ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာေ၀ါဟာရမ်ား -

အဂၤလိပ္-ျမန္မာအဘိဓာန္ - ေရႊအိမ္စည္

ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာေ၀ါဟာရမ်ား -
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
၁။ Absentee ballot - ပ်က္ကြက္မဲ

မဲရံုသို႕လာေရာက္ မဲေပးရန္ ပ်က္ကြက္ေသာမဲ။ စာတုိက္မွထည့္ေသာမဲ သို႔မဟုတ္ ကာယကံရွင္ကိုယ္စား အျခားတစ္ေယာက္ေယာက္မွ လာထည့္ေသာမဲမ်ိဳးလည္းျဖစ္နိုင္သည္။

၂။ Agent- ကိုယ္စားလွယ္

ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ဆိုင္ေသာ ကိစၥမ်ားတြင္ စည္းရံုးလံႈ႕ေဆာ္ခြင့္ ရွိသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအား ကိုယ္စားျပဳသည့္သူ။

၃။ Ballot - မဲေပးသည္။

Vote ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းႏွင့္ အဓိပၸါယ္အတူတူပင္ျဖစ္သည္။


၄။ Ballot box - မဲပံုး

မဲေပးသူမ်ား၏ ဆႏၵမဲမ်ားထည့္ရသည့္ ခ်ိတ္ပိတ္ထားေသာပံုး။

၅။ Ballot paper - မဲပံုစံစာရြက္

မဲဆႏၵနယ္ အသီးသီးမွ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား၏ အမည္စာရင္းမ်ားပါေသာ မဲျပား။ ထိုမဲျပားေပၚတြင္ ဆႏၵမဲေပးသူမ်ားက မိမိတို႕ႏွစ္သက္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ မဲေပးႏိုင္သည္။

၆။ Battlebus – မဲဆြယ္ယာဥ္

ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ သူတို႕၏ပါတီေခါင္းေဆာင္နင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား မဲဆြယ္စည္းရံုးရန္ စီးသည့္ေမာ္ေတာ္ယာဥ္။

၇။ Budget - ရန္ပံုေငြ

ဘ႑ာႏွစ္ တစ္ႏွစ္အတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာေရးႏွင့္ ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ အႀကီးအကဲမွ ခ်မွတ္ထားသည့္ အစိုးရ၏ အခြန္ေကာက္ခံမႈႏွင့္ ရန္ပံုေငြသံုးစြဲမႈ။

၈။ By-election - ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ

အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီး ႏွစ္ခုၾကားတြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ။ လက္ရွိလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲမွ တစ္ဦးဦး နႈတ္ထြက္/ေသဆံုးသည့္ အခါတြင္ျပဳလုပ္သည္။

၉။ Cabinet - ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔

ထိပ္တန္းအစိုးရအဖြဲ႔၀င္ ၀န္ႀကီးမ်ားစုေပါင္းထားေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။

၁၀။ Candidate - ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း

ေရြးေကာက္ခံရန္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မည့္သူမ်ား။ တစ္ခါတစ္ရံလႊတ္ေတာ္ကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္သည့္အခါတြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမရွိဘဲ၊ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားသာ ရွိတတ္သည္။

၁၁။ Canvassing – မဲဆြယ္စည္းရံုးျခင္း

စည္းရံုးေရးကာလအတြင္းတြင္ ပါတီ၏မဲဆြယ္စည္းရံုးခြင့္ရွိသူမ်ားမွ ၄င္းတို႔ပါတီ၀င္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားကို ျပည္သူမ်ားက ေထာက္ခံဆႏၵမဲေပးရန္ စည္းရံုးလံႈ႕ေဆာ္ျခင္း။

