သူငယ္တန္းကေလးေတြ ဘာတတ္ေျမာက္သင့္သလဲ။

ေက်ာက္သင္ပုန္း

 

သူငယ္တန္းကေလးေတြ ဘာတတ္ေျမာက္သင့္သလဲ။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု Denver Public Schools (ဒင္းဗားအစိုးရေက်ာင္းမ်ား) က ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို က်ေနာ္ ဘာသာျပန္ခဲ့ရပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ျမန္မာနယ္စပ္က ဒုကၡသည္ကေလး အေတာ္မ်ားမ်ား သူတို႔ဆီေရာက္သြားေတာ့ ဒီကေလးေတြအေရး ေက်ာင္းသား-မိဘနဲ႔ ေက်ာင္းဆက္ဆံေရးကိစၥေတြ လိုအပ္လာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ သူတို႔က ကိစၥအေတာ္မ်ားမ်ားကို ဘာသာျပန္ပစ္ပါတယ္။ အဲသည္ေတာ့ က်ေနာ္လည္း ဝင္ေငြ ေျဖာင့္ပါတယ္။ ေကာင္းက်ဳိးတစ္ခုအေနနဲ႔ က်ေနာ္က အေမရိကန္ ပညာေရးစနစ္ကို အနည္းငယ္ တီးမိေခါက္မိ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြကို အေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ သူတို႔ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ Denver Public Schools ဆိုၿပီး ဂူးဂဲလ္လုပ္ ရွာေဖြၾကည့္ႏိုင္ ပါတယ္။

ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ နည္းနည္းပါးပါးေရးမယ္ ကတိရွိထားေတာ့ကာ၊ သူတို႔ဆီက သင္ရိုးညႊန္းတမ္းသေဘာ၊ ဘယ္အတန္းမွာ ကေလးေတြ ဘာေတြ တတ္ေျမာက္သင့္တယ္ ဆိုတဲ့ကိစၥေတြ ရွယ္ေပးမယ္ စိတ္ကူးမိပါတယ္။ ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ရတာေပါ့ေလ။

=============================

သူငယ္တန္းကေလးေတြ ဘာတတ္ေျမာက္သင့္သလဲ။

ဘာသာစကား အႏုပညာ (Language Art)
------------------------------------------
အသံႏွင့္အတူ စာလံုးကို ယွဥ္တြဲျပျခင္း။ အိုင္ဒီယာမ်ားကို ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း။
• အဂၤလိပ္စာ စာလံုးႀကီးႏွင့္ စာလံုးေသးကို အမည္ ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း၊ ေရးသားႏိုင္ျခင္း။
• အသံႏွင့္လိုက္၍ စာလံုးမ်ားကို ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပျခင္း၊ စာဖတ္ရာ၊ စာေရးရာတြင္ မျမင္မေတြ႔ဖူးသည့္ စာလံုးမ်ားကို မွန္းဆႏိုင္ျခင္း။
• ေဝါဟာရအသစ္မ်ား ေလ့လာျခင္း၊ အသံုးျပဳျခင္း။
• အသံထြက္သည့္အလိုက္ ေဝါဟာရမ်ားကို ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း။
• The, of, you, she ႏွင့္ my စသည့္ အေထြေထြ ေဝါဟာရမ်ားကို ဖတ္ႏိုင္ျခင္း။
• ဆရာက ဖတ္ျပသည့္ ပံုျပင္ ဇာတ္လမ္းကို ေမးခြန္း ေမးႏိုင္ျခင္း၊ ေျဖဆိုႏိုင္ျခင္း။
• ဇာတ္လမ္းရွိ ဇာတ္ေကာင္၊ ေနာက္ခံအေျခအေန ႏွင့္ အဓိကျဖစ္ရပ္မ်ားကို ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း။
• နားေထာင္၍ ပါဝင္ေဆြးေႏြးႏိုင္ျခင္း၊ အလွည့္တြင္ ေျပာဆိုႏိုင္ျခင္း။
• မွ်ေဝဖတ္ရႈမႈ၊ ေရးသားမႈ၊ သုေတသန စီမံခ်က္မ်ားတြင္ ပါဝင္ျခင္း၊
• ထင္ျမင္ခ်က္၊ ခံစားခ်က္၊ အိုင္ဒီယာမ်ားကို ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း။
• ျဖစ္ရပ္ကို ပံုဆြဲ၊ ေျပာျပ၊ ေရးသား ပူးတြဲ၍ ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း။ အေၾကာင္းအရာကို သတင္း ေပးႏိုင္ျခင္း။ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေဝငွဖလွယ္ႏိုင္ျခင္း။
• ေဖာ္ျပထားသည့္ ရုပ္ပံုမ်ားမွ လူပုဂၢိဳလ္၊ ေနရာ၊ အရာဝတၳဳ၊ အိုင္ဒီယာတို႔ကို သိရွိႏိုင္ျခင္း။
• အိပ္ယာဝင္ နတ္သမီးပံုျပင္မ်ား၊ ရိုးရာဇာတ္လမ္းမ်ားကဲ့သို႔ ကၽြမ္းဝင္ၿပီး ပံုဇာတ္လမ္းမ်ားတြင္ ဇာတ္ေကာင္မ်ား၏ စြန္႔စားမႈမ်ား၊ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ျခင္း။
• စာအုပ္၊ သို႔မဟုတ္ ေခါင္းစဥ္တစ္ခု ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထင္ျမင္ခ်က္၊ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္မႈကို ေျပာျပႏိုင္ျခင္း (ဥပမာ- မိမိအႏွစ္သက္ဆံုး စာအုပ္သည္ ….. )
• ေမးခြန္းေဝါဟာရမ်ားကို နားလည္ျခင္းႏွင့္ ေဆြးေႏြးရာတြင္ အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း (ဥပမာ- မည္သူ၊ မည္သည့္အရာ၊ မည္သည့္ေနရာ၊ မည္သည့္အခ်ိန္၊ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္၊ မည္သို႔ မည္ပံု)

