“လူငယ္ေတြရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ၿပႆနာမ်ား“

 

ေက်ာက္သင္ပုန္း

 

“လူငယ္ေတြရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ၿပႆနာမ်ား“

လက္ရွိလူဦးေရအရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၿမန္မာႏုိင္ငံရဲ႔ (၂၈)ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ေက်ာ္ဟာ လူငယ္ေတြၿဖစ္ပါတယ္။ ေတြးၾကည္႔ရင္ ဒါက လူဦးေရအဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီေလာက္အင္နဲ႔အားနဲ႔ရွိေနတဲ့ လူငယ္ေတြကို ႏုိင္ငံရဲ႔အရင္းအၿမစ္အၿဖစ္ ေၿပာင္းလဲႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါေသးတယ္။ မူးယစ္ေဆးစြဲေနတဲ့ လူငယ္၊ အသိပညာအားနည္းတဲ့ လူငယ္၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအားနည္းခ်က္ရွိေနတဲ့ လူငယ္ေတြနဲ႔ေတာ့ ဘယ္လိုအနာဂတ္ကုိမွ တည္ေဆာက္လုိ႔ မရႏုိင္ပါဘူး။

အဲဒီအတြက္ လူငယ္ေတြကို အဓိကအားၿဖင့္ 3 E လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။

ဘာေတြလဲဆိုရင္ နံပါတ္(၁) Educate ပညာသင္ေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ပညာဆုိတာ အေကာင္းအဆုိး၊ အက်ိဳးအၿပစ္ကို စဥ္းစားဆင္ၿခင္ႏုိင္စြမ္း ရွိလာေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့အရာကုိ ေခၚတာပါ။ ဒါသင္ ဒါက်က္ ဒါေၿဖ၊ ၿပီးရင္ အမွတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ စာေမးပြဲေအာင္ဖို႔ဟာ ပညာေရးရဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္မဟုတ္ဘူး ဆုိတဲ့ အၿမင္မ်ိဳး လူၾကီးေတြမွာ ရွိဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။

နံပါတ္(၂)ကေတာ့ Empower လုပ္ပုိင္ခြင့္ေပးဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒီေခတ္မွာ နည္းပညာက တအားတုိးတက္လာတဲ့အခါ အေၿပာင္းအလဲေတြ အမ်ားၾကီး ၿဖစ္လာတယ္။ လူငယ္စြန္႔ဦးတီထြင္သူေတြလည္း ေပၚထြက္လာတယ္။ တကယ္ဆုိ သူတုိ႔ေတြက အေတြ႔အၾကံဳ သိပ္မမ်ားလွဘူး။ အရင္ေၿဖရွင္းနည္းအေဟာင္းေတြကလည္း ဒီေခတ္မွာ လိုက္လုပ္ဖုိ႔ သိပ္အံမ၀င္ေတာ့ဘူးကုိး။ ဒါေၾကာင့္ ေၿပာရရင္ ဒီဘက္ေခတ္မွာ ေအာင္ၿမင္ဖုိ႔အတြက္ အေတြ႔အၾကံဳထက္ နည္းပညာအသံုးခ်ႏုိင္စြမ္း (Digital literacy) နဲ႔ အေၿပာင္းအလဲမွာ လိုက္ပါႏုိင္စြမ္း (Adaptability) ေတြက ပိုၿပီးအေရးပါလာခဲ့ၿပီ။ ဒီအပုိင္းမွာ လူငယ္ေတြဟာ အားသာခ်က္ၾကီးၾကီးမားမား ရွိတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ မရွိတာက တစ္ခုပဲ၊ အဲဒါ “လူၾကီးေတြရဲ႔ယံုၾကည္မႈ”။ ဒါေၾကာင့္ ေတာ္တဲ့လူငယ္ေတြ၊ ၾကိဳးစားတဲ့လူငယ္ေတြကုိ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေပးၾကဖုိ႔ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ့ Engage သူတုိ႔အသံကို နားေထာင္ရမယ္၊ သူတို႔နဲ႔ စကားေၿပာဖုိ႔ လုိပါမယ္၊ ဒါမွပဲ သူတုိ႔ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ၿပႆနာေတြကို သိမယ္။ လူၾကီးေတြကပဲ ေကာင္းမယ္ထင္သလို စီစဥ္လိုက္တဲ့အခါ လက္ေတြ႔လူငယ္ေတြရင္ဆုိင္ေနရတာနဲ႔ လုပ္ေပးမွာေတြနဲ႔က တၿခားစီ ၿဖစ္သြားတတ္တယ္။

