#ေခါင္းေလာင္းႀကီးရဲ႕_အျဖစ္
... ဒီမင္းလက္ထက္မွာ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း ဆယ္ယူမရႏိုင္ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း (အစစ္) ဆယ္ႏိုင္လွ်င္ လွ်ာျဖတ္ခံမည္ - ဒႆေက်ာ္စြာ (ကိုယ္တိုင္ဓာတ္စီး၍ ေရးသားသည္)
ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း အေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတင္းေတြ ၾကားေနရတာ ၾကာပါၿပီ။ ကိုယ္နဲ႔ မဆိုင္တာမို႔ ဘာမွ၀င္မေျပာပဲ ေနခဲ့တယ္။
သေဗၺသတၱာ ကမၼသကာေပါ့ေလ။
သူ႔သေဘာ သူေဆာင္ၾကပါလိမ့္မယ္ဆိုၿပီး
တစ္ေယာက္က သတင္းျမဳပ္သြားေတာ့ ေနာက္တစ္ေယာက္ ရွာျပန္တယ္။ ရွာသူတိုင္းကလည္း ေတြ႕ေတာ့မယ္ ဆိုတာခ်ည္းပဲ။ ေန႔ပဲ ေတြ႕ေတာ့မလိုလို ညပဲ ေတြ႕ေတာ့မလိုလို။ အမယ္ ေခါင္းေလာင္းႀကီး ရွာတာမ်ား လြယ္လိုက္ပံုႏွယ္။
“ကဲလာ ဥံဳဖြ၊ ေခါင္းေလာင္းႀကီး မတ္တပ္ထ”
ဆိုရင္ပဲ ေခါင္းေလာင္းႀကီးက ...
နာခံလ်က္ရွိေၾကာင္းပါ ဘုရား ဆိုတဲ့ အခ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျမစ္ၾကမ္းျပင္ထက္ တလႈပ္လႈပ္ ေပၚလာရမယ့္အခ်ဳိး။
ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တစ္ခြန္းတည္း အျပတ္ေျပာပါမယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)ကို ရွာလို႔ မေတြ႕ႏိုင္ပါ။
အထူးသျဖင့္ ဒီမင္းလက္ထက္မွာ ရွာလို႔ မေတြ႕ ႏုိင္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခါတည္း ေျပာခ်လိုက္တာ။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)ကို ရွာလို႔ ေတြ႕မယ္ဆိုရင္ လွ်ာျဖတ္ခံမယ္လို႔ပါ။
ေရးကတည္းက ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)လို႔ ကြင္းစ ကြင္းပိတ္ခံၿပီး အတိအက် ေျပာထားပါတယ္ေနာ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)က ဘယ္လိုလဲဆိုတာ တစ္ခါတည္း ေျပာမယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးဟာ ပိႆခ်ိန္အားျဖင့္ ၁၈၀,၀၀၀ ရွိတယ္။ တန္ခ်ိန္ဖြဲ႕ရင္ ၂၉၄တန္ ေပါ့ေလ။
ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း အေၾကာင္းက ၁၅၈၃ စက္တင္ဘာ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ေရးခဲ့တဲ့ ဗင္းနစ္ၿမိဳ႕သား ကုန္သည္ Gaspero Bilbiရဲ႕ ခရီးသြားမွတ္တမ္း Voyage to Pegu, and Observations There, Circa 1583 အထင္အရွားပါတယ္။
ေရႊတိဂံု ဘုရားကုန္းျမင့္ေပၚေရာက္ေတာ
ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးရဲ႕ ပံုသဏၭာန္ဟာ ေစာက္ ၁၂ေတာင္၊ အ၀ ၇ေတာင္ ရွိပါတယ္။ ေခါင္းေလာင္းႀကီး အလယ္ေဖာင္းရစ္မွာ ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူပါတဲ့ ေဖာင္းၾကြဘုရား ၂၈ဆူရွိၿပီး သူ႔အေပၚဘက္မွာ တစ္တြဲကို ေက်ာက္သံပတၱျမား ၄၅လုံးပါတဲ့ အတြဲ ၄၅တြဲ၊ အတန္းႏွစ္တန္းပါလို႔ ၄၅လံုး+၄၅တြဲ+၂တန္း စုစုေပါင္း ေက်ာက္သံပတၱျမား ၄၀၅၀လံုးပါတယ္။ အခု လက္ရွိ အေနမွာ ေခါင္းေလာင္းႀကီးရဲ႕ ေဖာင္းရစ္ အနည္းငယ္ အက္ကြဲေနၿပီး ေက်ာက္သံပတၱျမား ဒုတိယတြဲဟာ အနည္းငယ္ ျပဳတ္လ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကေန လံုး၀ ျပဳတ္ထြက္သြားတာ မဟုတ္ပဲ တြဲလ်က္သား ရွိပါေသးတယ္။