၁၂။ Coalition - ညႊန္ေပါင္း အစိုးရဖြဲ႔ျခင္း

ပါတီႏွစ္ခု (သို႕မဟုတ္) ႏွစ္ခုထက္ပိုေသာပါတီမ်ား စုေပါင္း၍အစိုးရဖြဲ႔ျခင္း၊ အင္အားႀကီးပါတီတစ္ခုတည္းမွလႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မႈမရွိျခင္း။ ယူေကတြင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အၿပီး၌ the Conservatives ပါတီနဲ႔ Lib Dems ပါတီတို႔ ပူးေပါင္း၍ ငါးႏွစ္ၾကာညႊန္႔ေပါင္း အစိုးရဖြဲ႔ခဲ့သည္။

၁၃။ Constituency - မဲဆႏၵနယ္

လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးစီေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္နိုင္ရန္အတြက္ ေဒသအလိုက္သတ္မွတ္ထားေသာ မဲဆႏၵနယ္။ ယူေကတြင္ မဲဆႏၵနယ္ေပါင္း ၆၅၀ ရွိသည္။

၁၄။ Deposit - အာမခံေငြ

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားႏွင့္ ၄င္းတို႔၏ပါတီမ်ားမွ မဲဆြယ္စည္းရံုးႏိုင္ရန္ ထည့္၀င္ေငြ။ (ယူေကတြင္ အႏိုင္ရေသာကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမွ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းျပန္လည္ ေပးေဆာင္ရသည္။)

၁၅။ Dissolution of Parliament - လႊတ္ေတာ္ဖ်က္သိမ္းျခင္း။

လႊတ္ေတာ္၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ျခင္း။

၁၆။ Election expenses - ေရြးေကာက္ပြဲ ကုန္က်စရိတ္

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြဟာ သူတို႔ရဲ႔ လံႈ႕ေဆာ္ေရးကာလေတြမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေငြပမာဏကို သံုးစြဲခြင့္ရွိပါတယ္။ စာရင္းဇယားနဲ႔ တိတိက်က်တင္ျပရမွာျဖစ္ၿပီး သတ္မွတ္တာထက္ပိုမိုသံုးစြဲခြင့္မရွိပါဘူး။

၁၇။ Electoral register - ေရြးေကာက္ပြဲမွတ္ပံုတင္ျခင္း

သက္ဆိုင္ရာမဲဆႏၵနယ္တြင္ ေရြးေကာက္ခံရန္ စာရင္းတင္သြင္းျခင္း၊ မဲစာရင္းဟုလည္းေခၚသည္။

၁၈။ Exit Poll - မဲရံု၀တြင္ ေကာက္ေသာစစ္တမ္း။

ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ပတ္သက္၍ သုေတသနျပဳသူမ်ားက မဲထည့္ၿပီးျပန္လာသူမ်ားကို ဘယ္လိုမဲထည့္ခဲ့သလဲ စသျဖင့္ ေမးျမန္းကာ သုေတသနလုပ္ထားသည့္ လူထုသေဘာထားစစ္တမ္း။

၁၉။ First past the post - မဲအမ်ားဆံုးရသူက အႏိုင္ရေသာစနစ္

ယူေက၏ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္တြင္ ေဖာ္ျပေသာ အသံုးအႏႈန္းျဖစ္သည္။ သက္ဆိုင္ရာ မဲဆႏၵနယ္တြင္ မဲအမ်ားဆံုးရရွိေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းက အနိုင္ရေသာ စနစ္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။

၂၀။ General election - အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ

ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ေရြးခ်ယ္ခံရရန္အတြက္ ၿပိဳင္ဆိုင္ အေရြးခံျခင္း။

၂၁။ Hung parliament - သေရပြဲျဖစ္သြားေသာ လႊတ္ေတာ္

ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းတြင္ ပါတီတစ္ခုတည္းက လႊမ္းမိုးအႏိုင္ယူထားျခင္းမရွိေသာ လႊတ္ေတာ္။ အႏိုင္ရပါတီကအျခားပါတီတစ္ခုခု (သို႔မဟုတ္) ပါတီမ်ားႏွင့္ ညႊန္ေပါင္းအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ထားေသာ လႊတ္ေတာ္။

