ရွမ္းလူမ်ဳိးတုိ႔၏စကားပုံမ်ား
(၁) မေဟာင္တတ္ေသာ ေခြးသည္ ကုိက္တတ္၏။ စကားမေျပာဘဲ ဆိတ္ဆိတ္ေနသူသည္ မုိက္တတ္၏။
(၂) မကုိက္တတ္ေသာ ေခြးသည္ ေဟာင္၏။ ေငြမေခ်းသင့္ဘဲ ေခ်းေပးလ်င္ ဒူးေညာင္း၏။
(၃) ကန္ဖူးေသာ ျမင္းသည္ ကန္ခ်က္ကုိ မေမ့။ လူသည္လည္း အက်င္းပ်က္ကုိ မေမ့။
(၄) ထုိင္သည့္အခါ ေအာက္ကုိ ၾကည့္ပါ။ ထသည့္အခါ အေပၚကုိ ၾကည့္ပါ။
(၅) မပုပ္ေသာ အသီးကုိ ပုိးမထုိး။ မရွိေသာသူကုိ သူခုိးမခုိး။
(၆) လက္ေျခတုိ႔သည္ ၀မ္းဗုိက္၏ ေက်းကၽြန္ျဖစ္သည္။ မည္သူကမွ် အလကားေခၚမေကၽြးႏုိင္။
(၇) ခေမာက္သည္ လူ၏ ဦးေခါင္းႏွင့္ မကင္း၊ လူတုိင္းသည္ အခ်စ္ႏွင့္ မကင္း။
(၈) ႏႈတ္ခမ္းရြဲ႕သူသည္ ဆဲေရးတတ္၏၊ မာနႀကီးသူသည္ စကားက်ဲ၏။
(၉) ဦးခ်ဳိမေကာင္းေသာ ႏြားကုိ မေမြးပါႏွင့္၊ အလုပ္မလုပ္ဘဲ ေလလြင့္ေနသူကုိ မေကၽြးပါႏွင့္။
(၁၀) အစားေၾကာင့္ ခ်စ္ခင္တတ္၏၊ စကားေၾကာင့္ မုန္းတတ္၏။
(၁၁) ျမန္ျမန္စားေသာ္ နင္တတ္၏၊ ျမန္ျမန္ေျပးေသာ္ ေခ်ာ္လဲတတ္၏။
(၁၂) ခ်စ္လွ်င္ လက္ေဆာင္အျဖစ္ အလကားေပးရာ၏၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလ်င္ အမ်ားတကာကဲ့သုိ႔ ေစ်းယူရာ၏။
(၁၃) ႏႈတ္ခ်ဳိေသာ္ ပုခံုး သက္သာ၏၊ ႏႈတ္ခ်ဳိေသာ္ ဗုိက္ျပည့္၏။
(၁၄) ေရကန္ကုိ ဆဲဆုိလ်င္ ငါးသတၱ၀ါတုိ႔ စိတ္နာတတ္၏၊ ေခြးကို ဆဲဆုိေသာ္ အိမ္ရွင္သည္ စိတ္နာတတ္၏။
(၁၅) အရပ္ခုိေသာ္ အကုိင္းကုိ မခ်ဳိးရာ၊ မုိးႀကိဳးမပစ္ေသာ္လည္း ေျမြကုိက္တတ္၏။
(၁၆) က်ီးကန္းအား သစ္ေစးပံုးကုိ မေစာင့္ေစရာ၊ သူခုိးကုိ ဥစၥာထုပ္အား မေစာင့္ေစရာ။
(၁၇) အတူတကြ ၀ုိင္း၀န္းစားမွ အရသာၿမိန္၏၊ အတူတကြ ၀ုိင္း၀န္းမမွ အေလးခ်ိန္ေပါ့၏။
(၁၈) နက္ေသာေရသည္ အသံတိတ္ဆိတ္၏၊ ပညာရွိသည္ တိတ္တိတ္ေနတတ္၏။
(၁၉) ေတာခ်ဳံကုိလည္း မပ်က္ေစရာ၊ ယံုကုိလည္း မလႊတ္ထြက္ေစရာ။
(၂၁) ၾကာပန္းကုိလည္း မႏြမ္းေစရာ၊ ေရကုိလည္း မေနာက္ေစရာ။
(၂၂) စားလုိ၍ ေမးျမန္းတတ္သည္။ ခုိးလုိ၍ ထိန္လန္႔ေအာင္ လုပ္တတ္သည္။
(၂၃) ေပ်ာ္ရႊင္ခ်င္သူ၏ မ်က္ႏွာသည္ စပ္ၿဖဲၿဖဲ၊ ရည္းစားစကား ေျပာသူ၏ မ်က္ႏွာသည္ ေပ်ာ့ရဲရဲ။
