ဂယ္လီလီယို ဆုိသည္မွာ

သုတဇုန္ added 5 new photos.

ဂယ္လီလီယို ဆုိသည္မွာ
==============
ဂယ္လီလီယို ဂယ္လီေလးရီ (Galileo Galilei) (၁၅၆၄-၁၆၄၂) ကို ႀကီးက်ယ္ေသာ သိပၸံပညာရွင္၊ ရွာေဖြ စူးစမ္းသူ၊ တီထြင္သူ၊ နကၡတ္ပညာရွင္ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ခ်ိန္သီးသေဘာတရားကို စတင္ေဖာ္ထုတ္သူ၊ အေလးခ်ိန္သေဘာတရားကို စတင္ ေဖာ္ထုတ္သူအျဖစ္လည္းေကာင္း အသိမ်ားသည္။ သိပၸံပညာရပ္အတြက္ နယူတန္နီးပါး ေနရာေပးကာ ျကည္ညိုျကေလသည္။
ဘဝနိဒါန္း
ဂယ္လီလီယိုအား ၁၅၆၄-ခုနွစ္၊ ေဖေဖၚဝါရီလ ၁၅ ရက္ေန့တြင္ အီတလီနိုင္ငံ၊ ပီဆာ (Pisa) ျမို့တြင္ ေမြးဖြားသည္။ [၁] ပီဆာ တကၠသိုလ္တြင္ တက္ေရာက္သင္ျကားရင္းမွ ေငြေျကးမတတ္နိုင္သျဖင့္ တကၠသိုလ္မွ ထြက္ရရွာသည္။
သို့ေသာ္ ပင္ကိုယ္ကပင္ စြမ္းရည္ရွိသူျဖစ္သည့္အတြက္ ၁၅၈၉ တြင္ ထိုပီဆာတကၠသိုလ္၌ ဆရာျပန္ျဖစ္သည္။ ေနာက္ နွစ္အနည္းငယ္အျကာတြင္ ပါဒြား (Padua) တကၠသိုလ္ သို့ေျပာင္းေရွြ့ျပီး ထိုတကၠသိုလ္တြင္ ၁၆၁၀ ထိ ဆရာအျဖစ္ေနထိုင္သြားခဲ့သလို ထိုတကၠသိုလ္၌ပင္ အေရးပါသည့္ သိပၸံပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈ၊ ေတြ့ရွိမႈတို့ကို ျပုလုပ္သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သိပၸံပညာရွင္ဘဝ
အေရးပါသည့္ ေတြ့ရွိခ်က္မ်ားမွာ
- ေခတ္အဆက္ဆက္က သိပၸံသမားတို့က လက္ခံယံုျကည္လာသည့္ အရစၥတိုတယ္လ္ မိန့္ဆိုခ်က္ျဖစ္ေသာ "ပစၥည္းတစ္ခုနွင့္ တစ္ခုအေလးခ်ိန္မတူလွ်င္ အျမင့္မွေအာက္သို့ က်သည့္နႈန္းလည္းမတူ၊ ကြာျခားသည္။" ဆိုသည့္ ယံုျကည္ခ်က္အမွားကို လက္ေတြ့စမ္းသပ္ျပီး ေျခဖ်က္ကာ က်နႈန္းတူေျကာင္း သက္ေသျပခဲ့သည္။ ထိုအျခင္းအရာနွင့္ ပတ္သတ္သည့္ နိယာမမ်ား၊ တြက္နည္းတြက္ကိန္းမ်ား၊ သီအိုရီမ်ားကို ပါေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့သည္။
- အင္နားရွား (Inertia) သေဘာကို ရွာေဖြေတြ့ရွိျခင္းသည္လည္း ေခတ္သစ္သိပၸံပညာတြင္ အေရးပါသည့္ အျခင္းအရာျဖစ္သည္။ ထိုမွ အင္နားရွားနိယာမ (Law of Inertia) ကို ေဖာ္ထုတ္သတ္မွတ္နိုင္သည္။ ၄င္းမွဆင့္ပြားျပီး နယူတန္၏ ပထမေရြ့လ်ားမႈနိယာမ (The First Law of Motion) တြင္ထည့္သြင္း နိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။
