Bras and Breast Cancer ‘ဘရာစီယာ’ နဲ႔ ‘ဘရက္စ္’ ကင္ဆာ

Tint Swe

 

Bras and Breast Cancer ‘ဘရာစီယာ’ နဲ႔ ‘ဘရက္စ္’ ကင္ဆာ

ဆရာ ညအိပ္မွာ ဘရာစီယာဝတ္ျပီးအိပ္ရင္ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခကို ျမင့္တက္ေစတယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။

‘ဘရာစီယာ’ ဝတ္ရင္ ‘ဘရက္စ္’ ကင္ဆာျဖစ္ပါသလား ေမးရင္ ‘ႏိုး’ လို႔သာေျဖပါမယ္။ စာတေၾကာင္းထဲ မဟုတ္ဘဲ တပုဒ္ေရးရပါအံုးမယ္။ 

ရင္သား-ကင္ဆာကုိျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း မဟုတ္ေတာင္ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြက ဘာျဖစ္မလဲ ေလ့လာမႈ၊ ဆန္းစစ္မႈေတြ လုပ္ေနခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္ေတြ ၾကာခဲ့ပါျပီ။ အစားအစာ နဲ႔ ကိုယ္လက္ ေလ့က်င့္ခန္းနည္းလို႔ ဆိုတာလဲ ပါတယ္။ ‘ဘီတယ္လ္’ ေတးအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ‘ေပါလ္-မက္ကာေန’ နဲ႔ လက္ထပ္ျပီး၊ ဒီေရာဂါနဲ႔ ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ၁၉၉၈ မွ ေသးဆံုးသြားရရွာတဲ့ ‘လင္ဒါ မက္ကာတေန’ ဟာ ရင္သား-ကင္ဆာနဲ႔ ၃ ႏွစ္သာ ေနသြားခဲ့ရတယ္။ သူမဟာ အသက္သတ္လြတ္သာစားျပီး ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ရမွာ ပ်င္းသူျဖစ္ေနလို႔ အစာအာဟာရ နဲ႔ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း ‘သီအိုရီ’ ကို ခိုင္မာေစခဲ့တယ္။

သုေတသန တခုကေန ရင္သား-ကင္ဆာျဖစ္သူေတြဟာ ‘ဘရာစီယာ’ ကို ၾကာၾကာနဲ႔ ၾကပ္ၾကပ္ ဝတ္ၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္တဲ့။ တေန႔မွာ ၁၂ နာရီၾကာ ‘ဘရာ’ ဝတ္တယ္။ ၁၈% ဟာ အိပ္ရာထဲမွာလဲ ‘ဘရာ’ ဝတ္တယ္တဲ့။ ရင္သား-ကင္ဆာ မျဖစ္သူ ‘မျဖစ္ေသးသူ’ အုပ္စုထဲကေတာ့ တေန႔မွာ ၁၂ နာရီသာဝတ္ျပီး၊ ၃% ကသာ အိပ္ေနရင္းလဲ ဝတ္ၾကတယ္။ ေဆးလိပ္နဲ႔ အဆုပ္-ကင္ဆာ ဆက္စပ္မႈထက္ေတာင္မွ ဒီေတြ႔ရွိခ်က္က ၃ ဆ အထိ အားသာေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ရင္သားကို တင္းၾကပ္ေနေအာင္လုပ္ထားျခင္းဟာ ေသြး နဲ႔ ေသြးျပန္ရည္ ေခၚတဲ့ ‘လင့္ဖ္’ သြားလမ္းေတြကုိ တားဆီး ေႏွးေကြးေစတယ္။ ေသြးျပန္ရည္စနစ္ဟာ ကင္ဆာ မွန္သမွ် ျပန္႔ႏွံ႔ေစတဲ့လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္တာေတာ့ ေသျခာပါတယ္။ အဲလို ရင္သားကို တင္းၾကပ္ေနတာ ၾကာရင္ ကင္ဆာ မျဖစ္ေတာင္မွာ နာတာ၊ ေရာင္တာေတြ ျဖစ္မယ္။ အဆိပ္အေတာက္ ဖယ္ရွားမႈကို ေႏွးေကြးေစမယ္။ တခ်က္ရွိေသးတာက ရင္သားတြဲက်ေနသူေတြက ‘ဘရာ’ မဝတ္ရင္ မရဘူး။ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ျဖစ္ေအာင္ ေရြးဝတ္ၾကရတယ္။

‘ဖီဂ်ီ’ မွာသြား စမ္းသပ္ေတာ့ ‘ဘရာ’ မပါသူေတြဟာ စမ္းသပ္ကာလအတြင္းမွာ ရင္သား-ကင္ဆာ မျဖစ္တာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ အဲဒီ ဖီဂ်ီသူ အားလံုးဟာ ေရျမသဘာဝအတူတူမွာေန အစားအေသာက္ အတူတူစားၾကတယ္။ ဒါနဲ႔ ‘ဘရာ’ ကိုဘဲ သတၲဳခ်လိုက္တယ္။ ကိန္းဂဏန္းေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ေဆးပညာပိုင္းက လက္ခံထားတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။

