ယဥ္ေက်းမွဳ '' စစ္စစ္ '' ဆိုတာကို ေၿခရာေကာက္ၿခင္း

BY SPRING FLOWERS ON SUNDAY, OCTOBER 7, 2012 AT 3:42AM ·

           

                        မ်ားေသာအားၿဖင္႕ လူမ်ိဳးတုိင္းဟာ ကိုယ္႕ယဥ္ေက်းမွဳ ၊ ဓေလ႕ေတြကို အနည္းနဲ႕ အမ်ား ေစာင္႕ထိန္းဂုဏ္ယူတတ္တဲ႕ အေလ႕ရွိတတ္ၾကတယ္ ။ တရားေဟာမလုိ႕ မဟုတ္ရပါဘူး ။ ဒါက မၿဖစ္မေန ေၿပာမွၿဖစ္မယ္႕ နိဒါန္းမုိ႕လုိ ႕ပါ ။

•                          ၿပင္သစ္ဆိုရင္လည္း သူတုိ႕ ၿပင္သစ္စကားေၿပာတဲ႕ လူမွ လူရာ၀င္သလုိလုိ ၊ အီတလီေတြက်ေတာ႕လည္း သူတုိ႕ အစားအစာသည္သာ ကမၻာ႕အေကာင္းဆံုး အစာလိုလုိ  ဂုဏ္ယူတတ္ၾကသတဲ႕ ။ အေမရိကန္ေတြက်ေတာ႕လည္း အေမရိကန္ဆန္ၿခင္းဆိုတဲ႕  Americanism  ဆိုတာကို သိပ္တန္ဖုိးထားတတ္ၾကတယ္လို႕ ၾကားဖူးတယ္  ။ အဲဒါ အၿပစ္လို႕ ဘယ္သူေၿပာတုန္း ။ ဘယ္လူမ်ိဳးမဆို ကိုယ္႕ယဥ္ေက်းမွဳကို အနည္းနဲ႕ အမ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင္႕ေရွာက္ခ်င္တဲ႕စိတ္  ရွိတာ သဘာ၀ မဟုတ္လား  ။ တုိ႕ၿမန္မာလူမ်ိဳးေတြထဲမွာလည္း  ၿမန္မာယဥ္ေက်းမွဳဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေစာင္႕ထိန္း ဂုဏ္ယူတတ္ၾကတဲ႕သူေတြ ရွိတာဘဲ ။  ကိုယ္႕ရိုးရာယဥ္ေက်းမွဳကို ေစာင္႕ထိန္းၿခင္းအားၿဖင္႕ ေကာင္းတဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိတာကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ေၿပာစရာ မလုိပါဘူးေနာ္ ။

•                    
•  ဒါေပမယ္႕ တဖက္ကလည္း မ်က္စိမွိတ္ၿပီး  '' ငါတုိ႕ ယဥ္ေက်းမွဳ စစ္စစ္ကြ ''  လုိ႕ ေအာ္ေနတာေတြ႕ရင္ ေၿပာစရာေလးေတြ ေပၚေပၚလာတယ္ ။ အထူးသၿဖင္႕   အဲဒီ   ယဥ္ေက်းမွဳ  '' စစ္စစ္ ''  ဆိုတဲ႕ စကားကို လက္ကိုင္သံုးၿပီး ရုပ္တည္ၾကီးနဲ႕ မုန္႕တီစားေနသူမ်ား နည္းနည္းေလး ၿပံဳးသြားရေအာင္ လ်ွာအနည္းငယ္ ရွည္ခြင္႕ၿပဳပါကြယ္ ။

•                    ၀ိနည္းလြတ္ေအာင္ အေမရိကန္လူမ်ိဳးကိုဘဲ ဥပမာထားၿပီး ေၿပာခ်င္ပါတယ္ ။ အေမရိကန္ဆန္ၿခင္းဆိုတာကို ရာႏွဳန္းၿပည္႕  ဂုဏ္ယူတတ္တဲ႕ အေမရိကန္ၾကီးတစ္ေယာက္ ရွိတယ္ဘဲ ထားလုိက္ပါစို႕ ။  သူေန႕စဥ္သံုးေနရတဲ႕ အရာေတြဟာ အရင္းစစ္ရင္ တစ္ခုမွ အေမရိကန္မဆန္ဘူးဆိုရင္  သူေဒါကန္သြားမလား မသိ ။ ေၿပာေနၾကာပါတယ္ ..... စမ္းစစ္ၾကည္႕ရင္မေကာင္းဘူးလား ။ ဒီေတာ႕ ဦးအေမရိကန္ၾကီး ညဘက္ အိပ္ရာ၀င္ရင္ ၀တ္တဲ႕ ည၀တ္အက်ၤ ီ (  pajamas )  က စေၿပာရေအာင္ .......။

•                     pajamas ဆိုတဲ႕ စကားကိုက ပါရွန္းစကားလံုးၿဖစ္ၿပီး ေၿခ၀တ္တန္ဆာ leg garment လို႕ အဓိပၸါယ္ ရသတဲ႕ ။ ေတာင္အာရွကို အဂၤလိပ္ကိုလုိနီေတြ ေရာက္လာၿပီးတဲ႕ေနာက္ အဲဒီ pajamas ၀တ္တဲ႕ ဓေလ႕ဟာ အေနာက္ကမၻာကိုလည္း တၿဖည္းၿဖည္း ၿပန္႕သြားခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။

