မာတင္လူသာကင္း (Martin Luther King Jr) ( January 15,1929-April
4,1968) သည္ အာဖရိကန္- အေမရိကန္ သင္းအုပ္ ဆရာတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္
လူ႔အခြင့္ေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားထဲတြင္ တက္ႂကြထင္ရွားေသာသူ တေယာက္ျဖစ္သည္။ သူ၏
ထင္ရွားခဲ့ေသာ ဂုဏ္ရည္မွာ အေမရိကန္လူ႔ အခြင့္အေရးကို ပိုမိုထိေရာက္ေသာ
အဆင့္အျဖစ္သို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ မာတင္လူသာကင္းအား
ယေန႔တိုင္ပင္ လူ႔အခြင့္အေရး သေကၤတ တခုအျဖစ္ မၾကာခဏ ရည္ၫႊန္း
ေျပာဆိုေလ့ရွိၾကသည္။
ကင္းသည္ သင္းအုပ္ဆရာေတာ္ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမူမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လာေလသည္။ သူသည္ ေမာင္ဂိုမာရီ ဘတ္(စ္)ကားလိုင္းအား သပိတ္ေမွာက္မူတြင္ ဦးေဆာင္ခဲ့ၿပီး၊ ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ယာန္ေခါင္းေဆာင္မူ ညီလာခံႏွင့္ သားဖြားဆရာမ သင္တန္းသူမ်ား၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မူ ေကာ္မတီ စသည္တို႔ကို ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့သည္။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ကင္းသည္ ဘာမင္ဟန္သို႔ခ်ီတက္ကာ I Have a Dream ဟူေသာ မိန္႔ခြန္းကို ေဟာေျပာခဲ့သည္။ ထိုေနရာတြင္ သူသည္ လူထု၏ လူ႔အခြင့္အေရးအျမင္မ်ားအား ႏိုးၾကားေစခဲ့ကာ သူကိုယ္တိုင္သည္လည္း အေမရိကန္သမိုင္းတြင္ စည္းရုံးေဟာေျပာျခင္း အေကာင္းဆုံးသူမ်ားထဲမွ တစ္ေယာက္ျဖစ္လာသည္။
သူ၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမူမ်ားေၾကာင့္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္လဆုကို ရရွိခဲ့သည္။ သူေသမည့္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ထဲတြင္ သူ၏ ဆင္းရဲမြဲေတမူ ေလ်ာ့ခ်ျခင္း ႏွင့္ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲအား ဆန္႔က်င္သည့္ အခ်က္အား ဘာသာေရး႐ႈေထာင့္ မွေန၍ ျပန္လည္သုံးသပ္ခဲ့သည္။
ကင္းသည္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၄ ရက္ေန႔တြင္ တန္နက္စီျပည္နယ္၊ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕တြင္ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရသည္။ သူေသဆုံးၿပီးေနာက္လည္း သူ႔အားဂုဏ္ျပဳကာ ဆုတံဆိပ္မ်ားစြာ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၇၇ တြင္ Presidential Medal of Freedom ဆုကိုလည္းေကာင္း၊ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ Congressional Gold Medal ဆုတံဆိပ္ကိုလည္းေကာင္း ဂုဏ္ျပဳ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္တြင္ မာတင္လူသာကင္းေန႔ဟူ၍ အေမရိကန္တႏိုင္ငံလုံး အားလပ္ရက္အျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳသတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။
ငယ္စဥ္ဘ၀
မာတင္လူသာကင္းအား ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္၊ အတၱလန္တာၿမိဳ႕တြင္ ၁၉၂၉၊ ဇန္န၀ါရီ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ သူ၏ မိဘမ်ားမွာ မာတင္လူသာကင္း စီနီယာႏွင့္ အယ္လဘာတာ၀ီလ်ံကင္းတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ သူ၏ ဖခင္မွာ သားႏွစ္ေယာက္အား မိုက္ကယ္ကင္းႏွင့္ မိုက္ကယ္ကင္းဂ်ဴနီယာဟု အမည္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ာမနီသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီးသည္တြင္ ခရစ္ယာန္၀ါဒျပဳျပင္ေရး လုပ္ခဲ့သူ ပုဂၢဳိလ္ႀကီးအား ဂုဏ္ျပဳသည့္ အေနျဖင့္ သားႏွစ္ေယာက္လုံးအား မာတင္ဟု နာမည္ ေျပာင္းခဲ့သည္။ မာတင္ဆိုသည့္ နာမည္မွာ ထိုခရစ္ယာန္၀ါဒျပဳျပင္ေရး လုပ္ခဲ့သူ ဂ်ာမနီ ပရိုတက္စတင့္ဂိုဏ္း၀င္ မာတင္လူသာ၏ အမည္ျဖစ္သည္။
