လူငယ္ ဘီလီယံနာ သူေဌးမ်ား၏ ဘ၀ (၁)-

Inspire Myanmar

 

လူငယ္ ဘီလီယံနာ သူေဌးမ်ား၏ ဘ၀ (၁)-
Mark Zuckerberg (Founder and CEO of Facebook)

ေအာ္စကာဆုေတြ အမ်ားၾကီးရခဲ့တဲ့ Social Network ဆိုတဲ့ရွုပ္ရွင္ကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သေဘာက် ၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ပထမ အၾကိမ္ၾကည့္တယ္ဆိုလွ်င္ေတာ့ စကားေျပာျမန္ဆန္မွဳ၊ နည္းပညာ အသံုးအႏွဳန္းမ်ားပါ၀င္မွဳတို ့ေၾကာင့္ ၾကည့္ရတာ ေတာ္ေတာ္အခက္အခဲ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Social Network ဟာ ကြ်န္ေတာ္ကိုဟိန္း အၾကိဳက္ဆံုး ရုပ္ရွင္ျဖစ္ပါတယ္။

အဲ့ဒီ Social Network ရုပ္ရွင္ဟာ facebook ကို တည္ေထာင္သူ Mark Zuckerberg (မာ့ဇူကာဘက္) အေၾကာင္းရိုက္ထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ Mark ရဲ ့ဘ၀ ကို အနည္းနဲ ့အမ်ား ျပဳျပင္ဖန္တီးမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို ့လို ့Mark ရဲ ့ဘ၀ စစ္စစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

Facebook ဟာ အခု အခ်ိန္မွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ ့ဘ၀ထဲ ကို ၀င္ေရာက္လို ့ေနပါျပီ။ အခု ဒီ ေဆာင္းပါးကို ကြ်န္ေတာ့္ရဲ ့page https://www.facebook.com/formyanmaryouth ေပၚမွာ ဖတ္ႏိုင္ျခင္းဟာလည္း facebook ေၾကာင့္ပါပဲ။ facebook ဟာ ေအာင္ျမင္မွဳ ရသလို စိန္ေခၚမွဳေတြနဲ ့လည္း ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ Social Network ရုပ္ရွင္ ကို သတိရေသးလွ်င္မွတ္မိမွာပါ။ Mark အေနနဲ ့ေလ်ာ္ေၾကးေတြ အမ်ားၾကီး ေပးလိုက္ရတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာပဲ ေျပာေျပာ ယေန ့အခ်ိန္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို ့ facebook ရဲ ့ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားမွဳကို လက္မခံလို ့မရပါဘူး။

Social Network ရုပ္ရွင္ထဲမွာေတာ့ Mark ဟာ လူဂြစာ၊ အေပါင္းအသင္းနဲ ့သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ ့ျမင္ေတြ ့ရေပမယ့္ တကယ့္ အျပင္ဘ၀မွာ ေတာ့ Mark ဟာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ျပီး လူခ်စ္လူခင္မ်ားတဲ့သူပါ။ ကေလးမ်က္ႏွာနဲ ့ ဘီလိီယံနာ လို ့လည္း ေနာက္ေျပာင္ေခၚဆိုျခင္းခံရသူပါ။

Mark ကို ၁၉၈၄ ခုႏွစ္မွာ ျမစ္ကမ္းေဘးက ျမိဳ ့ေလးတစ္ျမိဳ ့ျဖစ္တဲ့ Dobbs Ferry မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ ့မိဘ ႏွစ္ပါးဟာ ခ်မ္းသာတဲ့ သူေတြ ျဖစ္ျပီး သူ ့အေၾကာင္းကို ေလ့လာခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ကေတာ့ သူဟာ မယံုၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေထာက္ပံ့မွဳ ရရွိတဲ ့မိသားစုကေန ဆင္းသက္လာတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ငယ္ဘ၀မွာ လိုတာ အကုန္ရခဲ့တာမ်ိဳးေပ့ါ။ အျခားေမြးခ်င္းေတြအားလံုးက မိန္းကေလးေတြ ခ်ည္းျဖစ္တာေၾကာင့္ တစ္ဦးတည္းေသာ သားလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ ့ကို သူ ့ရဲ ့ေဆြမ်ိဳးမ်ားကေတာင္ “Prince” လို ့ေခၚၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူရဲ ့ငယ္ဘ၀မွာ ဘာမွ အေႏွာက္အယွက္ မရွိခဲ့ပါဘူး။