ဒီေတာ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး အစစ္ ဟုတ္မဟုတ္ စမ္းၾကည့္ခ်င္ရင္ အလြယ္ေလးပါ။
၁။ အေလးခ်ိန္၊ ၂။ အလယ္ေဖာင္းရစ္ေတာ္က ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူေသာ ေရႊဘုရားေတြ ပါမပါ။ ၃။ ေက်ာက္သံပတၱျမား ၄၀၅၀ လံုးပါတဲ့ အတန္းႏွစ္တန္း ပါမပါ စစ္လိုက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ေပၚပါလိမ့္မယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ေခါင္းေလာင္းႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ မင္းကြန္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးထက္ ၃ဆေက်ာ္ပိုတယ္။
လက္ရွိ ကမၻာ့အႀကီးဆံုးလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ႐ုရွားႏုိင္ငံ ေမာ္စကိုမွာရွိတဲ့ ဇာကိုလိုေကာ ေခါင္းေလာင္းဟာ တန္ခ်ိန္ ၂၀၀ေက်ာ္သာ ရွိတဲ့အတြက္ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေအာက္ သံုးပံုႏွစ္ပံုပဲ ရွိပါတယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္ေတာ္မွာ ၁၂၃ႏွစ္တိတိ တည္ရွိခဲ့ၿပီး ၁၆၁၂ ခုႏွစ္က ငဇင္ကာ သန္လွ်င္ကို သယ္ရာမွာ ျမစ္ထဲက်ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးဟာ နဂါးျပည္(ေရထဲ)မွာ ႏွစ္ ၅၀၀ တိတိ စံပယ္ပါမယ္။ ႏွစ္၅၀၀ ျပည့္ရင္ ဆယ္ယူႏုိင္မယ့္သူ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။
အခုလက္ရွိအားျဖင့္ ၄၁၃ ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတာမို႔ ဆယ္လို႔ မရႏိုင္ပါ။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့သမိုင္းအတြက္ တေဘာင္ တစ္ခု ရွိပါတယ္။ ကလိယုဂ္ေခတ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အရင္ဆံုး ယကၡရာဇာ အုပ္စိုးမယ္။ ေနာက္ ဣတိရာဇာ၊ ဒီေနာက္မွာမွ ဓမၼရာဇာ အုပ္စိုးပါလိမ့္မယ္။ ဓမၼရာဇာ အုပ္စိုးတဲ့ ေခတ္မွာမွ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ျပန္ေပၚလာမွာပါ။
တစ္ဆက္တည္း ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကို မယံုမၾကည္ ျဖစ္ေနၾကသူေတြကိုလည္း သက္ေသျပစရာ တစ္ခုရွိတယ္။ ဦးကုလား ရာဇ၀င္ႀကီးကို ဖတ္ၾကည့္ၾကပါ။ အဲဒီရာဇ၀င္မွာ... အေလာင္းစည္သူမင္းဟာ “ေၾကးစင္တုလာ တေသာင္းကိုသြန္းေသာ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ႏွစ္လံုးတို႔ကို သဗၺညဳဘုရားမွာ တစ္လံုး၊ ေရႊကူဘုရားမွာ တစ္လံုး လွဴေတာ္မူသည္”လို႔ အတိအလင္း ေရးထားပါတယ္။
ျမန္မာ့႐ိုးရာ အခ်င္အတြယ္ကို နားလည္သူတိုင္း သိၾကမွာပါ။ ငါးက်ပ္ကို တစ္ပိုလ္၊ ပိုလ္တစ္ရာ တစ္တုလာဆိုေတာ့ အေလာင္းစည္သူမင္း ေကာင္းမႈေတာ္ ေခါင္းေလာင္းေတြကေတာင္ ပိႆခ်ိန္ ငါးေသာင္းစီ ရွိေနပါၿပီ။ အဲဒီထက္ အမ်ားႀကီး ေနာက္က်တဲ့ေခတ္မွာ ပိႆခ်ိန္ တစ္သိန္းေက်ာ္ ဘာလို႔ မလုပ္ႏိုင္ရမွာပါလဲ?
