အဘိဓမၼာ ကုိပထမဆံုး အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆိုေပးသူ

Ayesay.com.mm

 

အဘိဓမၼာ ကုိပထမဆံုး အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆိုေပးသူ

ဦးေရႊဇံေအာင္ကို ၁၂၃၂ ခုႏွစ္၊ ျပာသိုလကြယ္ေန႔ (၁၈၇၁ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၂ဝ ရက္ေန႔) တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ ဖြားျမင္သည္။ ခရိုင္ ရာဇဝတ္ ဦးေရႊသားႏွင့္ ေဒၚအျဖဴဇံတို႔၏ သားသမီး ၄ ေယာက္ အနက္ သားအႀကီးဆုံး ျဖစ္သည္။
၁၉၁၄ ခုတြင္ ေျမဘက္ဌာန၌ ထူးခၽြန္စြာ ေဆာင္ရြက္မွု အတြက္ ၿဗိတိသၽွအစိုးရက ဦးေရႊဇံေအာင္ကို ေအ-တီ-အမ္ (အမွုထမ္းေကာင္း တံဆိပ္ရမင္း) ဘြဲ႕တံဆိပ္ ခ်ီးျမႇင့္သည္။
ဦးေရႊဇံေအာင္သည္ အလုပ္တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရင္း စာေပ က်မ္းဂန္မ်ားကို ေလ့လာ ဆည္းပူးသည္။ ၁၈၉၅ ခုႏွစ္မွ စ၍ ဆရာေတာ္ ဦးဂႏၶမာ ထံ၌ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္ကို ေလ့လာ သင္ယူသည္။ လယ္တီ ဆရာေတာ္ ထံတြင္လည္း မျပတ္ ဆည္းကပ္ကာ ဆည္းပူးသည္။ ျမန္မာ၊ ပါဠိ၊ အဂၤလိပ္၊ လက္တင္၊ စာေပ က်မ္းဂန္မ်ားကို ေလ့လာ တတ္ကၽြမ္းသည္။

၁၉ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ခန႔္က ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ထြန္းကားေရး အတြက္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေဝေသာ "ဗုဒၶဝါဒ" မဂၢဇင္းတြင္ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္ အေၾကာင္း ပါဝင္ ေရးသားခဲ့သည္။ ထိုမဂၢဇင္းကို ႀကီးမွူး ထုတ္ေဝေသာ ရွင္အာနႏၵာ ေမေတၱယ်ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ လန္ဒန္ ပါဠိ အသင္းႀကီး ဥကၠ႒ မစၥစ္ရစ္ေဒးဗစ္ႏွင့္ ရင္းႏွီးသြားၿပီး ညႇိႏွိုင္း တိုင္ပင္ကာ 'အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ (သၿဂိဳဟ္က်မ္း)' ကို ဦးေရႊဇံေအာင္က အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆိုသည္။ မစၥစ္ ရစ္ေဒးဗစ္ႏွင့္ လယ္တီ ဆရာေတာ္တို႔၏ ဗုဒၶ အဘိဓမၼာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ အေမး၊ အေျဖမ်ားကို ဦးေရႊဇံေအာင္က အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆိုေပးသည္။