သူဟာ ကြန္ျပဴတာ ပညာကို ကိုယ္တိုင္ ေလ့လာသင္ယူခဲ့ျပီး သူစတင္ေလ့လာခဲ့တာကေတာ့ C++ လို ့ေခၚတဲ့ ရွဳပ္ေထြးလွတဲ့ ကြန္ျပဴတာ ပရိုဂရမ္ ပါပဲ။ ၉ တန္းေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ Risk လို ့ေခၚတဲ့ ကြန္ျပဴတာဂိမ္းတစ္ခုကို ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ Zuck.net ဆိုတဲ့ ပရိုဂရမ္တစ္ခုကို လည္း ငယ္ဘ၀မွာ တီထြင္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ သူတို ့မိသားစု ၀င္အခ်င္းခ်င္း ကြန္ျပဴတာကေန sms ပို ့တဲ့ပရိုဂရမ္ မ်ိဳးပါပဲ။ ဒါကေတာ့ သူရဲ ့ငယ္ဘ၀ပါပဲ။

သူရဲ ့အထက္တန္းေက်ာင္းသားဘ၀ကေတာ့ Mark နဲ ့ သူ ့သူငယ္ခ်င္း Adam D’ Angelo ဟာ Synapse ဆိုတဲ့ program တစ္ခုကို တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ Synapse ကေတာ့ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းဆီရဲ ့ၾကိဳက္ႏွစ္သက္မွဳ သီခ်င္းေတြကို မွတ္သားထားျပီး တူညီတဲ့ သီခ်င္းအမ်ိဳးအစားေတြကို ေဖာ္ျပေပးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ Synapse ဟာလည္း အရမ္းကိုေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ျပီး Microsoft ကေတာ့ မီလီယံေဒၚလာ မ်ားစြာျဖင့္ ၀ယ္ယူဖို ့ရာ ကမ္းလွမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ပိုင္းေတာ့ သူ ့ကို Microsoft အပါအ၀င္ နာမည္ေက်ာ္ IT company မ်ားက အျပိဳင္အဆိုင္ ကမ္းလွမ္းေခၚယူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Mark ကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲပါဘူး။ အဲ့ဒီ အစား Mark ဟာ ၂၀၀၂ မွာ Harvard တကၠသိုလ္မွာ တတ္ေရာက္ပညာသင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းစတတ္လို ့မၾကာခင္မွာပဲ Mark ဟာ ျပႆနာ လုပ္ပါေတာ့တယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ Harvard University ရဲ ့ ကြန္ျပဴတာစနစ္ကုိ Hack လုပ္ျပီး ေက်ာင္းသား၊ေက်ာင္းသူေတြရဲ ့ ဓါတ္ပံုကို ရယူျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေနာက္ေတာ့ facemash ဆိုတဲ့ website တစ္ခုကို ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ facemash ကေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြၾကားမွာ နာမည္ၾကီးခဲ့သလို လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း ထိခိုက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဘာလို ့လဲဆိုေတာ့ facemash က ေက်ာင္းသူအခ်င္းခ်င္း ယွဥ္ျပီး ပိုျပီး လန္းတဲ့ ေက်ာင္းသူကို အမွတ္ေပးခိုင္းလို ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ့privacy ကို ထိခိုက္ရာေရာက္လို ့Mark ဟာ ျပႆနာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ ့ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ လူမုန္းလည္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ Harvard ေက်ာင္းကလည္း Mark ကို ေက်ာင္းရဲ ့ IT system ကို ခ်ိဳးေဖာက္မွဳ၊ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြရဲ ့ personal privacy ကို ေႏွာက္ယွက္မွဳ၊ အခ်က္အလက္ခိုးယူမွဳေတြနဲ ့ ေက်ာင္းတြင္း တရားစြဲဆိုခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ Mark ဟာ facemash ကို ျဖဳတ္သိမ္းခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Mark ကေတာ့ facemash ကို အေျခခံျပီး သူရဲ ့အနာဂါတ္ကို ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ နည္းပညာေခတ္ကလည္း အရမ္းကို တိုးတက္မွဳ ျပင္းထန္ေနပါျပီ။ အင္တာနက္မွာ Friendster တို ့myspace တို ့ဆိုတာေတြလည္းေခတ္စားေနပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ Friendster တို ့ myspace တို ့ဟာ နည္းပညာ ေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္ကို လိုက္လို ့မမွီျဖစ္ေနပါတယ္။ Friendster ဆိုလွ်င္လည္း ခဏခဏ ျပဳတ္က်တယ္။ sever down တယ္။ myspace ဆိုလွ်င္လည္း ေၾကာ္ျငာေတြနဲ ့ျပည့္ေနတယ္။