Pajamas ၀တ္ ပါကစ္စတန္ အမ်ိဳးသမီး ( ၁၈၇၀ )

•                    ည၀တ္အက်ၤ ီ၀တ္ၿပီး သကာလ ဦးအေမရိကန္ၾကီးဟာ အိပ္မယ္ဆိုၿပီး ကုတင္ေပၚတက္သြားသတဲ႕ ။ ကုတင္ဆိုတဲ႕ ( bed ) ကိုလည္း ပါရွန္းလူမ်ိဳးေတြက စသံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ယူဆၾကတယ္ ။ အဲ....ကုတင္ဆိုတဲ႕ စကားကို ပထမဆံုး စာထဲမွာ ပံုေဖာ္ထားတာက ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ ႏွစ္ ၈၀၀ ေလာက္က ေရးစပ္ခဲ႕တဲ႕ နာမည္ၾကီး ဂရိကဗ်ာ Odyssey ထဲမွာ ၿဖစ္ပါသတဲ႕ ။ နည္းနည္းေနာေနာ ေရွးက်တဲ႕ အခ်ိန္ မဟုတ္ဘူးေနာ္ ။

•                    အေမရိကန္ၾကီးဟာ အလုပ္သြားတဲ႕အခါ ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ ေတြ႕တဲ႕အခါ ၊ ဒါမွမဟုတ္လည္း မိသားစုနဲ႕ ေပ်ာ္ပြဲစားသြားတဲ႕အခါ ဒူးေနရာ ဒူး ၊ ေတာ္ေနရာေတာ္ ၀တ္စားသြားရတာေပါ႕ေနာ္ ။ အဲလုိ သူေန႕စဥ္ ၀တ္ေနတဲ႕ အ၀တ္အစားေတြကို ထုတ္လုပ္ရာမွာ မပါမၿဖစ္တဲ႕ ၀ါဂြမ္း ( cotton )  ကို ပထမဆံုးစိုက္ပ်ိဳးတဲ႕ ေနရာကေတာ႕ အေမရိကန္ မဟုတ္ဘဲ  အခုလက္ရွိ အေနာက္ပါကစၥတန္ရွိတဲ႕ ေနရာပါတဲ႕  ။ 

•                     ရာသီဥတု ပူလာၿပီဆိုရင္  ဦေလးၾကီးဟာ လီနင္ ( linen )  အစ ေအးေအးေလးနဲ႕ ခ်ဳပ္တဲ႕ အက်ၤ ီကို ၀တ္တတ္သတဲ႕ ။ ဒါေပမယ္႕ အဲဒီ လီနင္စကို လြန္ခဲ႕တဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း  ၄၀၀၀ ေလာက္က အီဂ်စ္မွာ စသံုးခဲ႕တာဆိုတာ သူ သတိမထားမိဘူး ။ ေရွးအီဂ်စ္လူမ်ိဳးေတြဟာ ရာသီဥတုပူလြန္းတာေၾကာင္႕ အၿဖဴေရာင္ လီနင္စကို ၀တ္ေလ႕ရွိၿပီး ေသသူေတြကို မံမီလုပ္ရာမွာလည္း လီနင္စကိုဘဲ သံုးေလ႕ရွိသတဲ႕ ။

•                    အေမရိကန္ၾကီးဟာ ရာသီဥတုေလး ေအးလာေတာ႕ သိုးေမြးအေႏြးထည္ကေလး ေကာက္စြပ္ၿပီး မီးလင္းဖုိေရွ႕မွာ စာအုပ္ကေလးနဲ႕ ၿငိမ္႕ၿပန္တယ္။ ခုေခတ္မွာ အေမြးရေအာင္ ေမြးထားတဲ႕ သိုးဆိုတဲ႕ သတၱ၀ါကေတာ႕ ဥေရာပနဲ႕ အာရွတစ္၀ိုက္မွာ ေနတဲ႕ mouflon ဆိုတဲ႕ အေကာင္ကဆင္းသက္လာတယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ အေမြးထူတဲ႕ အဲဒီ mouflon  သိုးေတြေမြးၿမဴေရးကို ဥေရာပမွာ စလုပ္တာ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ ၄၀၀၀ ေလာက္ကပါတဲ႕ ။

 

•                     ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ဘီစီ ၁၅၀၀ ေလာက္က သဘ၀အေလ်ွာက္ မံမီၿဖစ္သြားခဲ႕တဲ႕ ဒိန္းမတ္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အေလာင္းေပၚမွာ သိုးေမြးအ၀တ္တခုရဲ႕ အၾကြင္းအက်န္ကို ေတြ႕ရဖူးသတဲ႕ ။ ဒါဟာ ဥေရာပမွာ ေရွးအက်ဆံုး သိုးေမြးအ၀တ္အစားတစ္ခုဆိုရင္ မမွားပါဘူး ။

Bog body သို႕မဟုတ္ Bog people လို႕ ေခၚတဲ႕ သဘာ၀အေလ်ွာက္ မံမီၿဖစ္သြားတဲ႕ အေလာင္းမ်ား ။

Bog body တစ္ခုရဲ႕ မ်က္ႏွာ ( ဘီစီ ၄ ရာစု )

