မိရုိးဖလာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကုိ ဘယ္လုိကယ္တင္ၾကမလဲ

Win Oo

မိရုိးဖလာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကုိ ဘယ္လုိကယ္တင္ၾကမလဲ
သန္းႏိုင္ဦး| October 27, 2015 |
မႏၲေလးျမိဳ႕လည္က စီးပြားေရးေၾကာ္ျငာဆိုင္းပုဒ္မ်ား (ဓာတ္ပံု – ေတဇလိႈင္/ဧရာဝတီ)

ျမန္မာ့စီးပြားေရးေလာကအတြင္းက မိရုိးဖလာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ေရရွည္တည္တံ့ဖြံ႔ၿဖိဳးဖုိ႔ ၀ုိင္း၀န္း လုပ္ေဆာင္ၾကရေတာ့မယ့္ အခ်ိန္ေရာက္လာပါၿပီ။

မိရုိးဖလာလုပ္ငန္းေတြထဲမွာ စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းေတြ၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းေတြ၊ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြ ပါ၀င္တယ္။ လက္ရွိအေျခအေနမွာ လုပ္ငန္းအမ်ားစုက တုိးခ်ဲ႕ႏုိင္ဖုိ႔ အသာထား လုပ္ငန္းမၿပိဳလဲေအာင္ က်ားကန္ေနၾကရတယ္။

မႏၲေလးၿမိဳ႕မွာ အထင္ကရရွိတဲ့ မလုိင္ေပါက္စီဆိုင္ဟာ တၿမိဳ႕လုံးေပါင္းလုိ႔ လက္တဖက္ (၅ဆုိင္) မျပည့္ေတာ့ဘူး။ ကား ပစၥည္း၊ ဆုိင္ကယ္ပစၥည္း ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ တြင္ခုံဆရာအခ်ဳိ႕ ေစ်းထည္ပစၥည္း ေျပာင္းလုပ္ေနၾကရတယ္။ အိမ္ေတာ္ရာ ထီးလုပ္ငန္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားတာ ကာလအေတာ္ၾကာၿပီ။ ၿမိဳ႕မ်က္ႏွာဖုံးအျဖစ္ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ တေလွ်ာက္လုံး ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ ကုန္စည္ဒုိင္က ပြဲစားႀကီးအခ်ဳိ႕ ေခတ္ကာလအလုိက္ ေရာင္းေရး၀ယ္တာ ပုံစံေျပာင္းသြားလုိ႔ လုပ္ငန္းနားထားရတယ္။

နည္းပညာလႈိင္းလုံးေတြ တ၀ုန္း၀ုန္းေအာက္မွာ အခ်ဳိ႕လုပ္ငန္းေတြ ၀ါးမ်ဳိခံလုိက္ၾကရတယ္။ နည္းပညာက ကမၻာႀကီးကုိ
ရြာႀကီးတရြာ ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံလုိ တတိယကမၻာက ႏုိင္ငံ မဆုိထားနဲ႔။ စက္မႈထိပ္သီးႏုိင္ငံေတြသည္ပင္ နည္း ပညာစက္ကြင္းက မလြတ္ခဲ့ဘူး။ ကက္ဆက္ေတြ ဗီဒီယုိျပစက္ေတြ အၿပိဳင္အဆုိင္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်လုိ႔ ေကာင္းေနဆဲမွာ ပဲ စီဒီဖြင့္စက္ေတြ ဒီဗီဒီဖြင့္စက္ေတြ ေပၚလာေတာ့ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံက ဧရာမ အီလက္ထေရာနစ္ကုမၼဏီေတြလည္း ခြက္ခြက္လန္ အ႐ႈံးေပၚကုန္တယ္။ စီအီးအုိေတြ ႏုတ္ထြက္ေပးလုိက္ရတဲ့ သာဓက ေတြရွိခဲ့တယ္။

မေန႔တေန႔ကအထိ အမ္ပီသရီး အမ္ပီဖုိး ပေလယာေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ ေတာေရာၿမိဳ႕ပါ အသုံးတည့္ခဲ့ၾကတယ္ မဟုတ္ လား။ အခု အဲဒါေတြ ဘယ္သူမွ မကုိင္ၾကေတာ့ဘူး။ စမတ္ဖုန္းေတြက ဘက္စုံသုံး ပစၥည္းျဖစ္လာေနၾကၿပီ။