Mark ဟာ သူနဲ ့facebook ကိုတူတူလုပ္ကိုင္သူျဖစ္တဲ့ အက္ကြာဒိုဆိုတဲ့ သူငယ္ခ်င္းနဲ ့ ေက်ာင္းသား ပါတီ (တကယ္ေတာ့ underground party တစ္ခုပါ၊ ေက်ာင္းသားေတြ ဆိုးခ်င္တိုင္းဆိုး၊ကဲခ်င္တိုင္းကဲတဲ့ ပါတီ တစ္ခုေပ့ါ) မွာ ေတြဆံုခဲ့ျပီး သူငယ္ခ်င္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ Harvard connection ဆိုတဲ့ social network တစ္ခုကို တည္ေထာင္ခ်င္တဲ့ အမႊာညီအစ္ကို Cameron and Tylor Winklevoss နဲ ့ Divya ဆိုတဲ့ အုပ္စုနဲ ့လည္း ေတြ ့ဆံုခဲ့ပါတယ္။ သူတို ့သံုးေယာက္က Mark ရဲ ့ facemash ကို သိျပီး Mark ကို ဆက္သြယ္လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ Harvard Connection ကို စထားတာ ၂ ႏွစ္ေလာက္ေတာ့ ရွိပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ သူတို ့ရဲ ့ပရိုဂရမ္မာႏွစ္ေယာက္က အလုပ္ေျပာင္းသြားလို ့ပရိုဂရမ္မာ အသစ္တစ္ေယာက္ကို ရွာေဖြေနခ်ိန္မွာ Mark ကို သတိထားမိခဲ့ပါတယ္။ Mark ဟာ သူတို ့ေတြနဲ ့စစေတြ ့ခ်င္းမွာ အလုပ္တြဲလုပ္ဖို ့သေဘာတူျပီး စိတ္အားထက္သန္မွဳ ျပခဲ့တယ္လို ့ညီအစ္ကို ႏွစ္ေယာက္က အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ရုပ္ရွင္ထဲကလိုပဲ Mark ဟာ သူတို ့ေတြနဲ ့ထပ္ေတြ ့ဖို ့အခ်ိန္ဆြဲသလို ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ email အသြားအျပန္ေတာ့ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ Mark ဘာလုပ္ေနသလဲဆိုေတာ့ Harvard connection နဲ ့ဆင္တူတဲ့ Harvard ေက်ာင္းသားေတြရဲ ့ လူမွဳဘ၀ကိုအေျခခံထားတဲ့ social network တစ္ခုကို ေန ့ညမအိပ္ပဲ ဖန္တီးေနတာပါပဲ။ အဲ့ဒီ social network ကေတာ့ “facebook” ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Mark ဟာ သူ ့သူငယ္ခ်င္း အက္ကြာဒို စပရင္ဆီက မတည္ေငြ ေဒၚလာ ၁၀၀၀နဲ ့”The facebook” ကို စတင္ ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။