•                      ဒီလုိနဲ႕  အေမရိကန္ၾကီးဟာဟာ ပြဲလမ္းသဘင္ေတြက်ေတာ႕ ပိုးထည္ရွပ္ကေလး ၊ ဒါမွမဟုတ္လည္း ပိုးနဲ႕ လုပ္တဲ႕ နက္ကတုိင္ေလးကို ရွဳိးက်က် ၀တ္သြားၿပန္တယ္ ။   ပိုး  ( silk ) ဆိုတာဟာ တရုတ္ၿပည္မွာ စၿပီး ေပၚခဲ႕တယ္ဆိုတာ အထူူးေၿပာဖုိ႕မလုိပါဘူးေနာ္  ။ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ၂၇၀၀ ေလာက္က စသံုးခဲ႕တာဆိုေတာ႕ အခုဆို ပိုးထည္လုပ္ငန္း ေပၚေပါက္ခဲ႕တာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၇၀၀  ေက်ာ္ေလာက္ ရွိၿပီေပါ႕ ။

•                      အဲဒီ လီနင္သား ၊ ၀ါဂြမ္း...စတာေတြကို အ၀တ္အထည္ၿဖစ္ေအာင္ ရက္လုပ္တဲ႕ နည္းကေတာ႕ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ငါးေထာင္ေလာက္ကတည္းက အီဂ်စ္မွာ ရွိေနၿပီတဲ႕ ။

အီဂ်စ္ေရွးေဟာင္း အုတ္ဂူတစ္ခုေပၚမွ အ၀တ္အထည္ ရက္လုပ္ေနပံု ပန္းခ်ီ

•                    ႏွင္းေတြက်လုိ႕ ရာသီဥတုခုိက္ခုိက္တုန္တဲ႕ အခ်ိန္ေတြမွာ သူဟာ ဘဲငန္းအေမြးထည္႕ၿပီး ခ်ဳပ္ထားတဲ႕ ေစာင္ ( eiderdown quilt )  ကေလးနဲ႕ အိပ္ရာထဲမွာ ေကြးေနတတ္တယ္ ။ အဲဒီ ေစာင္မ်ိဳးကေတာ႕ ဆီြဒင္ ၊ ဖင္လန္ ၊ ေနာ္ေ၀းစတဲ႕ အေသေအးတဲ႕ ႏိုင္ငံေတြရွိရာ စကန္ဒီေနးဗီးယား ေဒသမွာ စတီထြင္ခဲ႕တာပါ ။

 

•                       မိုးလင္းလုိ႕ ႏိုးလာေတာ႕ သူနာရီကို လွမ္းၾကည္႕မိတယ္....... ေရွးဦးေပၚေပါက္ခဲ႕တဲ႕ ေနနာရီတုိ႕ သဲနာရီတုိ႕ကို အီဂ်စ္ေတြ ၊ ေဘဘီလံုလူမ်ိဳးေတြက သံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ အဲဒီေနာက္  ဥေရာပအလယ္ေခတ္လုိ႕ေခၚတဲ႕ ၅ ရာစုနဲ႕  ၁၅ ရာစုၾကားမွာ နာရီရဲ႕ ပံုစံဟာ အေတာ္ၾကီး ေခတ္မွီေၿပာင္းလဲတုိးတက္လာခဲ႕သတဲ႕ ။

•                        ဒီလုိနဲ႕ အေမရိကန္ၾကီးဟာ အိပ္ရာက ထလာၿပီး ခန္းနားၾကီးက်ယ္တဲ႕ ေရခ်ိဳးခန္းထဲ ၀င္သြားတယ္ ။ အဲဒီေရခ်ိဳးခန္းၾကီးထဲမွာ သံုးထားတဲ႕ ပိုက္ဆက္စနစ္ plumbing ဆိုတာ Indus ဆိုတဲ႕ ေဒသမွာ ဘီစီ ၂၇၀၀ ေလာက္ကတည္းက ေပၚေနၿပီဆိုတာ သူမသိရွာဘူး ။ Indus Valley ဆိုတာ အခု ပါကစၥတန္ နဲ႕ အိႏၵိယဆက္ေနတဲ႕ ေနရာနားတ၀ိုက္ပါ ။ အဲဒီမွာ Indus Valley Civilization ဆိုတာ ဘီစီ သံုးေထာင္ေက်ာ္ေလာက္က ေပၚခဲ႕တယ္ ။ အမ်ားၿပည္သူအတြက္ေဆာက္ထားတဲ႕ ေရတြင္းေရကန္ေတြအတြက္ ေရစီးေရလာေကာင္းေအာင္ ပိုက္ဆက္စနစ္ကို သံုးခဲ႕သူမ်ားထဲမွာ တရုတ္ေတြ ၊ ပါရွန္ေတြ ၊ ေရာမသားေတြ နဲ႕ ဂရိေတြလည္း ပါသတဲ႕ ။

terracotta plumbing ေခၚ ေၿမပိုက္မ်ား

မိုက္သကြာ...........။ ေရာမလူမ်ိဳးမ်ားေဆာက္ခဲ႕ေသာ Public Latrine ေခၚ အမ်ားသံုးအိမ္သာ ( ေနရာ ....ယခင္က ဂရိ ႏွင္႕ ရိုမန္ၿမိဳ႕ အသီးသီးၿဖစ္ခဲ႕ရာ Ephesus ၿမိဳ႕ .ယခုေခတ္ တူရကီႏိုင္ငံ )