- အေရးအျကီးဆံုး ေတြ့ရွိခ်က္မွာ နကၡတၱေဗဒတြင္ျဖစ္သည္။ ၁၆၀ဝ ဝန္းက်င္ကပင္ နကၡတ္ပညာရပ္တြင္ ေကာပါးနိကပ္စ္ (Copernicus) ၏အယူအစသစ္နွင့္ ပတ္သတ္ျပီး ပညာရွင္အမည္ခံသူတို့ မျပတ္တမ္းျငင္းခံုေနမႈတို့ကို အဆံုးသတ္ေစခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေကာ္ပါးနိကပ္စ္၏ ေနဗဟိုျပုသီအိုရီ (Heliocentric Theory) မွန္ကန္ေျကာင္း သတ္ေသျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၆၀၄ ေစာေစာပိုင္းကပင္ ဂယ္လီလီယိုက နႈတ္ျဖင့္ ေျပာဆိုေထာက္ခံခဲ့ေသာ္လည္း တိက်သည့္ အေထာက္အထား တင္ျပနိုင္သည္မဟုတ္သည့္အတြက္ေျကာင့္ ျငင္းခံုဆဲျဖစ္သည္။ ၁၆၀၉ တြင္ ေဟာလန္၌ နကၡတ္မွန္ေျပာင္း တီထြင္ေအာင္ျမင္ေျကာင္းသိလွ်င္ နည္းနာယူျပီး ပိုမိုအဆင့္ျမွင့္သည့္ မွန္ေျပာင္းကို တီထြင္ကာ အထက္ပါ ေနဗဟိုျပုသီအိုရီကို ထင္ရွားေအာင္ သက္ေသျပနိုင္ခဲ့သည္။ ထိုနွစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာပင္ နကၡတေဗဒနွင့္ပတ္သတ္သည့္ ေတြ့ရွိခ်က္တစ္ပံုတစ္ပင္ကို ဆက္ကာဆက္ကာ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။
ရူပေဗဒ
ခ်ိန္သီး
သူသည္ အသက္ ၁၉ နွစ္အရြယ္၌ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း မ်က္နွာျကက္မွ တြဲလြဲဆြဲထားေသာ မွန္မီးအိမ္လွြဲေနပံုကို သတိျပုမိရာမွ ခ်ိန္သီးလွြဲပံုအေျကာင္းနွင့္ စပ္လ်ဉ္း၍ ယခင္က လူမ်ားမသိေသးေသာ အခ်က္မ်ားကို သိရွိေလသည္။ထိုခ်ိန္သီးျဖင့္ အခ်ိန္ကို သတ္မွတ္နိုင္သျဖင့္ ေနာင္အခါ၌ သိပၸံပညာရွင္တို့သည္ နာရီကို ျကံစည္ လုပ္ကိုင္နိုင္ျကေလသည္။
Falling Bodies
ဂယ္လီလီယိုသည္ ပီဆာနွင့္ ပက္ဒူအား တကၠသိုလ္မ်ား၌ သခၤ်ာပါေမာကၡအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေနစဉ္ ရူပေဗဒနွင့္ နကၡတၱေဗဒ ပညာရပ္မ်ားကို ေလ့လာခဲ့သည္။ အျမင့္မွ တစ္ျပိုင္တည္း က်ေသာ အရာဝတၳု ၂ ခုသည္ အေလးခ်ိန္ မတူညီေစကာမူ ေျမသို့ တစ္ျပိုင္တည္းက်ေရာက္ေျကာင္းကို သိရွိသည္။ ထိုအခ်က္ကို ပီစာေမွ်ာ္စင္ျကီးေပၚမွ အေလးခ်ိန္မတူေသာ အရာဝတၳုမ်ားကိုခ်၍ လက္ေတြ့ျပသခဲ့သည္။
နကၡတၱေဗဒ
ဂယ္လီလီယိုသည္ အေဝးျကည့္မွန္ေျပာင္း (တယ္လီစကုပ္) ကို တီထြင္သူ ျဖစ္သည္။ ထိုမွန္ေျပာင္းျဖင့္ အရာဝတၳုတစ္ခုကို ျကည့္လွ်င္ မူလအရြယ္ထက္ ၃ ဆမွ်ျကီး၍ ျမင္ရသည္။ ထိုေနာက္ အဆ ၃ဝ မွ်ပို၍ ျကည့္အားေကာင္းေသာမွန္ေျပာင္း ကို တီထြင္ေလသည္။ ထိုမွန္ေျပာင္းျဖင့္ ျကည့္ေသာအခါ လတြင္ရွိေသာ ေတာင္မ်ားကိုေတြ့ရသည္။ ျကာသပေတးျဂိုဟ္ (ဂ်ူပီတာ)၏ အရံျဂိုဟ္ ၄ လံုးကိုလည္း ေတြ့ရ၍ ကြင္းစြပ္လ်က္ရွိေသာ စေနျဂိုဟ္ (ဆက္တန္)၏ ထူးဆန္းေသာ ပံု သဏၭာန္ကိုလည္း ျမင္ရသည္။ဂယ္လီလီယို၏ ယူဆခ်က္မွတစ္ခုမွ ကမၻာလံုးသည္ ဝင္ရိုးေပၚ၌ လည္ျပီးလွ်င္ ေနကို လွည့္ပတ္လ်က္ရွိသည္ဟူေသာ ယူဆခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။