အတၱလန္တာၿမိဳ႕တြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့စဥ္ ကာလအတြင္း မာတင္လူသာကင္းသည္ ဘြတ္ကာတီ၀ါရွင္တန္ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ သူသည္ ကိုးတန္း ႏွင့္ ဆယ့္ႏွစ္တန္းအဆင့္မ်ားအား အဆင့္ေက်ာ္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ၁၅ ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ အတၱလန္တာရွိ မိုးေဟာက္စ္ လူမည္းေကာလိပ္တြင္ ပညာဆက္လက္သင္ၾကားခဲ့သည္။ မိုးေဟာက္စ္ေက်ာင္းမွ လူမူေရးဒႆန (sociology) ဘာသာျဖင့္ ဘြဲ႔ရခဲ့ၿပီးေနာက္ ပင္ဆယ္လ္ေဗးနီးယားျပည္နယ္၊ ခ်က္စတာၿမိဳ႕ရွိ ခရိုဇာ သီအိုလိုဂ်ီကယ္ ဆီမင္နရီ ေက်ာင္းတြင္ ပညာဆက္သင္ခဲ့သည္။ ထုိေက်ာင္းမွ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ဘြဲ႔ကိုရရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ဘာသာေရးအေတြးအေခၚျဖင့္ ေဒါက္တာဘြဲ႔ကို ရယူခဲ့သည္။
ကင္းသည္ ေကာ္ရက္တာစေကာ့ဆိုသူ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ၁၉၅၃ ဂြ်န္၊ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ကင္းႏွင့္ စေကာ့တို႔သည္ သားသမီး ေလးေယာက္ထြန္းကားခဲ့သည္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ကင္းအသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ အယ္လဘားမား ျပည္နယ္၊ ေမာင့္ဂိုမာရီၿမိဳ႕တြင္ သင္းအုပ္ဆရာေတာ္အျဖစ္ စတင္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေလသည္။
ေမာင့္ဂိုမာရီ ဘတ္စ္လိုင္းအား သပိတ္ေမွာက္မူ
၁၉၅၅ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသူေလး တေယာက္သည္ သူ၏ အနီးရွိ လူျဖဴအမ်ိဳးသား တစ္ေယာက္အား ထိုင္ခုံေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဥပေဒအရ အေရးယူ ခံခဲ့ရေလသည္။ ဘာမင္ဂမ္ အာဖရိကန္- အေမရိကန္ ေကာ္မတီ ၀င္ျဖစ္ေသာ ကင္းက ထုိကိစၥကို အေရးယူ ေျဖရွင္းခ်င္ေသာ္လည္း၊ အက္ဂါနစ္ဆန္ (Edgar Nixon) ႏွင့္ ကလစ္ဖို႔ဂ်ား Clifford Durr တို႔က ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အခ်က္ႀကဳံမွ ေျဖရွင္းရန္ တားျမစ္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၅၅ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔တြင္ လူမည္းအမ်ိဳးသမီး တေယာက္ျဖစ္ေသာ ရိုဆာပတ္ (Rosa Parks) သည္ လူျဖဴအမ်ိဳးသား တေယာက္အား ထိုင္ခုံေပးရန္ ျငင္းဆန္မႈျဖင့္ အဖမ္းခံခဲ့ရေလသည္။ ထိုကိစၥအား လူမည္းမ်ားက မေက်နပ္ေသာေၾကာင့္ ဘတ္စ္ကားလိုင္းအား သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ရာ နစ္ဆန္က အဓိက အႀကံဉာဏ္ႏွင့္ အစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္၍ ကင္းက ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ရက္ေပါင္း ၃၈၅ ရက္မွ် သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၿပီး လူမည္းမ်ားက တရားရုံးခ်ဳပ္အထိ ေလွ်ာက္လဲခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵျပကာလအတြင္း တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ကင္း၏ အိမ္သည္လည္း လက္ပစ္ဗုံးျဖင့္ တိုက္ခိုက္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ထိုလႈပ္ရွားမႈအတြင္းတြင္ ကင္းသည္လည္း ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ေမာင္ဂိုမာရီသည္ ဘတ္စ္ကားလုိင္းသည္ နီဂရိုး အစည္းအရုံးကို အေလွ်ာ့ေပးခဲ့ရၿပီး အေမရိကန္တရားရုံးခ်ဳပ္ကလည္း ေမာင္ဂိုမာရီရွိ လူထုဘတ္စ္ကားမ်ားေပၚတြင္ လူျဖဴ၊ လူမည္း ခြဲျခားျခင္းကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။ ေမာင္ဂိုမာရီ အေရးေတာ္ပုံတြင္ ေအာင္ပြဲ စတင္ရရွိလိုက္ေသာေၾကာင့္ ကင္း၏ဒႆနကို မွတ္ေက်ာက္တင္လိုက္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္ကာလမ်ားအတြင္းတြင္ ကင္း၏ စည္းရုံးလႈံ႕ေဆာ္မူ႔ျဖင့္ ထိုင္သပိတ္မ်ား ေမွာက္ၾကၿပီး လူမည္း လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကသည္။
ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ယာန္ ေခါင္းေဆာင္မူ႔ ညီလာခံ
