က်ိဳင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

 Lwin Pyin added 2 new photos.

က်ိဳင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
-----------
လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌေတြေရွ႕မွာ ဟာႏုမန္ေမ်ာက္ကိုင္သလို ေရႊေရာင္ တုတ္ေခ်ာင္းႀကီးတစ္ေခ်ာင္းကိုကိုင္သြားတာ ဘာႀကီးလဲဆိုၿပီး အေတာ္မ်ားမ်ားက ေမးျမန္းၾကေလ့ရွိပါတယ္။ အဲ့ဟာႀကီးကို က်ဳိင္းလို႔ေခၚပါတယ္။ က်ဳိင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရွာေဖြေတြ႔ရွိရသမွ်ကို စာဖတ္သူမ်ားဗဟုသုတရေစရန္အတြက္ ရွာေဖြတင္ေပးလိုက္ပါတယ္။
--------------------------------------------------

က်ိဳင္းကို အဂၤလိပ္လို (Mace) လို႔သုံးႏႈန္းတယ္၊ ၿမန္မာလိုအဓိပၸါယ္ကေတာ႔ အခြင္႔အာဏာကို ကိုယ္စားၿပဳၿခင္းလို႔ ဆုိပါတယ္၊ ၿမန္မာ စြယ္စုံက်မ္း အတြဲ ၂ မွာကေတာ႔ က်ိဳင္းဆုိတာ ၿမင္႔ၿမတ္ ေသာအခြင္႔ အာဏာကို ညြန္းဆုိသည္႔ အေဆာင္အေယာင္လုိ႔ ဆုိပါတယ္၊ က်ိဳင္းမွာ ျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္ ဘုရင္ မိဖုရားနွင့္ မင္းညီမင္းသားတို့၏ အေဆာင္ အေယာင္ တစ္ပါးျဖစ္၏။ ဘုရင္က ၿခီးေၿမာက္္ သူေကာင္းျပဳခံရသူမ်ားလည္း ဘုရင့္အမိန့္ အရ က်ိဳင္းကို ကိုင္ေဆာင္သံုးစြဲခြင့္ ရ၏။ က်ိဳင္းကို ဘုရင္၊ မိဖုရား၊ မင္းညီမင္းသား စသည္တို့ မင္းပြဲသဘင္ စေသာ အခမ္းအနားမ်ားသို့ တက္ေရာက္ေသာအခါ ဆိုင္ရာက်ိဳင္းကိုင္ အမႈထမ္း မ်ားက ကိုင္ေဆာင္၍ လိုက္ပါရ၏။ က်ိဳင္းမွာ အရိုးရွည္တပ္ထားေသာ ခေမာက္သ႑န္အရာ ျဖစ္၏။
အထြတ္ကို ေရႊခ်ထားျခင္း တစ္မ်ိုး၊ အထြတ္ေရႊနွင့္ အအံု၊ အရြက္၊ အရိုးတို့ အနီသုတ္ျခင္းတစ္မ်ိုး။ က်ိဳင္းျဖူတြင္ အထြတ္အနီသုတ္ျခင္း တစ္မ်ိုးအားျဖင့္ ၃ မ်ိုးရွိ၏။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ က်ိဴင္းကို လက္ကိုင္အရိုး တြင္ မွန္စီ၍လည္း အသံုးျပဳေၾကာင္းကို၊ ျမန္မာမင္းအုပ္ခ်ုပ္ပံု စာတမ္းတြင္ပါေသာ 'ေဝါရွည္နွင့္ ေဝါေတာ္ေရွ႕က်ိဳင္း ၄ ခ်က္ စီ၊ လက္ကိုင္ မွန္စီက်ိုင္းေတာ္နွစ္'ဟူေသာ စကားအရ သိရၿပီး။