တကယ္ေတာ့ လက္ေတြ႔လုပ္ေနရတဲ့ ျပည္တြင္းက မိရုိးဖလာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြမွာ အခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိေနတယ္။ အထူး သျဖင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္ေနၾကသူေတြမွာ နည္းပညာ၊ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး၊ ေစ်းကြက္ စတဲ့ အကန္႔အသတ္ေတြ
ရွိေနၾကတယ္။ အိမ္တြင္းမႈ လုပ္ငန္းေတြမွာ ပုိၿပီး အခက္အခဲႀကံဳၾကရတယ္။ အိမ္တြင္းမႈလုပ္ငန္းျဖစ္လုိ႔ ထြက္ကုန္မ်ားမ်ား ရေအာင္မလုပ္ႏုိင္ဘူး။ ကြ်မ္းက်င္လုပ္သား ရွားပါးတယ္။ နည္းပညာနဲ႔ အလွမ္းေ၀းလုိ႔ လူအားနဲ႔ အားစုိက္ လုပ္ေနၾကရ တယ္။ ထြက္ကုန္အေရအတြက္ နည္းလြန္းတာေၾကာင့္ ေစ်းကြက္ထဲမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မထုိးေဖာက္ႏုိင္ဘူး။ အရင္း အႏွီးအမ်ားႀကီး မစုိက္ထုတ္ႏုိင္ဘူး။

အခုလုိ သီတင္းကြ်တ္ကာလမွာ ပုိသိသာတယ္။ မိရုိးဖလာ မီးပုံးလုပ္သူေတြ တျဖည္းျဖည္း နည္းလာေနတယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံ လုပ္ ေရာင္စုံမီးပုံးေတြကုိသာ ေစ်းကြက္မွာ အေတြ႔ရမ်ားလာတယ္။ ျပည္တြင္းျဖစ္ ေရာင္စုံမီးပုံးေတြက လက္နဲ႔လုပ္ရတာ ျဖစ္လုိ႔ အေျမာက္အျမားလည္း မထုတ္ႏုိင္ဘူး။ တရုတ္ျပည္လုပ္ ေရာင္စုံမီးပုံးေတြက လုိသေလာက္ရတယ္။စက္နဲ႔လုပ္တာ ျဖစ္လုိ႔ သပ္ရပ္မႈ ပုိတယ္။ ေစ်းကြက္၀ယ္လုိအား ရွိသေလာက္ ထုတ္ေပးႏုိင္တယ္။ ဖိနပ္လုပ္ငန္းေတြလည္း ဒီအတုိင္းပဲ။ ျပည္တြင္းျဖစ္ ဖိနပ္ေတြက ခုိင္ခံ့မႈမွာ သာေပမယ့္ ေစ်းကြက္မွာ ျပည္ပက ဖိနပ္ေတြသာ မ်ားတယ္။

သုံးစြဲသူေတြရဲ႕ ခံယူခ်က္ကလည္း ေျပာင္းလာတယ္။ ခုိင္ခံ့တဲ့ ဖိနပ္တရံကုိ အၾကာႀကီး စီးတာထက္ ေစ်းသင့္ၿပီး ဒီဇုိင္း ဆန္းတဲ့ ဖိနပ္ေတြကုိပဲ သုံးေလးရံ ေျပာင္းၿပီး ထည္လဲထည္ခြ်တ္စီးတဲ့ သူေတြ ပုိမ်ားလာတယ္။ ဖိနပ္တရံကုိ မပ်က္မခ်င္း စီးမယ္ဆုိတဲ့သူက ဒီေန႔ေခတ္မွာ မရွိသေလာက္ နည္းသြားၿပီ။ (အရင္ကေတာ့ ဖိနပ္သဲႀကိဳးျပတ္ခဲ့ရင္ေတာင္ သဲႀကိဳး လဲ လွယ္ၿပီး စီးခဲ့ၾကရတာပါ။)

မိရုိးဖလာလုပ္ငန္းေတြ ေရရွည္မရပ္တည္ႏုိင္တာ စာရင္းဇယား မႏုိင္နင္းတာလည္း အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ထဲမွာ ပါတယ္။ မိရုိးဖလာ လုပ္ကုိင္ေနၾကတဲ့လုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ အခုခ်ိန္ထိ စာရင္းမရွိ အင္းမရွိ လည္ပတ္ေနၾကဆဲျဖစ္တယ္။ ရရန္ေပးရန္ စာ ရင္းသြင္းထားတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္က နည္းပါးတယ္။ ဘဏ္နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ လုပ္ကုိင္တဲ့သူ အေရအတြက္ နည္းပါးေနေသးတယ္။ ေရာင္းရတဲ့ ပုိက္ဆံ ေသတၱာထဲထည္၊ ကုန္ဖုိးရွင္းေတာ့ ေသတၱာထဲက ထုတ္ရွင္း။ ပုိတဲ့ပုိက္ဆံ ငါ့ပုိက္ဆံလုိ႔သေဘာထား ေနတဲ့လုပ္ငန္းရွင္ေတြ အခုထိရွိေနေသးတယ္။