ဒါဆုိ လက္ရွိလူငယ္ေတြ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ၿပႆနာ ဘာေတြရွိလဲ။ အဓိက(၃)ခုကို ဆြဲထုတ္ၾကည္႔လိုက္တယ္။

၁။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္၊ ကေလးေမြးၿခင္း နဲ႔ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေသာ ေရာဂါမ်ား

ဆယ္ေက်ာ္သက္ကုိယ္၀န္ေဆာင္ၿခင္း (Teenage pregnancy) ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လိုႏုိင္ငံမွာေတာ့ မၿမင္ခ်င္မွအဆံုးပါပဲ။ ဒီလိုအႏၱရာယ္မ်ားလွတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္၊ ကေလးေမြးၿခင္းအလုပ္ကုိ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ အဆင္သင့္မၿဖစ္ေသးတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ လုပ္ေနၾကတာ အင္မတန္စုိးရိမ္စရာ ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီကေန မလုိခ်င္လုိ႔ ကုိယ္၀န္ဖ်က္ခ်ရင္း အသက္ဆံုးပါးရတာေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ကေလးေမြးလိုက္ရတဲ့အခါ ပညာေရးနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ထိခုိက္ကုန္တယ္။ ၾကာေတာ့ ၀င္ေငြကိုပါ ထိလာတယ္။ မိသားစု စား၀တ္ေနေရးပါ အဆင္မေၿပေတာ့ဘူး။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါပိုး၊ အဓိကအားၿဖင့္ေတာ့ HIV ပိုးေပါ့။ ကမာၻေပၚမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ (၂)သန္းေက်ာ္ဟာ HIV ပိုး ကူးစက္ခံထားရသတဲ့။ ဘယ္ေလာက္ရင္နာစရာ ေကာင္းလုိက္ပါသလဲ။ အညႊန္႔တလူလူ၊ တက္ၾကြမႈအၿပည္႔နဲ႔ ရွိေနရမယ့္ လူငယ္ဘ၀ဟာ ခုေတာ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရပါတယ္။

ဒါေတြဟာ ဘာေၾကာင့္လဲ ၿပန္စဥ္းစားၾကည္႔ေတာ့ လူငယ္ေတြကို မ်ိဳးဆက္ပြါးက်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လံုေလာက္တဲ့ အသိပညာေပးမထားခဲ့တာေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြသိသြားရင္ မဟုတ္တာေတြ ေလွ်ာက္လုပ္ကုန္လိမ့္မယ္ အထင္နဲ႔ မဖတ္ရဘူး၊ မေမးရဘူး၊ မေၿပာရဘူး ဆုိၿပီး ပိတ္ပင္ထားခဲ့တဲ့အခါမွာ လူငယ္ေတြဟာ ကုိယ့္ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပုိင္းေတြအေၾကာင္းေတာင္ မသိေတာ့ဘူး ၿဖစ္ကုန္တယ္။ လူငယ္ပီပီ လက္တည္႔စမ္းၾကတဲ့အခါ၊ စိတ္ကုိအလုိလိုက္၊ အခ်စ္ကုိကုိးကြယ္၊ အတုယူမွားၾကတဲ့အခါေတြမွာေတာ့ ခုလိုမလိုလားအပ္တဲ့ေနာက္ဆက္တြဲ ၿပႆနာေတြ ၿဖစ္လာရေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ေန႔ မလြဲမေသြ ၾကံဳလာရမယ့္ကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔ကုိယ္သူတုိ႔ ထိန္းသိမ္းႏုိင္စြမ္းရွိေအာင္ လံုေလာက္တဲ့ အသိပညာေတြ ေပးလိုက္ဖို႔ လိုပါတယ္။