သာသနာေရး အာဏာပိုင္မ်ားက ထို အယူကို မိစၦာအယူဟု စြဲျမဲ မွတ္ယူထားသျဖင့္ ၁၆၁၆ ခုနွစ္၌ သူ့အား ထိုအယူကို စြန့္လွြတ္ရန္ သတိေပး၏။ သို့ရာတြင္ ၁၆၃၂ ခုနွစ္၌ ထိုအယူကို ထုတ္ေဖာ္ေရးသားသျဖင့္ ေရာမျမို့ ရွိ သာသနာေရးဆိုင္ရာ တရားရံုးက ေခၚယူစစ္ေဆးသည္။
ခရစ္ယာန္ေက်ာင္းေတာ္၏ တားျမစ္မႈ
ထိုေတြ့ရွိမႈမ်ားကပင္ သူ့အားဂုဏ္တက္ေစသကဲ့သို့ အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း ေရွးယိုးစြဲ၊ ဩဇာႀကီး ခရစ္ေက်ာင္းေတာ္နွင့္ ဆန့္က်င္မိေလေလ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ ၁၆၁၆ တြင္ အဆိုပါ ေကာ္ပါးနိကပ္စ္၏ သီအိုရီနွင့္ ပတ္သတ္သည့္ ေထာက္ခံေျပာဆိုမႈမ်ားကို ရပ္တန္းမွရပ္ရန္ သတိေပးတားျမစ္ခံရေတာ့သည္။ သို့ျဖင့္ ဂယ္လီလီယိုသည္ နွစ္မ်ားမနည္းပင္ ေအာင့္အီးကာ ေနရရွာသည္မွာ ၁၆၂၃ တြင္ပုပ္ရဟန္းမင္း (Pope) ကြယ္လြန္ျပီး ရဟန္းမင္းသစ္ တက္လာသည္အထိပင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းအားေထာက္ခံသည့္ ပုပ္ရဟန္းမင္းသစ္ျဖစ္လာသည့္ ဆဌမေျမာက္ အာဗန္ (Urvan) က ဂယ္လီလီယိုအား ျကည္ညိုေလးစားသျဖင့္ ယခင္က တားျမစ္ခ်က္ကို မသိက်ိုးကြ်ံျပုကာ ေနေပးသျဖင့္ ဂယ္လီလီယို တစ္ေယာက္ အေနအစား ေခ်ာင္လာျပန္သည္ ဟုဆိုနိုင္သည္။
ထိုအခ်ိန္မွစတင္ကာ က်မ္းတစ္ေစာင္ကို ႀကဳိးစားပမ္းစားေရးရာ ေနာက္ေျခာက္နွစ္အျကာတြင္ ကမၻာ့စနစ္ျကီးနွစ္ခုဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္မႈ (The Dialogue Concerning The Two Chief World Systems) အမည္ရွိ က်မ္းကိုျပီးစီးကာ ၁၆၃၂ တြင္ ေက်ာင္းေတာ္၏ စိစစ္ခြင့္ျပုမိန့္အရ ပံုနွိပ္ရသည္။ သို့ေသာ္ အဆိုပါစာအုပ္သည္ ေကာ္ပါးနိကပ္စ္၏ သီအိုရီမ်ားကို အေထာက္အထား အျပည့္အစံု၊ အခ်က္က်က်ျဖင့္ ေထာက္ခံထားသည့္အတြက္ ေရာမတရားဝင္စစ္ေဆးျခင္းရံုးေတာ္ (Inquistion) မွ ၁၆၁၆ တြင္ စြဲခ်က္တင္ အမႈဖြင့္ျခင္းခံရျပန္သည္။
