စတာလင္

 

ဆန္းစေသာ္တာ

 

စတာလင္

ဂ်ိဳးဇတ္စတာလင္ (Joseph Stalin) ဟု ေက်ာ္ၾကားေသာ အမည္ရင္း အီရိုဆစ္ ပစ္ဆီယိုႏိုဗစ္ ဇုဂရွ္ပ္လ္ရွိ သူအား ေကာ့ေကးရွပ္ ေတာင္တန္းမ်ားေပၚရွိ ယခင္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု၏ ျပည္နယ္တခုျဖစ္သည့္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ (ယေန႔ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာႏိုင္ငံ) ၌ ၁၈၇၉ တြင္ ဖြားျမင္သည္။ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာသားအျဖစ္ ေနာက္မွ ႐ု႐ွားဘာသာစားကို သင္ယူရသျဖင့္ သူ၏ ရုရွားစကားတြင္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာသံ၀ဲသည္မွာ အလြန္သိသာသည္ဟု ဆိုသည္။ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုကို ႏွစ္အစိတ္ (၂၅) မွ် အုပ္စိုးသြားၿပီး ကမ္းကုန္ေအာင္ ရက္စက္သူ၊ အလြန္အမင္း ၾကမ္းၾကဳပ္သူ အစရွိသျဖင့္ နာမည္ဆိုးရွိသမွ် သမိုင္းတြင္သည္ အထိ ေက်ာ္ေဇာေလသည္။ အမွန္တကယ္တြင္လည္း လူေပါင္း သန္းႏွင့္ခ်ီကာ သတ္ျဖတ္ခဲ့ သည္ဟုလည္း ဆိုသည္။ တဖက္တြင္လည္း ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု၏ တန္ခိုးၾသဇာကို တိုးျမွင့္ေပးခဲ့သူ၊ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း နာဇီဂ်ာမနီတို႔ကို အႏိုင္ရသူအျဖစ္လည္း ထင္ရွား ပါေသးသည္။
ငယ္ဘ၀
ငယ္စဥ္က အလြန္ဆင္းရဲခဲ့သည္ဟု သိရသည္။ အေဖဖိနပ္ခ်ဳပ္သမားမွာ အရက္ အလြန္အကၽြံေသာက္ၿပီး သားျဖစ္သူကိုလည္း ႏွိပ္စက္သည္။ ထိုအရက္သမား ဖခင္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ အသက္ ၁၁ ႏွစ္သာ ရွိေသးသည့္ အီရိုဆစ္ က်န္ရစ္သည္။ ငယ္စဥ္က ပညာေရးအေနျဖင့္ ခရစ္ယာန္ က်မ္းစာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ဆည္းပူးခဲ့ေသာ္လည္း ၁၈၉၉ တြင္ ေဖာက္ျပန္သည့္ အယူ၀ါဒမ်ားကို ျဖန္႔ခ်ီသည္ဟူ၍ ေက်ာင္းမွ ထုတ္ပယ္ခံရသည္။ ကြန္ျမဴနစ္ ေျမေအာက္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ တက္ႂကြစြာပါ၀င္ၿပီး ရုရွားဆိုရွယ္လစ္ပါတီ ႏွစ္ျခမ္းကြဲေသာ္ ေဗာ္ရွီဗစ္ပါတီ၀င္ ျဖစ္လာသည္။ ႏိုင္ငံေရးသမား အေနျဖင့္ ၆ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရၿပီး သံမဏိလူသားဟူေသာ အမည္ေျပာင္ကိုပါ ရရွိခဲ့သည္။
အာဏာရယူျခင္း
၁၉၁၇ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ေရွ႕ဆံုးမွ ဦးေဆာင္သူ မဟုတ္ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္း ကာလမ်ားတြင္ အလြန္တက္ႂကြစြာ လႈပ္ရွားလာသည္။ သို႔ျဖင့္ ၁၉၂၂ တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၾသဇာႀကီးသူ ျဖစ္လာသည္ႏွင့္ အညီေနာင္တြင္ ၿပိဳင္ဘက္ကင္း အာဏာရွင္ဘ၀ကို တက္ႏိုင္ရန္ ေျခလွမ္းတရပ္ျဖစ္လာသည္။