ကင္း၊ Ralph Abernathy ႏွင့္ အျခား လူမႈအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားသည္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ယာန္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ညီလာခံ (Southern Christian Leadership Conference,SCLC) ကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ထိုအုပ္စုသည္ လူမည္းဘုရားေက်ာင္းမ်ား၏ သာသနာေရးအာဏာကို စုစည္းအသုံးျပဳကာ ၿမိဳ႕ျပလူမႈ အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားဆႏၵျပသူမ်ား အတြက္ အၾကမ္းမဖက္ေရး လမ္းစဥ္ကို အသုံးျပဳရန္ ဖန္တီးလႈံ႕ေဆာ္ခဲ့ၾကသည္။ ကင္းသည္ သူေသဆုံးသည္အထိ SCLC အဖြဲ႔အား ဦးေဆာင္မႈေပးခဲ့သည္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ သူ၏ စာအုပ္ျဖစ္ေသာ Strive Toward Freedom အား Harlem ကုန္တိုက္စတိုးတြင္ လက္မွတ္ေရးထုိးေပးခိုက္ စိတ္မႏွံ႔သူ လူမည္း အမ်ိဳးသမီးတဦးမွ ဓားျဖင့္ထိုးခဲ့ရာ ႏွလုံးႏွင့္ အနီးဆုံးေနရာကို ထိသြားခဲ့ဖူးသည္။ အလြန္ကံေကာင္းေသာေၾကာင့္ ကင္းသည္ ေသေဘးမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။
ဂႏၵီ၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ကင္းအေပၚတြင္ မ်ားစြာလႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး၊ ထိုနည္းလမ္းမ်ားသည္ အယ္လဘားမားျပည္နယ္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားအား မွန္ကန္ေသာလမ္းေၾကာင္းေပၚသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ SCLC မွ စုစည္းေပးေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားအား ကင္းသည္ အၾကမ္းမဖက္ေရး၀ါဒမ်ားကို ေဟာေျပာပို႔ခ်ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ သူသည္ The Measure of A Man ဆိုသည့္ စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့ၿပီး ထိုစာအုပ္အား What is Man ဟူေသာ စာအုပ္မွ ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းစာအုပ္The Measure of A Man တြင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး အေဆာက္အဦးမ်ား၏ အခက္အခဲ ရုန္းကန္ရမႈမ်ားကို ျခယ္မႈန္းေရးသားခဲ့သည္။
ျပည္ေထာင္စု ေထာက္လွမ္းေရး ဗ်ဴရို (FBI) မွလည္း ကင္းအား ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ တယ္လီဖုန္းၾကားျဖတ္ နားေထာင္ကာ စုံစမ္းခဲ့သည္။ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဂ်အဂၢါဟူးဗားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ားက စိမ့္၀င္ထိုးေဖါက္ လာမည္ကို ေၾကာက္႐ြံ႕ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စုံစမ္းမႈမ်ား လုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း မည္သည့္ အေထာက္အထားမွ မရွိခဲ့သျဖင့္ တယ္လီဖုန္းလိုင္းတခုမွ မေတာ္တဆဖမ္းယူခဲ့ေသာ ကင္း၏ ပုဂၢလိက အေၾကာင္းအား တိပ္ျဖင့္ဖမ္းကာ ကင္းအား ထင္ရွားေသာ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ရန္ ဖိအားေပး ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့သည္။
ကင္းသည္ လူမည္းမ်ားအား စုစည္းကာ ဦးေဆာင္မႈေပးႏိုင္ခဲ့ၿပီး လူမည္းမ်ားမဲေပးခြင့္၊ လူျဖဴလူမည္း တန္းတူအခြင့္အေရး ရရွိမႈ၊ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးႏွင့္ အျခားအေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားအား ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ထိုေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားထဲမွ အမ်ားအျပားမွာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရရွိခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒမ်ားထဲတြင္ ၁၉၆၄ လူမႈအခြင့္အေရး ဥပေဒႏွင့္ ၁၉၆၅ မဲေပးခြင့္ ဥပေဒမ်ားအျဖစ္ ထည့္သြင္း အသက္၀င္ေစခဲ့သည္။
ကင္းႏွင့္ SCLC တို႔သည္ အၾကမ္းမဖက္ေရး ဆႏၵျပမႈ စည္းမ်ဥ္းမ်ားအား ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ႀကီးမားေသာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားလည္း ရရွိခဲ့သည္။ ေအာင္ျမင္ရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားတြင္ ဆႏၵျပမႈ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ဆႏၵျပရမည့္ ေနရာမ်ားအား မွန္ကန္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္လည္းျဖစ္သည္။ အာဏာပိုင္မ်ားမွ မၾကာခဏဆိုသလိုပင္ ပုံမွန္ ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ား ႏွင့္လည္း ဆႏၵျပသူမ်ား ႀကဳံခဲ့ရသည္။ တခါတရံတြင္ ထုိႏွိမ္နင္းမႈမ်ားသည္ အၾကမ္းဖက္ပြဲမ်ား ဆီသို႔ ဦးတည္သြားတတ္ေလသည္။
