Stress (စိတ္၏ဖိစီးမႈ)

 

Doctor On Call

 

#Stress (စိတ္၏ဖိစီးမႈ)

အလွ်င္အျမန္တိုးတက္ေျပာင္းလဲေနေသာ ေခတ္ပတ္၀န္းက်င္နဲ႕အညီ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ရုန္းကန္စီးေမွ်ာၾကရင္းသိသိသာသာေသာ္လည္းေကာင္း မသိမသာျဖင့္လည္းေကာင္း စိတ္၏ ဖိစီးမႈမ်ားကို အနည္းႏွင့္အမ်ား ခံစားၾကရသည္။
စိတ္ဖိစီးမႈသည္ သင့္ပတ္၀န္းက်င္၏အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ခႏၶာကိုယ္မွ ျပန္လည္တံု႕ျပန္မႈ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ပတ္၀န္းက်င္၏အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံစားမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့့္ ျပန္လည္တုံ႕ျပန္ေလ့ရွိပါသည္။
Stress သည္ ဘ၀၏ ပံုမွန္အစိတ္အပိုင္းမ်ားထဲမွတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
Stress သည္ positive stress (Eustress) လည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ ဥပမာ ရာထူးအတိုးခံရသျဖင့္ မိမိတာ၀န္ယူရမည့္ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားအမွားအယြင္းကင္းေစရန္ စိတ္ဖိစီးျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။
အခက္အခဲ အတိုက္အခိုက္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို တစ္ခုျပီးတစ္ခုရင္ဆိုင္ေတြ႕ၿပီး အလုပ္ပင္ပန္းမႈမ်ား ျခင္း၊ စိတ္တင္းၾကပ္ျခင္းမ်ိဳးကို negative stress (Distress) ဟုေခၚပါသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ စိတ္ဖိစီးမႈ(stress) သည္သင္၏ က်န္းမာေရးကိုအနည္းႏွင့္အမ်ားထိခိုက္ ေစႏိုင္ပါသည္။
စိတ္ဖိစီးမႈ (Distress) သည္
- ေခါင္းကိုက္ျခင္း
- အစာမေၾကျခင္း
- ေသြးေပါင္ခ်ိန္တက္ျခင္း
- အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း
- ႏုံံးခ်ိျခင္းလကၡဏမ်ားကို ျဖစ္ေစတတ္ပါသည္။
ထိုအခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ စိတ္ဖိစီးမႈမွ သက္သာ ရာရေအာင္ ၾကိဳးစားျခင္းသည္ စိတ္ဖိစီးမႈမွ ျပန္လည္နာလန္ထျခင္းကို ပိုမိုေႏွးေကြးေစၿပီး ခႏၶာကိုယ္ကို ဆိုးက်ိဳးပိုမိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။
ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားရုန္းကန္မႈေတြထဲ စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ သက္သာရာရေစမဲဲ့ အကူအညီျဖစ္ေစ မည့္ နည္းလမ္းေလးေတြကို ေဖာ္ျပေပးပါမည္။