လီနင္ မကြယ္လြန္မီကပင္ စတာလင္ကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ေၾကာင္း အထင္အရွား ျပခဲ့ၿပီး ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ရန္လည္း စိတ္ကူးရွိခဲ့သည္။ မိမိအား ဆက္ခံရန္အတြက္ ေလယြန္ထေရာ္စကီ ကိုလိုလားသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၂၄ တြင္ လီနင္ကြယ္လြန္သည္ႏွင့္ ထိုအခ်က္မ်ားမွာ စတာလင္၏ မထီမဲ့ျမင္ျပဳျခင္း ခံရေတာ့သည္။ ပါတီအာဏာကိုလည္း အတြင္းပိုင္းမွ အရာေရာက္သည့္ လက္ဖ္ကာ မိနက္ဖ္၊ ဂရီဂိုရီ ဇိေနာဖစ္ဗ္တို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး သံုးဦးေကာ္မတီဖြဲ႕ကာ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္။ ေနာက္အခ်ိန္တိုအတြင္း ထေရာ္စကီႏွင့္ သူ၏ ေနာက္လိုက္မ်ားကို ဖယ္ရွားၿပီးေနာက္ မိနက္ဖ္ႏွင့္ ဇိေနာ္ဖစ္ဗ္တို႔ကိုပါ ႏွိပ္ကြက္သည္။ ထိုသို႔ ပါတီတြင္း လူႀကိဳက္မ်ားသူမ်ားႏွင့္ ေနာက္လိုက္မ်ားကို ရွင္းလင္းၿပီးေနာက္တြင္ စတာလင္သည္ မိမိစိတ္တိုင္းက် လမ္းစဥ္မ်ားကို ခ်မွတ္အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ထိုမွမၾကာမွီပင္ ပါတီတြင္းမွ မိမိကိုေထာက္ခံသူ လက္ယာယိမ္းမ်ားအား ေျခမႈန္းျပန္သည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ၁၉၃၄မွ စကာ စတာလင္တေယာက္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု၏ တဦးတည္းေသာ အာဏာရွင္ ျဖစ္လာေတာ့သည္။
အုပ္စိုးသူဘ၀
အာဏာရသည္ႏွင့္ မိမိႏွင့္ သေဘာထား မညီသူမ်ားကို ႏိုင္ငံတ၀န္း ပိုက္စိတ္တိုက္ရွာေဖြၿပီး သတ္ျဖတ္သုတ္သင္ေတာ့သည္။ အၾကမ္းအားျဖင့္ သံုးသည့္နည္းမွာ ရုတ္တရက္၀င္ ေရာက္သတ္ျဖတ္ျခင္း ျဖစ္ၿပီး မိမိအႀကံေပးျဖစ္သည့္ ဆာဂိုင္းကိေရာ့ဗ္မွာ ပထမဆံုး သုတ္သင္ခံရသူ ျဖစ္လာသည္ (၁၉၃၄ ဒီဇင္ဘာ ၁)။ ထိုေနာက္ ထိုကိစၥကိုပင္ အေၾကာင္းျပကာ သုတ္သင္မႈေပါင္း မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ ဆက္လက္ျပဳလုပ္သည္။ သို႔ျဖင့္ ၁၉၄၀ အေရာက္တြင္ ၁၉၁၇ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ၁၉၃၄ ပါတီကြန္ဂရက္တြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ ပါတီတြင္း ေက်ာ္ၾကားသူမ်ားမွာ မက်န္ေတာ့ဟု ေျပာရေလာက္ေအာင္ ဖမ္းဆီး အျပစ္ေပး၊ သုတ္သင္ခံခဲ့ရၿပီျဖစ္သည္။ လွ်ိဳ႕၀ွက္ပုလိပ္မ်ား၊ ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္မွ် မေပးပဲ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ ဆိုက္ေဗးရီးယားသို႔ နယ္ႏွင္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္း အစရွိသည္တို႔ကို သြက္လက္စြာ အသံုးျပဳသည္။ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမွ လူမ်ားကို သုတ္သင္ရာတြင္ ျပည္သူတုိ႔ေရွ႕တြင္ ပါတီႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး ဦးတည္ခ်က္မ်ားကို သစၥာေဖာက္သည္ဟု ကိုယ္တိုင္၀န္ခံေစၿပီး ေသဒဏ္စီရင္သည္။ ေ၀ဖန္ျခင္းႏွင့္ ကဲ့ရဲ႕ေျပာဆိုျခင္းကို နည္းနည္းေလးမွ သီးခံျခင္းမရွိေပ။ သို႔ျဖင့္ ၁၉၄၀ မွစကာ အစိုးရ၏ လက္တံမ်ားသည္ လူထုအလႊာ အသီးသီးထဲသို႔ ပ်ံႏွံ၀င္ေရာက္ၿပီးျဖစ္ကာ အမ်ားဆႏၵ ဆိုသည္မွာလည္း ဆိတ္သုဥ္းရေတာ့သည္။