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ခုလိုေရနန္း စံေတာ္မူေနတာဟာ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေတြနဲ႔
ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာ လက္ရွိ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ႏွစ္ခု ရွိေနပါတယ္။ စဥ့္ကူးမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ သာယာ၀တီမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးပါ။
စဥ့္ကူးမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကို ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၁၄၀ ျပည့္ႏွစ္ တပို႔တြဲလဆန္း ၁ ရက္ေန႔မွာ သြန္းလုပ္ခဲ့ၿပီး သာယာ၀တီမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကို ၁၂၀၃ခု သီတင္းကၽြတ္လဆန္း ၁၀ ရက္ေန႔မွာ သြန္းလုပ္ခဲ့တယ္။
ေလာကီပညာ လိုက္စားလိုသူေတြ အတြက္ သဲလြန္စတစ္ခု ေပးခဲ့ပါမယ္။ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္ေတာ္ထက္က ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေလာင္းႀကီး သံုးခုလံုးဟာ လဆန္းရက္ေတြမွာခ်ည္း သြန္းလုပ္တာကလည္း တစ္ခ်က္။ ေနာက္ၿပီး လက္ရွိ ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာ ဆက္ရွိေနတဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ႏွစ္လံုးဟာ လဆန္း ၁ရက္နဲ႔ လဆန္း ၁၀ရက္ေတြမွာ သြန္းလုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ေနၿပီး ေရေအာက္ေရႊ႕ေျပာင္း စံေတာ္မူတဲ့ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကေတာ့ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၈၅၁ခုႏွစ္ တေပါင္းလဆန္း ၈ရက္ ၾကာသပေတးေန႔မွာ သြန္းလုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ေနတယ္။ ေန႔နံေတြ႕ရဲ႕ ထူးျခားမႈကို သတိျပဳပါ။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ အမ်ားသိတဲ့ သမိုင္းတစ္ခုနဲ႔ အဲဒီသမိုင္းရဲ႕ အမ်ားမသိတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ကို ဆက္လက္ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားပါ့မယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီး စတင္သြန္းလုပ္စဥ္မွာ ေလာကဉာဏပဏၰိ အမတ္က ေခါင္းေလာင္းႀကီး သြန္းတဲ့ အခ်ိန္ဟာ မိေခ်ာင္း နကၡတ္နဲ႔ ႀကံဳႀကိဳက္တာမို႔ အသံေကာင္းစြာ မျမည္ႏိုင္လို႔ ေဟာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ေခါင္းေလာင္းႀကီး သြန္းၿပီးေတာ့ တကယ္ အသံေကာင္းစြာ မျမည္လို႔ အဲဒီအမတ္ႀကီးအား ဇပေရာဟိဘြဲ႕ ခ်ီးျမႇင့္ေၾကာင္း သမိုင္းကို လူအမ်ား သိၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ လူမသိတာက အဲဒီအမတ္ႀကီးရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ေဟာခ်က္ပါပဲ။ မိေခ်ာင္းနကၡတ္နဲ႔ ယွဥ္တဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးမို႔ ကုန္းမွာ ႏွစ္၁၀၀ေက်ာ္ စံၿပီးရင္ ေရမွာ ႏွစ္ ၅၀၀ တိတိ စံပယ္ရမယ္လို႔ သူ အတိအက် ေဟာခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီေဟာခ်က္ကိုလည္း ပုရပိုက္နဲ႔ အတိအက် မွတ္တမ္းတင္ ထားခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီပုရပိုက္မွာပဲ တစ္ပါတည္း ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးမွာ ေရးထြင္းထားတဲ့ စာေတြ အေၾကာင္း ေရးသားထားတာရွိတယ္။
အထက္တစ္ေနရာမွာ တင္ျပခဲ့တဲ့ ဗင္းနစ္ၿမိဳ႕သား ကုန္သည္ Gaspero Balbiရဲ႕ မွတ္တမ္းမွာပဲ အဲဒီ စာေတြအေၾကာင္း ေရးထားတာရွိတယ္။
အထက္မွ ေအာက္အထိ စာအျပည့္ပါရွိၿပီး အေရးအသား လွပ၍ စိပ္လြန္းကာ စာတစ္လံုးႏွင့္တစ္လံုး ထိေနသည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုစာကို ဖတ္႐ႈႏုိင္သူ တစ္ဦးမွ မရွိႏုိင္ပါတဲ့။ ေလာကီပညာရွင္ေတြသာ ဖတ္႐ႈႏိုင္မယ့္ စာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီစာေတြမွာ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ေရနန္းေျပာင္းေရႊ႕ စံေတာ္မူမယ့္ အခ်က္ကို အတိအလင္း ႀကိဳတင္ေရးသားထားသလို ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာရွိတဲ့ စဥ့္ကူးမင္း ေခါင္းေလာင္း၊ သာယာ၀တီမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေတြ ေရွ႕မွာ ျပဳလုပ္စီရင္ႏိုင္တဲ့ အစီအရင္ႀကီး တစ္ရပ္ကို ေရးသားထားတာ ရွိပါတယ္။
အဲဒီအစီအရင္အေၾကာင္း စာေရးသူတို႔ ဆရာအစဥ္အဆက္ မွတ္သားခဲ့ဖူးတာမို႔ မွတ္မိသေလာက္ ျပန္ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္။
ေခါင္းေလာင္းႀကီး သံုးခုေရွ႕မွာ တစ္ရက္တည္း ေန႔မြန္းမတည့္ခင္ ၿပီးေအာင္ လုပ္ရမွာပါ။
အရင္ဆံုး ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေရွ႕မွ
ေခါင္းေလာင္း တစ္ခုေရွ႕မွာ အဲဒီေခါင္းေလာင္းေတာ္နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အင္းကို မီးထြန္း၊ ေနာက္သက္ဆိုင္ရာ မႏၲာန္ကို ပုတီးစိပ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒီအတိုင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး သံုးခုလံုးျပည့္ေအာင္ စီရင္ႏုိင္ရင္ ေလာကီလိုရာ ဆႏၵျပည့္၀ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။
ေနာင္အလ်ဥ္းသင့္ရင္ အဲဒီအစီအရင္ကို ေဖာ္ျပ ေပးသြားပါဦးမယ္။ ဒီစာကို ေရးတဲ့အခါ ဒႆေက်ာ္စြာ ေကာ္လံလို႔ ေဘးေခါင္းစဥ္တပ္တာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ဒႆေက်ာ္စြာရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အာေဘာ္သာ ျဖစ္ၿပီး ဒီစာေစာင္ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႕နဲ႔ မသက္ဆိုင္ပါ။ ဒီစာကိစၥ အလံုးစုံကို စာေရးသူ တာ၀န္ယူပါတယ္။
ဒႆေက်ာ္စြာ
credit to U Zaw U ZAw