ဦးေရႊဇံေအာင္သည္ ပါေမာကၡ ဂ်ီဗန္း၏ ေလာဂ်စ္က်မ္းကို မွီျငမ္းျပဳ၍ 'တကၠိယ နယဒီပနီ' အမည္ရွိ ယုတၱိေဗဒ က်မ္းကို ေရးသား ျပဳစုသည္။ ဂ်ီဗန္း၏ က်မ္းကို သေဘာႏွင့္ အစီအစဥ္ ေလာက္သာ မွီး၍ ေဝါဟာရ သုံးႏွုန္းပုံ၊ ဥဒါဟ႐ုဏ္ ေဆာင္ပုံတို႔မွာမူ ျမန္မာဆန္သည္။ ထို႔ျပင္ အထက္တန္းက်ေသာ ေဆးပညာ အေတြးအေခၚမ်ား ပါဝင္ေသာ ဇရာလကၡဏာဒိ ဒီပနီက်မ္း၊ 'ဂန္းေနာ့' ၏ ႐ူပေဗဒက်မ္းကို ျမန္မာျပန္ေသာ ႐ူပဒီပနီက်မ္း၊ သိုးေဆာင္း ဘာသာ 'အနတၱမီ' က်မ္း၊ 'ဖီဇီ ေအာ္လိုဂ်ီ’' က်မ္းမ်ားကို မဟာ သတိပ႒ာနသုတ္ ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာတို႔မွ ဒြတၱိ သကာယ အေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ညႇိႏွိုင္း ေရးသားေသာ 'ကာယဂၤကိစၥ သဂၤဟဒီပနီက်မ္း'၊ အေနာက္တိုင္း ေမွာ္ပညာ က်မ္းတက်မ္းကို ျမန္မာျပန္ေသာ 'ဝိဇၨာမယိဒၶိ ဒီပနီက်မ္း' တို႔ကို ျပဳစုခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္လည္း 'ယမက ေခၚ ယမိုက္က်မ္း'၊ 'ကထာဝတၳဳ က်မ္း'၊ 'အဘိဓမၼတၳ သဂၤဟက်မ္း (သၿဂိဳဟ္)' တို႔ကို ေရးသားခဲ့သည္။ 'လက္ဝဲသုႏၵရ၏ မဲဇာေတာင္ေၿခ ရတု' ကိုလည္း အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆိုခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ သုေတသန အသင္း ဂ်ာနယ္တြင္လည္း ေဆာင္းပါးမ်ားစြာ ေရးသားခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံး ျပဳစုေသာ 'လူမ်ိဳး တစ္ရာ့တစ္ပါး' က်မ္းမွာ ၿပီးေျမာက္ေသာ္လည္း ပုံႏွိပ္ ထုတ္ေဝျခင္း မျပဳျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ထိုမၽွမက ျမန္မာအေဆြ ကုမၸဏီက ရိုက္ကူးေသာ ျမတဘက္ ဇာတ္ကားကိုလည္း ဦးေရႊဇံေအာင္က ဇာတ္ညႊန္း ေရးသားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ျမန္မာ - အဂၤလိပ္ ႏွစ္ဘာသာစလုံးတြင္ ကၽြမ္းက်င္ ႏွံ့စပ္ေသာ ပညာရွင္ ျဖစ္သည့္ အေလ်ာက္ ဆရာႀကီး ဦးေရႊဇံေအာင္ကို ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္က ဒီလစ္ (စာေပ ပါရဂူ) ဘြဲ႕ ခ်ီးျမႇင့္သည္။ သို႔ေသာ္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ က်င္းပရန္ ၁ဝ ရက္ခန႔္ အလို ၁၂၉၄ ခု၊ ကဆုန္လဆန္း ၇ ရက္ (၁၉၃၂ ခု၊ ေမလ ၁၁ ရက္) တြင္ ဆရာႀကီး ဦးေရႊဇံေအာင္ ကြယ္လြန္ အနိစၥေရာက္သည္။

ျမန္မာဘာသာကိုသာမက အဂၤလိပ္ဘာသာကိုပါ အထူးကၽြမ္းက်င္ေသာ ဆရာႀကီးကို ကမၻာကပါ သိလာၾကၿပီး ၁၉၃၂-ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က D.Litt ဘြဲ႕ကို အပ္ႏွင္းခ၏။ သို႔ရာတြင္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္က်င္းပရန္ ၁၀-ရက္ခန႔္အလိုတြင္ ဦးေရႊဇံေအာင္ ကြယ္လြန္ခ၏။ နိဂုံးခ်ဳပ္အနီျဖင့္ ၁၉၂၄-ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းႀကီးအတြက္ သင္ခန္းစာမ်ား ရြီးခ်ယ္သတ္မွတ္ေရး ေကာ္မတီတြင္ ဆရာႀကီး ေျပာၾကားခေသာ မွတ္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပလိုပါသည္။

“ကၽြန္ေတာ့္အနီနန႔္ အရွိတိုင္း အေနာက္တိုင္း စာအုပ္တိကို အေတာ္မ်ားမ်ား ဖတ္ၿပီးပါဗ်ာယ္။ ကၽြန္ေတာ္ရို႔ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ေလာကနီတိေလာက္ ေကာင္းေရက်မ္း မတြိ့ဖူးသိမ့္ပါ၊ ျမန္မာစာပီကို အထင္မေသးဖို႔ လိုပါေရ။”