အယ္ဘာနီ လႈပ္ရွားမူ႔ (ဘာမင္ဟန္ တိုက္ပြဲ)
ဘာမင္ဟမ္ ဆႏၵျပပြဲသည္ အာဖရိကန္- အေမရိကန္မ်ား၏ လူမႈအခြင့္အေရးမ်ား ပိုမို ရရွိေစရန္အတြက္ SCLC ၏ မဟာဗ်ဴဟာ ေျမာက္ေသာ စီစဥ္မႈ တရပ္လည္းျဖစ္သည္။ ထိုဆႏၵျပပြဲသည္ ႏွစ္လမွ် ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က အေရးအခင္းအား ျပည္သူ႔လုံၿခဳံေရးဌာန မင္းႀကီး သီအိုဖီးလ္စ္ (ဘူးလ္) ကြန္နာက ကိုင္တြယ္ခဲ့သည္။ ဆႏၵျပသူ အမ်ားအျပားအားလည္း ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ခဲ့ၾကသည္။ ထုိအထဲတြင္ ေယာက်ာ္း၊ မိန္းမ၊ ကေလးသူငယ္မ်ားပင္ ပါ၀င္ေလသည္။ ရဲမ်ားသည္ ဆႏၵျပသူမ်ားအား တုတ္ျဖင့္ရိုက္ျခင္း၊ သံခ်ပ္ကာကားျဖင့္ ၀င္တိုက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ထိုအျဖစ္အပ်က္မ်ားအား ျမင္ေတြ႔ရေသာ လူျဖဴမ်ားပင္လ်င္ လူမႈအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈ အတြင္း ပါ၀င္လာၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အက်ပ္အတည္း တရပ္အား မာတင္လူသာကင္းသည္ ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ေလသည္။ ထိုအက်ပ္ အတည္းမွ တဆင့္ လိုခ်င္ေသာ ဆႏၵမ်ားအား အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းကို အသုံးျပဳကာ ေတာင္းယူခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵျပပြဲ ႀကီး ၿပီးဆုံးသြားၿပီးေနာက္ ကြန္နာသည္ အလုပ္ျပဳတ္သြားၿပီး ကင္းမွာ ပိုမို နာမည္ေက်ာ္ၾကား လာေလသည္။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာေနရာ အမ်ားစုသည္ လူမည္းမ်ား အတြက္လည္း အက်ဳံး၀င္လာေလသည္။
လုပ္ႀကံခံရျခင္း
ကင္းလုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရေသာ ေလာ္ရိန္း တည္းခိုခန္းအာ ယခုအခါ ႏိုင္ငံေတာ္ လူမႈအခြင့္အေရး ျပတိုက္အျဖစ္ေျပာင္း လဲထားသည္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္ ေႏြဦးတြင္ သာမာန္အလုပ္သမား ျပႆနာေလးတခုအား ေျဖရွင္းရန္ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕သို႔ ကင္းေရာက္ရွိခဲ့သည္။ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕တြင္ တံျမက္လွည္း၊ ေျမာင္းေဖၚ၊ အညစ္အေၾကး ေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းရသည့္ အလုပ္သမား ၁၃၀၀ ခန္႔ရွိသည္။ ထိုအလုပ္သမား အားလုံးမွာ လူမည္းမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး လုပ္ခလစာ အလြန္နည္းပါးသည့္ အတြက္ လစာတိုးေပးရန္ သပိတ္ေမွာက္ ၾကသည္။ ပထမဆုံး ဆႏၵျပခ်ီတက္ပြဲမွာပင္ လူမည္းမ်ားက အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သျဖင့္ ကင္းစိတ္ပ်က္သြားခဲ့သည္။ သူ၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး ၀ါဒမွာ သဲထဲေရသြန္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားသည္ဟု ခံစားမိကာ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕မွ ကင္းလွည့္ ျပန္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္မ်ားက ၀ိုင္း၍ တိုက္တြန္းၾကသည့္အတြက္ ေနာက္ဆုံတြင္ မင္းဖစ္သို႔ ျပန္သြားရန္ သေဘာတူခဲ့သည္။
လူမည္းတေယာက္ပိုင္ဆုိင္သည့္ ေလာ္ရိန္းအမည္ရွိ တည္းခိုခန္းတြင္ တည္းခိုခဲ့သည္။ ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔ ညေနတြင္ သူတည္းခိုသည့္ အခန္း နံပါတ္ ၃၀၆ မွေန၍ အျပင္ဘက္ ထြက္လာကာ ေလညင္းခံရန္အတြက္ လသာေဆာင္တြင္ထြက္ရပ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ လမ္းတဖက္ မ်က္ႏွာျခင္းဆိုင္ အိမ္အေပၚထပ္မွ ေန၍ လူသတ္သမားက ေသနတ္ျဖင့္ ေခ်ာင္းေျမာင္း ပစ္ခတ္လိုက္သည္။ က်ည္ဆံသည္ ကင္း၏ လည္ပင္းကို ေဖါက္ထြက္သြားသည္။ ေသနတ္ပစ္ခံရၿပီး တစ္နာရီအၾကာ ည ၇ နာရီ ၅ မိနစ္တြင္ စိန္႔ဂ်ိဳးဆက္ ေဆးရုံတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ သူကြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ အသက္ ၃၉ ႏွစ္သာ ရွိေသးသည္။