... ဒီမင္းလက္ထက္မွာ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း ဆယ္ယူမရႏိုင္ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း (အစစ္) ဆယ္ႏိုင္လွ်င္ လွ်ာျဖတ္ခံမည္ - ဒႆေက်ာ္စြာ (ကိုယ္တိုင္ဓာတ္စီး၍ ေရးသားသည္)
ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း အေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတင္းေတြ ၾကားေနရတာ ၾကာပါၿပီ။ ကိုယ္နဲ႔ မဆိုင္တာမို႔ ဘာမွ၀င္မေျပာပဲ ေနခဲ့တယ္။
သေဗၺသတၱာ ကမၼသကာေပါ့ေလ။
သူ႔သေဘာ သူေဆာင္ၾကပါလိမ့္မယ္ဆိုၿပီး
တစ္ေယာက္က သတင္းျမဳပ္သြားေတာ့ ေနာက္တစ္ေယာက္ ရွာျပန္တယ္။ ရွာသူတိုင္းကလည္း ေတြ႕ေတာ့မယ္ ဆိုတာခ်ည္းပဲ။ ေန႔ပဲ ေတြ႕ေတာ့မလိုလို ညပဲ ေတြ႕ေတာ့မလိုလို။ အမယ္ ေခါင္းေလာင္းႀကီး ရွာတာမ်ား လြယ္လိုက္ပံုႏွယ္။
“ကဲလာ ဥံဳဖြ၊ ေခါင္းေလာင္းႀကီး မတ္တပ္ထ”
ဆိုရင္ပဲ ေခါင္းေလာင္းႀကီးက ...
နာခံလ်က္ရွိေၾကာင္းပါ ဘုရား ဆိုတဲ့ အခ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျမစ္ၾကမ္းျပင္ထက္ တလႈပ္လႈပ္ ေပၚလာရမယ့္အခ်ဳိး။
ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တစ္ခြန္းတည္း အျပတ္ေျပာပါမယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)ကို ရွာလို႔ မေတြ႕ႏိုင္ပါ။
အထူးသျဖင့္ ဒီမင္းလက္ထက္မွာ ရွာလို႔ မေတြ႕ ႏုိင္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခါတည္း ေျပာခ်လိုက္တာ။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)ကို ရွာလို႔ ေတြ႕မယ္ဆိုရင္ လွ်ာျဖတ္ခံမယ္လို႔ပါ။
ေရးကတည္းက ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)လို႔ ကြင္းစ ကြင္းပိတ္ခံၿပီး အတိအက် ေျပာထားပါတယ္ေနာ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး (အစစ္)က ဘယ္လိုလဲဆိုတာ တစ္ခါတည္း ေျပာမယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးဟာ ပိႆခ်ိန္အားျဖင့္ ၁၈၀,၀၀၀ ရွိတယ္။ တန္ခ်ိန္ဖြဲ႕ရင္ ၂၉၄တန္ ေပါ့ေလ။
ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း အေၾကာင္းက ၁၅၈၃ စက္တင္ဘာ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ေရးခဲ့တဲ့ ဗင္းနစ္ၿမိဳ႕သား ကုန္သည္ Gaspero Bilbiရဲ႕ ခရီးသြားမွတ္တမ္း Voyage to Pegu, and Observations There, Circa 1583 အထင္အရွားပါတယ္။
ေရႊတိဂံု ဘုရားကုန္းျမင့္ေပၚေရာက္ေတာ
ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးရဲ႕ ပံုသဏၭာန္ဟာ ေစာက္ ၁၂ေတာင္၊ အ၀ ၇ေတာင္ ရွိပါတယ္။ ေခါင္းေလာင္းႀကီး အလယ္ေဖာင္းရစ္မွာ ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူပါတဲ့ ေဖာင္းၾကြဘုရား ၂၈ဆူရွိၿပီး သူ႔အေပၚဘက္မွာ တစ္တြဲကို ေက်ာက္သံပတၱျမား ၄၅လုံးပါတဲ့ အတြဲ ၄၅တြဲ၊ အတန္းႏွစ္တန္းပါလို႔ ၄၅လံုး+၄၅တြဲ+၂တန္း စုစုေပါင္း ေက်ာက္သံပတၱျမား ၄၀၅၀လံုးပါတယ္။ အခု လက္ရွိ အေနမွာ ေခါင္းေလာင္းႀကီးရဲ႕ ေဖာင္းရစ္ အနည္းငယ္ အက္ကြဲေနၿပီး ေက်ာက္သံပတၱျမား ဒုတိယတြဲဟာ အနည္းငယ္ ျပဳတ္လ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကေန လံုး၀ ျပဳတ္ထြက္သြားတာ မဟုတ္ပဲ တြဲလ်က္သား ရွိပါေသးတယ္။
