ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ ဟူသည္

 

စြယ္စံု - ေမာင္ဘဂ်မ္း

 

ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ ဟူသည္
✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔❦ ❦ ❦
ကိႏၷရာသည္ အထီးျဖစ္၍ ကိႏၷရီသည္ အမျဖစ္သည္။
ကိႏၷရာသည္ လူတစ္ပိုင္း ငွက္တစ္ပိုင္း
သတၱဝါတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္ဟု က်မ္းဂန္တို ့၌ ဆို၏။
စႏၵကိႏၷရီဇာတ္ တကၠာရိယဇာတ္ စေသာ ဇာတ္ေတာ္မ်ားအရ ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ
မ်ားသည္ ဟိမ၀ႏၲာေတာေတာင္ႀကီးမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္ဟု သိရေလသည္။

ကိႏၷရာမ်ား၏ အသြင္အျပင္မွာ ေခါင္း ကိုယ္ လက္တို႔သည္ လူကဲ့သို႔ ခက္မငါးျဖာရွိသည္။ မ်က္ႏွာပံုဟန္၊ ေျခလက္သြင္ျပင္တို႔သည္ လူႏွင့္မတူ။
ကိႏၷရာ၏ ခံတြင္းမွ လည္ပင္းအထိ ျမင္းႏွင့္ တူ၍ လည္ပင္းမွ ေအာက္ေျခဖ်ားအထိ ႏႈတ္သီး၊
လက္ေျခတို႔သည္ငွက္ႏွင့္တူျပီးေရႊေရာင္အဆင္း ရွိၾကသည္ဟု ဖြင့္ဆိုၾကေလသည္။
မန္လည္ဆရာေတာ္၏ မဃေဒ၀လကၤာသစ္ တြင္
`ေဟမာလယ၊ ေတာၿမိဳင္ ၀က၊ ေဒ၀ စႏၵ၊ သကုဏႏွင့္၊ ဒုမ ေကာႏၲ၊ ထိုၿပီ အပ၊ ကဏၰ ပါ၀ု၊ အစ ျပဳသား၊ လူ႔ကိုယ္ လူ႔လက္၊ လူ႔မ်က္ခြက္ႏွင့္၊ တခ်က္ ႐ုပ္ေဆာင္း၊ ျမင္းေခါင္ းတူလွည့္၊ ငွက္၏ ကိုယ္မွာ၊ လူမ်က္ႏွာက၊ လူ၀ါ လူသြင္၊ ဆံပင္ ေနာက္လန္၊ ယမံ ငယ္ေသြး၊ ငွက္ေမြး ေတာင္ေပါက္၊ ရြယ္မေဖာက္ဘဲ´ စပ္ဆိုထားေလသည္။

ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ ဟူေသာ အမည္
***
သကၠတဘာသာအရ
ကိန္ ့ဆိုသည္မွာ "ဘယ္လို "ဟု အဓိပၸါယ္ရေလသည္။
နရာ(နာရာ)မွာ အမ်ိဳးသား ျဖစ္ျပီး နရီ မွာ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ေလသည္။
ကိႏၷရာ ( ကိန္ ့+ နရာ ) ။ဘာေကာင္ၾကီးလဲ။
ကိႏၷရီ ( ကိန္ ့+ နရီ ) ဘာမၾကီးလဲ။
ထိုသို ့တအံ့တၾသ ေမးေသာေမးခြန္းမွကိႏၷရီ ကိႏၷရာ
ဟူေသာ အမည္မ်ား ျဖစ္တည္လာသည္။

ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ ႏွင့္ လူ႕စကား
***
ကိႏၷရီ ကိႏၷရာတို႔သည္ လူ႕စကားကို မေျပာဆိုၾကေၾကာင္း ေျပာစမွတ္ျပဳၾကေလသည္။။
(၁) လိမ္ညာ မုသားစကား မေၿပာလိုပါ၊
(၂) သူတပါးကိုလည္း မဟုတ္မမွန္ မုသားမ်ားႏွင့္ မစြပ္စြဲလိုပါ၊ဟူေသာ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ကိႏၷရီ
ကိႏၷရာမ်ားသည္ လူ႕စကားကို ေျပာတတ္ၾကေသာ္လည္း မေျပာဆိုၾကေခ်။

က်မ္းဂန္လာ ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ
***
သာရတၳသဂၤဟက်မ္း အဖြင့္၌ကိႏၷရီမႏွင့္ ပါဋလိပုတ္ျပည္သားလူသားမုဆိုးတစ္ဦး အေၾကာင္းပါကာ တိႆ ႏွင့္ သုမိတၱ မည္ေသာ သားႏွစ္ဦးကို ဖြားျမင္ခဲ့သည္။
ထိုသားႏွစ္ဦးသည္ ၀႐ုဏရဟႏၲာ ထံတြင္ တပည့္ခံ၍ ရဟန္းျပဳသည္။ တိႆရဟႏၲာ ႏွင့္ သုမိတၲာရဟႏၲာ ျဖစ္လာသည္ဟု ေဖာ္ျပထားေလသည္။

တိႆရဟႏၲာ ( ေကာႏၲပုတၱတိႆေထရ္ )သည္ အေသာကမင္းႀကီး လက္ထက္တြင္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူသည္။ ပရိနိဗၺာန္စံသည့္အခါ ေလာင္တိုက္ တလား အေဆာက္အဦမ်ားမွာ လက္၀ဲလကၤ်ာ ကိႏၷရီမ႐ုပ္မ်ား ဆင္ယင္ထားၾကသည္ဟု ဆိုၾက၏။
ထို႔ေၾကာင့္ ေနာင္းလူတို႕သည္ဘုန္းႀကီးပ်ံမ်ားက်င္းပရာဝယ္
ေလာင္တိုက္ တလား တို႔တြင္
ဝဲယာ ေလးေထာင့္၌ ေကာႏၲကိႏၷရီ႐ုပ္မ်ားကို ထုလုပ္ခ့ဲၾကေလသည္။