၂၂။ Landslide - မဲျပတ္အႏိုင္ရျခင္း

မဲဆႏၵနယ္တြင္ ပါတီတစ္ခုမွ မဲအေရအတြက္ အမ်ားဆံုးျဖင့္ အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရရွိျခင္း။

၂၃။ Majority government – မဲအမ်ားစုရ အစိုးရအဖြဲ႕

ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ မဲစာရင္းတစ္၀က္ေက်ာ္အႏိုင္ရရွိထားေသာ ပါတီမွဖြဲ႕ထားေသာ အစိုးရအဖြဲ႔။

၂၄။ Manifesto – ပါတီ၏မူ၀ါဒကိုေၾကျငာျခင္း

ေယဘူယ်အားျဖင့္ စည္းရံုးေရးကာလမ်ားတြင္ ပါတီ၏မူ၀ါဒ၊ ႏိုင္ငံေရးသေဘာထားမ်ားကို ျပည္သူမ်ားသိေအာင္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ျခင္း။ အစိုးရအဖြဲ႔တစ္ခုသည္ ၄င္းတို႕ခ်မွတ္ထားသည့္ မူ၀ါဒလမ္းစဥ္မ်ားအေပၚ မည္မွ်တာ၀န္ေက်ေအာင္ လုပ္ႏိုင္သည္ကိုၾကည့္၍ ဆံုးျဖတ္ျခင္းခံရသည္။

၂၅။ Marginal constituencies - အႏိုင္အရံႈးကြာဟမႈနည္းေသာ မဲဆႏၵနယ္

အႏိုင္ရပါတီမ်ားၾကားတြင္ မဲအေရအတြက္ ကြားျခားမႈနည္းေသာ မဲဆႏၵနယ္။

၂၆။ Minority government – အမတ္ေနရာနဲနဲႏွင့္ ဖြဲ႔ေသာ အစိုးရအဖြဲ႔
ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ အႏိုင္ရမဲ အေရအတြက္နဲနဲႏွင့္ ဖြဲ႔ထားေသာ အစိုးရအဖြဲ႔

၂၇။ MP (Member of Parliament) - လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္
အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ မွကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပခ်ိန္တြင္ ပါလီမန္ကိုဖ်က္သိမ္းၿပီး ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္သည္အထိ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးမွ် မရွိေပ။

၂၈။ Opinion poll - ျပည္သူ႔သေဘာထား စစ္တမ္း
အေၾကာင္းအရာ တစ္ခု(သို႔မဟုတ္) တစ္ခုထက္ပိုေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားအေပၚတြင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ သေဘာထားမ်ားကို ေလ့လာ၍ စစ္တမ္းေကာက္ထားျခင္းျဖစ္သည္။

၂၉။ Opposition - အတိုက္အခံပါတီ
အစိုးရအဖြဲ႔ မဟုတ္ေသာ အင္အားအႀကီးဆံုးပါတီကို အတိုက္အခံပါတီဟု ဆိုလိုသည္။

၃၀။ Party Election Broadcast (PEB) – ရုပ္သံဌာနမ်ားမွ မဲဆြယ္စည္းရံုးျခင္း
ရုပ္ျမင္သံၾကားႏွင့္ အသံလႊင့္ဌာနမ်ားမွတဆင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ သတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ိန္အတြင္းတြင္ မဲဆြယ္စည္းရံုးေဟာေျပာျခင္း။

၃၁။ Personation – အေယာင္ေဆာင္မဲေပးျခင္း
အျခားသူတစ္ေယာက္ကဲ့သို႕ဟန္ေဆာင္မဲေပးျခင္းကို ဆိုလိုသည္။

၃၂။ Poll - မဲေပးျခင္း
မဲေပးျခင္း (vote) သို႔မဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ (election) တို႕ႏွင့္ အဓိပၸါယ္တူေသာ စကားလံုးျဖစ္သည္။