တစ္ခါတစ္ရံ က်ိဳင္းကိုေရွ့ မွကိုင္ေဆာင္ရံုမက ေဆာင္းမိုးျခင္းလည္း ၿပဳေၾကာင္းကို ၿပာဋိဟာခန္းပ်ိဳ႕လာ 'ယာဉ္ညင္စီးစီး၊ က်ဳိင္း ထီးေဆာင္းေဆာင္း'ဟူေသာ စကားအရ၄င္း၊ လႊတ္ေတာ္ သတ္ပံုလာ 'ေဆာင္းသည့္က်ိဳင္း' ဟူေသာ စကားအရ၄င္း သိရ ေလသည္။ က်ိဳင္းကို အေဆာင္အေယာင္အျဖစ္ အသံုးျပဳရာ၌၊ မင္းနွင့္ မိဖုရားကား ၈-လက္၊ အိမ္ေရွ့မင္း၊ မင္းညီ မင္းသားတို့ကား ၄- လက္၊ တစ္ခါတစ္ရံ ၆-လက္ေဆာင္၏။ က်ိုင္းကို မဂၤလာ အခမ္းအနား မ်ားတြင္သာမက အသုဘအခမ္းအနားမ်ားတြင္ လည္း အဆင့္အတန္းအလိုက္၊ ဆိုင္ရာအမႈ ထမ္းမ်ားက ကိုင္ေဆာင္၍ လိုက္ပါရသည္။
က်ိုင္းကို ျမင့္ျမတ္သူတို့၏ အေဆာင္အေယာင္ျဖစ္သျဖင့္ သာမာန္လူတို့နွင့္ မထိုက္တန္ရကား၊ 'က်ိဳင္းနွင့္ သေပါက္၊ မေထာက္မတန္'ဟူ၍၄င္း၊ 'သိုင္းနွင့္ က်ိဳင္းနွင့္ ဂုဏ္ၾကီးျမင့္ သည္' ဟူ၍၄င္း စာေပတြင္ စပ္ဆိုျကသည္။ ယခုအခါ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံ ျပည္သူ့လွြတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ဌနွင့္ လူမ်ိုးစုလွြတ္ေတာ္ နာယကတို့တြင္ ေငြျဖင့္ျပုလုပ္ ထားေသာ က်ိုင္းကို အေဆာင္အေယာင္အျဖစ္ ထားရွိသည္။ ထိုက်ိဳင္းမွာ အရွည္ ၄ ေပနွင့္ ၈ လက္မခြဲရွိ၍ ေငြသား က်ပ္ခ်ိန္ ၆ဝဝ ရွိ၏။ အဆိုပါက်ိဳင္းသည္ ဥကၠ႒နွင့္ နာယက တို့၏ ၿမင့္ျမတ္ေသာ အခြင့္ အာဏာကိုၿပ၏။
ၿမန္မာမင္းမ်ား လက္ထက္္က်ိဳင္းႏွင္႔ ယခုလြႊတ္ေတာ္ တြင္ ေတြ႕ၿမင္ရေသာ က်ိဳင္းတုိ႕မွာ အထြတ္အျမတ္ျဖစ္ေသာ သေဘာ ခ်င္းသာ တူ၍ ပံုသ႑ာန္ခ်င္းကား မတူေခ်။ (ေရွးၿမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္ က်ိဳင္းသည္ ခေမာက္ကဲ႔သို႕ သ႑ာန္ ရွိၿပီး ေရႊထီး ကဲ႔သို႕ ေအာက္ေၿခခုံတြင္ ေထာင္ထားရသည္) အဂၤလန္ႏုိင္ငံ၏ လႊတ္ေတာ္တြင္ အသုံးၿပဳေသာ က်ိဳင္းမွာ ၿဗိတိသွ် ဘုရင္မၾကီးကို ကိုယ္စားၿပဳ သည္႔ အေနၿဖင္႔ ထားေသာက်ိဳင္းၿဖစ္သည္၊ ၿမန္မာလႊတ္ေတာ္တြင္ ထားေသာ က်ိဳင္းသည္ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒၏ အခြင္႔အာဏာကို ၿပသည္႔ က်ိဳင္းၿဖစ္သည္၊ဥကၠ႒ဌနွင့္ နာယကသည္ လႊတ္ေတာ္အစည္း အေဝးခန္းမသို့ ၾကြေရာက္ေသာအခါ ဆိုင္ရာက်ိုင္းကိုင္အရာရွိက ဥကၠ႒ၾကီး ၏ ေရွ့ ၈ ေပခန့္အကြာမွ က်ိုင္းကို ကိုင္လ်က္ သြားရ၏။
သတ္မွတ္ထားေသာ ေနရာတြင္ ဥကၠ႒ၾကီး ထိုင္ျပီးေသာအခါ ဥကၠ႒ၾကီးေရွ့ရွိ က်ိဳင္းထားရာ သီးသန္႔ေနရာတြင္ က်ိဳင္းကို အလ်ားလိုက္ တင္ထားရသည္။ အစည္းအေဝးျပီး၍ ဥကၠ ႒ၾကီး ၿပန္လည္ထြက္ခြာမည့္အခါ က်ိဳင္းကိုင္အရာရွိသည္ က်ိဳင္းကို ယူေဆာင္၍ ေရွ့မွ သြားနွင့္ရသည္။ က်ိဳင္းမွာ လႊတ္ေတာ္တြင္ အေရးပါလွ၏။
လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ က်ိဳင္းရွိေနလွ်င္ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးရွိေနသည္။ ဥကၠ႒ၾကီး၏ ေရွ့၌ရွိေသာ ကိ်ဳင္းကို ယူေဆာင္သြားလွ်င္ပင္ အစည္း အေဝး ျပီးဆံုးျပီဟူေသာ အထိမ္း အမွတ္ျဖစ္ေတာ့သည္။ က်ိုင္းကိုင္အရာရွိကို အစဉ္အလာ အားျဖင့္ ရဲဝန္ထက္ (ရဲခ်ဳပ္သုိ႔မဟုတ္ ရဲ၀န္ၾကီး) အဆင့္အတန္းနိမ့္သူကို ခန့္ထားရိုး မရွိေခ်။ နိုင္ငံေတာ္တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္နွင့္ တရားလႊတ္ေတာ္ တရားဝန္ျကီးမ်ားလည္း က်ိဳင္းအေဆာင္ အေယာင္မ်ား ရရွိၾက၍ တရားခြင္သို့ ဝင္သည့္အခါက်ိဳင္းနွင့္ ဝင္ၾကသည္။ တရားဝန္ ၾကီးမ်ား၏ က်ိဳင္းမွာ တရားဝန္ၾကီး၏ အခြင့္အာဏာကို ၿပသည့္အျပင္ 'ဥပေဒနွင့္ တရားမွ်တမႈ'၏ အထိမ္းအမွတ္ လည္း ျဖစ္သည္။ တရားလွြတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တြင္ သံုးေသာက်ိဳင္းသည္ ၆ ေပခန့္ ရွည္၍ သစ္သားျဖင့္ ျပုလုပ္ ထား၏။
က်ိဳင္း၏ ထိပ္မွာ လံုးဝန္း ၍ ေရႊခ်ထားသည္။ တရားဝန္ၾကီး တရားခြင္သို့ ၾကြလာသည့္ အခါ က်ိဳင္းကိုင္လုလင္က တရားဝန္ၾကီး၏ ေရွ့ ၉ ေပခန့္ အကြာမွ က်ိဳင္းကို ထမ္း၍ သြားရသည္။ တရားဝန္ၾကီးက ေနရာတြင္ ထိုက္လိုက္သည္နွင့္ တျပိဳင္နက္၊ က်ိဳင္းကိုင္ လုလင္က ၾကမ္းျပင္ ကိုက်ိဳင္းျဖင့္ေဆာင့္၍ အခ်က္ေပးလိုက္ သည္။ ယင္းသို႔ၿ႔ပဳ လုပ္ျခင္းမွာ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ တရားရံုး ထိုင္ျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေက်ညာျခင္းပင္ ျဖစ္၏။
တရားဝန္ျကီး ၿပန္လည္ျကြသြားသည့္အခါ က်ိဳင္း ကိုင္လုလင္က ဝင္လာသည့္ နည္းတူ တရား ဝန္ၾကီး၏ ေရွ႔က ထြက္နွင့္ရသည္။ ၿဗိတိသွ် ပါလီမာန္မွာ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ အၿပင္၊ စည္းမ်ဥ္းခံ ဘုရင္စနစ္အရ ဘုရင္မႀကီး ရွိပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေရးပါတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကို ၿဗိတိသွ်ေတြရဲ႕ ရိုးရာ အစဥ္အလာအရ ဘုရင္ မႀကီး ရဲ႕ ေရွ႕ေမွာက္မွာ က်င္းပရပါတယ္။ တကယ့္လက္ေတြ႔မွာ အစည္းအေဝး တိုင္းအတြက္ ဘုရင္ မႀကီးက မတတ္ေရာက္ႏိုင္တာရွိပါတယ္ ။