(၂၄) အုပ္စုကဲြေသာႏြားသည္ အမဲသားျဖစ္၏။ အမ်ဳိးကဲြေသာသားသမီးသည္ တျခားသူျဖစ္သြား၏။
(၂၅) လူျဖစ္လာလ်င္ မအပါႏွင့္၊ မိမိေၾကာကုိ လွန္၍ သူတစ္ပါးအား မျပပါႏွင့္။
(၂၆) လက္က်ဳိးလ်င္ အက်ႌထဲတြင္သာ က်ဳိးပါေစ။
(၂၇) ေျပာၿပီးေသာ စကား၊ ဓားျဖင့္ခုတ္မိသြားေသာ အရာ၊ က်ဳိးသြားေသာ ေက်ာက္ခဲတုိ႔သည္ မူလအတိုင္း ျပန္မျဖစ္ေတာ့။
(၂၈) အေျပာႀကီးေသာသူသည္ က်ားအရွင္ကုိ ဖမ္းမိတတ္၏။
(၂၉) က်ီးကန္းကလည္း ဇီးကြက္ကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္၊ ဇီးကြက္လည္း က်ီးကန္းကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္။ ေအာ္သံခ်င္း သိပ္မထူးပါဘူး။
(၃၀) လူသည္ အသက္ရွဴတာျခင္း ျခားနား၏။ တခ်ဳိ႕က ငွက္ေပ်ာသီးကုိ ဆားႏွင့္ တုိ႔စားခ်င္ၾက၏။
(၃၁) မကတတ္လ်င္ အုိးစည္တီးသူကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္၊ မလုပ္တတ္လ်င္ သူမ်ားကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္။
(၃၂) သကာလုိခ်ဳိေသာ တရားကုိ လူႀကိဳက္ရွား၏။ ပဲပုပ္လုိ နံေသာ အစားအစာကုိ လူႀကိဳက္မ်ား၏။
(၃၃) သူတစ္ပါးကုိ ခုိင္းလ်င္ စိတ္တုိင္းမက်ႏုိင္၊ နာေခါင္းျဖင့္ စားလ်င္ ဗုိက္မ၀။ (အနံ႔ခံရရံုျဖင့္ ဗုိက္မ၀ဟု ဆုိလုိ၏)
(၃၄) သူတစ္ပါးကုိ လက္ညွဳိးထုိး၊ ကုိယ္ဘက္ တစ္ေခ်ာင္းတုိး။
(လက္မႏွင့္ လက္ညွဳိးသာ သူမ်ားဘက္ကုိ လွည့္၏၊ လက္ခလယ္၊ လက္သူၾကြယ္ႏွင့္ လက္သန္းသည္ ကုိယ့္ဘက္ကုိ လွည့္ေန၏)
(၃၅) ထက္လွစြာေသာ ဓားသည္ သူ၏ ဓားရုိးကုိ ျပန္ၿပီး မခုတ္ႏုိင္။
(၃၆) အသြင္ေျပာင္းေသာ သမန္းက်ားသည္ ႏြားကုိေဖ်ာက္၏။ အသြင္ေျပာင္းေသာ သူသည္ အမ်ဳိးေပ်ာက္၏။
(၃၇) အေကာင္းေျပာလ်င္ ခ်က္ခ်င္း ၀မ္းမသာပါႏွင့္၊ မေကာင္းေျပာလ်င္လည္း ခ်က္ခ်င္း ၀မ္းမနည္းပါႏွင့္။
(၃၈) ဆင္ေျပာင္ႀကီးသည္ သစ္တံုးႀကိးကုိ ခ်ီႏုိင္သကဲ့သုိ႔ စာကေလးသည္လည္း ျမက္ပင္ကုိ ခ်ီႏုိင္ပါသည္။
(၃၉) မတ္တပ္ရပ္လ်င္ အေပၚထုတ္တန္းကုိ ၾကည့္ပါ၊ ထမင္းခ်က္လ်င္ ထမင္းက်န္ကုိ အရင္ၾကည့္ပါ။