၂။ အရက္နဲ႔မူးယစ္ေဆး

ၿမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုးကို ၾကည္႔လိုက္ပါ။ စာၾကည္႔တုိက္သြားခ်င္လု႔ိပါ ဆုိရင္ ေတာ္ေတာ္ကို ေမးယူရမွာ ၿဖစ္ၿပီး ဘီယာဆုိင္၊ အရက္ဆုိင္ေတြကေတာ့ လက္ညွိဳးထုိးမလြဲ ရွိေနတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။ အဲဒီဘီယာဆုိင္၊ အရက္ဆုိင္ေတြမွာလည္း ဘယ္ေတာ့မွ လူၿပတ္တယ္မရွိဘဲ လူငယ္ေတြ အဓိကနားခုိရာ၊ စုေ၀းရာေနရာတစ္ခု ၿဖစ္ေနတာကိုလည္း ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ခုခိ်န္ထိလည္း အရက္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အသက္ကန္႔သတ္ဖုိ႔၊ အခြန္တိုးၿမွင့္ေကာက္ဖုိ႔၊ စသၿဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြ မၾကားမိေသးပါဘူး။ ဒီေလာက္ေစ်းသက္သာၿပီး လက္လွမ္းမီေနတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက မူးယစ္ေဆး။ ဒါကလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ၿမန္မာလူငယ္ေတြကုိ ေတာ္ေတာ္ေလး ဒုကၡေပးေနတဲ့ ၿပႆနာတစ္ရပ္ပါ။ ခုေနာက္ပုိင္းၾကားရတဲ့ လူငယ္ေတြ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္ၾကတယ္ ဆုိတဲ့သတင္းေတြမွာ အမ်ားစုက ဒီလိုမူးယစ္ေဆး၀ါးတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကုိ သံုးစြဲထားတာကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီအခါမွာ အသိစိတ္ကင္းမဲ့ကုန္တယ္၊ လုပ္သင့္၊ မလုပ္သင့္ မသိေတာ့ဘူး။ အဲ့ဒီလို ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္တာေတြအၿပင္ ဒီအရက္နဲ႔ မူးယစ္ေဆး၀ါးေတြေၾကာင့္ မလိုခ်င္ဘဲ ကိုယ္၀န္ရတာ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြၿဖစ္တာ၊ ယာဥ္အႏၱရာယ္ ၿဖစ္ၿပီး အသက္ဆံုးရံႈးရတာ စတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာေတြလည္း ၿဖစ္ႏုိင္ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ လူငယ္ေတြအတြက္ အဓိကဒုကၡေပးေနတဲ့ အရက္နဲ႔မူးယစ္ေဆး၀ါးကိစၥကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုိင္တြယ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။

၃။ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ၿပႆနာမ်ား

ဒီကိစၥကလည္း ေရွ႔မွာေၿပာခဲ့တဲ့(၂)ခုလို ၿမင္သာထင္သာ သိပ္မရွိေပမယ့္ လူငယ္ေတြ အဓိကရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ၿပႆနာတစ္ရပ္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုၿပႆနာေတြ ရွိလာတဲ့အခါမွာ ထြက္ေပါက္ေပးတဲ့အေနနဲ႔ မူးယစ္ေဆး၀ါးေတြ စြဲမယ္၊ အရက္ေသာက္မယ္၊ စသၿဖင့္ မဟုတ္တဲ့နည္းလမ္းေတြ သံုးလာၾကတယ္။