မာတင္လူသာကင္းအား လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္သူမွာ လူျဖဴႀကီးစိုးေရး၀ါဒီ အစြန္းေရာက္ တဦးျဖစ္သည့္ ဂ်ိမ္းစ္အားလ္ေရး ဆိုသူ ျဖစ္သည္။ သူ႔ကို ဖမ္းဆီးမိၿပီးေနာက္ ေထာင္ဒဏ္ ၉၉ ႏွစ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။
Via; Myanmar Wiki
http://www.thutazone.com/2017/01/blog-post_18.html
ကင္းသည္ သင္းအုပ္ဆရာေတာ္ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမူမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လာေလသည္။ သူသည္ ေမာင္ဂိုမာရီ ဘတ္(စ္)ကားလိုင္းအား သပိတ္ေမွာက္မူတြင္ ဦးေဆာင္ခဲ့ၿပီး၊ ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ယာန္ေခါင္းေဆာင္မူ ညီလာခံႏွင့္ သားဖြားဆရာမ သင္တန္းသူမ်ား၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မူ ေကာ္မတီ စသည္တို႔ကို ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့သည္။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ကင္းသည္ ဘာမင္ဟန္သို႔ခ်ီတက္ကာ I Have a Dream ဟူေသာ မိန္႔ခြန္းကို ေဟာေျပာခဲ့သည္။ ထိုေနရာတြင္ သူသည္ လူထု၏ လူ႔အခြင့္အေရးအျမင္မ်ားအား ႏိုးၾကားေစခဲ့ကာ သူကိုယ္တိုင္သည္လည္း အေမရိကန္သမိုင္းတြင္ စည္းရုံးေဟာေျပာျခင္း အေကာင္းဆုံးသူမ်ားထဲမွ တစ္ေယာက္ျဖစ္လာသည္။
သူ၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမူမ်ားေၾကာင့္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္လဆုကို ရရွိခဲ့သည္။ သူေသမည့္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ထဲတြင္ သူ၏ ဆင္းရဲမြဲေတမူ ေလ်ာ့ခ်ျခင္း ႏွင့္ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲအား ဆန္႔က်င္သည့္ အခ်က္အား ဘာသာေရး႐ႈေထာင့္ မွေန၍ ျပန္လည္သုံးသပ္ခဲ့သည္။
ကင္းသည္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၄ ရက္ေန႔တြင္ တန္နက္စီျပည္နယ္၊ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕တြင္ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရသည္။ သူေသဆုံးၿပီးေနာက္လည္း သူ႔အားဂုဏ္ျပဳကာ ဆုတံဆိပ္မ်ားစြာ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၇၇ တြင္ Presidential Medal of Freedom ဆုကိုလည္းေကာင္း၊ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ Congressional Gold Medal ဆုတံဆိပ္ကိုလည္းေကာင္း ဂုဏ္ျပဳ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္တြင္ မာတင္လူသာကင္းေန႔ဟူ၍ အေမရိကန္တႏိုင္ငံလုံး အားလပ္ရက္အျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳသတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။
ငယ္စဥ္ဘ၀
မာတင္လူသာကင္းအား ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္၊ အတၱလန္တာၿမိဳ႕တြင္ ၁၉၂၉၊ ဇန္န၀ါရီ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ သူ၏ မိဘမ်ားမွာ မာတင္လူသာကင္း စီနီယာႏွင့္ အယ္လဘာတာ၀ီလ်ံကင္းတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ သူ၏ ဖခင္မွာ သားႏွစ္ေယာက္အား မိုက္ကယ္ကင္းႏွင့္ မိုက္ကယ္ကင္းဂ်ဴနီယာဟု အမည္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ာမနီသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီးသည္တြင္ ခရစ္ယာန္၀ါဒျပဳျပင္ေရး လုပ္ခဲ့သူ ပုဂၢဳိလ္ႀကီးအား ဂုဏ္ျပဳသည့္ အေနျဖင့္ သားႏွစ္ေယာက္လုံးအား မာတင္ဟု နာမည္ ေျပာင္းခဲ့သည္။ မာတင္ဆိုသည့္ နာမည္မွာ ထိုခရစ္ယာန္၀ါဒျပဳျပင္ေရး လုပ္ခဲ့သူ ဂ်ာမနီ ပရိုတက္စတင့္ဂိုဏ္း၀င္ မာတင္လူသာ၏ အမည္ျဖစ္သည္။
အတၱလန္တာၿမိဳ႕တြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့စဥ္ ကာလအတြင္း မာတင္လူသာကင္းသည္ ဘြတ္ကာတီ၀ါရွင္တန္ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ သူသည္ ကိုးတန္း ႏွင့္ ဆယ့္ႏွစ္တန္းအဆင့္မ်ားအား အဆင့္ေက်ာ္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ၁၅ ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ အတၱလန္တာရွိ မိုးေဟာက္စ္ လူမည္းေကာလိပ္တြင္ ပညာဆက္လက္သင္ၾကားခဲ့သည္။ မိုးေဟာက္စ္ေက်ာင္းမွ လူမူေရးဒႆန (sociology) ဘာသာျဖင့္ ဘြဲ႔ရခဲ့ၿပီးေနာက္ ပင္ဆယ္လ္ေဗးနီးယားျပည္နယ္၊ ခ်က္စတာၿမိဳ႕ရွိ ခရိုဇာ သီအိုလိုဂ်ီကယ္ ဆီမင္နရီ ေက်ာင္းတြင္ ပညာဆက္သင္ခဲ့သည္။ ထုိေက်ာင္းမွ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ဘြဲ႔ကိုရရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ဘာသာေရးအေတြးအေခၚျဖင့္ ေဒါက္တာဘြဲ႔ကို ရယူခဲ့သည္။
