ဇီကာ ဗုိင္းရပ္စ္ သိေကာင္းစရာႏွင့္ ေရာဂါကာကြယ္ေရးႏွိဳးေဆာ္ခ်က္
ျဖစ္ေပၚလာပံု
ဇီကာဗုိင္းရပ္စ္ ေရာဂါဆိုသည္မွာ ေရာဂါပိုးသယ္ေဆာင္ထားသည့္ ေအးဒိစ္ျခင္က်ားကိုက္ခံရျခင္းမွ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျဖစ္ပြားတတ္ေသာေရာဂါ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ေရာဂါပိုးကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ကတည္းက ယူဂႏၶာႏုိင္ငံရွိ ေမ်ာက္မ်ားတြင္ စတင္ေတြ႕ရွိျပီး ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ယူဂႏၶာႏုိင္ငံႏွင့္ တန္ဇန္းနီးယားႏုိင္ငံတုိ႕၌ လူသို႕ကူးစက္မွဳ ရွိခဲ့ပါသည္။
ျဖစ္ေပၚလာပံု
ဇီကာဗုိင္းရပ္စ္ ေရာဂါဆိုသည္မွာ ေရာဂါပိုးသယ္ေဆာင္ထားသည့္ ေအးဒိစ္ျခင္က်ားကိုက္ခံရျခင္းမွ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျဖစ္ပြားတတ္ေသာေရာဂါ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ေရာဂါပိုးကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ကတည္းက ယူဂႏၶာႏုိင္ငံရွိ ေမ်ာက္မ်ားတြင္ စတင္ေတြ႕ရွိျပီး ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ယူဂႏၶာႏုိင္ငံႏွင့္ တန္ဇန္းနီးယားႏုိင္ငံတုိ႕၌ လူသို႕ကူးစက္မွဳ ရွိခဲ့ပါသည္။
ေရာဂါျပန္႕ပြားပံု
ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ပိုးသယ္ေဆာင္လာေသာ ေအးဒိစ္ျခင္က်ားသည္ ေရၾကည္ေရသန္႕တြင္ ေပါက္ပြားသည္။ ေရေလွာင္ထားေသာ အိုး၊ ခြက္၊ တုိင္ကီ၊ ပန္းအိုး၊ ေရတင္ က်န္လ်က္ရွိေသာ စြန္႕႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည့္ ကားတာယာ၊ ပလတ္စတစ္ခြက္ စသည့္တုိ႕တြင္ ေတြ႕ရသည္။ ေန႕အခ်ိန္တြင္ လူကို ကိုက္ျခင္း မွတဆင့္ ေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားေစပါသည္။ ျခင္ကုိက္ခံရျပီး ၂ ရက္မွ ၇ ရက္အတြင္း ေရာဂါလကၡဏာမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါသည္။ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ ငါးဦးတြင္ တစ္ဦး၌ ေရာဂါလကၡဏာ ေပၚေပါက္ေၾကာင္း သိရွိႏုိင္သည္။
ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား
အဓိက လကၡဏာမ်ားမွာ ဖ်ားျခင္း၊ အေရျပားေပၚတြင္ အနီစက္မ်ားထြက္ျခင္း၊ မ်က္စိနာျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ၾကြက္သား/ အဆစ္မ်ား နာက်င္ျခငး္တုိ႕ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါပိုးကူးစက္ျဖစ္ပြားျခင္း၏ ေနာက္ဆဲြတဲြအျဖစ္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ားတြင္ ဦးေႏွာက္ေသးငယ္ေသာ ကေလးငယ္မ်ား ေမြးဖြားျခင္းအေပၚ ဆက္စပ္မွဳ ရွိ မရွိ သက္ေသျပႏုိင္ရန္ ပညာရွင္မ်ားအေနျဖင့္ ၾကိဳးစားလ်က္ရွိပါသည္။
ေရွာင္ရန္
ဇီကာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ေဆးမရွိေသးပါ။ ေရာဂါသက္သာရန္အတြက္သာ ကုသေပးႏုိင္ပါသည္။ အနားယူျခင္း၊ ေရလံုေလာက္စြာ ေသာက္သံုးျခင္း၊ ေဆးျမီတုိမ်ားႏွင့္ အျခားအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားကို မေသာက္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။
