လိပ္ျဖစ္တာ ဝမ္းမနည္းနဲ႔

 

မွတ္စုၾကမ္း

 

လိပ္ျဖစ္တာ ဝမ္းမနည္းနဲ႔
--------------------

ယုန္နဲ႔ လိပ္ အေျပးၿပိဳင္ပြဲ ထဲက ႂကြားဝါတတ္တဲ့ ယုန္ကေလး အေၾကာင္း ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ ယုန္ဆိုတာ အေျပးျမန္တယ္။ လိပ္ ဆိုတာ အသြားေႏွးတယ္။ ဒီေတာ့ ပံုေျပာသူဟာ အေျပးၿပိဳင္ပြဲမွာ လိပ္ရႈံး လိမ့္မယ္ လို႔ ေယဘူယ် အျမင္ရွိတာကို ႐ိုက္ခ်ိဳးၿပီး လိပ္ကို အႏိုင္ေပးလိုက္တယ္။

ဒီမွာ သင္ခန္းစာက ယုန္ဟာ ျမန္ေပမယ့္လည္း အပ်င္းႀကီးတဲ့ အတြက္ လိပ္ကို ရႈံးရပါတယ္ ဆိုတာကို ကမ႓ာေက်ာ္ အီစြတ္ပံုျပင္ ေလးက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို သင္ခန္းစာ ေပးခဲ့တယ္။

ဒါေပမယ့္... တကယ့္တကယ္တမ္းသာ ယုန္နဲ႔လိပ္ဟာ အျပင္ေလာက မွာ အေျပးၿပိဳင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူႏိုင္လိမ့္မလဲ။ လိပ္ဟာ တကယ္ပဲ ယုန္ကို ႏိုင္ပါ့မလား။

ယုန္ဆိုတာ တြင္းေအာင္း သတၱဝါမ်ိဳး ျဖစ္ၿပီးေတာ့ တြင္းနဲ႔ အနီး တဝိုက္ မွာသာ ရွင္သန္ က်က္စား ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ သူတို႔ကို ျမင္လိုက္တိုင္း အစာနဲ႔ပါးစပ္နဲ႔ မျပတ္ အၿမဲ တစ္ခုခုကို ကိုက္ေနတာကို ေတြ႕ရ မွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒီလိုအပ္ခ်က္ဟာ ဆာေလာင္မႈကို ျဖည့္တင္း ဖို႔ထက္ သဘာဝရဲ႕ တြန္းအားလို႔ ဆိုရ မယ္ ထင္ပါတယ္။

ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ယုန္ေတြသာ တကယ္တမ္း တစ္စံုတစ္ခုကို မကိုက္ပဲ တစ္ေနကုန္ ေနခဲ့မယ္ ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ အေပၚသြားေတြဟာ ေအာက္သြားဖံုးကို ေဖာက္၊ ေအာက္သြားေတြဟာ အေပၚသြားဖံုးကို ေဖာက္ လို႔ ေသပြဲဝင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ ယုန္ေတြ ဟာ အၿမဲတေစ တစ္စံုတစ္ရာကို ကိုက္ ရင္းနဲ႔ သြားေတြကို တံုးေအာင္ ေသြး ေနရပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ယုန္ေတြဟာ အျမန္ဆံုး ေျပးမယ္ ဆိုရင္ တစ္နာရီကို ၁၈ မိုင္ကေန မိုင္ ၂၀ ၾကား ေျပးႏိုင္တယ္လို႔ ေလ့လာမွတ္သားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အျမန္ဆံုး ဆိုတဲ့ Jackrabbit ယုန္မ်ိဳးစိတ္ဟာ ဆိုရင္ တစ္နာရီကို ၆၄ ကီလို မီတာ အထိ ေျပးႏိုင္ေၾကာင္း National Geographic က မွတ္တမ္း တင္ထားတာ ဖတ္လိုက္ ရပါတယ္။

လိပ္ဆိုတာ ကေတာ့ နယ္ေျမေျပာင္းေရႊ႕တတ္ၾကတဲ့ မ်ိဳးစိတ္ ျဖစ္ၿပီး တစ္လကို ဆယ္ကီလိုမီတာ မွ်သာ သြားလာေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ႏွစ္ကို ကီလိုမီတာ ၁၂၀ နီးပါး လိပ္တစ္ေကာင္ဟာ ခရီးသြားႏိုင္တယ္လို႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း မွတ္ယူလို႔ရပါတယ္။

ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိတ္ကူးထဲမွာ ခဏေလာက္ ယုန္နဲ႔ လိပ္တို႔ကို အေျပးၿပိဳင္ခိုင္း ၾကည့္ၾက ရေအာင္။ ယုန္လည္း အပ်င္းမႀကီးဘူး။ လိပ္လည္း အဲ့ဒီပံု အတိုင္း သြားမယ္။ ဒါဆို ဘာေတြ ျဖစ္ကုန္ ၾကမလဲ။

အကယ္၍ တာတို ကြင္းပတ္ အေျပး ၿပိဳင္ပြဲသာ ဆိုခဲ့ရင္ ယုန္တစ္ေကာင္ရဲ႕ တစ္နာရီ ကို ၆၄ ကီလိုမီတာ ေျပးနႈန္းဟာ လိပ္တစ္ေကာင္ကို အသာေလး အႏိုင္ယူသြားေကာင္း ယူသြားပါလိမ့္မယ္။

ဒါေပမယ့္ တစ္သက္စာ အေျပးၿပိဳင္ပြဲမွာဆိုရင္ေတာ့ ရလဒ္ဟာ စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းေနလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။ လိပ္မ်ိဳးေတြဟာ တစ္ေနရာကေန ေနာက္တစ္ေနရာကို အခ်ိန္တိုင္း ခရီးထြက္ေနခ်ိန္မွာ ယုန္ေတြကေတာ့ တြင္းပတ္လည္ ၄၀ ကီလိုမီတာပတ္လည္ ထက္ ပိုေဝးေဝးကို မသြားရဲၾကပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ လိပ္တစ္ေကာင္သက္တမ္းဟာ ပ်မ္းမွ် ၁၅၀ ခန္႔ အသက္ရွည္ေပမယ့္ ယုန္တစ္ေကာင္ ကေတာ့ အလြန္ဆံုး ၾကာၾကာေနရရင္ ၇ ႏွစ္မွ်သာ အသက္ရွည္တဲ့ မ်ိဳးစိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ တစ္သက္စာ အေျပးၿပိဳင္ပြဲမွာ ယုန္တစ္ေကာင္ဟာ ကီလိုမီတာ ၄၀ မွ်ပဲ ခရီးေရာက္ ႏိုင္ ေပမယ့္ လိပ္ေတြဟာ တစ္သက္တာ ကာလ (ႏွစ္ ၁၀၀) မွာ ကီလိုမီတာ ၁၂,၀၀၀ ခန္႔ ကမ႓ာအႏွံ႔ ခရီးထြက္ၿပီး ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခါ ယုန္နဲ႔လိပ္ၿပိဳင္ပြဲ အၿပီးမွာ ဒုတိယ အႀကိမ္ စိန္ေခၚခံရတဲ့ ကၽြဲနဲ႔လိပ္ အေျပးၿပိဳင္ပြဲေလး အေၾကာင္းေရာ ၾကားဖူးၾကလား။ ပံုျပင္ကေလးက ဒီလိုဗ်။

ကမ႓ာေက်ာ္ ယုန္နဲ႔လိပ္ အေျပးၿပိဳင္ပြဲ အၿပီးမွာ အႏိုင္ရရွိသူ လိပ္ကေလး ကို ကၽြဲႀကီးက လာစိန္ေခၚ တယ္။ ဒါနဲ႔ လိပ္ကေလး သကလည္း သေဘာတူလိုက္တယ္။

သတ္မွတ္တဲ့ ေန႔မွာ ၿပိဳင္ၾကေတာ့ တာလႊတ္လိုက္တာနဲ႔ ကၽြဲႀကီးဟာ လံုးဝမရပ္မနား ကစုန္ေပါက္ၿပီး ေျပးသြားတယ္။

ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ လိပ္ကေလးက တေရြ႕ေရြ႕နဲ႔ ပန္းတိုင္ဆီကို လွမ္းေန ခဲ့တယ္။

ေနာက္ဆံုး လိပ္ကေလးပန္းဝင္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကၽြဲႀကီးဟာ ပန္းတိုင္ ကေန တာလႊတ္တဲ့ေနရာဆီထိ ေခါက္တံု႔ေခါက္ျပန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ သြားၿပီး ေနၿပီ။