(၁) ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ျခင္း (Exercise)
ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ျခင္းသည္ လူေရာစိတ္ပါ က်န္းမာေစသည့္အျပင္စိတ္ဓါတ္ခြန္အားကို ျမွင့္တင္ေပးပါသည္။ မနက္ေစာေစာေနျခည္ႏုႏုမွာ လမ္းေလွ်က္ျခင္း၊ ေယာဂ ကစားျခင္း၊ ထိုက္က်ိကစားျခင္းစသည့္တို႔ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားကို ေပ်ာက္ကင္းေစပါလိမ့္မည္။
(၂) ခႏၶာကိုယ္ၾကြက္သားမ်ားကို ေျဖေလ်ာ့ေစျခင္း (Relax Muscles)
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားလာေသာအခါ သတိမထားမိပဲ ခႏၶာကိုယ္ၾကြက္သားမ်ား ေတာင့္တင္းေနပါလိမ့္မည္။
- အေၾကာေလ်ာ့ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ျခင္း
- ႏွိပ္ျခင္း (Body Massage)
- ေရေႏြးေႏြးျဖင့္ ေရခ်ိဳးျခင္း
- အိပ္ေရး၀ေအာင္ အိပ္ျခင္းတို႔ျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ၾကြက္သားမ်ားကို ေျဖေလ်ာ့သင့္ပါသည္။
(၃) Deep Breathing (အသက္ရႈေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ျခင္း)
ေအးေဆးေသာေနရာတြင္ သက္ေထာင့္သက္သာထိုင္၍ မ်က္လံုးမ်ားကို ညင္သာစြာ ပိတ္ထားပါ။ ေအးခ်မ္းေသာေနရာ ဥပမာကမ္းေျခ၊ လွပေသာ ပန္းခင္း၊ ျမက္ခင္းထဲတြင္ ေရာက္ေနသည္ ဟုခံစားၿပီး ေျဖးေျဖးမွန္မွန္ အသက္ရူပါ။ ၅မိနစ္မွ ၁၀မိနစ္ခန္႕ပံုမွန္လုပ္ပါ။ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ေျပေလ်ာ့ေစၿပီး စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားမွေလ်ာ့နည္းသက္သာေစႏိုင္ပါသည္။
(၄) Eat Well (ေကာင္းေကာင္းစားျခင္း)
စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္ေနေသာအခါ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္စားခ်င္ရာစားမည္။ သို႔မဟုတ္ မစားဘူး ဆိုတာမ်ိဳးျပဳမႈတတ္ၾကပါသည္။
ထိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ စိတ္ဖိစီးမႈမွ လွ်င္ျမန္စြာပေပ်ာက္ေစရန္ အေထာက္အကူျပဳေစမည့္ က်န္းမာေသာအစားအစာမ်ားကို ေရြးခ်ယ္စားေသာက္သင့္ပါသည္။
အသီးအႏွံမ်ား၊ အေစ့အဆန္မ်ားအသားငါးမ်ားကို စားသံုးေပးသင့္ၿပီး အဆီႏွင့္ဆီေၾကာ္မုန္႔မ်ား ကိုေရွာင္ရွားသင့္ပါသည္။ ဒိန္ခ်ဥ္ေသာက္ျခင္းသည္ စိတ္ဖိစီးမႈမွ နလန္ထျခင္းကို ျမန္ဆန္ေစပါသည္။
(၅) Slow Down
အလြန္ေျပးလႊားလႈပ္ရွားေနရေသာ ေခတ္ထဲတြင္ ေျပးလႊားလႈပ္ရွားေနရျခင္းက Distress မ်ားျဖစ္ေစပါသည္။ အရာရာကိုစိတ္ဖိစီးမႈမ်ားၿပီး အေလာတၾကီး လုပ္ျခင္းထက္ ေျဖးေျဖးမွန္မွန္ျဖင့္ စိတ္ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းလုပ္ျခင္းကအမွားနညး္ၿပီး Distress ကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါသည္။
(၆) Take a Break
လူေရာစိတ္ပါ ေခတၱခဏေလွ်ာ့ခ်ၿပီးအနားယူပါ။
- တရားထိုင္ျခင္း
- သီခ်င္းနားေထာင္ျခင္း
- သဘာ၀အလွအပ၊ ေတာေတာင္ေရေျမရူခင္းမ်ားကိုခံစားျခင္း
ျဖင့္အနားယူဖို႔အခ်ိန္ေပးသင့္ပါသည္။
(၇) Make Time For Hobbies
၁ေန႔လွ်င္ ၁၅မိနစ္မွ မိနစ္ ၂၀ခန္႔ ၀ါသနာပါေသာ အလုပ္တစ္ခုခုလုပ္သင့္သည္။
ဥပမာ - စာဖတ္ျခင္း
- ပန္းခ်ီဆြဲျခင္း
- ေရကူးျခင္း
- ရုပ္ရွင္ၾကည့္ျခင္း စေသာ၀ါသနာပါေသာ အလုပ္တစ္ခုခုကိုျပဳလုပ္ျခင္းက
စိတ္ဖိစီးမႈကိုေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္ပါသည္။
(၈) Go Easy on yourself
ဘယ္သူမွၿပီးျပည့္စံုေသာသူ၊ အမွားကင္းေသာသူမရွိႏိုင္ဘူးဆိုတာ လက္ခံရပါမည္။ ထို႕ေၾကာင့္ မိမိကိုယ္ကိုအျပစ္တင္ျခင္းကို ရပ္တန္ၿပီး အရာရာကို အေကာင္းဘက္က ေတြးျမင္ႏိုင္ေအာင္ၾကိဳးစား ရပါမည္။
(၉) Tell of Friend
မိမိကို နားလည္ေပးႏိုင္သူတစ္ေယာက္ေယာက္ႏွင့္ စကားေျပာပါ။
(၁၀) Smile
တက္ႏိုင္သေလာက္ျပံဳးပါ။
ၿပံဳးရီျခင္းက မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ားကို ေျဖေလ်ာ့ေစၿပီး၊ ႏွလံုးခုန္ျခင္းကိုလည္း ပံုမွန္ျဖစ္ေစပါသည္။
စိတ္ဖိစီးမႈလံုး၀မရွိေသာသူမရွိပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္ေသာအခါ ေနတတ္ဖို႕သာ အေရးၾကီးပါသည္။

Your Family Doctor
#Doctor_On_Call
#Call 1877/012399877