ကင္းသည္ ေကာ္ရက္တာစေကာ့ဆိုသူ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ၁၉၅၃ ဂြ်န္၊ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ကင္းႏွင့္ စေကာ့တို႔သည္ သားသမီး ေလးေယာက္ထြန္းကားခဲ့သည္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ကင္းအသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ အယ္လဘားမား ျပည္နယ္၊ ေမာင့္ဂိုမာရီၿမိဳ႕တြင္ သင္းအုပ္ဆရာေတာ္အျဖစ္ စတင္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေလသည္။
ေမာင့္ဂိုမာရီ ဘတ္စ္လိုင္းအား သပိတ္ေမွာက္မူ
၁၉၅၅ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသူေလး တေယာက္သည္ သူ၏ အနီးရွိ လူျဖဴအမ်ိဳးသား တစ္ေယာက္အား ထိုင္ခုံေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဥပေဒအရ အေရးယူ ခံခဲ့ရေလသည္။ ဘာမင္ဂမ္ အာဖရိကန္- အေမရိကန္ ေကာ္မတီ ၀င္ျဖစ္ေသာ ကင္းက ထုိကိစၥကို အေရးယူ ေျဖရွင္းခ်င္ေသာ္လည္း၊ အက္ဂါနစ္ဆန္ (Edgar Nixon) ႏွင့္ ကလစ္ဖို႔ဂ်ား Clifford Durr တို႔က ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အခ်က္ႀကဳံမွ ေျဖရွင္းရန္ တားျမစ္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၅၅ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔တြင္ လူမည္းအမ်ိဳးသမီး တေယာက္ျဖစ္ေသာ ရိုဆာပတ္ (Rosa Parks) သည္ လူျဖဴအမ်ိဳးသား တေယာက္အား ထိုင္ခုံေပးရန္ ျငင္းဆန္မႈျဖင့္ အဖမ္းခံခဲ့ရေလသည္။ ထိုကိစၥအား လူမည္းမ်ားက မေက်နပ္ေသာေၾကာင့္ ဘတ္စ္ကားလိုင္းအား သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ရာ နစ္ဆန္က အဓိက အႀကံဉာဏ္ႏွင့္ အစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္၍ ကင္းက ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ရက္ေပါင္း ၃၈၅ ရက္မွ် သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၿပီး လူမည္းမ်ားက တရားရုံးခ်ဳပ္အထိ ေလွ်ာက္လဲခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵျပကာလအတြင္း တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ကင္း၏ အိမ္သည္လည္း လက္ပစ္ဗုံးျဖင့္ တိုက္ခိုက္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ထိုလႈပ္ရွားမႈအတြင္းတြင္ ကင္းသည္လည္း ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ေမာင္ဂိုမာရီသည္ ဘတ္စ္ကားလုိင္းသည္ နီဂရိုး အစည္းအရုံးကို အေလွ်ာ့ေပးခဲ့ရၿပီး အေမရိကန္တရားရုံးခ်ဳပ္ကလည္း ေမာင္ဂိုမာရီရွိ လူထုဘတ္စ္ကားမ်ားေပၚတြင္ လူျဖဴ၊ လူမည္း ခြဲျခားျခင္းကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။ ေမာင္ဂိုမာရီ အေရးေတာ္ပုံတြင္ ေအာင္ပြဲ စတင္ရရွိလိုက္ေသာေၾကာင့္ ကင္း၏ဒႆနကို မွတ္ေက်ာက္တင္လိုက္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္ကာလမ်ားအတြင္းတြင္ ကင္း၏ စည္းရုံးလႈံ႕ေဆာ္မူ႔ျဖင့္ ထိုင္သပိတ္မ်ား ေမွာက္ၾကၿပီး လူမည္း လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကသည္။
ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ယာန္ ေခါင္းေဆာင္မူ႔ ညီလာခံ
ကင္း၊ Ralph Abernathy ႏွင့္ အျခား လူမႈအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားသည္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ယာန္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ညီလာခံ (Southern Christian Leadership Conference,SCLC) ကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ထိုအုပ္စုသည္ လူမည္းဘုရားေက်ာင္းမ်ား၏ သာသနာေရးအာဏာကို စုစည္းအသုံးျပဳကာ ၿမိဳ႕ျပလူမႈ အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားဆႏၵျပသူမ်ား အတြက္ အၾကမ္းမဖက္ေရး လမ္းစဥ္ကို အသုံးျပဳရန္ ဖန္တီးလႈံ႕ေဆာ္ခဲ့ၾကသည္။ ကင္းသည္ သူေသဆုံးသည္အထိ SCLC အဖြဲ႔အား ဦးေဆာင္မႈေပးခဲ့သည္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ သူ၏ စာအုပ္ျဖစ္ေသာ Strive Toward Freedom အား Harlem ကုန္တိုက္စတိုးတြင္ လက္မွတ္ေရးထုိးေပးခိုက္ စိတ္မႏွံ႔သူ လူမည္း အမ်ိဳးသမီးတဦးမွ ဓားျဖင့္ထိုးခဲ့ရာ ႏွလုံးႏွင့္ အနီးဆုံးေနရာကို ထိသြားခဲ့ဖူးသည္။ အလြန္ကံေကာင္းေသာေၾကာင့္ ကင္းသည္ ေသေဘးမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။