ဒီေတာ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး အစစ္ ဟုတ္မဟုတ္ စမ္းၾကည့္ခ်င္ရင္ အလြယ္ေလးပါ။
၁။ အေလးခ်ိန္၊ ၂။ အလယ္ေဖာင္းရစ္ေတာ္က ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူေသာ ေရႊဘုရားေတြ ပါမပါ။ ၃။ ေက်ာက္သံပတၱျမား ၄၀၅၀ လံုးပါတဲ့ အတန္းႏွစ္တန္း ပါမပါ စစ္လိုက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ေပၚပါလိမ့္မယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ေခါင္းေလာင္းႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ မင္းကြန္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးထက္ ၃ဆေက်ာ္ပိုတယ္။
လက္ရွိ ကမၻာ့အႀကီးဆံုးလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ႐ုရွားႏုိင္ငံ ေမာ္စကိုမွာရွိတဲ့ ဇာကိုလိုေကာ ေခါင္းေလာင္းဟာ တန္ခ်ိန္ ၂၀၀ေက်ာ္သာ ရွိတဲ့အတြက္ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေအာက္ သံုးပံုႏွစ္ပံုပဲ ရွိပါတယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္ေတာ္မွာ ၁၂၃ႏွစ္တိတိ တည္ရွိခဲ့ၿပီး ၁၆၁၂ ခုႏွစ္က ငဇင္ကာ သန္လွ်င္ကို သယ္ရာမွာ ျမစ္ထဲက်ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးဟာ နဂါးျပည္(ေရထဲ)မွာ ႏွစ္ ၅၀၀ တိတိ စံပယ္ပါမယ္။ ႏွစ္၅၀၀ ျပည့္ရင္ ဆယ္ယူႏုိင္မယ့္သူ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။
အခုလက္ရွိအားျဖင့္ ၄၁၃ ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတာမို႔ ဆယ္လို႔ မရႏိုင္ပါ။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့သမိုင္းအတြက္ တေဘာင္ တစ္ခု ရွိပါတယ္။ ကလိယုဂ္ေခတ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အရင္ဆံုး ယကၡရာဇာ အုပ္စိုးမယ္။ ေနာက္ ဣတိရာဇာ၊ ဒီေနာက္မွာမွ ဓမၼရာဇာ အုပ္စိုးပါလိမ့္မယ္။ ဓမၼရာဇာ အုပ္စိုးတဲ့ ေခတ္မွာမွ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ျပန္ေပၚလာမွာပါ။
တစ္ဆက္တည္း ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကို မယံုမၾကည္ ျဖစ္ေနၾကသူေတြကိုလည္း သက္ေသျပစရာ တစ္ခုရွိတယ္။ ဦးကုလား ရာဇ၀င္ႀကီးကို ဖတ္ၾကည့္ၾကပါ။ အဲဒီရာဇ၀င္မွာ... အေလာင္းစည္သူမင္းဟာ “ေၾကးစင္တုလာ တေသာင္းကိုသြန္းေသာ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ႏွစ္လံုးတို႔ကို သဗၺညဳဘုရားမွာ တစ္လံုး၊ ေရႊကူဘုရားမွာ တစ္လံုး လွဴေတာ္မူသည္”လို႔ အတိအလင္း ေရးထားပါတယ္။
ျမန္မာ့႐ိုးရာ အခ်င္အတြယ္ကို နားလည္သူတိုင္း သိၾကမွာပါ။ ငါးက်ပ္ကို တစ္ပိုလ္၊ ပိုလ္တစ္ရာ တစ္တုလာဆိုေတာ့ အေလာင္းစည္သူမင္း ေကာင္းမႈေတာ္ ေခါင္းေလာင္းေတြကေတာင္ ပိႆခ်ိန္ ငါးေသာင္းစီ ရွိေနပါၿပီ။ အဲဒီထက္ အမ်ားႀကီး ေနာက္က်တဲ့ေခတ္မွာ ပိႆခ်ိန္ တစ္သိန္းေက်ာ္ ဘာလို႔ မလုပ္ႏိုင္ရမွာပါလဲ?