သခ်ၤာ
-----------
100 အထိ တစ္ခုခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဆယ္ဂဏန္းေသာ္လည္းေကာင္း ေရတြက္ျခင္း၊ စတင္၍ ေပါင္းျခင္း၊ ႏႈတ္ျခင္း။
• အရာဝတၳဳမ်ားကို ေရတြက္၍ အုပ္စုတြင္ မည္မွ်ရွိသည္ကို ေျပာႏိုင္ျခင္း။
• အုပ္စု ၂-ခုကို ႏိႈင္းယွဥ္ျပႏိုင္ျခင္း၊ အကယ္၍ အုပ္စုတစ္ခုက မ်ားေနပါက ေျပာျပႏိုင္ျခင္း။
• အေပါင္း၊ အႏႈတ္ျပဳႏိုင္ျခင္း။ ယင္းတို႔ကို ေဖာ္ျပရန္ ျပႆနာကို ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း၊ ပံုဆြဲျပႏိုင္ျခင္း။
• အေရအတြက္ငယ္သည့္ အေပါင္း၊ အႏႈတ္ကို အရာဝတၳဳမ်ား၊ လက္ေခ်ာင္း၊ ပံုမ်ား၊ သို႔မဟုတ္ ေဝါဟာရမ်ားသံုး၍ တြက္ခ်က္ပံု ဗ်ဴဟာကို ျပႏိုင္ျခင္း၊ အေျဖေပးႏိုင္ျခင္း။
• အေရအတြင္ငယ္သည့္ အေပါင္း၊ အႏႈတ္ကို လွ်င္ျမန္စြာ၊ မွန္ကန္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း။ (ဥပမာ- 1+3=4)
• အေပါင္းဆိုသည္မွာ ထပ္၍ ျဖည့္ျခင္း၊ ေပါင္းထည့္ျခင္း ႏွင့္အႏႈတ္ဆိုသည္မွာ ယူထုတ္ျခင္း၊ ယူသြားျခင္း ဆိုသည္ကို နားလည္ေစပါ။
• ေရးထားသည့္ ကိန္းဂဏန္း ၂-ခုကို ႏိႈင္းယွဥ္၍ မည္သည္က ပိုမ်ားေၾကာင္း ႏိႈင္းယွဥ္ေစပါ။ (ဥပမာ- “ကၽြန္ေတာ္သိတယ္။ 10 က 6 ထက္ ပိုမ်ားတယ္”)
• အရာဝတၳဳမ်ားကို 20 အထိ ေရတြက္ခိုင္းပါ။ 1-20 ကို ေရးခိုင္းပါ။
• တစ္ရာအထိ တစ္ခုခ်င္း၊ ဆယ္ခုခ်င္း ေရတြက္ခိုင္းပါ။
• 10 ထက္ငယ္သည့္၊ သို႔မဟုတ္ အတူတူကိန္းဂဏန္းမ်ားကို နည္းလမ္း တစ္ခုထက္ပို၍ ခြဲျခားျပႏိုင္ျခင္း။ (ဥပမာ- 9=6+3 သို႔မဟုတ္ 9=5+4) p အရာဝတၳဳမ်ား၊ ပံုမ်ားျဖင့္ ေနရာ တန္ဖိုးကို နားလည္ေဖာ္ျပရန္ ကိန္းဂဏန္း 11-19 အထိ အသံုးျပဳ ႏိုင္ျခင္း။
• ပံုသဏၭာန္မ်ားကို အမည္ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း၊ နားလည္ျခင္း (ဥပမာ- စိန္သည္ စတုရန္းပံု ျဖစ္သည္။)

