ထိုင္းျမန္မာ ရာဇဝင္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း

 ဘန္ေကာက္လမ္းညြန္-ကိုစိုင္း added 11 new photos.

ထိုင္းျမန္မာ ရာဇဝင္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း
==============================
၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လမွာ '( The Legend of
Suriyothai (သူရိယထိုင္း)' ရုပ္ရွင္ ႐ံုတင္ ျပသခဲ့ပါတယ္
'သူရိယထိုင္း' သမိုင္းဇတ္ကားဟာ (၁၆) ရာစုႏွစ္က
အယုဒၶယျမိဳ႕ေတာ္ကို ဗမာ့ရန္က ကာကြယ္လိုက္တဲ့
ယိုးဒယားဘုရင္မ သူရိယထိုင္း အေၾကာင္း ႐ိုက္ကူး
ထားတဲ့ အမ်ိဳးသားေရး ရုပ္ရွင္ပါ။
အမ်ိဳးသားစိတ္ဓတ္ကို ႏိုးဆြႏိုင္တဲ့ ဇတ္ကားဟာ
ဝင္ေငြေကာင္းႏိုင္တာမို႕ ဗမာကို ႏိုင္လိုက္တဲ့ ဇတ္
ကားေတြ ထိုင္းက ႐ိုက္ကူးတာ ျဖစ္ပံု ရပါတယ္။

ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၅၃၁ - ခုႏွစ္မွ ၁၅၅၀ - ခုႏွစ္အထိ
နန္းစံခဲ့တဲ့ ေတာင္ငူမင္း တပင္ေရႊထီး လက္ထက္
၁၅၄၇ ခုႏွစ္မွာ အယုဒၶယျမိဳ႕ေတာ္ကို ဗမာစစ္တပ္
က သြားေရာက္ တိုက္ခိုက္ပါတယ္။
ယိုးဒယားကို လက္ေအာက္ခံ ႏိုင္ငံလို သေဘာ
ထားျပီး ဆင္ျဖဴေတာ္ ဆက္သခိုင္းတာကို မဆက္
တဲ့ အတြက္ အယုဒၶယကို တိုက္တယ္လို႕ သိရပါ
တယ္။
တပင္ေရႊထီးမွာ ဒီမယ္လို ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ေသနတ္
ကိုင္ ေပၚတူဂီတပ္သား (၅၀၀) ေလာက္ရွိျပီး ယိုးဒ
ယား ဘက္က ေပၚတူဂီတပ္နဲ႕အင္အားျခင္း တူေန
တာက တေၾကာင္း၊ ဗမာတပ္ေတြကို လမ္းခု လတ္
မွာ အခိုင္အမာ ခုခံ တိုက္ခိုက္တာ တေၾကာင္းမို႕
အယုဒၶယျမိဳ႕ေတာ္ကို မသိမ္းပိုက္ႏိုင္ပါဘူး။
ယိုးဒယားဘက္က ေပၚတူဂီတပ္သားေတြကို တံစိုး
လက္ေဆာင္ေပးျပီး ဗမာဘက္မွာပါဝင္ၾကဖို႕ တပင္
ေရႊထီးက ဆြဲေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္လည္း မေအာင္ျမင္
ခဲ့ပါ။
စစ္ေရးအရ ယိုးဒယားဘက္က အေပၚစီး ရေနစဥ္
ဗမာကို သတ္ျဖတ္ခ်င္ေဇာနဲ႕ စစ္ကြၽံေအာင္ တိုက္
ခိုက္ လာတဲ့ ယိုးဒယားဘုရင္ရဲ့ ညီေတာ္၊ သားမက္
ေတာ္တို႕ကို တပင္ေရႊထီးက ဖမ္းဆီးရမိတဲ့အတြက္
ယိုးဒယားဘက္က စစ္ေျပျငိမ္းရန္ ကမ္းလွမ္းလာ
တာေၾကာင့္ ယိုးဒယား - ျမန္မာ စစ္ပြဲ ျပီးဆုံး သြား
ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
အယုဒၶယျမိဳ႕ေတာ္ကို ဗမာတပ္က ပထမဆုံးအၾကိမ္
တိုက္ခိုက္စဥ္ မေအာင္မျမင္ ျဖစ္သြားတာဟာ ထိုင္း
ရုပ္ရွင္ ကုမၸဏီအတြက္ အကြက္ေကာင္း ျဖစ္သြားပံု
ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဗမာ့ထိုးစစ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ 'သူရိယ
ထိုင္း' အေၾကာင္း ဇာတ္ကြက္ဆင္ျပီး ေငြရွာတာပါ
ပဲ။ ဘတ္ေငြ သန္း (၅၀၀) အကုန္အက်ခံထားတာ
မို႕ ဒီဇတ္ကားဟာ ေဟာလိဝုဒ္ ရုပ္ရွင္နဲ႕ျပိဳင္ႏိုင္တဲ့
အထိ အဆင့္ရွိတဲ့ ရုပ္ရွင္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
ဗမာတပ္ရဲ့ ထိုးစစ္ကို ခုခံကာကြယ္တဲ့ ထိုင္းေက်းရြာ
ေလးအေၾကာင္း ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ 'ဘန္ရာဇာ (Bang
Rajan)' ရုပ္ရွင္ကားဟာလဲ (၂၀၀၀) ခုႏွစ္မွာ ဝင္ေငြ
ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။
ဗမာကိုႏိုင္တဲ့ ရုပ္ရွင္ဇတ္လမ္းေတြ ထုတ္လုပ္ျပသ
တာကို ဗမာစစ္ အစိုးရက အၾကီးအက်ယ္ မေက်
မနပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း အပိုင္း (၂) မွာ ေရးထား သလို
ထိုင္းဆန္႕က်င္ေရးကို အစိုးရ မူဝါဒလို သေဘာ
ထားျပီး စာနယ္ဇင္းေတြက တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့အျပင္
ေက်ာင္းသုံး သမိုင္းစာအုပ္မွာေတာင္ ထိုင္းဆန္႕
က်င္ေရးကို ေသြးထိုးေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာနဲ႕ ထိုင္းဟာ စနစ္ျခင္းမတူပါဘူး။
ထိုင္းပုဂၢလိက လုပ္ငန္းေတြက သမိုင္းဆိုင္ရာ
နာက်ည္းမႈကို ဆြေပးျပီး ေငြရွာတာကို ထိုင္း
အစိုးရက ေျပာခြင့္ မရွိပါဘူး။
ဗမာကို အႏိုင္ယူတဲ့ ရုပ္ရွင္ဇတ္လမ္း ဝင္ေငြ
ေကာင္းတယ္ဆိုတာ ပရိတ္သတ္ ကိုယ္တိုင္
က ဗမာကို ႏိုင္ရတာ ပီတိျဖစ္တဲ့ သေဘာပါ
ပဲ။
ရုပ္ရွင္ေတြ၊ ဝထၳဳေတြထဲမွာ ဗမာကို လူဆိုးေနရာ
ထား ဇတ္လမ္းဆင္ျပီး ေငြရွာတာ မဆန္းသလို
ဗိုလ္ခင္ညြန္႕၊ ဗိုလ္သိန္းစိန္တို႕နဲ႕ ရုပ္ခ်င္းဆင္
သူကို လူဆိုးေနရာမွာထားျပီး နားရင္းအုပ္ျပေန
ရင္လဲ ဗမာ အစိုးရ ဘာမွ မတတ္ႏိုင္ပါဘူး။
ဒါကိုတန္ျပန္တဲ့ အေနနဲ႕ ဗမာအစိုးရ ကိုယ္တိုင္
က ထိုင္းဆန္႕က်င္ေရးလုပ္တာကေတာ့ ဆင္ျခင္