(၄၀) ငါးရံ့သည္ ေရထဲတြင္ တစ္သက္လံုး ေနေသာ္လည္း မျဖဴ။ ဗ်ဳိင္းသည္ ကုန္းေပၚေနေသာ္လည္း မမဲ။
(၄၂) ေခြးက သန္းကုိ ကုိက္ေသာ္လည္း သန္းမေသ၊ သန္းက ေခြးကို ကုိက္ေသာလည္း ေခြးမေသ။
(၄၃) ကံမေကာင္းလ်င္ သစ္ပင္ကုိ အမီျပဳေသာ္လည္း သစ္ပင္သည္ လဲက်၏၊ တုိင္ကုိ အမီျပဳေသာ္လည္း တိုင္သည္ လဲက်ရာ၏။
(၄၄) ဒုကၡေရာက္ခ်ိန္ ၀က္၀ံကုိေရွာင္စဥ္ က်ားႏွင့္ ၀င္တုိးတတ္၏။
(၄၅) ၀ါးခေမာက္လုပ္သူ ဖက္ခေမာက္ကုိေဆာင္း၊ အုိးစည္လုပ္သူ ၀ါးေခါင္းကုိ တီး။
(၄၆) ကုိရင္ကေလးသည္ ေၾကးစည္ႀကီးကုိ ရုိက္ခတ္၍ အၿမဲတမ္း ငုိေအာင္ျပဳ၏။ တစ္ခါတစ္ရံ ေၾကးစည္ႀကီးသည္ ကုိရင္ကေလးကုိ ျပန္ရုိက္ခတ္ေသာအခါ ကုိရင္ကေလးသည္ ေၾကးစည္ထက္ အၾကာႀကီး ငုိေနတတ္၏။
“ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ား၏ ယံုၾကည္ကုိးကြယ္မႈႏွင့္ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား” မွ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပသည္။
(၁) မေဟာင္တတ္ေသာ ေခြးသည္ ကုိက္တတ္၏။ စကားမေျပာဘဲ ဆိတ္ဆိတ္ေနသူသည္ မုိက္တတ္၏။
(၂) မကုိက္တတ္ေသာ ေခြးသည္ ေဟာင္၏။ ေငြမေခ်းသင့္ဘဲ ေခ်းေပးလ်င္ ဒူးေညာင္း၏။
(၃) ကန္ဖူးေသာ ျမင္းသည္ ကန္ခ်က္ကုိ မေမ့။ လူသည္လည္း အက်င္းပ်က္ကုိ မေမ့။
(၄) ထုိင္သည့္အခါ ေအာက္ကုိ ၾကည့္ပါ။ ထသည့္အခါ အေပၚကုိ ၾကည့္ပါ။
(၅) မပုပ္ေသာ အသီးကုိ ပုိးမထုိး။ မရွိေသာသူကုိ သူခုိးမခုိး။
(၆) လက္ေျခတုိ႔သည္ ၀မ္းဗုိက္၏ ေက်းကၽြန္ျဖစ္သည္။ မည္သူကမွ် အလကားေခၚမေကၽြးႏုိင္။
(၇) ခေမာက္သည္ လူ၏ ဦးေခါင္းႏွင့္ မကင္း၊ လူတုိင္းသည္ အခ်စ္ႏွင့္ မကင္း။
(၈) ႏႈတ္ခမ္းရြဲ႕သူသည္ ဆဲေရးတတ္၏၊ မာနႀကီးသူသည္ စကားက်ဲ၏။
(၉) ဦးခ်ဳိမေကာင္းေသာ ႏြားကုိ မေမြးပါႏွင့္၊ အလုပ္မလုပ္ဘဲ ေလလြင့္ေနသူကုိ မေကၽြးပါႏွင့္။
(၁၀) အစားေၾကာင့္ ခ်စ္ခင္တတ္၏၊ စကားေၾကာင့္ မုန္းတတ္၏။
(၁၁) ျမန္ျမန္စားေသာ္ နင္တတ္၏၊ ျမန္ျမန္ေျပးေသာ္ ေခ်ာ္လဲတတ္၏။