မေ၀းေတာ့တဲ့ ကာလမွာ AFTA (လြတ္လပ္ေသာ အာဆီယံကုန္သြယ္ေရးနယ္ေျမ) ကေရာက္လာေတာ့မွာပါ။ ျပည္တြင္း က မိရုိးဖလာလုပ္ငန္းေတြ ဘယ္လုိရပ္တည္ၾကမလဲ။ အခုထဲက ျပင္ဆင္ထားပါမွ ေတာ္ကာက်ပါလိမ့္မယ္။ ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံေတြက ထုတ္ကုန္ေတြ မေျပာပေလာက္တဲ့ အခြန္ပမာဏနဲ႔ လွိမ့္၀င္လာပါလိမ့္မယ္။ တခ်ဳိ႕ထုတ္ကုန္ေတြက အခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္နဲ႔ အလုံးအရင္း ၀င္လာဖုိ႔ တာစူေနၾကတယ္။ အခုခ်ိန္မွာကတည္းက ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မထားရင္လွိမ့္ေန ေအာင္ ခံႀကရမွာပါ။

အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္မွ သူမ်ားပစၥည္း ယူေရာင္းေနရင္ အလုပ္ျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး။ ကုိယ့္အမွတ္တံဆိပ္နဲ႔ကုိယ္ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ
ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေနသူသာ ရွင္သန္က်န္ရစ္မွာျဖစ္တယ္။

က်ေနာ္တုိ႔ဆီက မိရုိးဖလာ လုပ္ငန္းအခ်ဳိ႔က အခုခ်ိန္ထိ ဆုိင္ခြဲမရွိ (ပင္ရင္းဆုိင္) ဆုိတဲ့ ဆုိင္းဘုတ္ကုိ အျမတ္တႏုိး ခ်ိတ္ဆြဲ ေနၾကဆဲျဖစ္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာမွာေတာ့ ကုိယ့္လုပ္ငန္းကုိ ကမၻာျဖန္႔ၾကက္ ခ်ိတ္ဆက္ ႏုိင္ဖုိ႔ႀကိဳးစားေနၾကၿပီ။ ကမၻာေက်ာ္ KFC ၾကက္ေၾကာ္ကုိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာတင္ စားသုံးလုိ႔ ရေနၿပီ။ က်ေနာ္တုိ႔က အခုခ်ိန္ထိ လက္ညွစ္ရခုိင္ မုန္႔တီဆုိၿပီး ပုံမွန္ ေဖာက္သည္ေတြကုိသာ ဦးတည္ေရာင္းခ်ေနဆဲျဖစ္တယ္။ အႏုပညာမွာ လက္ျဖစ္ (hand made) က ေကာင္းေပမယ့္ စီး ပြားေရး ကုန္ထုတ္လုပ္မႈမွာေတာ့ စံခ်ိန္မတိမ္းေစာင္းေစဘဲ အေျမာက္အျမား ထုတ္ႏုိင္တာ ေစ်းကြက္ ပုိက်ယ္ျပန္႔ ေစတယ္ မဟုတ္ပါလား။

အားကစား၀တ္စုံေတြခ်ဳပ္တဲ့ ကမၻာေက်ာ္ adidas ကုမၸဏီႀကီးက လုပ္အားခေစ်းခ်ဳိတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ လွည့္ၿပီး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံေနခ်ိန္မွာ အရပ္ထဲက စက္ခ်ဳပ္ဆုိင္က ဦးေလးႀကီးရဲ႕ဆုိင္ေရွ႕မွာ မူလ(လက္ေဟာင္း) စက္ခ်ဳပ္ဆုိင္ ဆုိင္ခြဲ မရွိပါဆုိတဲ့ ဆုိင္းဘုတ္က ဆုိင္ေရွ႕မွာ အခန္႔သား ေနရာယူထားတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဆီက မိရုိးဖလာလုပ္ငန္းေတြ နည္း ပညာက ေရွ႕ေဆာင္ေနတဲ့ ေခတ္သစ္ကမၻာႀကီးမွာ ဘယ္လုိ တုိး၀င္ၾကမလဲ။ ၀ုိင္း၀န္း စဥ္းစားၾကေစလုိပါတယ္။

(သန္းႏိုင္ဦးသည္ မႏၲေလးအေျခစိုက္ သတင္းစာဆရာတဦး ျဖစ္သည္)