တံုတရားနဲ႕ အေျမာ္အျမင္ ကင္းမဲ့လြန္းပါတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ က်င့္သုံးစဥ္ကာလ
ကလဲ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ကို လူဆိုးလို သေဘာထားျပီး
ဇတ္လမ္းဆင္တဲ့ ရုပ္ရွင္ကားေတြ ျပသခဲ့ပါတယ္။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးကို အမႊန္းတင္ခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ပိုင္းက်မွ ဂ်ပန္ဆီက စစ္ေလ်ာ္ေၾကး လိုခ်င္
ေဇာနဲ႕ ဗိုလ္ေနဝင္း အိမ္ေစာင့္အစိုးရက ေတာ္လွန္
ေရးေန႕ကို 'တပ္မေတာ္ေန႕' လို႕ မ်က္လွည့္ျပလိုက္
တာပဲ။
နဝတ၊ နအဖနဲ႕ ယေန႕ေခတ္အထိ 'သီဟတင္စိုး'
က ဂ်ပန္ကို လူဆိုးေနရာမွာထားျပီး ေတာ္လွန္ေန
တုန္း၊ တိုက္ေနဆဲ၊ လြတ္လပ္ေရးလည္း မရေသး
ပါဘူး။
ထိုင္းဆန္႕က်င္ေရးကို အစိုးရမူဝါဒလို သေဘာ
ထားျပီး တာခ်ီလိတ္ နယ္စပ္မွာ 'ဘုရင့္ေနာင္'
ရုပ္ထု သြားတည္ေတာ့ ထိုင္းဘက္ကလည္း
အယုဒၶယဘုရင္ 'နရဲစြမ္ (Naresuan)' ရုပ္ထု
တည္ျပီး တန္ျပန္တာလည္း မဆန္းလွပါ။
ဒီေနရာမွာ 'နရဲစြမ္ ဘုရင္' အေၾကာင္း သမိုင္းကို
အနည္းအက်ဥ္း ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္ပါရေစ။
ယိုးဒယားကို ႏိုင္ေအာင္တိုက္ႏိုင္လို႕ ဗမာဘက္
မွာ ဘုရင့္ေနာင္လို သူရဲေကာင္း ရွိသလို ဗမာကို
ျပန္ခံ ခ်ယံုမက ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ျပီး ဗမာ
လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္
ခဲ့တဲ့ 'နရဲစြမ္' လို သူရဲေကာင္း ဘုရင္မ်ိဳး ထိုင္း
ေတြ ဘက္မွာ ရွိတာ ဗမာအမ်ားစု သိပံုမေပၚ
သလို ဗမာ့သမိုင္းမွာလည္း မသင္ၾကားပါ။
ျမန္မာျပည္ အဂၤလိပ္ကြၽန္ မျဖစ္ခင္က ယိုးဒယား
နဲ႕ဗမာမင္းေတြက ဆင္ျဖဴကို အထြတ္အျမတ္
ထားၾကတယ္။ ဘုန္းၾကီးတဲ့ မင္းကသာ ဆင္ျဖဴ
ကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္တယ္လို႕ ယံုၾကည္ၾကတယ္။
အယုဒၶယျပည့္ရွင္က မဟာခ်ကၠရာဖတ္ ( ဗမာ
အေခၚ ျဗသဓိရာဇာ )၊ အျပည့္အစံုက Somdet
Phra Maha Chakkraphat (၁၅၀၉–၁၅၆၉)
ျဖစ္တယ္။
သူ႕မိဖုရားက ေတာင္ငူဘုရင္ တပင္ေရႊထီးရဲ့
ပထမဆုံး ထိုးစစ္ကို ေရွ႕တန္းထြက္ လက္နက္
ကိုင္ျပီး ခုခံခဲ့လို႕က်ဆုံးခဲ့ရတဲ့ ထိုင္းအမ်ိဳးသမီး