အမႊာညီအစ္ကို အဖြဲ ့ကေတာ့ Mark က သူတို ့လူလို ့ယူဆေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ၂၀၀၄ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄ ရက္ေန ့မွာေတာ့ Mark နဲ ့ သူ ့သူငယ္ခ်င္း အက္ကြာဒိုတို ့ဟာ facebook web site ကို စတင္ ျပီး launch လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

အဲ့ဒီအခါမွာေတာ့ Social Network ရုပ္ရွင္ထဲက အတိုင္း အမႊာညီအစ္ကို အုပ္စု က facebook ကို သိသြားတဲ့အခါမွာ Mark ကို ဆက္သြယ္ျပီး The Facebook ကို ဖ်က္ခိုင္းပါတယ္။ Mark ကေတာ့ facebook ဟာ သူ ့ရဲ ့တီထြင္မွဳ ျဖစ္ျပီး program coding က အစမတူညီဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အေၾကာင္းျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ပိုင္းေတာ့ ရုပ္ရွင္ထဲကလိုပဲ တရားစြဲဆိုမွဳေတြျဖစ္ ျပီး ေနာက္ဆံုးေတာ့ Mark က အမႊာညီအစ္ကိုအဖြဲ ့ကို ေလ်ာ္ေၾကေငြး သန္း ၅၅၀ ေလာက္ေပးလိုက္ရပါတယ္။ တရားစြဲဆိုမွဳေတြ ရွိေနစဥ္မွာပဲ Mark က facebook ကို Harvard အျပင္ အျခားေသာ အေမရိကရွိ နာမည္ၾကီး တကၠသိုလ္မ်ားသို ့network ခ်ဲ ့ထြင္လို ့ေနပါျပီ။ Network ခ်ဲ ့ထြင္မွဳနဲ ့အတူ အက္ကြာဒိုဟာ ေၾကာ္ျငာလုပ္ငန္းေတြ နဲ ့လည္း ဆက္တိုက္ေတြ ့ဆံုျပီး facebook ကေန ပိုက္ဆံရွာဖို ့ကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနပါျပီ။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ Mark တို ့ဆီကို ေရာက္လာတဲ့ သူကေတာ့ ေရွာင္ပါကာ (Social Network ရုပ္ရွင္ထဲမွာေတာ့ နာမည္ၾကီးမင္းသား Justin Timberlake က သရုပ္ေဆာင္ထားပါတယ္) ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွာင္ပါကာဆိုတာက ဘယ္သူလဲဆိုေတာ့ Nepster website ကို ပူးတြဲတည္ေထာင္ခဲ့သူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူကေတာ့ ေတးဂီတနယ္ပယ္ဘက္မွာ ကြ်မ္းက်င္သူ တစ္ေယာက္ေပါ့။ ေရွာင္ပါကာက Mark အတြက္ေတာ့ Role model, hero တစ္ေယာက္ေပ့ါ။ အက္ကြာဒိုကေတာ့ အဲဒီ အေတြးကို လက္မခံခဲ့ပါဘူး။ အက္ကြာဒိုက Mark ကို ေရွာင္ပါကာနဲ ့မတြဲေစခ်င္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၄ ေႏြရာသီမွာ အက္ကြာဒို အေမရိက အေရွ ့ျခမ္းကို ခရီးသြားေနတုန္းပဲ Mark ဟာ Harvard ကို စြန္ ့ခြါျပီး ေရွာင္ပါကာရွိရာကို ထြက္ခြါခဲ့ပါတယ္။ သူနဲ ့အတူ သူရဲ ့ programming team အဖြဲ ့၀င္ေတြလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို ့ေရာက္ခဲ့တဲ့ေနရာကေတာ့ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားပဲ ျဖစ္ျပီး အဲ့ဒီမွာ ေရကူးကန္ပါတဲ့ အိမ္တစ္လံုးကို ငွားရမ္းခဲ့ပါတယ္။ Mark နဲ ့ သူ ့အဖြဲ ့သားေတြဟာ ေန ့ညမပ်က္ coding ေတြေရးခဲ့ၾကတယ္။ ကြန္ျပဴတာေရွ ့က ေန ထိုင္ရာမထ ေရးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေရွာင္ပါကာကေတာ့ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားက အေရးပါတဲ့သူေတြဆီကို ဆက္သြယ္ ျပီး marketing စတင္ခဲ့ပါတယ္။ facebook ဟာ လည္း အရွိန္ဟုန္ျပင္းျပင္းနဲ ့ေက်ာ္ၾကားလာျပီး ၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာမွာ သံုးတဲ့သူေပါင္း တစ္သန္းေက်ာ္ရွိလာပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ရုပ္ရွင္မွာမပါတဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ ေရွာင္ က Mark ကို အဖိုးတန္တဲ့ အၾကံဥာဏ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ ‘မင္းဟာ အျမဲတမ္း facebook ရဲ ့ founder ျဖစ္ေနဖို ့လိုတယ္၊ အျမဲတမ္း CEO ျဖစ္ေနဖို ့လိုတယ္၊ investor ေတြ ေၾကာင့္ ဒီအရာကို ေျပာင္းပစ္ဖို ့မလိုဘူး” ဆိုတာပါပဲ။ Mark ဟာ investors မ်ားစြာနဲ ့ေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္းမွဳေတြ အမ်ားၾကီးလုပ္ခဲ့ျပီး မွာ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ ၂ခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ နံပါတ္ (၁) ကေတာ့ investor ေတြဟာ Mark ကို ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ ခန္ ့အပ္ဖို ့ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ နံပါတ္ (၂) ကေတာ့ facebook company ရဲ ့ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အပိုင္းကို Mark ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို ့ခြင့္ျပဳခဲ့တာပါပဲ။