၃၃။ Polling Clerk - မဲရံုစာေရး
မဲရံုတြင္ မဲစာရင္းမ်ားကို စစ္ေဆး၍ အတည္ျပဳေပးၿပီး၊ မဲေပးမည့္သူမ်ားကို မဲရံုတြင္ စနစ္တက်မဲေပးႏိုင္ရန္ ကူညီေပးေသာသူ။

၃၄။ Polling day – ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေသာေန႔
Election day ႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။

၃၅။ Polling station - မဲရံု
ျပည္သူမ်ားမဲေပးရန္ သြားရသည့္ေနရာ။

၃၆။ Postal vote – ႀကိဳတင္မဲ
မဲေပးရမည့္ေနတြင္ မဲရံုသို႔မလာနိုင္ေသာ သူမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္အရစာတိုက္မွ ႀကိဳတင္မဲေပးျခင္း။

၃၇။ Proportional representation (PR) – အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္
လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အတြက္ ပါတီ၀င္မ်ားကို အခ်ိဳးက်မဲေပးရေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။

၃၈။ Presiding officer – မဲရံုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး၊ မဲရုံမွဴး
မဲရံုတြင္ မဲစာရင္းမ်ားကို ေသခ်ာမႈရွိေစရန္ စနစ္တက်စီမံခန္႔ခြဲေပးရေသာသူ။ မဲပံုးမ်ားကို လံုၿခံဳစြာ ထိမ္းသိမ္းထားရန္ႏွင့္ မဲစာရင္းမ်ားေရတြက္မည့္ေနရာသို႔ လံုၿခံဳစြာလြဲေျပာင္းေပးရန္ တာ၀န္ယူထားရသူ။

၃၉။ Proxy vote - ကာယကံရွင္ကိုယ္စား အျခားတစ္ေယာက္ကထည့္ေပးေသာမဲ
မဲရံုသို႔ မလာႏိုင္ေသာသူမ်ားက ေလွ်ာက္ထားေတာင္းဆိုသည့္အခါ ထိုသို႔မလာႏိုင္ေသာသူမ်ားအတြက္ အျခားသူမ်ားက ကိုယ္စားထည့္ေပးရေသာမဲ။

၄၀။ Psephology - ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးမႈပံုစံကို ေလ့လာျခင္း
မဲေပးပံုႏွင့္ မဲေပးသည့္ စနစ္ကို ေလ့လာေသာပံုစံျဖစ္သည္။

၄၁။ Recount – မဲအေရအတြက္ျပန္လည္စီစစ္ျခင္း
မဲရံုပိတ္ၿပီးေနာက္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမွ မဲအေရအတြက္ကို ျပန္လည္စီစစ္ရန္ ေတာင္းဆိုျခင္း။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ေက်နပ္သည္အထိ မဲအေရအတြက္ကို ထပ္ကာထပ္ကာေရတြက္ႏိုင္သည္။

၄၂။ Referendum - ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူပြဲ
အေၾကာင္းအရာတစ္ခုေပၚတြင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ သေဘာတူညီခ်က္ကို ရယူျခင္း။

၄၃။ Returning officer - မဲအႏိုင္အရံႈးေၾကျငာသူ အရာရွိ
မဲဆႏၵနယ္ အသီးသီးတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မဲအႏိုင္အရံႈးေၾကျငာႏိုင္ရန္ တရား၀င္ခန္႔အပ္ထားျခင္း ခံရေသာသူ။

၄၄။ Safe seat – အတိုက္အခံျပဳလုပ္ရန္ လံုေလာက္သည့္ေနရာ
လံုေလာက္ေသာ မဲအေရအတြက္အသာရႏိုင္သည့္ မဲဆႏၵနယ္။ အနည္းဆံုး အျခားပါတီမ်ားထက္ မဲအေရအတြက္ ၁၅မွ၂၉ ရာခိုင္နႈန္းႏွင့္အထက္ကို ပိုမိုရႏိုင္ေသာေနရာ။

၄၅။ Speaker - လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒
လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲမွ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေရြးျခယ္ခံထားရသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္၏ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈကို ဦးေဆာင္ရေသာသူျဖစ္သည္။