သူရဲေကာင္း မိဖုရား "သီရိ သူရိယထိုင္း"
(Queen Sri Suriyothai) ျဖစ္တယ္။
မဟာခ်ကၠရာဖတ္မွာ ဆင္ျဖဴ (၄) စီးရွိလို႕
ဘုရင့္ေနာင္က တစ္စီး ေတာင္းတာကို
မေပးလို႕ ဆင္ျဖဴ ကိစၥက ေသေရးရွင္ေရး
လို ျဖစ္လာတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဆင္ျဖဴ ကိစၥက အေပၚယံ
ျပသာနာပါ။ တကယ့္ ျပသာနာက ဇင္းမယ္
(ခ်င္းမိုင္) ကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္တဲ့ ဘုရင့္ေနာင္
ကို စစ္ျပိဳင္မလား၊ သစၥာခံ လုပ္မလား ဆို
တာကသာ အဓိကျဖစ္တယ္။
#(ဘုရင့္ေနာင္ကို မင္းႀကီးေဆြႏွင့္ ပင္းယ တစီး
ရွင္ အႏြယ္ေတာ္၊ ေတာင္ငူ ၾကြယ္စစ္မင္း၏
သမီးေတာ္အႀကီးတို႔က သကၠရာဇ္ ၈၇၇-ခုႏွစ္
(ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၁၅ခုႏွစ္) မွာ ေမြးဖြားပါတယ္။
ငယ္မည္မွာ ရွင္ရဲထြတ္ျဖစ္ျပီး သကၠရာဇ္ (၈၉၂)
ခုႏွစ္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၃၀) မွာ မင္းတရားေရႊထီး
နန္းတက္တဲ့အခါ ရွင္ရဲထြတ္ရဲ့ ခမည္းေတာ္
မင္းႀကီးေဆြကို မင္းရဲ သိခၤသူ ဘြဲ႔အပ္ႏွင္းပါ
တယ္။
ရွင္ရဲထြတ္က ဘုရင္တပင္ေရႊထီး ထံေတာ္မွာ
ေက်ာ္ထင္ေနာ္ရထာအမည္နဲ႕ အမႈေတာ္ထမ္း
ရြက္ရတယ္။
တပင္ေရႊထီး လုပ္ၾကံခံရျပီးေနာက္ ဘုရင့္ေနာင္
ဟာ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၉၁၅)၊ တပို႔တြဲလဆန္း
၆-ရက္ေန႔ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၅၃)မွာ နန္းတက္ခဲ့တယ္။
သကၠရာဇ္ ၉၄၃-ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔
(ခရစ္ႏွစ္၁၅၈၁)၊ နန္းသက္ ၃၂-ႏွစ္၊ သက္ေတာ္
၆၆-ႏွစ္တြင္ ကံေတာ္ကုန္ရွာပါတယ္)#
စစ္ပြဲအေၾကာင္း ျပန္ဆက္ရရင္ ၁၅၆၂-ခုႏွစ္မွာ
ေပၚတူဂီ အေျမႇာက္တပ္သား အေတာ္ အတန္
ပါဝင္တဲ့ ဗမာစစ္တပ္က အယုဒၶယျမိဳ႕ကိုခ်ီတက္
တိုက္ခိုက္တယ္။
ယိုးဒယား ျမိဳ႕ၾကီးေတြ ျဖစ္တဲ့ ကမန္ပိုက္ႏွင့္
ပိသေလာက္ (ထိုင္း အေခၚ ဖစ္စႏူလုခ္/Phitsa
-nulok) အရင္ဆုံး အညံ့ခံလိုက္ရျပီး ေနာက္ဆုံး
အယုဒၶယ (Ayutthaya) အညံ့ခံရတယ္။
စစ္ႏိုင္တဲ့ ဘုရင့္ေနာင္ဟာ ယိုးဒယားမင္း
မဟာခ်ကၠရာဖတ္ ႏွင့္ မင္းညီမင္းသားမ်ား၊
ယိုးဒယား အႏုပညာသည္၊ လက္မႈပညာ
သည္မ်ား၊ အတတ္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ဆင္ျဖဴ