•                         ေရခ်ိဳးခန္းမွာတပ္ထားတဲ႕ မွန္ကေရာ ။ အဲဒါကိုေတာ႕ မက္ဆိုပိုေတးမီးယားလုိ႕ ေခၚတဲ႕ အရပ္မွာ ဘီစီ ၃၅၀၀ ေလာက္က စသံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ မက္ဆိုပိုးေတးမီးယားဆိုတာ ခုေခတ္ အီရန္ ၊ အီရတ္ ၊ ဆီးရီးယား ၊ တူရကီ စတဲ႕ႏိုင္ငံေတြ နည္းနည္းစီ ပါ၀င္တဲ႕ အရပ္တစ္ခုၿဖစ္တယ္ ။ ေရခ်ိဳးခန္းမွာ ခင္ထားတဲ႕ ေၾကြၿပားေတြနဲ႕ ေၾကြအစစ္ေတြကိုေတာ႕ တရုတ္ၿပည္မွာ စတီထြင္ခဲ႕တာပါ ။ ဖန္ကို ၾကိဳခ်က္ ၊ အေရာင္ထည္႕ၿပီး ပစၥည္းပစၥယေတြေပၚမွာ ေဆးခ်ယ္တဲ႕အတတ္ပညာကေတာ႕ ေရွးေခတ္အီဂ်စ္ေတြ ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ အတတ္ပါတဲ႕ ။

Enameling ဟုေခၚတဲ႕ ဖန္ကို ၾကိဳခ်က္ လုိရာအေရာင္သြင္း ေဆးခ်ယ္တဲ႕ အတတ္

•                       သူ စိန္ေၿပနေၿပ ေရစိမ္ခ်ိဳးတဲ႕ ေရခ်ိဳးကန္ bathtub က  Indus Valley ေဒသမွာ စသံုးခဲ႕ၿပီး  ေရွးအက်ဆံုး ေရသံုး အိမ္သာ toilet ကို ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ ေနရတစ္ခုကေတာ႕ စေကာ႕တလန္ႏိုင္ငံက Skara Brae ဆိုတဲ႕ ေရွးေဟာင္းေနရာတစ္ခုမွာပါ ။ ေမႊးၾကိဳင္ဆြတ္ပ်႕ံတဲ႕ ရနံရွိတဲ႕ ဆပ္ၿပာၿမဳပ္ထဲမွာ စိမ္ေနတဲ႕  အေမရိကန္လူမ်ိဳးၾကီးဟာ ေရွးေခတ္အီဂ်စ္ေတြလည္း တိရစၦန္ဆီ ၊ အပင္ေတြကရတဲ႕ အဆီေတြကိုသံုးၿပီး ဆပ္ၿပာအၿဖစ္ စသံုးခဲ႕ၾကတယ္ဆိုတာ သတိရခ်င္မွ ရမွာပါ ။ ေနာက္ေတာ႕ သူဟာ သြားတုိက္ပါေလေရာ ....သြားတုိက္ၿခင္းအၿပဳအမူကေတာ႕ ၁၈ ရာစုေနွာင္းပိုင္းေလာက္မွ ဥေရာပကေန အေမရိကကို ေရာက္လာခဲ႕တာပါ ။

( ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ) ဘီစီ ၁၃၀၀ ခန္႕က ဂရိ ေရခ်ိဳးကန္

အႏွစ္ ၂၀၀၀ သက္တမ္းရွိၿပီၿဖစ္တဲ႕ ေရခ်ိဳးကန္ ( အီတလီေတာင္ပိုင္း ပြန္ေပ Pompei ၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ )

•                          ဂလုိနဲ႕ ဦးအေမရိကန္ၾကီးဟာ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ပါတယ္ ။ သူ  မေတြးမိတာတစ္ခုကေတာ႕ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ၿခင္းဆိုတာ တခ်ိန္တခါတုန္းက အီဂ်စ္ၿပည္က ဘာသာမဲ႕အရည္းၾကီးေတြ က်င္႕သံုးခဲ႕ဖူးတဲ႕ ဓေလ႕တစ္ခုဆိုတာပါဘဲ ။ တစ္ခုရွိတာက အေမရိကန္ၾကီး သံုးတဲ႕ ဓါးဟာ စတီး ( သံနဲ႕ ကာဘြန္ေရာစပ္ထားတဲ႕ ၿဒပ္ ) နဲ႕လုပ္ထားၿပီး ေခတ္မွီစြာ ေၿပာင္လက္ထက္ရွေနတာဆိုေတာ႕ ေရွးအီဂ်စ္ၾကီးေတြ သံုးထက္ေတာ႕ ဓါးေတြထက္ေတာ႕ အမ်ားၾကီး နာက်င္မွဳကို ေလ်ာ႕နည္းေစတာေပါ႕ ။ ေရွးအက်ဆံုး စတီးနဲ႕ လုပ္ထားတဲ႕ ပစၥည္းဟာ အႏွစ္ ၄၀၀၀ ေလာက္သက္တမ္းရွိၿပီး  ေတြ႕တဲ႕ေနရာကေတာ႕ Anotolia ဆိုတဲ႕ အရပ္တဲ႕ ။ ( ယခုေခတ္ တူရကီေနရာ )