လုိက္နာရန္
ပါရာစီတေမာ့ေဆးကိုသာ အညႊန္းအတိုင္းေသာက္သံုးရန္ႏွင့္ ဇီကာ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေတြ႕ရွိပါက နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရးဌာန/ ေဆးရံု/ ေဆးခန္းမ်ားသို႕ သြားေရာက္ျပသ စစ္ေဆးကုသမွဳခံယူရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ၾကိဳတင္ကာကြယ္ရန္
ေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားမွဳ မရွိေစရန္ အေကာင္းဆံုးကာကြယ္နည္းမွာ ျခင္က်ားပိုးေလာက္လမ္းႏွိမ္ႏွင္းေရးႏွင့္ ျခင္ကိုက္ခံရျခငး္မရွိေအာင္ ေနထုိင္ေရးျဖစ္ပါသည္။ ျခင္က်ားေလာက္လမ္းမ်ား ေပါက္ပြား မရွိေစေရးအတြက္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။
ဖံုး- ေရေလွာင္ထားေသာ အိုးခြက္မ်ားကို ျခင္မ်ား ၀င္ေရာက္ မဥႏုိင္ေအာင္ လံုျခံဳစြာ ဖံုးအုပ္ထားရန္
သြန္- အိုးခြက္ နံရံတြင္ ကပ္ေနေသာ ျခင္ဥမ်ားေသေစရန္ အိုးခြက္မ်ား၏ အတြင္းပိုင္းကို တုိက္ခၽြတ္ေဆးေၾကာရန္၊ ျခင္က်ားေလာက္လမ္းေတြ႕ရွိေသာ ေရမ်ားကို သြန္ပစ္ရန္ (သို႕) အျခားအုိးထဲသို႕ ေရစစ္ျဖင့္ ေျပာင္းထည့္ရန္
လဲ- ပန္းအိုး မ်ား၏ အတြင္းပိုင္းကို တုိက္ခၽြတ္ေဆးေၾကာကာ ေရမ်ားကို တစ္ပတ္ႏွစ္ၾကိမ္လဲလွယ္ရန္
စစ္- ျခင္က်ားေလာက္လမ္းမ်ား မပါေစရန္ ေရျဖည့္ေသာအခါ ေရစစ္ျဖင့္ စစ္ထည့္ရန္
ထုိ႕ျပင္ ျခင္ကိုက္ မခံရေစရန္ ျခင္ေဆးလိမ္းျခင္း၊ အက်ၤ ီလက္ရွည္ႏွင့္ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ား ၀တ္ဆင္ျခငး္၊ ေနအိမ္ျခင္လံုဇကာမ်ား တပ္ဆင္ျခင္း လုိအပ္ပါသည္။
နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ ျခင္က်ားေလာက္လမ္းမ်ား မရွိေစေရးအတြက္ ဖံုး၊ သြန္၊ လဲ၊ စစ္ နည္းလမ္းျဖင့္ ပိုးေလာက္လမ္းႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ငန္းမွာ လူတုိင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျဖင့္ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါအပါအ၀င္ ေသြးလြန္တုတ္ေကြးေရာဂါ ကူးစက္ျဖစ္ပြားမွဳမရွိေအာင္ ကာကြယ္ႏွိမ္ႏွင္းႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာန
ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ပိုးသယ္ေဆာင္လာေသာ ေအးဒိစ္ျခင္က်ားသည္ ေရၾကည္ေရသန္႕တြင္ ေပါက္ပြားသည္။ ေရေလွာင္ထားေသာ အိုး၊ ခြက္၊ တုိင္ကီ၊ ပန္းအိုး၊ ေရတင္ က်န္လ်က္ရွိေသာ စြန္႕႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည့္ ကားတာယာ၊ ပလတ္စတစ္ခြက္ စသည့္တုိ႕တြင္ ေတြ႕ရသည္။ ေန႕အခ်ိန္တြင္ လူကို ကိုက္ျခင္း မွတဆင့္ ေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားေစပါသည္။ ျခင္ကုိက္ခံရျပီး ၂ ရက္မွ ၇ ရက္အတြင္း ေရာဂါလကၡဏာမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါသည္။ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ ငါးဦးတြင္ တစ္ဦး၌ ေရာဂါလကၡဏာ ေပၚေပါက္ေၾကာင္း သိရွိႏုိင္သည္။
ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား
အဓိက လကၡဏာမ်ားမွာ ဖ်ားျခင္း၊ အေရျပားေပၚတြင္ အနီစက္မ်ားထြက္ျခင္း၊ မ်က္စိနာျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ၾကြက္သား/ အဆစ္မ်ား နာက်င္ျခငး္တုိ႕ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါပိုးကူးစက္ျဖစ္ပြားျခင္း၏ ေနာက္ဆဲြတဲြအျဖစ္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ားတြင္ ဦးေႏွာက္ေသးငယ္ေသာ ကေလးငယ္မ်ား ေမြးဖြားျခင္းအေပၚ ဆက္စပ္မွဳ ရွိ မရွိ သက္ေသျပႏုိင္ရန္ ပညာရွင္မ်ားအေနျဖင့္ ၾကိဳးစားလ်က္ရွိပါသည္။
ေရွာင္ရန္
ဇီကာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ေဆးမရွိေသးပါ။ ေရာဂါသက္သာရန္အတြက္သာ ကုသေပးႏုိင္ပါသည္။ အနားယူျခင္း၊ ေရလံုေလာက္စြာ ေသာက္သံုးျခင္း၊ ေဆးျမီတုိမ်ားႏွင့္ အျခားအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားကို မေသာက္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။
လုိက္နာရန္
ပါရာစီတေမာ့ေဆးကိုသာ အညႊန္းအတိုင္းေသာက္သံုးရန္ႏွင့္ ဇီကာ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေတြ႕ရွိပါက နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရးဌာန/ ေဆးရံု/ ေဆးခန္းမ်ားသို႕ သြားေရာက္ျပသ စစ္ေဆးကုသမွဳခံယူရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ၾကိဳတင္ကာကြယ္ရန္
ေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားမွဳ မရွိေစရန္ အေကာင္းဆံုးကာကြယ္နည္းမွာ ျခင္က်ားပိုးေလာက္လမ္းႏွိမ္ႏွင္းေရးႏွင့္ ျခင္ကိုက္ခံရျခငး္မရွိေအာင္ ေနထုိင္ေရးျဖစ္ပါသည္။ ျခင္က်ားေလာက္လမ္းမ်ား ေပါက္ပြား မရွိေစေရးအတြက္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။
ဖံုး- ေရေလွာင္ထားေသာ အိုးခြက္မ်ားကို ျခင္မ်ား ၀င္ေရာက္ မဥႏုိင္ေအာင္ လံုျခံဳစြာ ဖံုးအုပ္ထားရန္
သြန္- အိုးခြက္ နံရံတြင္ ကပ္ေနေသာ ျခင္ဥမ်ားေသေစရန္ အိုးခြက္မ်ား၏ အတြင္းပိုင္းကို တုိက္ခၽြတ္ေဆးေၾကာရန္၊ ျခင္က်ားေလာက္လမ္းေတြ႕ရွိေသာ ေရမ်ားကို သြန္ပစ္ရန္ (သို႕) အျခားအုိးထဲသို႕ ေရစစ္ျဖင့္ ေျပာင္းထည့္ရန္
လဲ- ပန္းအိုး မ်ား၏ အတြင္းပိုင္းကို တုိက္ခၽြတ္ေဆးေၾကာကာ ေရမ်ားကို တစ္ပတ္ႏွစ္ၾကိမ္လဲလွယ္ရန္
စစ္- ျခင္က်ားေလာက္လမ္းမ်ား မပါေစရန္ ေရျဖည့္ေသာအခါ ေရစစ္ျဖင့္ စစ္ထည့္ရန္
ထုိ႕ျပင္ ျခင္ကိုက္ မခံရေစရန္ ျခင္ေဆးလိမ္းျခင္း၊ အက်ၤ ီလက္ရွည္ႏွင့္ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ား ၀တ္ဆင္ျခငး္၊ ေနအိမ္ျခင္လံုဇကာမ်ား တပ္ဆင္ျခင္း လုိအပ္ပါသည္။
နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ ျခင္က်ားေလာက္လမ္းမ်ား မရွိေစေရးအတြက္ ဖံုး၊ သြန္၊ လဲ၊ စစ္ နည္းလမ္းျဖင့္ ပိုးေလာက္လမ္းႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ငန္းမွာ လူတုိင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျဖင့္ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါအပါအ၀င္ ေသြးလြန္တုတ္ေကြးေရာဂါ ကူးစက္ျဖစ္ပြားမွဳမရွိေအာင္ ကာကြယ္ႏွိမ္ႏွင္းႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာန
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။