၤာဘာသာဆုိင္ရာ သင္ၾကားမႈေတြကုိ မိုဘုိင္းဖုန္းေတြကေနတစ္ဆင့္ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးခဲ့ပါတယ္။ PC ကြန္ပ်ဴတာေတြထက္ ေဈးေပါၿပီး သံုးစြဲသူဦးေရ မ်ားျပားလာတဲ့ မိုဘုိင္းဖုန္းေတြကေန တစ္ဆင့္ အသိအျမင္ ဗဟုသုတမ်ား တုိက္႐ိုက္ သင္ၾကားပို႔ခ်မႈက ထိေရာက္မႈ ရွိလွၿပီး ပညာေရး အဆင့္အတန္းနဲ႔ တုိက္႐ိုက္အခ်ိဳးက်တဲ့ ဆင္းရဲမြဲေတမႈကိုပါ တုိက္ဖ်က္ႏိုင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ထားၾကပါတယ္။ ေန႔စဥ္ဘဝ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ေက်ာင္းစာကုိ အခ်ိန္မေပးႏိုင္ဘဲ ပင္ပန္း႐ုန္းကန္ေနရတဲ့ အာဖရိက ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ လူမႈကြန္ရက္သင္ခန္းစာမ်ားက ေက်ာင္းေနအရြယ္ေက်ာ္လြန္မႈကုိ ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ေဖ်ာ္ေျဖေရး
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ စတ္တမ္းေကာက္ယူခ်က္ တစ္ခုအရ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ျပည္သူေတြရဲ႕ ေန႔စဥ္ေဖ်ာ္ေျဖေရး အစီအစဥ္ေတြမွာ မိုဘုိင္းဖုန္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑က အဓိက အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။ ႏွစ္သက္ရာ ေရဒီယို အစီအစဥ္မ်ား ဖမ္းယူနားဆင္ျခင္း၊ တုိက္႐ိုက္ ႐ိႈးအစီအစဥ္မ်ားကုိ မဲေပးျခင္း၊ သီခ်င္းဓါတ္ပံုႏွင့္ ဗီဒီယိုမ်ားကုိ ေဒါင္းလုတ္ဆြဲျခင္းတို႔ကုိ မုိဘုိင္းဖုန္းေတြကေနတစ္ဆင့္ ရယူခဲ့ၾကပါတယ္။ "အိတ္ကပ္ထဲက အာဖရိက ႐ုပ္ရွင္မ်ား" လို႔ ေခၚေဝၚသမုတ္ျခင္း ခံရတဲ့ AfriNolly လို ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားဝန္ေဆာင္မႈ အစီအစဥ္မ်ားကုိ မုိဘုိင္းဖုန္းေတြေပၚမွာ ၾကည့္႐ႈႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိုဘုိင္းအင္တာနက္ေပၚကေန သီခ်င္း Ring Tone နဲ႔ ေခၚဆုိမႈ Tone ေတြကုိ ဝန္ေဆာင္မႈေပးတဲ့ မိုဘိုင္းဂီတ လုပ္ငန္းကလည္း ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရွာေဖြေပးႏိုင္တဲ့ အြန္လိုင္းစီးပြားေရး လုပ္ငန္းတစ္ခုအျဖစ္ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ဆက္လက္ လည္ပတ္လွ်က္ရွိပါတယ္။ % ေဘးအႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရး % ယူဂႏၲာျပည္တြင္းမွာ လူမႈကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ NGO အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုက မိုဘုိင္းဖုန္း ကုမၸဏီမ်ားကို စုစည္းၿပီး ေရႊ႕ေျပာင္းဒုကၡသည္မ်ားကုိ စာရင္းဇယား စစ္တမ္းေကာက္ယူရာမွာ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ ေရာက္ရွိခုိလံႈေနသူေတြရဲ႕ ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းေတြကုိ ျပန္လည္ရွာေဖြေပးႏိုင္ဖုိ႔ မိုဘုိင္းအခ်က္အလက္ေတြက ကူညီေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒုကၡသည္မ်ားရဲ႕ ကုိယ္ေရး အခ်က္အလက္မ်ားကုိ အေသးစိတ္ျပဳစုက NGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကား သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား အျပန္အလွန္ ေဝမွ်ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေတာင္အာဖရိကတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡအတြင္း ျဖစ္ပြားရာ တည္ေနရာမ်ားကုိ အေရးေပၚ SMS ေပးပို႔ကာ အခ်ိန္မီ တိမ္းေရွာင္ႏိုင္ေစဖို႔ သတင္းေပးပို႔ ျဖန္႔ေဝႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး
ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ လယ္သမား အမ်ားစုဟာ ဝမ္းေရးအတြက္ တစ္ပုိင္တစ္ႏိုင္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴသူ မ်ား ျဖစ္ၿပီး ေငြေၾကးရင္းႏွီးျမႇဳ ပ္ႏွံမႈနဲ႔ ေခတ္မီနည္းပညာ သံုးစြဲႏိုင္မႈ မရွိၾကပါဘူး။ စိုက္ပ်ိဳးေရး နည္းပညာမ်ား တုိက္႐ိုက္ ေဝမွ်ဖုိ႔၊ ရာသီဥတု မိုးေလဝသ အေျခအေန၊ ေဈးကြက္အေျပာင္းအလဲမ်ားနဲ႔ အေသးစားေခ်းေငြ ဝန္ေဆာင္မႈ အစီအစဥ္မ်ားကို လယ္သမားမ်ားထံ တုိက္႐ိုက္ေပးပို႔ႏိုင္ေစဖို႔ မိုဘုိင္းဖုန္းမ်ားက အလ်င္ျမန္ဆံုး နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။ ကင္ညာႏိုင္ငံ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး စီးပြားကူးသန္းဌာနနဲ႔ Safaricom ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းတုိ႔ ပူးေပါင္းမႈ အစီအစဥ္ျဖစ္တဲ့ Sokini SMS 64 ပလက္ေဖာင္းမွလည္း ေန႔စဥ္ ေဈးႏႈန္းအေျပာင္းအလဲမ်ားကို ရယူၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စိုက္ပ်ိဳးေရးသမားမ်ားအတြက္ M-Farm နဲ႔ ေမြးျမဴေရးသမားမ်ားအတြက္ iCow လို မိုဘိုင္း Application မ်ားကုိ သံုးစြဲကာ မိုဘိုင္းဖုန္းကုိ အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်လ်က္ ရွိပါတယ္။
က်န္းမာေရး
၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ကေလးငယ္ ၁၀၀ ခန္႔ သြားပုိးစား ကာကြယ္ေဆး ေသာက္သံုးၿပီး အသက္ေသဆံုး ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ေရမခဲေစ တဲ့ ေပ်ာ္ဝင္ပစၥည္း ပါဝင္တဲ့ ေဆးဝါး အတုေတြေၾကာင့္ အသက္ေသဆံုးခဲ့ရတာ ျဖစ္ၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း အထိ ျမင့္တက္လာေၾကာင္း ကမ႓ာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕အစည္း (WHO) ရဲ႕ အစီအရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဆုိင္မြန္အမည္ရတဲ့ ေဆးေက်ာင္းသား တစ္ဦးဟာ အာဖရိက ေဒသတြင္း ေဆးဝါးအတုမ်ားရဲ႕ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ သံုးစြဲသူမ်ား သိရွိႏုိင္ေစဖို႔ နည္းလမ္းတစ္ခုကို ဖန္တီးေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဝယ္ယူသံုးစြဲမယ့္ ေဆးဝါးအမွတ္တံဆိပ္ ကုဒ္နံပါတ္ကုိ SMS ေပးပို႔႐ံုနဲ႔ ေဆးဝါးအတုအစစ္ ခြဲျခားေပးတာေၾကာင့္ ေဆးဝါးတုမ်ား အႏၲရာယ္မွ အတန္အသင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အာဖရိကမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ Impilo ၂၄ နာရီ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈက အနီးစပ္ဆံုး က်န္းမာေရး ဌာနမ်ားကုိ အခ်ိန္မီသြားေရာက္ႏုိင္ေအာင္ ကူညီေပးပါတယ္။ ဖုန္းေျပာဆုိ႐ံု သက္သက္မဟုတ္ေတာ့တဲ့ မုိဘုိင္းဖုန္းက လူမႈေန႔စဥ္ဘဝမွာ ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အခက္အခဲေတြကုိ ကူညီေျဖရွင္းေပးမယ့္ စြယ္စံုသံုးနည္းပညာ ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။ အနာဂတ္မွာ ပိုမိုၿပီး ျပည့္စံုလာမယ့္ လိုတရ မုိဘိုင္းဖုန္းမ်ားက လူေတြရဲ႕ ဘဝေတြကုိ ဘယ္လုိ ေျပာင္းလဲ ပံုေဖာ္ေပးမလဲ ဆုိတာ ေစာင့္ၾကည့္ရင္ခုန္ခ်င္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္။
ကုိသန္႔ (ေျမာက္ဦး)
 |
http://yoyarlay.com/science-tech/mobile/31757-2012-10-23-06-57-01
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။