(  စကားမစပ္ တခ်ိန္လံုး တူရကီ တူရကီဆိုလို႕ မေမ႕ခင္ ထည္႕ေၿပာခ်င္ပါတယ္ ။ တူရကီဟာ ဂရိအင္ပါယာ ၊ ေရာမအင္ပါယာ ၊ မြန္ဂိုအင္ပါယာ လက္ေအာက္ကို က်ေရာက္ခဲ႕ဖူးတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႕အလြန္ေရွးက်တဲ႕ ဂရိယဥ္ေက်းမွဳ ေရာမယဥ္ေက်းမွဳအၾကြင္းအက်န္ေတြ မ်ားစြာရွိရာေနရာတစ္ခုပါ )

•                       ေရခ်ိဳးၿပီးေတာ႕ သူဟာ တူရကီႏုိင္ငံမွာ စတီထြင္ခဲ႕တဲ႕ တဘက္နဲ႕ သုတ္ပါေတာ႕တယ္ ။ တူရကီႏိုင္ငံက Bursa ဆိုတဲ႕ ၿမိဳ႕ဟာ Turkish towel ေတြထုတ္လုပ္တဲ႕ ၿမိဳ႕ဆိုၿပီး ခုထိ နာမည္ၾကီးတုန္းပါတဲ႕ ။ ၿပီးေတာ႕ ဦးေလးၾကီးဟာ ကုလားထိုင္မွာ တင္ထားတဲ႕ အ၀တ္အစားေတြကို ယူ၀တ္ပါတယ္ ။ ကုလားထုိင္ဆိုတာက ေရွးေခတ္ အီဂ်စ္တုိ႕ ၊ ဂရိတုိ႕မွာ တြင္က်ယ္စြာသံုးခဲ႕တဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳတစ္ရပ္ ၿဖစ္ပါတယ္ ။

 

ကုလားထုိင္ပါတဲ႕ ဂရိအရုပ္တစ္ခု ( ဘီစီ ၄၃၀ ခန္႕က )

•                      သူ႕အက်ီ ၤေတြဟာ ကြက္တိတုိင္းၿပီးခ်ဳပ္ထားလုိ႕ သူနဲ႕ ကြက္စတိပါဘဲတဲ႕ ။ အဲဒီအ၀တ္အစားေတြရဲ႕ မူရင္းပံုစံဟာ ေရွးအာရွတုိက္သားေတြ ၀တ္တဲ႕ တိရစၦာန္သားေရနဲ႕ခ်ဳပ္ထားတဲ႕ အ၀တ္ေတြက ဆင္းသက္လာမွန္း သူသိခ်င္မွလည္း သိမယ္ ။ အဲဒီ အ၀တ္အစားေတြမွာ တပ္ထားတဲ႕ ၾကယ္သီးေတြရဲ႕ ပံုစံဟာ ၁၃ ရာစုမွာ ဂ်ာမနီမွာ စသံုးခဲ႕တယ္ဆိုတာလည္း သူသိခ်င္မွ သိမွာေပါ႕ ။( မတိေတာ႕ ဘာဖစ္တုန္းကြာ )

•                       ဒီလုိနဲ႕ သူဟာ သားေရနဲ႕လုပ္ထားတဲ႕ ဖိနပ္ကို စီးတယ္ ။ တိရစၦာန္သားေရနဲ႕  အသံုးအေဆာင္ေတြလုပ္နည္းကေတာ႕ ေရွးအီဂ်စ္ေတြ တီထြင္ခဲ႕ၿပီး ဖိနပ္ရဲ႕ ပံုစံကို ေၿခရာခံရရင္ေတာ႕ ဂရိလူမ်ိဳးေတြ ထြင္ခဲ႕တဲ႕ ဒီဇိုင္းပါတဲ႕ ။ ဖိနပ္ေတြ ေၿပာင္လက္ေနရဲ႕လားလုိ႕ စစ္ေဆးတတ္ေပမယ္႕ အဲလုိလုပ္တာဟာ ဂရိလူမ်ိဳးေတြက စတယ္ဆိုတာ သူမသိၿပန္ ။

•                      သူဟာ နက္ခ္တုိင္ ( necktie )  ကို ကၽြမ္းက်င္စြာ တပ္လုိက္တယ္ ။ နက္ခ္တုိင္ဆိုတာကေတာ႕ ၁၇ ရာစုေလာက္တုန္းက ခရုတ္ထ္ Croats လူမ်ိဳး ( ခရိုးေအးရွား ၊ ေဘာ႕စ္နီးယားဘက္မွ ေဒသခံမ်ား ) ေတြရဲ႕ ၀တ္စားပံုဓေလ႕က အၾကြင္းအက်န္ပါ ။

 

Croat လူမ်ိဳး စစ္သားတစ္ဦး

•                     မွန္ထဲမွာ ကိုယ္႕ကိုယ္႕ကို အားရေက်နပ္စြာၾကည္႕လိုက္တဲ႕ သူဟာ မွန္ရဲ႕ မူလအစၿဖစ္တဲ႕ ေၿပာင္ေနေအာင္ တုိက္ထားတဲ႕ ေက်ာက္တုန္းကို Anatolia အရပ္ေဒသ ( လက္ရွိ တူရကီ ) မွာ သံုးခဲ႕ေၾကာင္းနဲ႕ လက္ရွိပံုစံ မွန္ကို ရေအာင္ တီထြင္ခဲ႕တဲ႕ ၁၉ ရာစု ဂ်ာမန္ပညာရွင္ Justus von Liebig တုိ႕အေၾကာင္း သိဖုိ႕ လုိတယ္လုိ႕ စာဖတ္သူ ထင္ပါသလား ။ ( ငါလည္း မသိဘူး )