(၁၂) ခ်စ္လွ်င္ လက္ေဆာင္အျဖစ္ အလကားေပးရာ၏၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလ်င္ အမ်ားတကာကဲ့သုိ႔ ေစ်းယူရာ၏။
(၁၃) ႏႈတ္ခ်ဳိေသာ္ ပုခံုး သက္သာ၏၊ ႏႈတ္ခ်ဳိေသာ္ ဗုိက္ျပည့္၏။
(၁၄) ေရကန္ကုိ ဆဲဆုိလ်င္ ငါးသတၱ၀ါတုိ႔ စိတ္နာတတ္၏၊ ေခြးကို ဆဲဆုိေသာ္ အိမ္ရွင္သည္ စိတ္နာတတ္၏။
(၁၅) အရပ္ခုိေသာ္ အကုိင္းကုိ မခ်ဳိးရာ၊ မုိးႀကိဳးမပစ္ေသာ္လည္း ေျမြကုိက္တတ္၏။
(၁၆) က်ီးကန္းအား သစ္ေစးပံုးကုိ မေစာင့္ေစရာ၊ သူခုိးကုိ ဥစၥာထုပ္အား မေစာင့္ေစရာ။
(၁၇) အတူတကြ ၀ုိင္း၀န္းစားမွ အရသာၿမိန္၏၊ အတူတကြ ၀ုိင္း၀န္းမမွ အေလးခ်ိန္ေပါ့၏။
(၁၈) နက္ေသာေရသည္ အသံတိတ္ဆိတ္၏၊ ပညာရွိသည္ တိတ္တိတ္ေနတတ္၏။
(၁၉) ေတာခ်ဳံကုိလည္း မပ်က္ေစရာ၊ ယံုကုိလည္း မလႊတ္ထြက္ေစရာ။
(၂၁) ၾကာပန္းကုိလည္း မႏြမ္းေစရာ၊ ေရကုိလည္း မေနာက္ေစရာ။
(၂၂) စားလုိ၍ ေမးျမန္းတတ္သည္။ ခုိးလုိ၍ ထိန္လန္႔ေအာင္ လုပ္တတ္သည္။
(၂၃) ေပ်ာ္ရႊင္ခ်င္သူ၏ မ်က္ႏွာသည္ စပ္ၿဖဲၿဖဲ၊ ရည္းစားစကား ေျပာသူ၏ မ်က္ႏွာသည္ ေပ်ာ့ရဲရဲ။
(၂၄) အုပ္စုကဲြေသာႏြားသည္ အမဲသားျဖစ္၏။ အမ်ဳိးကဲြေသာသားသမီးသည္ တျခားသူျဖစ္သြား၏။
(၂၅) လူျဖစ္လာလ်င္ မအပါႏွင့္၊ မိမိေၾကာကုိ လွန္၍ သူတစ္ပါးအား မျပပါႏွင့္။
(၂၆) လက္က်ဳိးလ်င္ အက်ႌထဲတြင္သာ က်ဳိးပါေစ။
(၂၇) ေျပာၿပီးေသာ စကား၊ ဓားျဖင့္ခုတ္မိသြားေသာ အရာ၊ က်ဳိးသြားေသာ ေက်ာက္ခဲတုိ႔သည္ မူလအတိုင္း ျပန္မျဖစ္ေတာ့။
(၂၈) အေျပာႀကီးေသာသူသည္ က်ားအရွင္ကုိ ဖမ္းမိတတ္၏။
(၂၉) က်ီးကန္းကလည္း ဇီးကြက္ကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္၊ ဇီးကြက္လည္း က်ီးကန္းကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္။ ေအာ္သံခ်င္း သိပ္မထူးပါဘူး။
(၃၀) လူသည္ အသက္ရွဴတာျခင္း ျခားနား၏။ တခ်ဳိ႕က ငွက္ေပ်ာသီးကုိ ဆားႏွင့္ တုိ႔စားခ်င္ၾက၏။
(၃၁) မကတတ္လ်င္ အုိးစည္တီးသူကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္၊ မလုပ္တတ္လ်င္ သူမ်ားကုိ မစြပ္စဲြပါႏွင့္။
