စိတ္အားထက္သန္ျခင္းသည္ ေအာင္ျမင္မႈ၏ ေသာ့ခ်က္

“စိတ္အားထက္သန္မႈ မပါပဲ ၾကီးက်ယ္တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈကို မရရွိႏိုင္ပါ”လို႕ ၁၉ ရာစုက ကဗ်ာဆရာနဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Ralph Waldo Emerson က ဆိုပါတယ္။ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကတယ္ ဆိုတဲ့ ျဖစ္ရပ္မွန္ ေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေအာင္ျမင္မႈ လမ္းညြန္ ေဆာင္းပါးေတြ မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ စိတ္အားထက္သန္မႈ ရွိဖို႕ ဆိုတာ မပါမျဖစ္တဲ့ အခ်က္တစ္ခု အေနနဲ႕ ပါေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မတို႕ဟာ လံုေလာက္တဲ့ စိတ္အားထက္သန္မႈ ျဖစ္ေအာင္ တြန္းအား မေပးျဖစ္ၾကပါဘူး။

စိတ္အားထက္သန္ျခင္းက ဘာေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ ျဖစ္ရပါသလဲ။ အေၾကာင္းအခ်က္ ၂ ခု ရွိပါတယ္။ ပထမ တစ္ခုက ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ပါ။ စိတ္အားထက္သန္ေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ေနပါတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္ေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ျပႆနာေတြကို ပိုျပီး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေျဖရွင္း ႏိုင္ပါတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္ေနတဲ့ လူေတြမွာ ထိုးထြင္းသိျမင္စိတ္ ပိုရွိႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ အခ်ိန္ပါ။ တစ္စံုတစ္ရာကို စိတ္အားထက္သန္ျပီး အဲဒီအေပၚမွာ သံုးစြဲတဲ့ အခ်ိန္ပမာဏပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကလည္း ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ သတိရွိေနတဲ့ အခ်ိန္နဲ႕ သတိမရွိတဲ့ အခ်ိန္ ပါ။ သတိရွိေနတဲ့ အခ်ိန္ (အသိစိတ္နဲ႕ လုပ္တဲ့ အခ်ိန္) ဆိုတာ ကၽြန္မတို႕ တကယ္တမ္း လက္ရွိ အလုပ္လုပ္ ေနတဲ့ အခ်ိန္ပါ။ Facebook တို႕ Twitter တို႕ လို social website ေတြမွာ ကၽြန္မတို႕ အခ်ိန္အၾကာၾကီး ျဖဳန္းႏိုင္သလို စိတ္အားထက္သန္သူေတြကလည္း သူတို႕ စိတ္အားထက္သန္တဲ့ အလုပ္ေပၚမွာ အခ်ိန္အၾကာၾကီး အာရံုစိုက္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။

သတိမရွိတဲ့ အခ်ိန္ ဆိုတာကေတာ့ ကၽြန္မတို႕ လုပ္ရမယ္ ဆိုတဲ့ အသိစိတ္နဲ႕ အလုပ္တစ္ခုခု လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ မဟုတ္ပဲ အလိုအေလွ်ာက္ လုပ္ေနမိတဲ့ ကိစၥေတြကို ဆိုလိုတာပါ။ ကေလးေတြကို ဂရုစိုက္တာ၊ အားကစားလုပ္တာ၊ အိပ္တာ စတာေတြပါ။ စိတ္အားထက္သန္ေနတဲ့ စိတ္က သူလုပ္ေနတဲ့ အလုပ္အေပၚမွာ အခ်ိန္ပို လြတ္လပ္စြာ အလိုအေလွ်ာက္ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။

အထက္ပါ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို ၾကည့္ရင္ ဘာေၾကာင့္ စိတ္အားထက္သန္မႈ ရွိေအာင္ တြန္းအားေပးသင့္တယ္ ဆိုတာ ရွင္တို႕ သေဘာေပါက္မွာပါ။ စိတ္အားထက္သန္သူေတြဟာ သူတို႕ လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္အေပၚမွာ သူတို႕ ရဲ႕ ဦးေႏွာက္၊ သိစိတ္၊ မသိစိတ္ အားလံုးကို အသံုးခ်ျပီး လုပ္တဲ့ အတြက္ ရလာဒ္ေကာင္းေတြ ပိုရလာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စုေပါင္း လုပ္ရတဲ့ အလုပ္တစ္ခု ေအာင္ျမင္ဖို႕ ဆိုရင္လည္း ကိုယ့္အဖြဲ႕ ထဲမွာ ရွိတဲ့ လူတိုင္းကို စိတ္အားထက္သန္မႈ ရွိလာေအာင္ တြန္းအားေပး ေပးဖို႕ လည္း လိုပါတယ္။

