Scalp Fungus ဆံပင္မိႈ

Dr. Tint Swe

 

Scalp Fungus ဆံပင္မိႈ

ဦးေရခြံေပြး (မိႈ) (ဖန္းဂတ္စ္) ေရာဂါဟာ Scalp ringworm ျဖစ္တယ္။ ကူးစက္တယ္။ ထိကိုင္တာ၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပုဝါ မွ်သံုးတာေတြကေန ကူးလာတယ္။ ဘီး၊ အသံုးအေဆာင္၊ အဝတ္အစားေတြမွာ ဖန္းဂတ္စ္ရဲ႕ (စပိုး) ေတြ ၾကာၾကာ ေအာင္းေနႏိုင္ၾကတယ္။ အိမ္ေမြးအေကာင္ေတြကေနလည္း ကူးစက္လာႏိုင္တယ္။ မုတ္ဆိတ္ေမႊး၊ ကိုယ္ေမႊးေတြမွာပါ မိႈပိုးကူးစက္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ဦးေရခြံမွာျဖစ္ရာကေန ကြက္ျပီးဆံပင္မေပါက္တာျဖစ္တယ္။ ဆိုးတဲ့ေဗာက္လို႔ ထင္ရတယ္။ psoriasis နဲ႔လည္းလြဲတတ္တယ္။ တခါတေလ အဲဒီေနရာမွာ ျပည္တည္နာျဖစ္လာတတ္တယ္။

Antifungal shampoo ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္လဲလာတယ္။ တရက္ျခာ၊ တပတ္ၾကာ သံုးရတယ္။ အလြယ္ဝယ္ရတာနဲ႔ ေဆးလက္မွတ္နဲ႔သာဝယ္ရတာႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ selenium sulfide နဲ႔ ketoconazole ေဆးေတြပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ထဲမွာ povidone ပါတတ္ေသးတယ္။ ဒီတမ်ိဳးတည္းနဲ႔ မေပ်ာက္ပါ။ စားေဆးနဲ႔တြဲရတယ္။ selenium shampoo, ketoconazole shampoo or terbinafine cream ေတြျဖစ္တယ္။ တပါတ္မွာ ၂ ခါသာလိမ္းပါ။ (စပိုး) ရွိတယ္ထင္တာေတြကို ဘီးစိတ္နဲ႔ သန္႔ရွင္းျပစ္ပါ။ ဘီး၊ ဦးထုပ္၊ ေခါင္းစီး၊ ဆံညွပ္၊ ေခါင္းအံုးစြပ္ေတြကိုပါ ေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းရပါမယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ျပီးရင္ ဆံပင္ကို ေျခာက္ေသြ႔ေအာင္လုပ္ပါ။ စိုထိုင္းေနရင္ မိႈကၾကိဳက္တယ္။ မိႈပိုးဝင္တဲ့ေနရာက ဗက္တီးရီးယားဝင္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ပဋိဇီဝေဆးပါလိုႏိုင္တယ္။ (အလာဂ်ီ) ျဖစ္စဥ္ပါဝင္တာလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ယားမယ္၊ နီရဲမယ္။ အဲလိုျဖစ္ရင္ မိႈေသေဆးသာမက ေကာ္တီဇုန္းေဆးပါလိုမယ္။ အိမ္သံုး၊ အရပ္ေျပာေဆးနည္းေတြ အာမခံခ်က္ မရွိပါ။

မိႈေဆး (၃) မ်ိဳးကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။
1. Griseofulvin (ဂရစ္ဆိုဖူလ္ဘင္)၊
2. Allylamines (terbinafine) (တာဘင္နဖိုင္း) နဲ႔
3. Azoles (itraconazole, ketoconazole, fluconazole) ေဆးေတြျဖစ္တယ္။

၁။ Griseofulvin စားေဆး၊ မိႈေတြၾကီးထြာမလာေစေအာင္လုပ္တယ္။ ၄-၁၂ ပတ္ေသာက္ပါ။ Dermonorm, Fluvin, Fungivin, Geovin, Gris O.D, GrisactinForte, Grisomed, Grisoral, Grisoral-OD, Grisovin-FP, Idifulfin, Nufulvin, Ulvin, Walavin-250, Fulvicin-U/F, Grifulvin V, Gris-PEG နာမည္ေတြနဲ႔လာတယ္။ ၈-၁၂ ပါတ္အထိ ေသာက္ရတယ္။ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ငယ္ရင္ကိုယ္အေလးခ်ိန္အရ ေလွ်ာ့ေသာက္ရမယ္။ လူၾကီး 0.5-1 g/day အစာနဲ႔ေသာက္တာ ပိုေကာင္းတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ပ်ိဳ႕၊ အန္၊ ဝမ္းပ်က္၊ ပါးစပ္အနာေပါက္၊ ေရငတ္၊ ေခါင္းကိုက္၊ စိတ္က်၊ အိပ္မရ၊ အားယုတ္။ အသည္းမေကာင္းရင္မေပးရပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ မေပးရပါ။