အားလုံး ယူေဆာင္ျပီး ဟံသာဝတီ ပဲခူး ကို
ျပန္ခဲ့တယ္။
ဖမ္းဆီးလာတဲ့ ယိုးဒယား စစ္သံု႕ပန္းေတြထဲမွာ
မဟာခ်ကၠရာဖတ္ရဲ့ ေျမး၊ ပိသေလာက္ျမိဳ႕စား
'ျဗဓမၼရာဇာ' ရဲ့ သား (၉) ႏွစ္ အရြယ္ 'နရဲစြမ္'
(ဗမာအေခၚ ျဗနရာဇ္) လည္း ပါဝင္တယ္။
ယိုးဒယားမင္း ခ်ကၠရာဖတ္ဟာ ဟံသာဝတီ
ပဲခူးကိုေရာက္ျပီး မၾကာမီ သကၤန္းဝတ္တယ္။
၁၅၆၅ - ခုႏွစ္မွာ သကၤန္းဝတ္ ယိုးဒယားမင္း
ဟာ ဘုရားဖူး အျဖစ္ အယုဒၶယကို ျပန္ခြင့္ရ
တယ္။
အယုဒၶယကို ျပန္ေရာက္တာနဲ႕သကၤန္းဝတ္
ခ်ကၠရာဖတ္ဟာ ဘုရင့္ေနာင္ကို ပုန္ကန္တာ
ေၾကာင့္ ၁၅၆၆-ခုႏွစ္ မိုးရာသီအကုန္မွာ ဘုရင့္
ေနာင္ ဦးစီးတဲ့ ဗမာတပ္ဟာ အယုဒၶယကို ဒုတိ
ယအၾကိမ္ စစ္ခ်ီခဲ့တယ္။
ဒီတခါေတာ့ ယိုးဒယားမင္းရဲ့ သားမက္ 'နရဲစြမ္'
ရဲ့ အေဖ ပိသေလာက္ျမိဳ႕စား 'ျဗဓမၼရာဇာ' က
ဗမာတပ္နဲ႕ မဟာမိတ္ လုပ္လိုက္တယ္။
တိုက္ပြဲဟာ ျပင္းထန္ ရွည္လ်ားျပီး ၁၅၆၇
ခုႏွစ္ မိုးမက်မီမွာ 'ျဗဓမၼရာဇာ' ကလည္း
သစၥာေဖာက္ လုပ္တဲ့အတြက္ အယုဒၶယ
က်ဆုံးရတယ္။
ယိုးဒယားဘုရင္ ခ်ကၠရာဖတ္လည္းတိုက္ပြဲ
မွာ က်ဆုံးျပီး ဘုရင့္ေနာင္ ေအာင္ပြဲခံကာ
အယုဒၶယမွာ တမိုးခိုတယ္။
၁၅၆၇ ခုႏွစ္ ေျခာက္ေသြ႕ရာသီမွာ တပ္ေခါက္ျပီး
ဟံသာဝတီ ပဲခူးကို ျပန္ေတာ့ ယိုးဒယား အားနည္း
သြားေအာင္ စစ္သံု႕ပန္း အမ်ားအျပား ေခၚေဆာင္
သြားလို႕အယုဒၶယမွာ လူတစ္ေသာင္းသာက်န္တယ္
လို႕ အဆိုရွိတယ္။
ယိုးဒယားဘက္က သစၥေဖာက္ မင္းသား 'ျဗဓမၼရာဇာ'
ကို သစၥာခံဘုရင္အျဖစ္ အယုဒၶယကို အုပ္စိုးေစတယ္။
ျဗဓမၼရာဇာက (၁၇) ႏွစ္အရြယ္ သမီးေတာ္ ဆုပန္
ကလ်ာ ( Suphankanlaya ) ကို ဘုရင့္ေနာင္ကို
ဆက္သျပီး ဟံသာဝတီပဲခူးမွာ ေရာက္ေနသူ သား
ငယ္ မင္းသား နရဲစြမ္ကို အယုဒၶယ ျပန္ခြင့္ျပဳဖို႕ပန္
ၾကားတာေၾကာင့္ (၁၅၆၈) ခုႏွစ္မွာ နရဲစြမ္မင္းသား
ျပည္ေတာ္ ျပန္ခြင့္ရတယ္။
ဟံသာဝတီ ေနျပည္ေတာ္မွာ (၉) ႏွစ္သားကေန
(၁၅) ႏွစ္သား အရြယ္ထိ ေနထိုင္ခဲ့ဖူး တဲ့ နရဲစြမ္
ဟာ ျမန္မာ စကားေရာ မြန္စကားပါ တတ္ကြၽမ္း
တယ္လို႕သိရတယ္။ ျမန္မာတို႕ရဲ့ စိတ္ေနစိတ္
ထားနဲ႕အက်င့္ ဓေလ့ကို အကဲခတ္ႏိုင္သူလည္း
ျဖစ္တယ္။
၁၅၆၉ - ခုႏွစ္မွာ နရဲစြမ္ဟာ ပိသေလာက္ျမိဳ႕စားနဲ႕
ဥပရာဇာ ( King of Phitsanulokand Uparaja )