အဲ့ဒီအခါမွာ Mark ရဲ ့ပထမဦးဆံုးလက္တြဲေဖာ္ျဖစ္တဲ့ အက္ကြာဒိုနဲ ့ ျပႆနာတတ္ပါေတာ့တယ္။ အက္ကြာဒိုက သူ ့ကိုယ္သူ facebook ရဲ ့ေငြေၾကးဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္သူအေနနဲ ့ခံယူထားတဲ့အတြက္ အခု ကိစၥေတြမွာ သူမပါ၀င္ရလို ့စိတ္ဆိုးခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ သူ ့ကို အေရးပါတဲ့သူ အေနနဲ ့Mark အသိအမွတ္ျပဳေစဖို ့facebook server ကို ေထာက္ပ့ံေပးေနတဲ့ bank account ေတြကို ပိတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခါမွာေတာ့ Mark နဲ ့ေရွာင္တို ့တိုင္ပင္ျပီး အက္ကြာဒိုကို ဖယ္ထုတ္ဖို ့ၾကိဳးစားပါေတာ့တယ္။ အက္ကြာဒိုကို facebook ပူးတဲြတည္ေထာင္သူေနရာကေန ဖယ္ထုတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခါမွာေတာ့ သူငယ္ခ်င္း ႏွစ္ေယာက္အၾကား အၾကီးအက်ယ္ ျပႆနာတတ္ပါေတာ့တယ္။

အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ facebook ဟာ အရမ္းကို နာမည္ၾကီးေအာင္ျမင္ေနျပီး ေရွာင္ပါကာကေတာ့ facebook ရဲ ့ new president ျဖစ္ေနပါျပီ။ ေရွာင္ဟာ ပီတာသီး ဆိုတဲ့ သူေဌးကို ေခၚလာခဲ့ပါတယ္။ ပီတာသီးက facebook မွာ ေဒၚလာ ၅သိန္း စတင္ျပီး ျမွုပ္ႏွံခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ACCEL Partners လိုေခၚတဲ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမွဳ ကုမၸဏီက ေဒၚလာ ၁၂သန္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံျပီး company ပိုင္ဆိုင္မွဳရဲ ့ ၁၁% ကို ၀ယ္ယူခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏွံမွဳဟာ facebook ကို ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ တန္ဖိုးထိ ျမင့္တက္သြားေစပါတယ္။ အဲ့ဒီျမဳပ္ႏွံမွဳကို ကန္ ့ကြက္တဲ့သူေတြလည္းရွိပါေသးတယ္။ ဘာလို ့လည္းဆိုေတာ့ company ပိုင္ဆိုင္မွဳရဲ ့သံုးပံုတစ္ပံုကို လူတစ္ဦးတည္းက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ company ကို ေဒၚလာ ၁၂ သန္း ျမဳပ္ႏွံမွဳျပဳလို ့ပါပဲ။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ facebook ပိုင္ရွင္ေတြရဲ ့ public profile ေတြလည္း လူသိရွင္ၾကားထုတ္ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ အခ်ိန္မွာ ဒုကၡေရာက္ခဲ့သူကေတာ့ ေရွာင္ပါပဲ။ ၂၀၀၅ ၾသဂုတ္လမွာ ေရွာင္ဟာ ကိုကင္း လက္၀ယ္ေတြ ့ရွိမွဳနဲ ့အဖမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ facebook ရဲ ့ president ရာထူးမွာ မေနသင့္ေတာ့တဲ့ အေၾကာင္း Mark ကို ေျပာျပီး Mark ကလည္း သေဘာတူ ခဲ့ပါတယ္။ (ကိုဟိန္းတို ့ၾကည့္ရတဲ့ Social Network ရုပ္ရွင္ထဲမွာေတာ့ Mark က ေရွာင္အေပၚမွာ အကြက္ဆင္ ေခ်ာက္ခ်ခဲ့တဲ့ ပံုစံမ်ိဳး ရိုက္ထားပါတယ္)

Facebook ဟာ အဆမတန္ပဲ တိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ ရံုးခန္းေသးေသးေလးကေန အၾကီးၾကီးျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အယင္ကလို ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ တကၠသိုလ္ဆန္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားပါတယ္။ ဘာလို ့လဲဆိုေတာ့ ဒါဟာ facebook ရဲ ့အသက္ျဖစ္လို ့ပါပဲ။

Facebook company ရဲ ့ပတ္၀န္းက်င္ဟာ ၀န္ထမ္းေတြကို တီထြင္မွဳေတြ ဆန္းသစ္မွဳ ဥာဏ္စမ္းေတြ အျမဲထြက္ေပၚေနဖို ့အေထာက္အကူျဖစ္ေနေအာင္ ဖန္တီးထားပါတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြကို အင္တာဗ်ဴးတဲ့အခါမွာလည္း တမူထူးျခားတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို သံုးပါတယ္။ facebook မွာ လံုျခံဳေရး အရာရွိ အေနနဲ ့တာ၀န္ယူရမယ့္သူအင္တာဗ်ဴးကို Mark က facebook ရံုးရဲ ့ေခါင္မိုးထိပ္ကို တက္ျပီး လုပ္ခဲ့ပါတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။ (ေနာက္မ်ားမွwww.prospectmyanmar.com မွာ facebook ရဲ ့ထူးျခားတဲ့ အင္တာဗ်ဴး ပံုစံေတြအေၾကာင္းတင္ေပးပါဦးမယ္)။

Project ေတြ လုပ္ရာမွာလည္း အျမဲတမ္းတက္ၾကြေနေအာင္ထားပါတယ္။ အေတာ္ဆံုးဆိုတဲ့ ပညာရွင္ေတြကို အခ်င္းခ်င္း ျပိဳင္ဆိုင္မွဳ၊ ျငင္းခံုမွဳမ်ားလုပ္ေစျပီး နည္းလမ္းအသစ္ေတြ၊ အၾကံဥာဏ္ေကာင္းေတြ ထြက္လာေအာင္ လုပ္ပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ ့ထြက္ေပၚလာတဲ့ အသစ္အဆန္းေတြဟာ facebook ကို ၾကီးမားစြာတိုးတက္လာေစပါတယ္။ ဥပမာ အားျဖင့္ ဓါတ္ပံုေတြမွာ tag လုပ္တဲ့ နည္းလမ္းေၾကာင့္ facebook မွာ ဓါတ္ပံုအသံုးျပဳမွဳဟာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားလာပါတယ္။