၄၆။ Spin – ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားကို မဲေပးရန္လံႈ႕ေဆာ္ျခင္း
လူကိုယ္တိုင္ (သို႔မဟုတ္) မီဒီယာမွတဆင့္ မိမိႏွစ္သက္သည့္ပါတီကို မဲထည့္ရန္ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းျခင္း။ ထိုအျပဳအမူမ်ိဳးကို Spin doctor ဟုလည္းေခၚသည္။

၄၇။ Spoil ballots - ပ်က္ပယ္မဲဲမ်ား
မွားယြင္းစြာေပးမိေသာမဲစာရြက္၊ မဲရံုအရာရွိမွ မဲေပးသည့္ပံုစံမွားယြင္းမႈေၾကာင့္ ပ်က္ပယ္မဲဲအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္မဲ။

၄၈။ Swing - မဲလႊဲ/ ခြဲေပးျခင္း
ပါတီတစ္ခုမွ အျခားပါတီတစ္ခုသို႔ အႏိုင္ရသည့္မဲကိုလႊဲေပးျခင္း။ တကယ္တမ္းတြင္ မဲလႊဲေျပာင္းေပးရန္မွာ ရႈတ္ေထြးေသာေၾကာင့္ ပါတီႏွစ္ခုၾကားတြင္ ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑ကို ခြဲေ၀ယူျခင္းျဖစ္သည္။

၄၉။ Tactical voting – ပရိယာယ္ဆင္ထားေသာမဲေပးျခင္း
မိမိႏွစ္သက္ေသာပါတီကို မဲမေပးပဲ တျခားၿပိဳင္ဖက္ပါတီကို ပရိယာယ္ဆင္၍မဲေပးျခင္း။

၅၀။ Teller - မဲစာရင္းနံပါတ္ေမးေသာသူ
ပါတီ၏ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ၿပီး မဲရံု၏ေရွ႔တြင္ေစာင့္ကာ မိမိပါတီကို ေထာက္ခံမဲေပးမည့္သူမ်ား၏ မဲစာရင္းနံပါတ္ကို ေမးျမန္းေသာသူျဖစ္သည္။ တရား၀င္ ရာထူးအဆင့္သတ္မွတ္ထားျခင္းမဟုတ္ဘဲ မိမိပါတီကို ေထာက္ခံမဲေပးမည့္သူမ်ားကို ေသခ်ာေအာင္ ကူညီေပးျခင္းျဖစ္သည္။

၅၁။ Turnout -အမွန္တကယ္ မဲေပးရမည့္ မဲေပးသူအေရအတြက္
မဲဆႏၵနယ္ အသီးသီးတြင္ အမွန္တကယ္မဲေပးမည့္သူ ရာခိုင္ႏႈန္းအေရအတြက္ (ႀကိဳတင္မဲအပါအ၀င္)။

bbc.co.uk မွ Election 2015: Glossary of election terms ကို ကိုးကားဘာသာျပန္ဆိုထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

မူရင္းေဆာင္းပါးကို ဤေနရာတြင္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါတယ္။http://www.myanmar-network.net/

ေရြးေကာက္ပြဲနီးလာျပီျဖစ္သည့္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲအေၾကာင္းေျပာဆိုေရးသားရာတြင္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစရန္ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ေ၀ါဟာရအခ်ိဳ႕ကိုဗဟုသုတအျဖစ္ ဘာသာျပန္ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါသည္။

သတိျပဳရန္မွာ ေအာက္ပါအေခၚအေဝၚမ်ားသည္ ယူေကရွိေရြးေကာက္ပြဲစနစ္အားအေျခခံ၍ ေရးသားထားသည့္သင္ခန္းစာကို ဘာသာျပန္ဆိုထားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာေရြးေကာက္ပြဲစနစ္တြင္သုံးသည့္အေခၚမ်ားျဖင့္ အနည္းငယ္ကြဲလြဲႏိုင္ပါသည္။