ဘာေတြေၾကာင့္ လူငယ္ေတြမွာ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ၿပႆနာေတြ ရွိေနရသလဲ။

မိဘကေပးတဲ့ ၿပႆနာေတြရွိပါတယ္။ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ကေလးဘ၀မွာ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈ (Domestic violence) နဲ႔ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရဖူးတဲ့သူေတြဟာ ၾကီးလာတဲ့အခါ အဲဒီလို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးကို ပုိၿပီး က်ဴးလြန္တတ္ၾကသတဲ့။ အရက္မူးၿပီး ၿပန္လာတဲ့အေဖက အေမ့ကိုရုိက္မယ္၊ စီးပြါးေရးအဆင္မေၿပေတာ့ အေဖနဲ႔အေမက ေန႔တုိင္းရန္ၿဖစ္မယ္၊ ဆဲဆုိေနၾကမယ္၊ သူ႔အတြက္ ရုိက္တာ၊ ႏွက္တာ၊ ဆဲတာ၊ ဆုိတာေတြက မထူးဆန္းေတာ့သလို ၿဖစ္လာတဲ့အခါ သူ႔အလွည္႔က်ေတာ့လည္း ထစ္ခနဲဆုိ လက္ပါမယ္၊ ပုိဆုိးလာရင္ ကတ္ေၾကးနဲ႔ထုိး၊ ဓါးနဲ႔ထုိး လုပ္လာေတာ့မယ္။ ဒါက မိဘက ေပးလိုက္တဲ့ ၿပႆနာတစ္ခု။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ မိဘကေပးတဲ့ ဖိအား။ ေက်ာင္းမွာ စာေတာ္ေစခ်င္၊ အမွတ္ေကာင္းေစခ်င္ေတာ့ စာခ်ည္းပဲ ဖိက်က္ခုိင္းတယ္။ ကစားခ်ိန္၊ နားခ်ိန္၊ အၿပင္စာဖတ္ခ်ိန္မေပးဘူး။ အခ်ိန္တန္လို႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းတကၠသိုလ္ တက္တဲ့အခါမွာလည္း မိဘအလိုက်ပဲ၊ ဒီအခါ ၀ါသနာမပါတဲ့ ပညာကုိ သင္ရတယ္၊ ၀ါသနာမပါတဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ရတယ္။ အလုပ္မွာ မေပ်ာ္ဘူး၊ စိတ္ဖိစီးတယ္၊ အဲဒီစိတ္ဖိစီးမႈေတြကုိ တၿခားေနရာမွာ ထြက္ေပါက္ေပးလိုက္ေတာ့တယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ရုပ္၀တၳဳကုိးကြယ္ၿခင္း (Materialism) ေၾကာင့္ပါ။ ေခတ္က သိပ္ၿမန္လာတယ္၊ အၿပိဳင္အဆုိင္မ်ားလာတယ္၊ ဒီၾကားထဲ အသစ္အဆန္းေတြက တစ္မ်ိဳးၿပီးတစ္မ်ိဳး ေပၚေနတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း အလုပ္အကုိင္ရွားပါးမႈ၊ ၀င္ေငြနဲ႔ ကုန္ေစ်းႏႈန္း မညီမွ်မႈ၊ ဒီလိုၿပႆနာေတြကလည္း ရွိေသးတယ္။ ဒီအခါ လိုခ်င္တယ္၊ မရေတာ့ စိတ္ဖိစီးတယ္။ ရရင္ ၾကြား၀ါခ်င္တယ္။ အဲဒီစိတ္ေတြက လူငယ္ေတြရဲ႔ ရုိးသားမႈကုိ တုိက္စားပစ္တယ္။ အရည္အခ်င္းဆုိတာထက္ အၿပင္မွာၿမင္ေနရတဲ့ အၿပင္အဆင္ကို ပုိဦးစားေပးလာၾကတယ္။ နာမည္ၾကီးရင္ ၿပီးေရာ ဘာမဆုိ လုပ္မယ္ဆုိတာမ်ိဳးေတြ ၿဖစ္လာၾကတယ္။