လက္နက္အၿဖစ္ေရာ ေရွးဦး မွန္အၿဖစ္ေရာ သံုးခဲ႕တဲ႕ Obsidian ေက်ာက္

•                    စတုိင္နဲ႕ မလုိင္နဲ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္ၿပီးသြားတဲ႕ သူဟာ မနက္စာစားဖုိ႕ ေအာက္ထပ္ကို ဆင္းလာခဲ႕ပါတယ္ ။ အဲဒီမွာလည္း ဘူမိနက္သန္ အေမရိကန္မဟုတ္တဲ႕ ပစၥည္းတစ္ပံုတစ္ေခါင္းက သူ႕ကို ၾကိဳေနပါတယ္ ။ မုန္႕၊ ေကာ္ဖီ ၊ အခ်ိဳရည္စတဲ႕ စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္ေတြထည္႕ထားတာက တရုတ္ေၾကြေတြ မဟုတ္လား ။ စကားမစပ္ China ဆိုတာ တရုပ္ၿပည္တင္မကဘဲ ေၾကြထည္ပစၥည္းေတြကိုလည္း ေခၚတဲ႕နာမည္ေလ ။ ဆိုလိုတာက ေၾကြနဲ႕ တရုတ္ ၊ တရုတ္နဲ႕ ေၾကြခြဲမရေလတဲ႕ သေဘာေပါ႕ ။ ဦးေလးၾကီးဟာ ကိတ္မုန္႕တစ္ပိုင္းကို ခက္ရင္းေလးနဲ႕ ေကာ္ၿပီး ဟန္ပါပါ စားလုိက္တယ္ ။  စားေသာက္ရာမွာ သံုးတဲ႕ ခက္ရင္းကို  ၁၄ နဲ႕ ၁၆ ရာစုအတြင္းမွာ  အီတလီေတြက တီထြင္ခဲ႕တာေလ ။ ေၾကးဇြန္းတုိ႕ ၊ ေငြဇြန္းတုိ႕ကိုေတာ႕ မ်ားေသာအားၿဖင္႕ ဂရိေတြ ၊ ေရာမသားေတြ သံုးခဲ႕တာမ်ားသတဲ႕ ။

1590 မွ-1610 အတြင္း အီတလီ သူၾကြယ္တစ္ေယာက္၏ ဇြန္း

•                       သူမနက္တုိင္း မေသာက္ရမေနႏိုင္တဲ႕ ေကာ္ဖီရဲ႕ စြမ္းပကားကိုေတာ႕ အီသီယိုးပီးယန္းလူမ်ိဳးေတြက အရင္ဆံုး သိခဲ႕တာပါ ။ ဟဲဟဲ...ညက ေသာက္ထားတဲ႕ ယမကာေလးေတြရဲ႕ အရွိန္ကို ေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ဖုိ႕ မနက္မွာ ေကာ္ဖီကေတာ႕ လုိကိုလုိတယ္ေလ ။ ေႀသာ္ ...ဒါနဲ႕ ယမကာအရက္ေသစာေတြကိုေတာ႕ ၁၁ ရာစုေလာက္မွာ ဂရိလူမ်ိဳး alchemist ေတြက အရင္သံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ ဘုိလိုေတြပါ ေရးေနလုိ႕ ဘူးယိုလုိ႕ မထင္လုိက္ပါနဲ႕ ။ အဲဒီစကားေတြကို အဘိဓါန္မွာ ရွာလုိက ရွာႏိုင္ေအာင္ ထည္႕ေရးထားတာပါကြယ္ ။ တခါတေလလည္း ဘာသာၿပန္ရတာခက္လို႕ပါ ။

•                         alchemist  ဆိုတာက မေသေဆး ( elixir of life ) ကို ေဖာ္ဖုိ႕ ၾကိဳးစားတဲ႕လူေတြကို ေခၚတာပါ ။  ၿမန္မာလုိဆိုရင္ ေဇာ္ဂ်ီၿဖစ္ဖုိ႕ ၾကိဳးစားတဲ႕ လူေတြလုိ႕ ဆိုရမလား မသိဘူး ။ သူတုိ႕ရွာတဲ႕  မေသေဆးကို ဓါတ္လံုး ( Philosopher's stone ) လုိ႕လည္း ေခၚၾကတယ္ ။ အဲဒါနဲ႕ ထိလုိက္ရင္ အရာရာဟာ ေရႊ သို႕မဟုတ္ ေငြ ၿဖစ္သြားသတဲ႕ ။ ( ေတြ႕လား.....ငါတုိ႕ခ်ည္း ဂလုိ အယူရွိတာမဟုတ္ဘူးေနာ္ ...အေဖာ္ရွိတယ္  )

 