ဂယ္လီလီယိုကဲ့သို့ ေက်ာ္ျကားသည့္ ပညာရွင္ကို ျပစ္ဒဏ္ခ်ရန္မွာ ခက္ခဲသည့္အေလွ်ာက္ ေခတ္ကာလ ေက်ာင္းေတာ္ဥပေဒ (Current Chuch Law) အရ အျပစ္အတိအက်မရွိ ဟုဆိုကာ အာစက္ထရီ (Arcetri) ေခၚ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ျဖင့္ ထားေစသည္။ ဥပေဒအရ ဧည့္သည္လက္ခံေတြ့ဆံုျခင္း မျပုရဟုဆိုေသာ္လည္း တင္းက်ပ္မႈမရွိသျဖင့္ အလြယ္တကူပင္ ေတြ့ဆံုခြင့္၊ ေဆြးေနြးခြင့္ ရပါသည္။ အျခားပစ္ဒဏ္ တစ္ရပ္မွာ "ေနကိုကမၻာက ပတ္သည္"ဟူသည့္ အဆိုကို လူသိရွင္ျကား ျပန္လည္ရုတ္သိမ္းေပးရမည္ ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ အသက္ ၆၉ နွစ္ရွိ ပညာရွင္အိုျကီးမွာ ရံုးေတာ္၌ပင္ ထိုကဲ့သို့ ဝန္ခံရရွာသည္။ (သို့ေသာ္ အခ်ို့က ထိုကဲ့သို့ အမိန့္ကို လိုက္နာေျပာဆိုျပီးေနာက္ ရံုးေတာ္ျကမ္းျပင္ေျမျကီးကို နမ္းရံႈ့ကာ "သူကေတာ့ အလႈပ္မပ်က္ပါလား"ဟု အရွြန္းေဖာက္သည္ ဟုဆိုျကေသးသည္။)
တရားရံုးတြင္ သူသည္ ထိုအယူအဆ မွားယြင္းေျကာင္းကို ဝန္ခံရျပီးေနာက္ ဇာတိရပ္ရြာသို့ျပန္၍ ေနထိုင္ရသည္။ ထိုအရပ္တြင္ ယခင္က ျကိုးစား၍ ေလ့လာဆည္းပူးခဲ့ေသာ မကၠင္းနစ္ပညာရပ္အေျကာင္းကို ေရးသားကာ စာအုပ္ထုတ္ေဝေလသည္။ ဂယ္လီေလအိုသည္ ပညာဉာဏ္စူးရွ၍ လက္ေတြ့စမ္းသပ္လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိသျဖင့္ ထိုေခတ္က ထူးခြ်န္ေသာ သိပၸံပါရဂူတစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့သည္။ လူအမ်ားပင္ ယံုျကည္ေနျကေသာ အယ္ရစၥတိုတယ္ ေရးသားခ်က္မ်ားကို မွားသည္ဟု ရဲဝံ့စြာ ေျပာဆိုခဲ့၏။
ဘာသာေရးကိုင္းရွိုင္းသူ ဂယ္လီလီယိုမွာ သူ့အားအမ်ိုးမ်ိုး ဒုကၡေပးေနသည့္ ေက်ာင္းေတာ္ကို စိတ္နာသည္မရွိဟုသိရသည္။ သက္ဆံုးတိုင္ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္အျဖစ္ ေနထိုင္သြားျပီး စက္ယနၱရားမ်ား အေျကာင္းကို ေရးသားခဲ့ရင္း အသက္ ၇၈နွစ္အရြယ္ ၁၆၄၂ တြင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္။သာသနာေရး အာဏာပိုင္မ်ားနွင့္ အတိုက္အခံျပုကာ ကိုယ္ေတြ့စံုစမ္း သိရွိ ရေသာ အခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ျပသခဲ့၏။ ဤသို့ ေရွးေဟာင္း အစဉ္အလာ အယူအဆမ်ားကို ရဲဝံ့စြာ ေတာ္လွန္၍ မွန္ကန္ေသာ အခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ျပသခဲ့သျဖင့္ သိပၸံပညာသည္ တိုးတက္ခဲ့ေပသည္။ ေနွာင္းလူတို့အေနျဖင့္ ဂယ္လီလီယိုကို အယူအဆအေဟာင္းမ်ားကို ရဲရင့္စြာ ခ်ိုးေဖာက္ တီထြင္ေလ့လာ ေဖာ္ထုတ္သူ အျဖစ္ေလးစားသမႈထားျကသည္။
ရည္ညွြန္းကိုးကား
လွသမိန္ ၏ ဗဟုသုတစြယ္စံု
ျမန္မာစြယ္စံုက်မ္း၊ အတြဲ(၃)
ေက်ာ္စြာ(၁၀ဝ)-ေဒါက္တာသန္းထြန္း
#သုတဇုန္
ဒီလုိ သုတရသ အထူးအဆန္း ဗဟုသုတပုိစ့္ေလးေတြ ဆက္ဖတ္ခ်င္ရင္ သုတဇုန္ကုိ Like & Seefirst လုပ္ထားလုိက္ပါ (y)
ႏွိပ္ရန္ 👉 သုတဇုန္