ဒါေၾကာင့္ ဘုရင္မႀကီးကိုယ္စား က်ိဳင္းကို ပါလီမန္မွာ ခ်ထား တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အစည္းအေဝး "စ" ေတာ့မယ္ဆိုရင္ က်ိဳင္းကို ဘုရင္မႀကီး အစည္းအေဝးခန္းထဲ ဝင္လာတဲ့ အထိမ္းအမွတ္နဲ႔ အားလံုးက အရိုအေသေပးၿပီး ပါလီမန္ထဲကို လူတစ္ေယာက္က သယ္လာရပါတယ္။ အစည္းအေဝးၿပီးရင္ ၿပန္သယ္သြားရပါတယ္။ နယူးဇီလန္၊ ၾသစေတးလွ်လို ၿဗိတိသွ် ဘုရင္မႀကီး ၾသဇာခံ ဓနသဟာရ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ပါလီမန္မွာလဲ က်ိဳင္းကို ထားရွိပါတယ္။ က်ိဳင္းမွာ ၿမင့္ျမတ္ေသာဂုဏ္ထူးနွင့္ အခြင့္အာဏာ၏ အထိမ္းအမွတ္ျဖစ္၍ အျခားနိုင္ငံ မ်ားတြင္လည္း ပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္မ်ား၊ တရားလႊတ္ေတာ္မ်ား၊ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ဆိုင္ရာအၾကီးအကဲမ်ား၏ အေဆာင္အေယာင္အျဖစ္ ထားရွိ၏။
အဂၤန္နိုင္ငံ လန္ဒန္ျမိဳ႕ ေတာ္ဝန္ထံတြင္ ေငြက်ိဳင္းအေဆာင္ အေယာင္ ရွိသလို ။ က်ိဳင္းကိုင္ အမႈထမ္းမ်ားကိုလည္း ထားရွိေလသည္။ ေရွးေခတ္ေဟာင္းက စစ္ဖက္ ဆိုင္ရာ က်ိဳင္းမ်ားကို လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပဳနိုင္ ေအာင္ ၿပဳလုပ္ထားသလို ။ အိႏၵိယနိုင္ငံတြင္မူ အလွအပမြမ္းမံထားေသာ က်ိဳင္းအျပင္ လက္နက္ သဖြယ္ ကိုင္ေဆာင္ရေသာ က်ိဳင္းမ်ားကိုလည္း အသံုးျပၾကေသးတာကို ေတြ႕ၿမင္ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ သူမ်ားက ၿမန္မာလႊတ္ေတာ္တြင္
က်ိဳင္း ထားၿခင္းကို ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္မွ အတုယူ လုပ္ၿခင္းၿဖစ္သည္ ဟုေၿပာဆိုတာ ကိုေတြ႕ၿမင္ဖူးပါသည္၊ မဟုတ္ပါ က်ိဳင္းထားၿခင္းကို ၿမန္မာလႊတ္ေတာ္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ႔ေသာ ပုဂံေခတ္ နရပတိစည္သူမင္းၾကီး လက္ထက္မွာပင္ က်ိဳင္းကို စတင္သုံးစြဲေနၿပီ ၿဖစ္ေၾကာင္းေရႊဘုံ နိဒါန္းလာ မင္းခမ္းမင္းနား မ်ားတြင္ ဖက္မွတ္ဖူးပါသည္ မည္သုိ႕ပင္ ၿဖစ္ေစ က်ိဳင္းဟူ သည္ ၊ ယဥ္ေက်းမႈအဆင္အလာအားၿဖင္႔ ၾကီးမား ေသာတုိင္းႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အလြန္အေရးပါေသာ မင္းခမ္း မင္းနား အမွတ္တံဆိပ္တခု ၿဖစ္ပါေၾကာင္း သိသေလာက္ ေဖာက္သယ္ ခ် လိုက္ရပါတယ္။
ေငြလမင္း