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ခုလိုေရနန္း စံေတာ္မူေနတာဟာ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေတြနဲ႔
ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာ လက္ရွိ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ႏွစ္ခု ရွိေနပါတယ္။ စဥ့္ကူးမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ သာယာ၀တီမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးပါ။
စဥ့္ကူးမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကို ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၁၄၀ ျပည့္ႏွစ္ တပို႔တြဲလဆန္း ၁ ရက္ေန႔မွာ သြန္းလုပ္ခဲ့ၿပီး သာယာ၀တီမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကို ၁၂၀၃ခု သီတင္းကၽြတ္လဆန္း ၁၀ ရက္ေန႔မွာ သြန္းလုပ္ခဲ့တယ္။
ေလာကီပညာ လိုက္စားလိုသူေတြ အတြက္ သဲလြန္စတစ္ခု ေပးခဲ့ပါမယ္။ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္ေတာ္ထက္က ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေလာင္းႀကီး သံုးခုလံုးဟာ လဆန္းရက္ေတြမွာခ်ည္း သြန္းလုပ္တာကလည္း တစ္ခ်က္။ ေနာက္ၿပီး လက္ရွိ ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာ ဆက္ရွိေနတဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ႏွစ္လံုးဟာ လဆန္း ၁ရက္နဲ႔ လဆန္း ၁၀ရက္ေတြမွာ သြန္းလုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ေနၿပီး ေရေအာက္ေရႊ႕ေျပာင္း စံေတာ္မူတဲ့ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကေတာ့ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၈၅၁ခုႏွစ္ တေပါင္းလဆန္း ၈ရက္ ၾကာသပေတးေန႔မွာ သြန္းလုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ေနတယ္။ ေန႔နံေတြ႕ရဲ႕ ထူးျခားမႈကို သတိျပဳပါ။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ အမ်ားသိတဲ့ သမိုင္းတစ္ခုနဲ႔ အဲဒီသမိုင္းရဲ႕ အမ်ားမသိတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ကို ဆက္လက္ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားပါ့မယ္။
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီး စတင္သြန္းလုပ္စဥ္မွာ ေလာကဉာဏပဏၰိ အမတ္က ေခါင္းေလာင္းႀကီး သြန္းတဲ့ အခ်ိန္ဟာ မိေခ်ာင္း နကၡတ္နဲ႔ ႀကံဳႀကိဳက္တာမို႔ အသံေကာင္းစြာ မျမည္ႏိုင္လို႔ ေဟာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ေခါင္းေလာင္းႀကီး သြန္းၿပီးေတာ့ တကယ္ အသံေကာင္းစြာ မျမည္လို႔ အဲဒီအမတ္ႀကီးအား ဇပေရာဟိဘြဲ႕ ခ်ီးျမႇင့္ေၾကာင္း သမိုင္းကို လူအမ်ား သိၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ လူမသိတာက အဲဒီအမတ္ႀကီးရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ေဟာခ်က္ပါပဲ။ မိေခ်ာင္းနကၡတ္နဲ႔ ယွဥ္တဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးမို႔ ကုန္းမွာ ႏွစ္၁၀၀ေက်ာ္ စံၿပီးရင္ ေရမွာ ႏွစ္ ၅၀၀ တိတိ စံပယ္ရမယ္လို႔ သူ အတိအက် ေဟာခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီေဟာခ်က္ကိုလည္း ပုရပိုက္နဲ႔ အတိအက် မွတ္တမ္းတင္ ထားခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီပုရပိုက္မွာပဲ တစ္ပါတည္း ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးမွာ ေရးထြင္းထားတဲ့ စာေတြ အေၾကာင္း ေရးသားထားတာရွိတယ္။
အထက္တစ္ေနရာမွာ တင္ျပခဲ့တဲ့ ဗင္းနစ္ၿမိဳ႕သား ကုန္သည္ Gaspero Balbiရဲ႕ မွတ္တမ္းမွာပဲ အဲဒီ စာေတြအေၾကာင္း ေရးထားတာရွိတယ္။
အထက္မွ ေအာက္အထိ စာအျပည့္ပါရွိၿပီး အေရးအသား လွပ၍ စိပ္လြန္းကာ စာတစ္လံုးႏွင့္တစ္လံုး ထိေနသည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုစာကို ဖတ္႐ႈႏုိင္သူ တစ္ဦးမွ မရွိႏုိင္ပါတဲ့။ ေလာကီပညာရွင္ေတြသာ ဖတ္႐ႈႏိုင္မယ့္ စာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီစာေတြမွာ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ေရနန္းေျပာင္းေရႊ႕ စံေတာ္မူမယ့္ အခ်က္ကို အတိအလင္း ႀကိဳတင္ေရးသားထားသလို ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ ရင္ျပင္ေတာ္ေပၚမွာရွိတဲ့ စဥ့္ကူးမင္း ေခါင္းေလာင္း၊ သာယာ၀တီမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေတြ ေရွ႕မွာ ျပဳလုပ္စီရင္ႏိုင္တဲ့ အစီအရင္ႀကီး တစ္ရပ္ကို ေရးသားထားတာ ရွိပါတယ္။
အဲဒီအစီအရင္အေၾကာင္း စာေရးသူတို႔ ဆရာအစဥ္အဆက္ မွတ္သားခဲ့ဖူးတာမို႔ မွတ္မိသေလာက္ ျပန္ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္။
ေခါင္းေလာင္းႀကီး သံုးခုေရွ႕မွာ တစ္ရက္တည္း ေန႔မြန္းမတည့္ခင္ ၿပီးေအာင္ လုပ္ရမွာပါ။
အရင္ဆံုး ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးေရွ႕မွ
ေခါင္းေလာင္း တစ္ခုေရွ႕မွာ အဲဒီေခါင္းေလာင္းေတာ္နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အင္းကို မီးထြန္း၊ ေနာက္သက္ဆိုင္ရာ မႏၲာန္ကို ပုတီးစိပ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒီအတိုင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး သံုးခုလံုးျပည့္ေအာင္ စီရင္ႏုိင္ရင္ ေလာကီလိုရာ ဆႏၵျပည့္၀ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။
ေနာင္အလ်ဥ္းသင့္ရင္ အဲဒီအစီအရင္ကို ေဖာ္ျပ ေပးသြားပါဦးမယ္။ ဒီစာကို ေရးတဲ့အခါ ဒႆေက်ာ္စြာ ေကာ္လံလို႔ ေဘးေခါင္းစဥ္တပ္တာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ဒႆေက်ာ္စြာရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အာေဘာ္သာ ျဖစ္ၿပီး ဒီစာေစာင္ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႕နဲ႔ မသက္ဆိုင္ပါ။ ဒီစာကိစၥ အလံုးစုံကို စာေရးသူ တာ၀န္ယူပါတယ္။
ဒႆေက်ာ္စြာ
credit to U Zaw U ZAw
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။