အစြဲလား တကယ္လား
အထက္ကေရးခဲ့တာကို ဖတ္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီး စာမဆံုးခင္ ဝတ္ထားတဲ့ ‘ဘရာ’ ခြ်တ္ျပစ္ခ်င္စိတ္ ေပၚေလမလား မသိပါ။ ဆရာဝန္ အစစ္ေတြက ျပန္ေထာက္ျပတာကို ဆက္ဖတ္ျပီးမွ ဆံုးျဖတ္ေစခ်င္ပါတယ္။

ရင္သားကို ဖိအားေပးထားလို႔ ေသြးျပန္ရည္ သြားလာမႈကို ေႏွးေကြးေစတယ္ဆိုတာ ဟုတ္သလိုလိုနဲ႔ မဟုတ္ပါ။ ရင္သားရဲ႕ ‘လင့္ဖ္’ အေၾကာေလးေတြဟာ ‘လင့္ဖ္’ စနစ္ထဲကို တိုက္ရိုက္စီးဝင္တာ မဟုတ္ပါ။ လက္ေမာင္းေအာက္ေျခစီကိုသာ သြားပါတယ္။ ၾကပ္ေနတဲ့ ‘ဘရာ’ ဝတ္ထားေပမဲ့ ေသြးလွည့္တာကိုေရာ ‘လင့္ဖ္’ စီးတာကိုပါ ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့အထိ မျဖစ္ေစပါ။ ရင္သား-ကင္ဆာဆိုတာ မ်ိဳးဗီဇ ေျပာင္းလဲမႈကေနျဖစ္ရတာပါ။ မ်ိဳးဗီဇ ေျပာင္းလဲမႈက ဘာလို႔ျဖစ္ရသလဲ ဘယ္သူကမွ မသိၾကေသးပါ။

၁၉၉၅ မွာ Dressed to Kill "အဝတ္အစားက သတ္ေနတယ္" ဆိုတဲ့စာအုပ္ကို ‘ဆစ္ဒနီ-ေရာ့စ္’ နဲ႔ ‘ဆိုမာ-ဂရစ္မဂ်ာ’ တို႔က ေရးခဲ့တာဟာ သိပၸံနည္းက် ေလ့လာမႈနဲ႔ ေရးခဲ့ၾကတာ မဟုတ္ပါ။ သူတို႔ သံုးသပ္မႈေတြကို အေျခခံျပီး ေရးတာသာ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔သံုးသပ္ခ်က္ထဲမွာ ရင္သား-ကင္ဆာနဲ႔ ဆိုင္ႏိုင္တယ္လို႔ အမ်ားလက္ခံထားျပီးျဖစ္တဲ့ အစာအာဟာရ၊ ေလ့က်င့္ခန္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္၊ ရာသီစေပၚတဲ့အသက္၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အၾကိမ္၊ ကေလးႏို႔တိုက္ရျခင္း ဆိုတာေတြကို ထည့္မတြက္ခဲ့ပါ။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ကဘဲ ေရးတာေတြ ရွိေသးတယ္။ “ပက္လက္အိပ္ရင္ ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္မႈ ရွိေစတယ္။ ပက္လက္အိပ္တာနဲ႔ ‘ဘရာ’ ဝတ္တာဟာ သဘာဝတရားကို ဆန္႔က်င္ရာက်တယ္” တဲ့။ လိုက္နာသူေတြလဲ မနည္းပါ။ ဒါေပမဲ့ လိုက္နာသူေတြ အကုန္လံုးဟာ ေရာဂါဘယ ကင္းၾကေတာ့ မဟုတ္ပါ။

သမိုင္းလွန္ရင္ ရင္သား-ကင္ဆာဟာ ေရွးကတည္းကရွိခဲ့တာပါ။ ဓါတ္မွန္ေတြ၊ ခြဲစိတ္ကုသနည္းေတြ မေပၚခင္ကတည္းက ျဖစ္တယ္။ ‘ဘရာစီယာ’ ေပၚတာ ဘယ္ေလာက္ ၾကာေသးလို႔လဲ။ ရင္ကို တင္းၾကပ္ေနေအာင္ လူတေယာက္ကေန ကူညီစည္းေပးရတဲ့ Corset ‘ေကာ့ဆက္’ ေခတ္ေနာက္ပိုင္း၊ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ကာလေရာက္မွ Brassiere ကို ဝတ္ဘို႔ အားေပးလာတာပါ။ ၁၈၆၃ မွာ ‘လူမန္ အယ္လ္ ခ်က္ပ္မန္း’ ကေန ‘ေကာဆက္’ မွာ Cups ခြက္ပံုစံဆိုတာ တီထြင္လာတယ္။ ၁၉၁၃ ေရာက္မွ ‘ေမရီ ဖဲ့လ္ ဂ်က္ေကာ့’ ကေန ပိုးလက္ကိုင္ပုဝါစ ႏွစ္ထည္ကို ဖဲၾကိဳးအနီေလးနဲ႔ တြဲလာခဲ့တယ္။