သိပၸံ
-------------
ေန၊ အပူႏွင့္ အလင္းအေၾကာင္း ေလ့လာျခင္း။ မည္သည့္အတြက္ အရာဝတၳဳမ်ား ေရြ႔လ်ားၾကသနည္း။
• ရာသီဥတုမ်ားကို ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း။
• ေနက ကမၻာကို အပူႏွင့္ အလင္းကို ေပးေၾကာင္း သိရွိျခင္း။
• ေန႔အလိုက္ အပူခ်ိန္ကြာျခားမႈကို နားလည္ျခင္း။ ေန႔အခါ ေနသာသည့္အခါ ႏွင့္ ညအခါ ေနေရာင္ မရွိသည့္အခါ ကြာျခားမႈမ်ားကို သိေစျခင္း။
• အကယ္၍ ေနအလင္းေရာင္ကို ကြယ္လိုက္သည့္အခါ မည္သို႔ ျဖစ္သြားသည္ကို ေလ့လာျခင္း။
• အပင္၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ အပူႏွင့္ အလင္းေရာင္က မည္သို႔ သက္ေရာက္သည္ကို နားလည္ျခင္း။
• အရာဝတၳဳမ်ားသည္ နည္းေပါင္းစံုျဖင့္ ေရြ႔လ်ားႏိုင္သည္။ ယင္းတို႔ကို အလ်င္ႏွင့္ ဦးတည္ရာအေပၚ မူတည္၍ ေဖာ္ျပျခင္း။
• အရာဝတၳဳတစ္ခု ေရြ႔လ်ားသည့္အခါ မည္မွ်ျမန္သည္၊ မည္မွ်ေႏွးသည္ကို မည္သည္က ေျပာင္းလဲေစေၾကာင္း ေဆြးေႏြးျခင္း။
• လူမ်ားက သူတို႔၏စက္ဘီး၊ စကိတ္ ဘုတ္၊ စကူတာတို႔ကို ေတာင္တက္ရာတြင္ ျမန္ျမန္သြားေစရန္ ပိုခက္ခဲစြာ အားထုတ္ရေၾကာင္း နားလည္ျခင္း။
• အရာဝတၳဳမ်ားကို ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရည္အေသြးျဖင့္ ခြဲျခားႏိုင္ေၾကာင္း နားလည္ေစျခင္း၊ ယင္းတို႔ကို ေလ့လာျခင္း၊ တိုင္းထြာျခင္း။
• အရာဝတၳဳမ်ားကို အရြယ္အစား၊ ပံုသဏၭာန္၊ အေရာင္၊ အေလးခ်ိန္၊ ဖြဲ႔စည္းထားပံုတို႔ျဖင့္ ခြဲျခားေစျခင္း။
• သက္ရွိႏွင့္ သက္မဲ့ အရာဝတၳဳမ်ား အၾကား ကြဲျပားမႈကို နားလည္ျခင္း။
• သက္ရွိအရာမ်ားကို နားလည္ျခင္း၊ သက္ရွိအရာဝတၳဳမ်ားတြင္ အပင္မ်ား၊ တိရိစၦာန္မ်ား ပါဝင္သည္။ သူတို႔၏ ရုပ္ပိုင္းအရည္အေသြးမ်ားအရ ေဖာ္ျပျခင္း၊ ခြဲျခားျခင္း။