ျဖစ္လာျပီး စစ္ေသြးစစ္မာန္ တက္ႂကြတဲ့ ယိုးဒယား
လူငယ္ေတြ စုစည္းျပီး စစ္တပ္ဖြဲ႕တယ္။
၁၅၈၁ ခုႏွစ္မွာ ဘုရင့္ေနာင္ ကြယ္လြန္ေတာ့
နႏၵဘုရင္ (၁၅၈၁ - ၁၅၉၉) နန္းတက္တယ္။
ဦးရီးေတာ္ အင္းဝမင္းက အင္အားျပိဳင္လာတဲ့
အခါမွာ နႏၵဘုရင္က အင္းဝကို သြားတိုက္ျပီး
သစၥာခံ အယုဒၶယမင္းထံ စစ္ကူေတာင္းတယ္။
ဒါကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး နရဲစြမ္ဟာ စစ္တပ္
အလုံးအရင္းနဲ႕ ဟံသာဝတီပဲခူးကို စစ္ခ်ီတယ္။
နရဲစြမ္ရဲ့ အၾကံဉာဏ္ကို ရိပ္မိတဲ့ နႏၵဘုရင္က
ဟံသာဝတီကို ဆင္းလာျပီး ယိုးဒယားတပ္ကို
တိုက္တာေၾကာင့္ နရဲစြမ္ဟာ ဟံသာဝတီပဲခူး
သိမ္းမဲ့အၾကံကို ဖ်က္လိုက္ရတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဘုရင့္ေနာင္ လက္ထက္က ဖမ္းဆီး
ထားတဲ့ ယိုးဒယား စစ္သံု႕ပန္း တစ္ေသာင္းကို
လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။
ယိုးဒယားကို လိုက္တိုက္တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္က
တိုက္စစ္မႉးကို နရဲစြမ္ကိုယ္တိုင္ တူမီးေသနတ္
နဲ႕ပစ္သတ္ႏိုင္တာမို႕ယိုးဒယားတပ္ေတြ လြတ္
ေျမာက္သြားခဲ့တယ္။
နရဲစြမ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ နာမည္ေက်ာ္ တူမီးေသနတ္ကို
ထိုင္းအမ်ိဳးသားျပတိုက္မွာ အခုထိ သိမ္းဆည္း
ထားတယ္။
နႏၵဘုရင္ လက္ထက္မွာ အယုဒၶယကို ေလးၾကိမ္
တိုင္ ခ်ီတက္ တိုက္ခိုက္ေပမဲ့ မေအာင္ျမင္ပါ။
တိုက္ပြဲတိုင္း ျမန္မာတို႕ အေရးနိမ့္ခဲ့တယ္။
တၾကိမ္မွာ နႏၵဘုရင္ရဲ့ သားေတာ္ မဟာဥပရာဇာ
#(ဖခင္ျဖစ္သူ နႏၵဘုရင္ရဲ့ ႏွမဝမ္းကြဲျဖစ္ျပီး ဘုရင့္
ေနာင္နဲ႕ ရာဇေဒဝီဘြဲ႔ခံ ရွင္ေထြးလွတို႕ရဲ့ လြန္စြာ
ေခ်ာေမာလွပေပတယ္လို႕ျမန္မာ့ရာဇဝင္မွာအညြန္း
ခံရတဲ့ အေဒၚ ျဖစ္သူ 'ရာဇဓာတုကလ်ာ'ကို မယား
လုပ္သူ)# နဲ႕ ယိုးဒယားဘုရင္နရဲစြမ္တို႕ဆင္စီးခ်င္း
ထိုးၾကရာမွာ မဟာဥပရာဇာ က်ဆုံးသြားပါတယ္။
ဆင္စီးခ်င္း တိုက္ပြဲအေၾကာင္း ယိုးဒယားမွာ ပန္းခ်ီ
ကားၾကီးေတြ ေရးဆြဲထားပါတယ္။
မဟာဥပရာဇာ က်ဆုံးျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ယိုးဒယား
စစ္ခ်ီတာကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ေတာ့တယ္။
၁၅၉၈ ခုႏွစ္ မွာ ေတာင္ငူဘုရင္နဲ႕ ရခိုင္ဘုရင္တို႕