Breast Book ရင္သားစာအုပ္ကိုေရးခဲ့တဲ့ ‘ေဒါက္တာ ဆူဆန္ လဖ္’ ကဆိုပါတယ္။ “က်မတို႔ဟာ ကိုယ္ကေန ကိုင္တြယ္-ထိန္းဖယ္ႏိုင္တဲ့ အျပင္က အရာကိုဘဲ လိုက္ရွာရာကေန ‘ဘရာ’ လို႔ ေျပာေနၾကတာပါ။ ကင္ဆာမွန္သမွ် ကိုယ့္အထဲက ‘ဆဲလ္’ အတြင္းကေန စၾကတာပါ။ ေျပာေနၾကတာေတြကေတာ့ ကိုယ္ဝန္တားေဆး၊ ေဟာ္မုန္းေဆး၊ ကိုယ္ဝန္ရေဆး၊ ပိုးသတ္ေဆး၊ ‘ဘရာစီယာ’၊ အေမႊးအၾကိဳင္ေတြကိုသာ ရမယ္ရွာေနၾကတယ္ မဟုတ္လား။”

‘ဘရာ’ ေတြရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ရင္သားနာမယ္၊ အေရျပား ကသိကေအာင့္ေနမယ္၊ ‘ဘရာ’ မွာပါတဲ့ သတၲဳစတာနဲ႔ မတည့္သူက မတည့္ျဖစ္မယ္၊ အထဲမွာ Fibrocystic ‘ဖိုက္ဘရိုဆစ္စတစ္’ ေရာဂါရွိေနရင္၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ ရင္သား ထြားထြားလာတာမို႔ အေနရခက္မယ္။ ရင္သား အရြယ္အစား သိပ္ၾကီးသူေတြမွာ အေနေတာ္ စနစ္တက်ခ်ဳပ္ထားတဲ့ ‘ဘရာ’ မဟုတ္ရင္ ေက်ာေအာင့္မယ္၊ ခါးနာမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊

ACS အေမရိကန္ ကင္ဆာအဖြဲ႔ကေတာ့ "‘ဘရာ’ ေၾကာင့္ ရင္သား-ကင္ဆာျဖစ္တာ သိပၸံနည္းက် သက္ေသျပႏိုင္တာ မရွိပါ" တဲ့။ ဆန္းစစ္မႈ လုပ္ေတာ့ “ဟုတ္ပါတယ္ အထက္ဗလာေနသူေတြထက္ ‘ဘရာ’ ဝတ္သူေတြမွာ ရင္သား-ကင္ဆာ နည္းနည္းေလးပိုတာ ေတြ႔ရတယ္။ တခုရွိတာက ‘ဘရာ’ မဝတ္သူေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ လူကလဲ ပိန္ပါးျပီး၊ ရင္သား အရြယ္အစားကလဲ သူမ်ားထက္ ေသးၾကတယ္။” ဒါ့ေၾကာင့္ ‘ဘရာ’ မဝတ္ဘဲေနခ်င္ရင္ ေနပါ။ ‘ဘရာ’ ကို လာအျပစ္မရွာပါနဲ႔။

ACS ကထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ရင္သားကင္ဆာ အႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ် စာရင္းထဲမွာ ‘ဘရာ’ မပါပါ။ အရက္-ေဆးလိပ္ ေသာက္တာ၊ အဆီမ်ား-အဝလြန္တာ၊ ေအးတိေအးစက္ လူေနမႈပံုစံေတြကိုသာ ထည့္ထားတယ္။ ‘အီစထိုဂ်င္’ ေဟာ္မုန္း ကိုေတာ့ အေတာ္ သံသယၾကီးၾကီးထားတာ ဆရာဝန္တိုင္းကပါ။

‘ဘရာစီယာ’ ဟာ မရွိမျဖစ္ ပစၥည္းမဟုတ္ပါ။ သေဘာပါဘဲ။ မဝတ္ဘဲေနခ်င္သပဆိုေနပါ။ ဒါေပမဲ့ ရင္သား-ကင္ဆာကို မျဖစ္ေစပါ။ ‘ဘရာ’ ကို 'ဒံုးက်ဥ္' လိုပံု လုပ္ထားအံုးေတာ့ အသက္ကို ရန္မရွာပါ။

Dr. တင့္ေဆြ