အီဂ်စ္ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီမွ alchemist တစ္ဦး

•                     ဆက္ရရင္ တုိ႕ဇာတ္လုိက္ေက်ာ္ ဦးေလးၾကီးဟာ ေကာ္ဖီထဲကို  ( အိႏၵိယမွာ စတင္စပ်ိဳးခဲ႕တဲ႕ ) သၾကားတစ္ဇြန္း ခတ္လုိက္သတဲ႕ ....။ အဲဒါနဲ႕ မလံုေလာက္ေသး ခရင္မ္ေလးလည္း ထည္႕ဦးမွ ဆိုၿပီး အာရွမိုင္းနားေဒသ ( ယေန႕ေခတ္ တူရကီပတ္၀န္းက်င္  ) မွာ စတင္ ထုတ္လုပ္သံုးစြဲခဲ႕တဲ႕ cream ကိုပါ ထည္႕လုိက္ပါေသးတယ္ ။ တခါတေလလည္း အေမရိကန္ဆန္ဆန္ မနက္စာမွာ ( ေၿမထဲပင္လယ္ေဒသမွာ စိုက္ေလ႕ရွိတဲ႕ လိေမၼာ္ပင္ေတြကလာတဲ႕ )  လိေမၼာ္ရည္ေလးတစ္ခြက္လည္း ပါတတ္ေသးတယ္ ။  ဒါမွမဟုတ္လည္း ပါရွန္းေဒသထြက္ သခြားေမႊး ၊ သိုမဟုတ္ အာရွမိုင္းနားေဒသထြက္ စပ်စ္သီးနဲ႕လုပ္တဲ႕ စပ်စ္ရည္ေလးေပါ႕ ။

•                 မနက္စာမွာပါတဲ႕ cereal ( ဂ်ံဳေစ႕နဲ႕လုပ္ထားတဲ႕ အစားအစာ ) ေတြကလည္း တကယ္ေတာ႕ အေမရိကန္မွာ စိုက္ပ်ိဳးတာနည္းပါတယ္ ။ ေထာပတ္မ်ားမ်ားသုတ္ထားတဲ႕ ေ၀ဖာေတြကေတာ႕ စကန္ဒီေနးဗီးယားကၽြန္းဘက္မွာ ဘူမိနက္သန္ ေမြးဖြားခဲ႕တာပါ  ။ အဲဒီေနာက္မွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွဘက္က ၾကက္တစ္ေကာင္ေကာင္ဥလုိက္တဲ႕ ၾကက္ဥေၾကာ္ စားၿပန္တယ္ ..... ။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ဥေရာပ ေၿမာက္ပိုင္းမွာ စတီထြင္ခဲ႕တဲ႕ နည္းနဲ႕ က်ပ္တုိက္ထားတဲ႕ အသားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးေတာ႕ ပါမွ သူက ေက်နပ္တတ္တယ္ေလ  ။

•                    စားၿပီးလုိ႕ အၿပင္ထြက္မယ္ဆိုေတာ႕ အေရွ႕အာရွက ေၿခသလံုးအိမ္တုိင္ေလ်ာက္သြားတတ္တဲ႕ nomad  ေတြ စတင္အသံုးၿပဳခဲ႕တဲ႕  ဦးထုပ္ကို ေကာက္ေဆာင္းလုိက္တယ္ ။ တကယ္လုိ႕ မိုးရြာမယ္႕ အရိပ္အေယာင္ၿမင္ရင္ေတာ႕ ေရွးေခတ္မကၠစီကိုလူမ်ိဳးေတြ ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ ရာဘာသံုး ရွဴးဖိနပ္ေတြကို ထုတ္စီးတတ္တယ္ ။ ၿပီးေတာ႕ လုိလုိမယ္မယ္ ( အိႏၵိယမွာ စသံုးခဲ႕တဲ႕ ) ထီးတစ္ေခ်ာင္းလည္း ယူသြားတာေပါ႕ ။

•               ကိုယ္ေတာ္ေခ်ာဟာ တခါတေလလည္း ရထားလြတ္သြားမွာစိုးလုိ႕ ဘူတာရံုကို အေၿပးကေလး သြားတတ္တယ္ ။ ရထား = လက္ရွိပံုစံရထားကို အဂၤလိပ္ေတြ စတင္တီထြင္ခဲ႕တာေလ ။

 

•                         ရထားဘူတာမွာ သတင္းစာ၀ယ္ဖုိ႕ ခဏရပ္တယ္ ။ အဲဒီမွာ ေပးလုိက္တဲ႕ ပိုက္ဆံအေၾကြေစ႕က ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ( ၇ ) ရာစုမွာ Lydia ( ယခု တူရကီ ) မွာ စတင္သံုးခဲ႕တယ္ ။ ရထားေပၚေရာက္လုိ႕ စိတ္ေအးလက္ေအး ေသာက္တဲ႕ စီးကရက္ရဲ႕ မူလေပါက္ဖြားရာေနရာကေတာ႕ မကၠစီကို ႏိုင္ငံပါတဲ႕ ......အဲ....တကယ္လုိ႕သာ ေဆးေပါ႕လိပ္ေသာက္မယ္ဆုိရင္ေတာ႕ ဘူမိနက္သန္ေနရာက ဘရာဇီးလုိ႕ ေၿပာရမွာေပါ႕ ။

 

Lydia ၿမိဳ႕မွာ သံုးခဲ႕တဲ႕ အေၾကြေစ႕ coins မ်ား

•                         ရထားစီးရင္း ဖတ္လုိက္တဲ႕ သတင္းစာ ( စကၠဴ ) က တရုတ္ၿပည္မွာ စထြင္ခဲ႕ၿပီး စာလံုးေတြကေတာ႕ ရိုမန္လက္တင္စာလံုးေတြက ဆင္းသက္လာတာေပါ႕ ။ သတင္းစာမွာ ပါတတ္တဲ႕ တၿခားႏိုင္ငံေတြက သတင္းဆိုးေတြကို ဖတ္ရင္း သူဟာ အေမရိကန္ၿဖစ္ရတဲ႕ အတြက္ ဘုရားသခင္ကို ေက်းဇူးတင္တတ္တယ္ ။ သူေက်းဇူးတင္တတ္တဲ႕ ေယရွဳဘုရားသခင္ဟာ ဟီဘရူးလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္လို႕ မ်ားစြာေသာ သမိုင္းပညာရွင္ေတြက ယူဆထားၾကပါသတဲ႕ ။