စီးပြားေရးတည္ေဆာက္မႈ
စီးပြားေရး ပံုေဖၚပံုမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးကို အမိန္႔ေပးသည့္ အသီးအႏွံကိုသာ စုေပါင္း စိုက္ပ်ိဳးေစသည့္ စီမံကိန္းစနစ္ျဖစ္သည္။ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအတြက္ အလြန္မွ အဆင္မေျပျဖစ္ရကား အငတ္ေဘးေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမိန္႔မနာခံျခင္းေၾကာင့္ နယ္ႏွင္ဒဏ္၊ ေသဒဏ္ေပးျခင္းတို႔ေၾကာင့္လည္းေကာင္း လူ႔အသက္ သန္းႏွင့္ခ်ီဆံုး႐ႈံးၿပီးမွ ထိုစီမံကိန္းစနစ္ ေအာင္ျမင္သည္ဟု ဆိုသည္။
စက္မႈကဏၭတြင္လည္း အထက္ပါအတိုင္း စီမံကိန္းမ်ားခ်မွတ္ကာ ႏွစ္တိုငါးႏွစ္ စီမံကိန္းမ်ားျဖင့္ တြန္းအားေပးသည္။ ေရတိုအတြင္း အလ်င္အျမန္ျဖစ္ထြန္းေသာ္လည္း ညံ့ကြက္၊ ဟာကြက္မ်ား မနည္းသည္မွာ ထင္ရွားလွသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ေၾကာင့္ အေျမာက္အျမား ဆံုး႐ႈံးေသာ္လည္း ထိုစီမံကိန္းမူ၀ါဒေၾကာင့္ စစ္ၿပီးကာလတြင္ အခ်ိန္တိုအတြင္း ကမာၻ႔ဒုတိယအႀကီးဆံုး စက္မႈႏုိင္ငံအျဖစ္ ေရာက္လာသည္။ သို႔ေသာ္ သူမရွိသည့္ေနာက္ပိုင္း စစ္ေအးကာလ တေလွ်ာက္လံုးတြင္ စီမံကိန္းစနစ္၏ အားနည္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု၏ စီးပြားေရးမွာ အလြန္က်ပ္တည္း လာခဲ့ရသည္။
ဒုတိယကမာၻစစ္၊ စစ္ေအးႏွင့္ စတာလင္
၁၉၃၉ ၾသဂုတ္တြင္ ဟစ္တလာႏွင့္ စတာလင္တို႔ မက်ဴးေက်ာ္ေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုသည္။ ႏွစ္ပတ္အၾကာတြင္ ဟစ္တလာက ပိုလန္အေနာက္ပိုင္းကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္သလို မေရွးမေႏွာင္းတြင္ စတာလင္၏ ဆိုဗီယက္တပ္မ်ားက ပိုလန္အေရွ႕ျခမ္းကို သိမ္းယူသည္။ ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ လတ္ဗီးယား၊ လစ္သူေ၀းနီးယားႏွင့္ အက္စတိုးနီးယားတို႔ကို ဆက္တိုက္ သိမ္းယူၿပီး ထိုႏိုင္ငံငယ္ေလးမ်ားကလည္း လက္နက္ခ်ၾကသျဖင့္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု၀င္ ျပည္နယ္မ်ား ျဖစ္ရသည္။ ရိုေမးနီးယားကို ၿခိမ္းေျခာက္ အညံ့ခံေစျပီး ဖင္လန္မွာ အညံ့မခံသျဖင့္ တိုက္ယူသည္။ ထိုသို႔တိုက္ရသည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္မွာ နာဇီဂ်ာမနီရန္မွ ကာကြယ္ရန္ဟု ဆိုေသာ္လည္း စစ္ၿပီးေသာ္ ထိုႏိုင္ငံမ်ားကို ျပန္လည္ လက္မလြတ္ေတာ့ပဲ ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ တဆက္တည္းပင္ စစ္အၿပီး အေရွ႕ဥေရာပ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ရုရွားတပ္မ်ား ခ်ထားခဲ့သည့္ အေျခခံျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရမ်ားကို တည္ေထာင္ေပးသည္။ သို႔ျဖင့္ စစ္ေအးေပၚေပါက္လာရၿပီး အေမရိကန္ ဦးေဆာင္သည့္ အေနာက္ျခမ္းႏွင့္ ဆိုဗီယက္ဦးေဆာင္သည့္ အေရွ႕ျခမ္းတို႔ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္မွ် အားၿပိဳင္ၾကေတာ့သည္။ ထိုစစ္ေအးကာလအတြင္း တဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ အဏုျမဴ လက္နက္မ်ားျဖင့္ အျပန္အလွန္ ၿခိမ္းေျခာက္ၾကၿပီး လူသားမ်ိဳးႏြယ္ တခုလံုးအတြက္ စိုး႐ြံ႕ဖြယ္ရာမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။