ဂႏၵီ၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ကင္းအေပၚတြင္ မ်ားစြာလႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး၊ ထိုနည္းလမ္းမ်ားသည္ အယ္လဘားမားျပည္နယ္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားအား မွန္ကန္ေသာလမ္းေၾကာင္းေပၚသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ SCLC မွ စုစည္းေပးေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားအား ကင္းသည္ အၾကမ္းမဖက္ေရး၀ါဒမ်ားကို ေဟာေျပာပို႔ခ်ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ သူသည္ The Measure of A Man ဆိုသည့္ စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့ၿပီး ထိုစာအုပ္အား What is Man ဟူေသာ စာအုပ္မွ ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းစာအုပ္The Measure of A Man တြင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး အေဆာက္အဦးမ်ား၏ အခက္အခဲ ရုန္းကန္ရမႈမ်ားကို ျခယ္မႈန္းေရးသားခဲ့သည္။
ျပည္ေထာင္စု ေထာက္လွမ္းေရး ဗ်ဴရို (FBI) မွလည္း ကင္းအား ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ တယ္လီဖုန္းၾကားျဖတ္ နားေထာင္ကာ စုံစမ္းခဲ့သည္။ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဂ်အဂၢါဟူးဗားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ားက စိမ့္၀င္ထိုးေဖါက္ လာမည္ကို ေၾကာက္႐ြံ႕ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စုံစမ္းမႈမ်ား လုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း မည္သည့္ အေထာက္အထားမွ မရွိခဲ့သျဖင့္ တယ္လီဖုန္းလိုင္းတခုမွ မေတာ္တဆဖမ္းယူခဲ့ေသာ ကင္း၏ ပုဂၢလိက အေၾကာင္းအား တိပ္ျဖင့္ဖမ္းကာ ကင္းအား ထင္ရွားေသာ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ရန္ ဖိအားေပး ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့သည္။
ကင္းသည္ လူမည္းမ်ားအား စုစည္းကာ ဦးေဆာင္မႈေပးႏိုင္ခဲ့ၿပီး လူမည္းမ်ားမဲေပးခြင့္၊ လူျဖဴလူမည္း တန္းတူအခြင့္အေရး ရရွိမႈ၊ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးႏွင့္ အျခားအေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားအား ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ထိုေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားထဲမွ အမ်ားအျပားမွာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရရွိခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒမ်ားထဲတြင္ ၁၉၆၄ လူမႈအခြင့္အေရး ဥပေဒႏွင့္ ၁၉၆၅ မဲေပးခြင့္ ဥပေဒမ်ားအျဖစ္ ထည့္သြင္း အသက္၀င္ေစခဲ့သည္။
ကင္းႏွင့္ SCLC တို႔သည္ အၾကမ္းမဖက္ေရး ဆႏၵျပမႈ စည္းမ်ဥ္းမ်ားအား ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ႀကီးမားေသာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားလည္း ရရွိခဲ့သည္။ ေအာင္ျမင္ရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားတြင္ ဆႏၵျပမႈ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ဆႏၵျပရမည့္ ေနရာမ်ားအား မွန္ကန္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္လည္းျဖစ္သည္။ အာဏာပိုင္မ်ားမွ မၾကာခဏဆိုသလိုပင္ ပုံမွန္ ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ား ႏွင့္လည္း ဆႏၵျပသူမ်ား ႀကဳံခဲ့ရသည္။ တခါတရံတြင္ ထုိႏွိမ္နင္းမႈမ်ားသည္ အၾကမ္းဖက္ပြဲမ်ား ဆီသို႔ ဦးတည္သြားတတ္ေလသည္။
အယ္ဘာနီ လႈပ္ရွားမူ႔ (ဘာမင္ဟန္ တိုက္ပြဲ)