စိတ္အားထက္သန္ေနတဲ့ ရွင္ဟာ ပိုျပီး ေပ်ာ္ရႊင္တယ္၊ ပိုျပီး ျပံဳးတယ္၊ အေကာင္းျမင္ အေတြးပဲ ေတြးတယ္၊ ရွင္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ကို ရွင္ႏွစ္သက္ေနတယ္။ အဲဒီအခါ ရွင္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈဟာ မေဝးေတာ့ပါဘူး။ စိတ္အားထက္သန္မႈက ရွင့္ကို ၾကိဳးၾကိဳးစားစား အလုပ္လုပ္ေစျပီး ရွင့္ ရည္မွန္းခ်က္ ျပီးေျမာက္ေအာင္ အေထာက္အပံ့ေကာင္း ေပးေနပါတယ္။ အဲဒီအလုပ္ဟာ ရွင့္အေနနဲ႕ လုပ္ရမယ့္ အလုပ္မို႕ လုပ္ေနတာ မဟုတ္ပဲနဲ႕ ရွင္လုပ္ခ်င္လို႕ကို လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ ျဖစ္ေနလို႕ပါ။

စိတ္အားထက္သန္မႈကို ေလ်ာ့ပါးေစတဲ့ အရာေတြထဲက ၂ ခုကို ေျပာပါရေစ။ တစ္ခုကေတာ့ မလိုအပ္တဲ့ အလုပ္ပါ။ ကၽြန္မတို႕ ပါးစပ္ကေန ေျပာမိတဲ့ စကားတစ္ခု ရွိပါတယ္။ မလိုအပ္တဲ့ အဆင့္ပဲ၊ အဲေလာက္လည္း မလိုပဲနဲ႕ လုပ္ေနရတယ္ စသျဖင့္ပါ။ မလိုအပ္ဘူး လို႕ ကၽြန္မတို႕ ထင္တဲ့ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခု ကို လုပ္ရတဲ့ အခါ ကၽြန္မတို႕ရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မႈေတြ ေလ်ာ့နည္း လာတတ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Deadline (ေနာက္ဆံုးရက္ သတ္မွတ္ေပးျခင္း) ပါ။ Deadline သတ္မွတ္ေပးျခင္းဟာ စိတ္အားထက္သန္မႈနဲ႕ ကိုက္ညီမႈ မရွိတဲ့ အရာပါ။ ကၽြန္မကိုယ္တိုင္လည္း စာေရးတဲ့အခါ စိတ္ပါတဲ့ အခ်ိန္မ်ားမွာ တစ္ဆက္တည္း ေရးေလ့ရွိျပီး ဘယ္ေန႕ ျပီးရမယ္လို႕ သတ္မွတ္မထားတဲ့ deadline ေပၚမွာပဲ ေရးေလ့ ရွိပါတယ္။

ဘယ္အခ်ိန္ ျပီးရမယ္ ဆိုတဲ့ deadline ေတြ အေပၚမွာ အလုပ္လုပ္ရတဲ့အခါ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ျပီး အဲဒီလို စိတ္ဖိစီးမႈေတြက ကိုယ့္ရဲ႕ လုပ္ႏိုင္စြမ္းအားကို က်ဆင္း ေစပါတယ္။ Deadline သတ္မွတ္ထားတဲ့ အေပၚ လုပ္ရတဲ့အခါ ကိုယ့္ရဲ႕ အေကာင္းဆံုး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ရတဲ့အထိ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပဲ ဒီအခ်ိန္ ျပီးဖို႕ အတြက္ဆို ဒီေလာက္ပဲ ဆုိျပီး သတ္မွတ္ရက္ ျပီးစီးေရး အဓိကထားျပီး ေတာ္ရံုတန္ရံုသာ လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။