ဒီေတာ့ ဘယ္သူႏိုင္တယ္ ဘယ္သူ ရႈံးတယ္ ဆိုတာကို ေၾကျငာမယ့္ အခ်ိန္ ေရာက္ေတာ့ ဘယ္သူ႔ကို အႏိုင္ေပးရမလဲ လို႔ အားလံုးရဲ႕ အျမင္ နဲ႔ သေဘာထားကို ေမးသတဲ့။ ဒီအခါမွာ မႊားေကာင္ေလးေတြ ပိုးေကာင္ေလးေတြက စကားထ ေျပာ တယ္။

"ကၽြဲႀကီး ဟာ အရင္ပန္းဝင္တာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ၿပိဳင္ပြဲဝင္ သြားတဲ့ တေလွ်ာက္မွာ ရွိတဲ့ က်ဳပ္တို႔ အိုးအိမ္ေတြ ေနရာေတြကို ပစ္စလတ္ခတ္ ရစရာ မရွိေအာင္ အင္နဲ႔ အားနဲ႔ နင္းေခ် သြားခဲ့ ပါတယ္ ဒိုင္လူႀကီးမ်ား ခင္ဗ်ား။ ေခါက္တံု႔ျပန္ အစြမ္းျပ ေျပးေနမႈေၾကာင့္လည္း အေကာင္ငယ္ေလးမ်ား ေသေၾက ပ်က္ဆီးခဲ့ရပါတယ္။"

"လိပ္ကေလးကေတာ့ သူ ျဖတ္သြားရာ လမ္းတေလွ်ာက္မွာ ေအးေဆး တည္ၿငိမ္စြာ သြားခဲ့တဲ့ အတြက္ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရွိတဲ့ မဖ်က္ထိုက္ မနင္းအပ္တဲ့ အိုးအိမ္တို႔ကို သူ႔အေနနဲ႔ေတြ႕ရွိလို႔ ၾကည့္ရႈေရွာင္ရွား ကာ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သူ ျဖစ္ေသာ္လည္း ပန္းဝင္မႈမွာ ေနာက္က်ခဲ့ပါတယ္။"

"ၿပိဳင္ပြဲမွာ အရင္ေရာက္သူကို ဦးစားေပး ေရြးခ်ယ္မယ္ ဆိုရင္ က်ဳပ္တို႔ ဘာမွ မေျပာလိုပါ။ သို႔ေသာ္ ေတာေန သတၱဝါ အားလံုး အတြက္ အေကာင္းဆံုး ေအာင္ႏိုင္သူ ဆိုရင္ေတာ့ လိပ္ကေလး ကို အႏိုင္ေပးဖို႔ အဆိုတင္သြင္း လိုပါတယ္။"

ဒီလို မႊားေကာင္ေလးရဲ႕ စကားအဆံုးမွာေတာ့ ေတာေနသတၱဝါ အားလံုးက ေက်နပ္သေဘာတူတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမွာ လိပ္ကေလးကပဲ ဒုတိယ အႀကိမ္ အေနနဲ႔ ထပ္မံ ဗိုလ္စြဲခဲ့ ျပန္ပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ လိပ္ျဖစ္တိုင္း ဝမ္းမနည္း အားမေလွ်ာ့ပါနဲ႔။ ကြင္းပတ္ၿပီးေတာ့ ျမန္ေနတဲ့ ယုန္ထက္ အျပင္ ထြက္ၿပီးေတာ့ ေႏွးေနတဲ့လိပ္က အစစအရာရာ သာပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ပစ္စလတ္ခတ္ ေျပးတဲ့ ကၽြဲထက္လည္း မထိမခိုက္နဲ႔ အညင္သာဆံုးသြားတဲ့ လိပ္ကေလးက ေအာင္ႏိုင္သူပါပဲ။

ကိုးကား အခ်က္အလက္မ်ား -
https://www.reference.com/pets-animals/fast-can-rabbit-run-5d03918aee48e6b5#
http://animals.nationalgeographic.com/animals/mammals/jackrabbit/
http://rabbit.org/faq-chewing/
http://www.bbc.com/earth/story/20150921-can-a-tortoise-beat-a-hare

- မွတ္စုၾကမ္း #kyawnge