- Onychomycosis (Fingernail) လက္သည္းမိႈ
Microsize formulation: 1000 mg/day ကို တေန႔မွာ ၂-၄ ခါခြဲေသာက္ပါ။
Ultramicrosize formulation: 660 to 750 mg/day oကို တေန႔မွာ ၂-၄ ခါခြဲေသာက္ပါ။

- Onychomycosis (Toenail) ေျခသည္းမိႈ
Microsize formulation: 1000 mg/day ကို တေန႔မွာ ၂-၄ ခါခြဲေသာက္ပါ။
Ultramicrosize formulation: 660 to 750 mg/day ကို တေန႔မွာ ၂-၄ ခါခြဲေသာက္ပါ။
Allylamines = Terbinafine (Lamisil) 250 mg/day
Terbinafine tablets ကို လက္သည္းမိႈအတြက္ တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၆ ပါတ္ေသာက္ပါ။ ကို ေျခသည္းမိႈအတြက္ တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၁၂ ပါတ္ေသာက္ပါ။ Itraconazoleနဲ႔ Fluconazole ကိုလဲသံုးႏိုင္တယ္။

- Tinea Pedis အားကစားသမားေျခေထာက္
Microsize formulation: 1000 mg/day ကို တေန႔မွာ ၂-၄ ခါခြဲေသာက္ပါ။
Ultramicrosize formulation: 660 to 750 mg/day ကို တေန႔မွာ ၂-၄ ခါခြဲေသာက္ပါ။

- Tinea Corporis ကိုယ္ခႏၶာမိႈ
Microsize formulation: 500 mg/day orally in single or 2 divided doses
Ultramicrosize formulation: 330 to 375 mg/day ကို တခါတည္း ဒါမွမဟုတ္ ၂ ခါခြဲေသာက္ပါ။

- Cruris ဂြ်တ္
Microsize formulation: 500 mg/day ကို တခါတည္း ဒါမွမဟုတ္ ၂ ခါခြဲေသာက္ပါ။
Ultramicrosize formulation: 330 to 375 mg/day ကို တခါတည္း ဒါမွမဟုတ္ ၂ ခါခြဲေသာက္ပါ။

- Dermatophytosis Griseofulvin (ဂရစ္ဆိုဖူလ္ဘင္) မိႈေဆး ကေလး
Microsize formulation: ၁-၂ ႏွစ္ 10 to 20 mg/kg/day ကို တခါတည္း ဒါမွမဟုတ္ ၂ ခါခြဲေသာက္ပါ။ 1000 mg/day ထက္မပိုရ။ ၂ ႏွစ္အထက္ 5 to 15 mg/kg/day ကို တခါတည္း ဒါမွမဟုတ္ ၂ ခါခြဲေသာက္ပါ။ 750 mg/day ထက္မပိုရ။

၂။ Allylamines စားေဆး၊ (လိုးရွင္း) လိမ္းေဆး၊ (ခရင္မ္)၊ Terbinafine ေဆးျဖစ္တယ္။ ဆိုင္မွာ Lamisil နာမည္နဲ႔ ေရာင္းတယ္။ လိမ္းေဆးတခုတည္းကသိပ္မထိေရာက္လို႔ စားေဆးနဲ႔တြဲသင့္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ ကေတာ့ ဗိုက္ေအာင့္မယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မေသာက္သင့္ဘူး။ အရက္နဲ႔မတြဲသင့္ဘူး။

၃။ Azoles စားေဆးေတြက fluconazole (Diflucan) နဲ႔ itraconazole (Sporanox) ေတြရွိတယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္နဲ႔ လိမ္းေဆးက Ketoconazole (Nizoral) ျဖစ္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ ဗိုက္ေအာင့္မယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ အေရျပားအနီျပင္ထြက္၊ အသည္းထိခိုက္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ေနရင္ မေသာက္သင့္ဘူး။ ၂ နာရီအတြင္းမွာ antacids ေလနာေဆးမသင့္ဘူး။ အရက္နဲ႔မတြဲသင့္ဘူး။ Ketoconazole စားေဆးကို ၃-၁၈ လအထိေသာက္ရတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