ေပါင္းျပီး ဟံသာဝတီပဲခူးကို တိုက္ခိုက္တာေၾကာင့္
ဟံသာဝတီပဲခူး ပ်က္ျပီး နႏၵဘုရင္ကို ဖမ္းဆီး ေခၚ
ေဆာင္ သြားတယ္။
ဒါကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ၁၅၉၉ ခုႏွစ္မွာ နရဲစြမ္
ဟာ စစ္တပ္အလုံးအရင္းနဲ႕ ဒုတိယအၾကိမ္ ဟံ
သာဝတီပဲခူးကို စစ္ခ်ီလာတယ္။ ေတာင္ငူအထိ
ခ်ီတက္လာျပီး တစ္လေက်ာ္ စစ္ဆင္တယ္။
ျမန္မာနဲ႕ရခိုင္တပ္ေတြ ခုခံတိုက္ခိုက္တာေၾကာင့္
၁၆၀၀ - ခုႏွစ္ မွာ တပ္ေခါက္ျပီး ျပန္လည္ ဆုတ္
ခြါရျပီး ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းကို ယိုးဒယားလက္
ေအာက္ သြတ္သြင္းမယ့္ တစ္ခုတည္းေသာ အၾကံ
အစည္ကို လက္လႊတ္လိုက္ရတယ္။
ဒါေပမယ့္ တပ္ေခါက္အျပန္မွာ နရဲစြမ္ဟာ မုတၱမ
ေဒသက မြန္ေတြကိုစည္းရုံးျပီး ယိုးဒယားကို သစၥာ
ခံေစတယ္။
ဗညားဒလကို မုတၱမျမိဳ႕စား၊ ျဗသပိုက္ကို ထား
ဝယ္ ျမိဳ႕စားအျဖစ္ ခန္႕အပ္ျပီး နရဲစြမ္ အယုဒၶယ
ကို ျပန္တယ္။
နရဲစြမ္ဘုရင္ လက္ထက္မွာ ယိုးဒယားဟာ ျမန္မာ
သစၥာခံအျဖစ္ကရုန္းထြက္ႏိုင္ျပီး ျမန္မာက်ဴးေက်ာ္
မႈ အားလုံးကို တြန္းလွန္ႏိုင္တဲ့ အျပင္ ျမန္မာျပည္
တြင္းကို (၂) ၾကိမ္တိုင္တိုင္ ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္
ႏိုင္ခဲ့တယ္။
ယိုးဒယားကို ျမန္မာ သစၥာခံဘဝက လြတ္ေျမာက္
ေအာင္ လုပ္ႏိုင္သူအျဖစ္ နရဲစြမ္ (ဗမာအေခၚ ျဗန
ရာဇ္) ဟာ ယိုးဒယား ရာဇဝင္မွာ ထင္ရွားတယ္။
ထိုင္း - ျမန္မာ နယ္စပ္မွာ ဗမာ စစ္အစိုးရက
'ဘုရင့္ေနာင္' ရုပ္ထုလုပ္ျပီး ရန္စေသာ္လည္း
ထိုင္းဘက္က 'နရဲစြမ္' ရုပ္ထုတည္ျပီး တန္ျပန္
တယ္လို႕ ထင္စရာ ရွိေပမယ့္ တကယ္တန္း
သမိုင္းေၾကာင္း အရဆို 'ဘုရင့္ေနာင္' ဟာ
'နရဲစြမ္' ရဲ့ ျပိဳင္ဘက္မဟုတ္ဘဲ 'နႏၵဘုရင္"
ကသာ 'နရဲစြမ္' ရဲ့ ျပိဳင္ဘက္ ျဖစ္တာ ထင္
ရွားတယ္။
သို႕ေသာ္လည္း စစ္အစိုးရက ဒါကို မသိတာလား၊
ဒါမွမဟုတ္ ထိုင္းႏိုင္ငံထက္သာတာ ျပစရာဆိုလို႕
'ဘုရင့္ေနာင္' ပဲ ရွိတာမို႕ ျပတာလား ဆိုတာေတာ့
ဒင္းတို႕သာ သိေတာ့မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေျပာၾကား
ရင္း ဒီကဏၰကို နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါေလေတာ့သတည္း။
မူရင္းစာေရး သူ Andrew Soe
၄ ဇန္နဝါရီ ၂၀၁၆။