ဆိုဗီယက္တပ္မ်ား မရွိသည့္ ယူဂိုစလားဗီးယား ျပည္ေထာင္စုတြင္ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရ ေပၚေပါက္ေသာ္လည္း စတာလင္၏ ၾသဇာ မခံသည့္အတြက္ အျခားဥေရာပ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ထိုနည္းတူျဖစ္မည္ကို ကာကြယ္သည့္အေနျဖင့္ ျဖဳတ္၊ ထုတ္၊ သတ္ လမ္းစဥ္ကို က်င့္သံုးျပန္သည္။ သို႔ျဖင့္ စစ္ေအးကာလမ်ားအတြင္း ဆိုဗီယက္ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕ ေကဂ်ီဘီမွာလည္း နာမည္ေက်ာ္လာသည္။
ဘ၀နိဂံုး ႏွင့္ေနာက္ဆက္တြဲ
၁၉၅၃ ဇန္န၀ါရီလတြင္ ဆရာ၀န္မ်ားအား ဆိုဗီယက္ အစိုးရအရာရွိႀကီးမ်ားကို ေသေၾကာင္းႀကံသည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ဖမ္းေစသည္။ သို႔ျဖင့္ အမ်ားက အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ိဳး ျပန္ႀကံဳရေတာ့မည့္ အေရးေၾကာင့္ စိတ္ေျခာက္ျခား ေနရစဥ္ ၅၊ မတ္တြင္ ကရင္မလင္မွ အသက္ ၇၃ ႏွစ္အ႐ြယ္ရွိ အာဏာရွင္ႀကီး စတာလင္ ကြယ္လြန္ေလသည္။ အေလာင္းကို လီနင္နည္းတူ ရင္ျပင္နီတြင္ ေဆးစီရင္ၿပီး အမ်ားၾကည့္႐ႈခြင့္ ေပးခဲ့ေသးေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆိုဗီယက္ အာဏာရွင္ျဖစ္လာသည့္ နီကာတာ ခ႐ူးရွက္က အေလာင္းကို ထုတ္ယူၿပီး လူထုေရွ႕ေမွာက္တြင္ ႀကိမ္ျဖင့္ရိုက္ကာ အရွက္ခြဲ႐ႈံ႕ခ်ခဲ့သည္။
မိသားစု
၁၉၀၄ တြင္ လက္ထပ္သည့္ ပထမဇနီးမွာ ႏွစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ အဆုပ္ေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္ၿပီး ဂ်ေကာ့အမည္ရွိ သားတေယာက္ က်န္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသားမွာလည္း ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဆိုဗီယက္တပ္တြင္ တာ၀န္ထမ္းရာမွ ဂ်ာမနီတို႔ ဖမ္းဆီးျခင္းခံရသည္။ ဂ်ာမနီက အက်ဥ္းသားျဖင့္ လဲလွယ္ရန္ ေတာင္းဆိုေသာ္လည္း စတာလင္က လက္မခံသျဖင့္ ဂ်ေကာ့တေယာက္ ဂ်ာမနီအက်ဥ္းစခန္းအတြင္း ကြယ္လြန္ရွာသည္။
၁၉၁၉ ဒုတိယအႀကိမ္ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး ၁၉၃၂ အေရာက္တြင္ ထိုဒုတိယဇနီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေသေၾကာင္းႀကံၿပီး ေသသည္။ သားတေယာက္၊ သမီးတေယာက္ က်န္ရစ္သည္။ သားမွ ဆိုဗီယက္ေလတပ္တြင္ အမႈထမ္းသည္။ အရက္အလြန္အကၽြံ ေသာက္ၿပီး ၁၉၆၂ တြင္ ေသသည္။ သမီးျဖစ္သူ ဆဗက္လာနာမွာ ၁၉၆၇ တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့သည္။
ရည္ၫႊန္္းကိုးကား
ေက်ာ္စြာ၁၀၀- ေဒါက္တာသန္းထြန္း