စိတ္အားထက္သန္မႈ ရဲ႕ စြမ္းအားကို ထုတ္ေဖာ္ဖို႕ အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အဆင့္ သံုးဆင့္ ရွိပါတယ္။ ပထမ အဆင့္က စိတ္ဝင္စားမႈ (Interest) ပါ။ ကိစၥရပ္ တစ္ခုခုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စိတ္ဝင္စားမႈ၊ သိခ်င္စိတ္ ရွိရပါမယ္။ ရွင့္ အလုပ္ အေပၚမွာ စိတ္အားထက္သန္ဖို႕ ဆိုရင္ အဲဒီအလုပ္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စိတ္ဝင္စားမႈရွိရပါမယ္။ ရွင့္ အလုပ္ရဲ႕ အရာတိုင္းကို သိခ်င္စိတ္ ရွိေနရပါမယ္။ အဲဒီအတြက္ အလုပ္အားခ်ိန္ ေတြမွာလည္း ရွင္ သိခ်င္တာေတြကို ဖတ္ မွတ္၊ ေလ့လာ ေနရပါမယ္။

ဒုတိယ အဆင့္က ဗဟုသုတ (Knowledge) ရွိရပါမယ္။ လူ အမ်ားစုက တစ္ခ်ိဳ႕ ကိစၥရပ္ေတြမွာ စိတ္ဝင္စားမႈေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလ့လာဖို႕ မၾကိဳးစားၾကပါဘူး။ စိတ္အားထက္သန္မႈ ျဖစ္လာေအာင္အထိ ဗဟုသုတ ျဖစ္စရာေတြ ဘယ္အခါမွ ရမလာတတ္ၾကပါဘူး။ ရွင္ တစ္စံုတစ္ခုကို စိတ္ဝင္စားတယ္ ဆိုရင္ အဲဒါနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ပိုသိလာေစမယ့္ ဗဟုသုတ ျဖစ္စရာေတြကို ရွာေဖြ ေလ့လာရပါမယ္။

တတိယအဆင့္က ယံုၾကည္မႈ (Belief) ပါ။ ယံုၾကည္ခ်က္က သင့္ရဲ႕ ရိုးရွင္းတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ေတြက လာတဲ့ ဗဟုသုတ အဆင့္ကေန ခံစားခ်က္နဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈ စတင္လာေအာင္ ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ စိတ္အားထက္သန္မႈကို ေမြးဖြားလာေစတာပါ။

ကိစၥရပ္တစ္ခုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး လံုလံုေလာက္ေလာက္ မသိေသးေပမယ့္ ရွင္ ဒါကို ယံုၾကည္တာမ်ိဳး ရွိတတ္တယ္။ တစ္စံုတစ္ရာကို ယံုၾကည္လာေစဖို႕က ရွင့္မွာ ရွိတဲ့ ဗဟုသုတကို မွန္ကန္မႈ ရွိမရွိ အဲဒီ အရာ အေပၚမွာ စမ္းသပ္ၾကည့္ဖို႕ပါပဲ။ မွန္ကန္မႈကို ေတြ႕လာတဲ့အခါ ယံုၾကည္လာမယ္။ အဲဒီ ယံုၾကည္မႈက ရွင့္ကို စိတ္အားထက္သန္မႈကို တြန္းအားေပးတဲ့ ျပင္းျပတဲ့ ခံစားမႈနဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္လာေစပါတယ္။

စိတ္အားထက္သန္ျခင္းက ေအာင္ျမင္မႈ ရလာဒ္ဆီ ေရာက္ဖို႕အတြက္ အားျဖည့္ေပးတဲ့ စြမ္းအင္ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ရွင့္မွာ ၾကီးက်ယ္တဲ့ စိတ္ကူးေတြ၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႕၊ ၾကီးက်ယ္တဲ့ ဘဝကို ရရွိဖို႕ ဆိုရင္ ရွင္လုပ္သမွ် အရာတိုင္းကို စိတ္အားထက္သန္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

လူအမ်ားစုက တစ္စံုတစ္ရာအေပၚမွာ စိတ္အားထက္သန္မႈ ျဖစ္လာဖို႕ကို ေစာင့္စား ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စိတ္အားထက္သန္မႈက သူတို႕ ဆီ ေရာက္မလာပါဘူး။ အဲဒါက ဖန္တီးယူမွ ရတဲ့ အရာပါ။ ကၽြန္မတို႕ရဲ႕ ဘဝမွာ အဲဒီလို စိတ္အားထက္သန္မႈကို ဖန္တီးရယူဖို႕ အတြက္ ကၽြန္မတို႕မွာပဲ တာဝန္ရွိပါတယ္။ အဲဒါကသာ ကၽြန္မတို႕ရဲ႕ အိပ္မက္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးျပီး ကၽြန္မတို႕ရဲ႕ အနာဂါတ္ကို ျပီးျပည့္စံု ေစႏိုင္မွာပါ။

Credit to သိဂၤါေက်ာ္