ျမန္မာရာဇဝင္တြင္ငါးထပ္ႀကီးဒါယကာမင္း လက္ထက္ အေနာက္သလႅာ၀တီျမစ္မွာ ကိႏၷရာတစ္ေကာင္ ေမ်ာလာ၍ ဆယ္ယူရဘူးေၾကာင္း
ဟံသာဝတီေရာက္ မင္းတရားစာတမ္း၌ ပါရွိေလသည္။

*ကိႏၷရာမ်ားသည္ ႏူးညံ့သည့္ အမူအရာရွိျခင္း၊
*ပန္း၀တ္ဆံတို ့ကိုသာ စားသံုးျခင္း၊
*ငါးပါးေသာ အဆင္းအဂၤါႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း၊
*ဘုရားပြင့္ေတာ္မူသည့္ေန႔တြင္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ကခုန္ျမဴးတူးျခင္း စေသာ မဂၤလာမ်ားေၾကာင့္
ျမန္မာမင္းမ်ား၏ ရာဇပလႅင္ ဥကင္
လက္၀ဲ၊ လက်္ာတို ့၌ ကိႏၷရာကေနသည့္အသြင္ ထုလုပ္ၾကသည္။ျမန္မာေဗဒင္က်မ္းႏွင့္ နကၡတ္က်မ္းမ်ား၌ ၁၂-ရာသီအိမ္တြင္ ေမထုန္ရာသီအိမ္၌ ကိႏၷရာ ဖိုမအ႐ုပ္ႏွင့္ အမွတ္အသားျပဳေရးသားၾကေလသည္။

ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ ႏွင့္ ရိုးရာ
***
ကိႏၷရာမ်ားသည္ အတီးအမႈတ္၊ အကအခုန္ တတ္ကြ်မ္းျပီး သီခ်င္းမ်ားက်ဴးရင့္ေနတတ္ၾကသည္ဟု
ရိုးရာပံုျပင္မ်ား၌ လာရွိေလသည္။
ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ကယားတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္မ်ား၌ ကိႏၷရာ အကကို ထည့္သြင္း ကျပေလ့ရွိၾကသည္။

ကိႏၷရီ ကိႏၷရာတို ့သည္
ျမန္မာႏိုင္ငံ ကယားျပည္ ေငြေတာင္ေပၚတြင္လည္း ေရွးကေနထိုင္ၾကသည္ဟု ကယားလူမ်ိဳးမ်ားက ယူဆၾကသည္။ ထို ့ျပင္ကယားလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ကိႏၷရာ ကိႏၷရီမ်ားမွ ဆင္းသက္ေပါက္ဖြား လာသည္ဟုလည္း ဂုဏ္ယူယံုၾကည္ၾကေလသည္။
၎တို႔၏ အလံ၌ အလယ္ဗဟိုတြင္ ကိႏၷရာ႐ုပ္ကို ဂုဏ္ျပဳသည့္သေဘာ ထည့္သြင္းထားၾကေလသည္။

ကိႏၷရီ ကိႏၷရာ ခ်စ္ပံုျပင္
***
ကိႏၷရီ ကိႏၷရာမ်ားသည္ ေရကိုေၾကာက္တတ္သည္။ ေခ်ာင္းေျမာင္းမ်ားေတြ ေရျပည့္လွ်ံလ်င္ မကူး၀ံ့ၾက။ ေရက်သည္အထိ ေစာင့္ဆိုင္းတတ္ၾကသည္ဟု ဆိုရိုးထားၾကေလသည္။
ေရွးယခင္ကကိႏၷရီ ကိႏၷရာ ေမာင္ႏံွတုိ႔သည္ တစ္ေယာက္နွင္႔တစ္ေယာက္ အလြင္ခ်စ္ခင္ၾကၿပီး ကြဲကြာေနေသာအခါ ငုိယုိရျခင္းေၾကာင့္ သံလြင္ျမစ္ ျဖစ္လာသည္ဟု ပင္ဆုိသည္။တစ္ညတာ ေ၀းရရင္ၿဖင္႔ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀၀ ေ၀းရသလိုပင္ - စသည္ၿဖင္႔ ဂီတ ၀ါသနာရွင္မ်ား စပ္ဆိုၾကေလသည္။

ကိႏၷရာ အမ်ိဳးအစားမ်ား
***
၁။ ေဒ၀ ကိႏၷရာ
၂။ စႏၵ ကိႏၷရာ
၃။ ဒုမ ကိႏၷရာ
၄။ ဒ႑မာန ကိႏၷရာ
၅။ ေကာႏၲ ကိႏၷရာ
၆။ သကုဏ ကိႏၷရာ
၇။ ကဏၰပါ၀ုရဏ ကိႏၷရာ စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရွိၾကေလသည္။

#ေဆာင္းရင္ခြင္။
က်မ္းကိုး။ ျမန္မာ့ စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ ၁။အပိုင္း ခ။
ျမန္မာ့ဓေလ့ ျမန္မာ့ရွဴ ့ခင္း။
http://www.dhammayaungchi.com/
photo by google

Credit-အ႐ွင္ ကုေဝရ