(၃၂) သကာလုိခ်ဳိေသာ တရားကုိ လူႀကိဳက္ရွား၏။ ပဲပုပ္လုိ နံေသာ အစားအစာကုိ လူႀကိဳက္မ်ား၏။
(၃၃) သူတစ္ပါးကုိ ခုိင္းလ်င္ စိတ္တုိင္းမက်ႏုိင္၊ နာေခါင္းျဖင့္ စားလ်င္ ဗုိက္မ၀။ (အနံ႔ခံရရံုျဖင့္ ဗုိက္မ၀ဟု ဆုိလုိ၏)
(၃၄) သူတစ္ပါးကုိ လက္ညွဳိးထုိး၊ ကုိယ္ဘက္ တစ္ေခ်ာင္းတုိး။
(လက္မႏွင့္ လက္ညွဳိးသာ သူမ်ားဘက္ကုိ လွည့္၏၊ လက္ခလယ္၊ လက္သူၾကြယ္ႏွင့္ လက္သန္းသည္ ကုိယ့္ဘက္ကုိ လွည့္ေန၏)
(၃၅) ထက္လွစြာေသာ ဓားသည္ သူ၏ ဓားရုိးကုိ ျပန္ၿပီး မခုတ္ႏုိင္။
(၃၆) အသြင္ေျပာင္းေသာ သမန္းက်ားသည္ ႏြားကုိေဖ်ာက္၏။ အသြင္ေျပာင္းေသာ သူသည္ အမ်ဳိးေပ်ာက္၏။
(၃၇) အေကာင္းေျပာလ်င္ ခ်က္ခ်င္း ၀မ္းမသာပါႏွင့္၊ မေကာင္းေျပာလ်င္လည္း ခ်က္ခ်င္း ၀မ္းမနည္းပါႏွင့္။
(၃၈) ဆင္ေျပာင္ႀကီးသည္ သစ္တံုးႀကိးကုိ ခ်ီႏုိင္သကဲ့သုိ႔ စာကေလးသည္လည္း ျမက္ပင္ကုိ ခ်ီႏုိင္ပါသည္။
(၃၉) မတ္တပ္ရပ္လ်င္ အေပၚထုတ္တန္းကုိ ၾကည့္ပါ၊ ထမင္းခ်က္လ်င္ ထမင္းက်န္ကုိ အရင္ၾကည့္ပါ။
(၄၀) ငါးရံ့သည္ ေရထဲတြင္ တစ္သက္လံုး ေနေသာ္လည္း မျဖဴ။ ဗ်ဳိင္းသည္ ကုန္းေပၚေနေသာ္လည္း မမဲ။
(၄၂) ေခြးက သန္းကုိ ကုိက္ေသာ္လည္း သန္းမေသ၊ သန္းက ေခြးကို ကုိက္ေသာလည္း ေခြးမေသ။
(၄၃) ကံမေကာင္းလ်င္ သစ္ပင္ကုိ အမီျပဳေသာ္လည္း သစ္ပင္သည္ လဲက်၏၊ တုိင္ကုိ အမီျပဳေသာ္လည္း တိုင္သည္ လဲက်ရာ၏။
(၄၄) ဒုကၡေရာက္ခ်ိန္ ၀က္၀ံကုိေရွာင္စဥ္ က်ားႏွင့္ ၀င္တုိးတတ္၏။
(၄၅) ၀ါးခေမာက္လုပ္သူ ဖက္ခေမာက္ကုိေဆာင္း၊ အုိးစည္လုပ္သူ ၀ါးေခါင္းကုိ တီး။
(၄၆) ကုိရင္ကေလးသည္ ေၾကးစည္ႀကီးကုိ ရုိက္ခတ္၍ အၿမဲတမ္း ငုိေအာင္ျပဳ၏။ တစ္ခါတစ္ရံ ေၾကးစည္ႀကီးသည္ ကုိရင္ကေလးကုိ ျပန္ရုိက္ခတ္ေသာအခါ ကုိရင္ကေလးသည္ ေၾကးစည္ထက္ အၾကာႀကီး ငုိေနတတ္၏။
“ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ား၏ ယံုၾကည္ကုိးကြယ္မႈႏွင့္ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား” မွ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပသည္။
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။