လူဟာ ဦးေႏွာက္တစ္ခုတည္း ကြက္ေကာင္းေနလုိ႔ မရပါဘူး။ ႏွလုံးသားလည္း လွဖုိ႔လိုတယ္။ ခံယူခ်က္ေတြမွန္ဖုိ႔ လိုတယ္။ ဒီအတြက္ မိဘေတြရဲ႔ အခန္းက႑ အေရးၾကီးပါတယ္။ ကုိယ့္ရဲ႔မွားယြင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြက သားသမီးေတြကုိ အေမြဆုိး ေပးလိုက္သလို မၿဖစ္ေစဖို႔ သတိထားၾကေစခ်င္တယ္။

လူငယ္ေတြကုိယ္တုိင္လည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကုိယ္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ဖုိ႔ (Self-regulation ရွိဖုိ႔) လိုပါတယ္။ လူဆုိတာ ကုိယ့္ဘ၀နဲ႔ကိုယ္ပါ။ ေနရာတိုင္းမွာ သူမ်ားနဲ႔သြားတုိင္းေနၿခင္းက ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ႏွိပ္စက္ေနတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ တတ္ႏုိင္တဲ့သူက ေနာက္ဆံုးေပၚဖုန္းကုိ ကုိင္ႏုိင္လို႔ လိုက္အားမက်ပါနဲ႔။ သူတုိ႔က ဘယ္လုိကားေတြစီးေနတာဆုိၿပီးလည္း သိမ္ငယ္မေနပါနဲ႔။ အဲဒီအစား ကုိယ့္ပညာေရးမွာ ၾကိဳးစားပါ၊ အလုပ္မွာ ေတာ္ေအာင္လုပ္ပါ။ ေငြေၾကးမတတ္ႏုိင္ေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ လိုအပ္တာ (Needs) နဲ႔ လိုခ်င္တာ (Want) ကို ခဲြၿခားပါ။

ဆင္းရဲတဲ့မိဘကေန ေမြးလာတာခ်င္းအတူတူ တစ္ခ်ိဳ႔က စိတ္ထြက္ေပါက္ေပးရင္း လူဆုိးလူမိုက္ေတြ ၿဖစ္လာၾကတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔က် ဆင္းရဲတဲ့ဘ၀ကေနလြတ္ဖို႔ ငါပညာတတ္မွၿဖစ္မယ္ဆိုၿပီး ၾကိဳးစားလိုက္တာ ပါေမာကၡၾကီးေတြ၊ သူေဌးၾကီးေတြ ၿဖစ္လာၾကတယ္။

ဘာကြာၿခားသြားတာလဲ။

အဓိကကေတာ့ ဘ၀အေပၚထားတဲ့ ခံယူခ်က္ (Attitude to life) ေၾကာင့္ပါပဲ။

ဒီလို လူငယ္ေတြရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ၿပႆနာေတြကုိ ေၿဖရွင္းႏုိင္ဖို႔အတြက္ က႑ေပါင္းစံုရဲ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈေတြ လုိအပ္ပါတယ္။ အစုိးရပိုင္းက တာ၀န္ယူရမွာေတြ ရွိပါတယ္။ စီးပြါးေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က လုပ္ရမွာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ မိဘေတြကိုလည္း လိုအပ္သလုိ၊ လူငယ္ေတြကုိယ္တုိင္ကလည္း ခံယူခ်က္မွန္မွန္၊ အသိပညာရွိရွိနဲ႔ ဘ၀ကို ၿဖတ္သန္းႏုိင္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။

ေဒါက္တာၿဖိဳးသီဟ
(၂၉.၉.၂၀၁၆ ထုတ္ Daily Eleven သတင္းစာပါ ေဆာင္းပါး)

Photo credit