Facebook ရဲ ့တိုးတက္မွဳလမ္းေၾကာင္းဟာ တစ္ခု ပဲ ရွိပါတယ္။ အေပၚကို ေထာင္တတ္သြားတာပါ။ ၂ ႏွစ္အတြင္း အသံုးျပဳသူ ၅.၅ ဘီလီယံ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ နာမည္ေက်ာ္ Yahoo က facebook ကို ေဒၚလာ သန္း တစ္ေထာင္ေပးျပီး ၀ယ္ယူရန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့တာကို Mark က ျငင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္မွာေတာ့ MTV Network က CEO နဲ ့ Mark နဲ ့ေတြ ့ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ေစ်းစကားမေျပာခင္မွာ Mark ဟာ MTV CEO ကို သူေနတဲ့အခန္း ေခၚသြားပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္မွာေတာ့ ေကာ္ဖီဆိုင္တစ္ခုမွာ MTV network က ေဒၚလာသန္း ၁.၅ ဘီလီယံ နဲ ့ေရာင္းခ်ေပးဖို ့ေျပာပါတယ္။ Mark ရဲ ့အေျဖကေတာ့ facebook ဟာ ဒီထက္ပိုျပီး တန္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီေလာက္မ်ားတဲ့ ပိုက္ဆံေတြကို သူအေနနဲ ့ဘာသြားလုပ္ရမွာလဲတဲ့။ သူ ့အခန္းကိုၾကည့္လွ်င္ သူရဲ ့ေနထိုင္မွဳကို နားလည္ပါလိမ့္မယ္။ သူ ့ဒီေလာက္မ်ားတဲ့ ပိုက္ဆံေတြ မလိုပါဘူးတဲ့။

Mark ဟာ facebook ကို ေရာင္းခ်ဖို ့ထက္ ပိုျပီး နာမည္ၾကီးလာေအာင္သာ အာရံုစိုက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီထဲက တီထြင္မွဳ တစ္ခုကေတာ့ “News Feed” ပါပဲ။ News Feed ဟာ လူတိုင္းအတြက္ကိုယ္ပိုင္သတင္းစာပါပဲ။ ကိုယ္ဘာလုပ္ေနတယ္၊ ဘာေတြ ျဖစ္ေနလဲဆိုတာကို တင္လို ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီ News Feed ကို ပဲ လူတစ္သန္းေက်ာ္ေလာက္က အြန္လိုင္းမွာ ဆန္ ့က်င္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ လူေတြရဲ ့ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖာက္လို ့ပါတဲ့။ အဲ့ဒီအတြက္ Mark ဟာ အသံုးျပဳသူေတြကို ေတာင္းပန္ခဲ့ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေတာင္းပန္မွဳဟာ အရွံဳးေပးမွဳ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ Mark ဟာ News Feed မွာ privacy setting ေတြ နဲ ့ထပ္မံအားျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ အခုထိလည္း News Feed ကို လူတိုင္းအသံုးျပဳေနၾကတာပဲ မဟုတ္လား။

Mark ဟာ facebook ကို တကၠသိုလ္ျပင္ပကို စတင္ျပီး ခ်ဲ ့ထြင္ခဲ့ပါတယ္။အဲ့ဒီအတြက္ ၂၀၀၆ အကုန္မွာေတာ့ facebook အသံုးျပဳသူ ေပါင္း ၁၂ သန္းေက်ာ္ရွိလာပါတယ္။ ကိုဟိန္း facebook စသံုးေတာ့ ၂၀၀၇ မွာပါ။