•                       ေက်းဇူးတင္စကားကို မသိမသာ ေရရြတ္္ရင္း သတိမထားမိလုိက္တာက သူေၿပာတဲ႕ အဂၤလိပ္စကားဟာ အင္ဒိုဥေရာပဘာသာေတြ Indo-European languages  ထဲမွာ ပါတယ္ဆိုတာပါဘဲ ။  '' အေမရိကန္စစ္စစ္ ရာႏွဳန္းၿပည္႕ ၿဖစ္ရတာ ဂုဏ္ယူစရာပါဘဲ  '' လုိ႕ မၾကာခဏစဥ္းစားမိတတ္တဲ႕သူ သတိမထားမိလုိက္တဲ႕ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ႕ ရာႏွဳန္းဆိုတဲ႕ အတုိင္းအတာကို တီထြင္ခဲ႕သူဟာ ဂရိေတြဆိုတာပါဘဲ  ။

•                        ေနာက္ဆံုးတခ်က္ၿဖစ္တဲ႕ America ဆိုတဲ႕ စကားလံုးဟာ အီတလီပထ၀ီပညာရွင္ Amerigo Vespucci ကို အစြဲၿပဳၿပီး ထည္႕ခဲ႕တယ္ဆိုတာကေတာ႕ အေ၀းၾကီးေပါ႕ေလ ........။

အီတလီႏိုင္ငံ Florence ၿမိဳ႕မွ Amerigo Vespucci ရုပ္တု

Amerigo Vespucci သြားခဲ႕တဲ႕ အေမရိကသို႕ ေရလမ္းခရီး

•                      ကဲ.......ဘာယဥ္ေက်းမွဳ ၊ ညာယဥ္ေက်းမွဳလုိ႕ ေၿပာတဲ႕ေနရာမွာ  '' စစ္စစ္ " ဆိုတာၾကီးကို ထည္႕ခ်င္ေသးသလား ကို္ယ္႕လူ ။

•                      အဲဒီေတာ႕ '' ယဥ္ေက်းမွဳ စစ္စစ္  pure culture  ''  ဆိုတာ ကမၻာေပၚမွာ မရွိပါဘူးဆိုရင္ ၿပည္ပအားကိုး ပုဆိန္ရိုးလုိ႕ ဆိုခ်င္မလားဟင္ ။ လူ႕သမိုင္းတေလ်ွာက္မွာ အဲဒီလုိ culture လုိ႕ ေခၚတဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳေတြ ေပါင္းယွက္ေနတတ္တာကို acculturation လုိ႕ ေခၚသတဲ႕ ။ culture တိုင္းဟာ တၿခား culture ေတြနဲ႕ ေပါင္းၿပီး ဖက္စပ္ပံုစံေတြနဲ႕ ေနာက္ culture ေတြအၿဖစ္  ေၿပာင္းလဲတည္ရွိေနတတ္ၾကတယ္ ။

                          ဟင္....ဒီလုိဆိုရင္ ငါတုိ႕က ကိုယ္႕ယဥ္ေက်းမွဳကို ကိုယ္မထိန္းသိမ္းရေတာ႕ဘူးလားကြ ။ အဲဒီလုိ မဟုတ္ပါဘူး ။ ကိုယ္ဟာ ဘယ္သူပါဆိုတာကို ခြဲၿခားသိၿမင္ေစတဲ႕ national identity ကိုေတာ႕ ထိန္းသိမ္းသင္႕တယ္ ။  ကိုယ္႕တိုင္းၿပည္အေပၚမွာ ခ်စ္ခင္ေပးဆပ္လုိမွဳ သို႕မဟုတ္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္  Patriotism  ဆိုတာလည္း ရွိသင္႕ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕ ဒူးေနရာဒူး ေတာ္ေနရာေတာ္လည္း ရွိသင္႕တယ္ဆိုတာကို မေမ႕လုိက္ပါနဲ႕ ။

•                           အဲဒီ Patriotism   အလြန္အကၽြံ  ၿဖစ္ၿပီး  မ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္၀ါဒ  Chauvinism  ဆိုၿပီး ၿဖစ္မသြားဖုိ႕လည္း လုိေသးတာေပါ႕ေလ .................။

( Miss International ကို ဆဲတဲ႕ ကြန္းမန္႕မ်ားကို ၾကည္႕ရင္း သတိရသြားလုိ႕ ေရးမိတာၿဖစ္သည္ ။ ဆိုင္ခ်င္ဆိုင္ မဆိုင္ခ်င္ ေနပါေစေလ  )

Ref: http://en.wikipedia.org/wiki/Acculturation

 http://www.vagablogging.net/one-hundred-percent-american-by-ralph-linton.html

  ႏွင္႕ ဒီစာမွာပါတဲ႕ အဂၤလိပ္စာလံုးမ်ားကို ဂူဂယ္မွာ ရိုက္ထည္႕ၾကည္႕ရင္ တၿခားဆိုင္ရာ Link မ်ားးေပၚလာမည္ ။