ဘာမင္ဟမ္ ဆႏၵျပပြဲသည္ အာဖရိကန္- အေမရိကန္မ်ား၏ လူမႈအခြင့္အေရးမ်ား ပိုမို ရရွိေစရန္အတြက္ SCLC ၏ မဟာဗ်ဴဟာ ေျမာက္ေသာ စီစဥ္မႈ တရပ္လည္းျဖစ္သည္။ ထိုဆႏၵျပပြဲသည္ ႏွစ္လမွ် ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က အေရးအခင္းအား ျပည္သူ႔လုံၿခဳံေရးဌာန မင္းႀကီး သီအိုဖီးလ္စ္ (ဘူးလ္) ကြန္နာက ကိုင္တြယ္ခဲ့သည္။ ဆႏၵျပသူ အမ်ားအျပားအားလည္း ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ခဲ့ၾကသည္။ ထုိအထဲတြင္ ေယာက်ာ္း၊ မိန္းမ၊ ကေလးသူငယ္မ်ားပင္ ပါ၀င္ေလသည္။ ရဲမ်ားသည္ ဆႏၵျပသူမ်ားအား တုတ္ျဖင့္ရိုက္ျခင္း၊ သံခ်ပ္ကာကားျဖင့္ ၀င္တိုက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ထိုအျဖစ္အပ်က္မ်ားအား ျမင္ေတြ႔ရေသာ လူျဖဴမ်ားပင္လ်င္ လူမႈအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈ အတြင္း ပါ၀င္လာၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အက်ပ္အတည္း တရပ္အား မာတင္လူသာကင္းသည္ ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ေလသည္။ ထိုအက်ပ္ အတည္းမွ တဆင့္ လိုခ်င္ေသာ ဆႏၵမ်ားအား အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းကို အသုံးျပဳကာ ေတာင္းယူခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵျပပြဲ ႀကီး ၿပီးဆုံးသြားၿပီးေနာက္ ကြန္နာသည္ အလုပ္ျပဳတ္သြားၿပီး ကင္းမွာ ပိုမို နာမည္ေက်ာ္ၾကား လာေလသည္။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာေနရာ အမ်ားစုသည္ လူမည္းမ်ား အတြက္လည္း အက်ဳံး၀င္လာေလသည္။
လုပ္ႀကံခံရျခင္း
ကင္းလုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရေသာ ေလာ္ရိန္း တည္းခိုခန္းအာ ယခုအခါ ႏိုင္ငံေတာ္ လူမႈအခြင့္အေရး ျပတိုက္အျဖစ္ေျပာင္း လဲထားသည္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္ ေႏြဦးတြင္ သာမာန္အလုပ္သမား ျပႆနာေလးတခုအား ေျဖရွင္းရန္ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕သို႔ ကင္းေရာက္ရွိခဲ့သည္။ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕တြင္ တံျမက္လွည္း၊ ေျမာင္းေဖၚ၊ အညစ္အေၾကး ေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းရသည့္ အလုပ္သမား ၁၃၀၀ ခန္႔ရွိသည္။ ထိုအလုပ္သမား အားလုံးမွာ လူမည္းမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး လုပ္ခလစာ အလြန္နည္းပါးသည့္ အတြက္ လစာတိုးေပးရန္ သပိတ္ေမွာက္ ၾကသည္။ ပထမဆုံး ဆႏၵျပခ်ီတက္ပြဲမွာပင္ လူမည္းမ်ားက အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သျဖင့္ ကင္းစိတ္ပ်က္သြားခဲ့သည္။ သူ၏ အၾကမ္းမဖက္ေရး ၀ါဒမွာ သဲထဲေရသြန္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားသည္ဟု ခံစားမိကာ မင္းဖစ္ၿမိဳ႕မွ ကင္းလွည့္ ျပန္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္မ်ားက ၀ိုင္း၍ တိုက္တြန္းၾကသည့္အတြက္ ေနာက္ဆုံတြင္ မင္းဖစ္သို႔ ျပန္သြားရန္ သေဘာတူခဲ့သည္။
လူမည္းတေယာက္ပိုင္ဆုိင္သည့္ ေလာ္ရိန္းအမည္ရွိ တည္းခိုခန္းတြင္ တည္းခိုခဲ့သည္။ ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔ ညေနတြင္ သူတည္းခိုသည့္ အခန္း နံပါတ္ ၃၀၆ မွေန၍ အျပင္ဘက္ ထြက္လာကာ ေလညင္းခံရန္အတြက္ လသာေဆာင္တြင္ထြက္ရပ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ လမ္းတဖက္ မ်က္ႏွာျခင္းဆိုင္ အိမ္အေပၚထပ္မွ ေန၍ လူသတ္သမားက ေသနတ္ျဖင့္ ေခ်ာင္းေျမာင္း ပစ္ခတ္လိုက္သည္။ က်ည္ဆံသည္ ကင္း၏ လည္ပင္းကို ေဖါက္ထြက္သြားသည္။ ေသနတ္ပစ္ခံရၿပီး တစ္နာရီအၾကာ ည ၇ နာရီ ၅ မိနစ္တြင္ စိန္႔ဂ်ိဳးဆက္ ေဆးရုံတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ သူကြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ အသက္ ၃၉ ႏွစ္သာ ရွိေသးသည္။
မာတင္လူသာကင္းအား လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္သူမွာ လူျဖဴႀကီးစိုးေရး၀ါဒီ အစြန္းေရာက္ တဦးျဖစ္သည့္ ဂ်ိမ္းစ္အားလ္ေရး ဆိုသူ ျဖစ္သည္။ သူ႔ကို ဖမ္းဆီးမိၿပီးေနာက္ ေထာင္ဒဏ္ ၉၉ ႏွစ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။
Via; Myanmar Wiki
http://www.thutazone.com/2017/01/blog-post_18.html
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။