အဲ့ဒီေနာက္မွာေတာ့ ၂၃ ႏွစ္သား CEO Mark ဟာ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ရွိတဲ့ နာမည္ၾကီးနည္းပညာရွင္ေတြကို ဖိတ္ေခၚျပီး facebook platform ကို မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ facebook platform ဆိုတာကေတာ့ facebook ကို အေျချပဳျပီး အျခားေသာ နည္းပညာ ေတြထည့္သြင္းဖို ့ပါပဲ။ အဲ့ဒီအခါမွာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို ့ေတြ ကစားေနတဲ့ ဂိမ္းေတြ၊ quiz ေတြ၊အျခား application ေတြ ေပၚလာပါေတာ့တယ္။ facebook platform ကေတာ့ တကယ့္ကို Gold Rush ၾကီးပါပဲ။ နည္းပညာရွင္ေတြဟာ အျပိဳင္အဆိုင္ facebook platform မွာ ပါ၀င္ႏိုင္ဖို ့ၾကိဳးစားရပါေတာ့တယ္။

၂၀၀၇ မွာေတာ့ Microsoft က facebook ထဲကို ၀င္လာပါတယ္။ ဒီတစ္ခါေတာ့ Mark က မျငင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ Microsoft က facebook မွာ ေဒၚလာ သန္း ၂၄၀ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ သန္း ၂၄၀ ေပးတဲ့အတြက္ facebook ရဲ ့ ၁.၆ % ကို ပိုင္ဆိုင္မွဳ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါဆို facebook ဘယ္ေလာက္တန္ေနျပီးလဲ ဆိုတာ သိသာပါျပီ။ ၁၅ ဘီလီယံတန္ေနပါျပီ။ ၁၅ ဘီလီယံသာ တန္ေပမယ့္ အျမတ္ကေတာ့ သိပ္မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Mark ဟာ advertising system ကို စတင္ခဲ့ပါတယ္။ company ေတြကို ကိုယ္ပိုင္ facebook page တည္ေထာင္ႏိုင္ရန္ facebook page ကို ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခါမွေတာ့ company ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာဟာ facebook ေၾကာ္ျငာ၀န္ေဆာင္မွဳကို ယူခဲ့ၾကပါတယ္။ Mark လည္းေၾကာ္ျငာခေတြ မ်ားစြာရရွိခ့ဲပါတယ္။ Mark ရဲ ့ေက်းဇူးေၾကာင့္ ကိုဟိန္း တို ့လို လူေတြလည္း Facebook မွာ page ေတြေထာင္ျပီး စာေတြ ေရးႏိုင္ခဲ့တာေပ့ါ။

ယေန ့အခ်ိန္မွာေတာ့ အားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း facebook ရဲ ့ဟာလူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ ့ဘ၀ျဖစ္ေနပါျပီ။ အဲ့ဒီလိုပဲ အခ်ိဳ ့ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ facebook ကို ကန္ ့ကြက္မွဳေတြ လည္း ရွိေနပါတယ္။ privacy ဆိုတဲ့ စကားေနာက္မွာ တရားရင္ဆိုင္ရမွဳေတြလညး္ရွိေနပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုပဲ အေတာ္ဆံုးဆိုတဲ့ ပညာရွင္ေတြကို facebook က လခမ်ားစြာေပးျပီး ေခၚယူတဲ့အတြက္ google, Yahoo ကဲ့သို ့ေသာ company မ်ားရဲ ့မုန္းတီးမွဳကို လည္း ခံေနရပါတယ္။ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳကလည္း ပိုျပီး ျပင္းထန္လို ့လာပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာအခက္အခဲေတြ၊ ရင္ဆိုင္မွဳေတြပဲ ရွိရွိ Mark ကေတာ့ ေရွ ့ကို ဆက္သြားဦးမွာပါ။ ေနာင္မွာလည္း ဘယ္လိုဘယ္လိုေသာ စမ္းသစ္မွဳမ်ားနဲ ့facebook ဟာ ဆက္လက္ ခရီးဆက္ေနမလဲဆိုတာကို အားလံုး ေစာင့္ၾကည့္ေနရဦးမွာပါ။

အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ကိုဟိန္း (Prospect Myanmar)

If you like this article, please visit my page:https://www.facebook.com/formyanmaryouth

My blog: http://prospectmyanmar.com/
You Tube Channel: The lifestyles of Young Billionaire Entrepreneurs မွ ကိုးကားထားပါတယ္။