လူမႈေရး ေလ့လာမႈ (Social studies)
-------------------------------------
ေက်ာင္း၊ ၿမိဳ႔၊ ႏိုင္ငံသားေကာင္း စသည့္ အေျခခံ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား။
• အိမ္လိပ္စာ၊ ေက်ာင္း၊ ၿမိဳ႔တို႔ကို ေဖာ္ျပခိုင္းပါ။
• အိမ္၊ ေက်ာင္း၊ ကာဖီေတးရီးယား၊ အားကစားရံု စသည့္ အေထြေထြ ေနရာမ်ားကို ေဖာ္ျပခိုင္းပါ။
• ပတ္ဝန္းက်င္ကို ေဖာ္ျပခိုင္းပါ။ သင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိ လူမ်ား မည္သည့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ၾကသနည္း။
• ေျမပံုႏွင့္ ကမၻာလံုး ျခားနားပံုကို သိရွိေစပါ။ ကမၻာေပၚရွိ ေနရာမ်ားကို ရွာေဖြရန္ အသံုးခ်သည့္ ကိရိယာျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိေစပါ။
• မတူကြဲျပားေသာ ဝန္းက်င္တြင္ အစားအေသာက္၊ အဝတ္အစား၊ အိုးအိမ္ အမိုးအကာ ကြဲျပားပံုကို ေဆြးေႏြးပါ။
• ေနရာ၊ လမ္းညႊန္၊ အကြာအေဝးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဝါဟာရမ်ားကို အသံုးျပဳပါ။ ဥပမာ- အထက္၊ ေနာက္မွာ၊ ေဝးကြာသည္။
• လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို၊ သို႔မဟုတ္ ျဖစ္စဥ္ မ်ား၊ ေဝါဟာရမ်ားကို ေရွ႔ေနာက္ စီစဥ္ခိုင္းပါ။ ဥပမာ- အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊ အနာဂတ္၊ ေန႔မ်ား၊ ရက္သတၱပတ္၊ လမ်ား၊ ပထမ၊ ေနာက္ပိုင္း၊ ေနာက္ဆံုး။
• မိသားစုမ်ားႏွင့္ ရပ္ရြာမ်ား အၾကားတြင္ မတူကြဲျပားမႈမ်ားႏွင့္ တူညီမႈမ်ားကို ေဆြးေႏြးပါ။
• မွ်တမႈ၊ တရားမႈ၊ တာဝန္သိမႈ၊ ဥပေဒမ်ား .. စသည့္ သေဘာတရားကို ေျပာျပပါ။
• ႏိုင္ငံသားေကာင္းႏွင့္ အမူအက်င့္ ေကာင္းတို႔ကို ရွင္းျပပါ။ က်င့္သံုးေစပါ။
• ႏိုင္ငံေတာ္ ႏွင့္ အမ်ဳိးသား အထိမ္းအမွတ္မ်ား၊ အားလပ္ရက္မ်ားကို သိရွိေစပါ။
• လူအမ်ား မတူေသာ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ၾကေၾကာင္း၊ လူမ်ားက ေနထိုင္ရန္ မည္သည့္အတြက္ ေငြရွာေဖြၾကရေၾကာင္း ေဆြးေႏြးပါ။
• ေမးခြန္းမ်ား ေမးပါ။ ထင္ျမင္ခ်က္ အိုင္ဒီယာမ်ား ေဝငွခိုင္းပါ။ အတိတ္ ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အိုင္ဒီယာကို ေဆြးေႏြးပါ။
• ေဝါဟာရမ်ား ေျပာင္းလဲသံုးပံုကို ရွင္းျပပါ။ ဥပမာ- အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊ ယခင္က၊ ယခု ႏွင့္ ေနာက္ပိုင္း၊
• လူအမ်ားက ပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္ၾကေၾကာင္း အသိအမွတ္ ျပဳေစပါ။ (ဥပမာ-ေက်ာပိုးအိတ္၊ ဖိနပ္၊ ကစားစရာမ်ား) p ေငြေၾကး၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို နားလည္ေစပါ။
• အေႂကြေစ့မ်ားႏွင့္ ေငြစကၠဴမ်ားကို ေငြေၾကးအျဖစ္ သိရွိ မွတ္မိေစပါ။

ေနာက္အတန္းမ်ား ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

Credit-Aung Thu Nyein