Unicode Version

အဘိဓမ္မာ ကိုပထမဆုံး အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြန်ဆိုပေးသူ

ဦးရွှေဇံအောင်ကို ၁၂၃၂ ခုနှစ်၊ ပြာသိုလကွယ်နေ့ (၁၈၇၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂ဝ ရက်နေ့) တွင် စစ်တွေမြို့၌ ဖွားမြင်သည်။ ခရိုင် ရာဇဝတ် ဦးရွှေသားနှင့် ဒေါ်အဖြူဇံတို့၏ သားသမီး ၄ ယောက် အနက် သားအကြီးဆုံး ဖြစ်သည်။
၁၉၁၄ ခုတွင် မြေဘက်ဌာန၌ ထူးချွန်စွာ ဆောင်ရွက်မှု အတွက် ဗြိတိသျှအစိုးရက ဦးရွှေဇံအောင်ကို အေ-တီ-အမ် (အမှုထမ်းကောင်း တံဆိပ်ရမင်း) ဘွဲ့တံဆိပ် ချီးမြှင့်သည်။
ဦးရွှေဇံအောင်သည် အလုပ်တာဝန် ထမ်းဆောင်ရင်း စာပေ ကျမ်းဂန်များကို လေ့လာ ဆည်းပူးသည်။ ၁၈၉၅ ခုနှစ်မှ စ၍ ဆရာတော် ဦးဂန္ဓမာ ထံ၌ အဘိဓမ္မာ တရားတော်ကို လေ့လာ သင်ယူသည်။ လယ်တီ ဆရာတော် ထံတွင်လည်း မပြတ် ဆည်းကပ်ကာ ဆည်းပူးသည်။ မြန်မာ၊ ပါဠိ၊ အင်္ဂလိပ်၊ လက်တင်၊ စာပေ ကျမ်းဂန်များကို လေ့လာ တတ်ကျွမ်းသည်။

၁၉ဝဝ ပြည့်နှစ်ခန့်က ဗုဒ္ဓသာသနာတော် ထွန်းကားရေး အတွက် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ထုတ်ဝေသော "ဗုဒ္ဓဝါဒ" မဂ္ဂဇင်းတွင် အဘိဓမ္မာ တရားတော် အကြောင်း ပါဝင် ရေးသားခဲ့သည်။ ထိုမဂ္ဂဇင်းကို ကြီးမှူး ထုတ်ဝေသော ရှင်အာနန္ဒာ မေတ္တေယျကို အကြောင်းပြု၍ လန်ဒန် ပါဠိ အသင်းကြီး ဥက္ကဋ္ဌ မစ္စစ်ရစ်ဒေးဗစ်နှင့် ရင်းနှီးသွားပြီး ညှိနှိုင်း တိုင်ပင်ကာ 'အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ (သဂြိုဟ်ကျမ်း)' ကို ဦးရွှေဇံအောင်က အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြန်ဆိုသည်။ မစ္စစ် ရစ်ဒေးဗစ်နှင့် လယ်တီ ဆရာတော်တို့၏ ဗုဒ္ဓ အဘိဓမ္မာနှင့် စပ်လျဉ်းသော အမေး၊ အဖြေများကို ဦးရွှေဇံအောင်က အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြန်ဆိုပေးသည်။

ဦးရွှေဇံအောင်သည် ပါမောက္ခ ဂျီဗန်း၏ လောဂျစ်ကျမ်းကို မှီငြမ်းပြု၍ 'တက္ကိယ နယဒီပနီ' အမည်ရှိ ယုတ္တိဗေဒ ကျမ်းကို ရေးသား ပြုစုသည်။ ဂျီဗန်း၏ ကျမ်းကို သဘောနှင့် အစီအစဉ် လောက်သာ မှီး၍ ဝေါဟာရ သုံးနှုန်းပုံ၊ ဥဒါဟရုဏ် ဆောင်ပုံတို့မှာမူ မြန်မာဆန်သည်။ ထို့ပြင် အထက်တန်းကျသော ဆေးပညာ အတွေးအခေါ်များ ပါဝင်သော ဇရာလက္ခဏာဒိ ဒီပနီကျမ်း၊ 'ဂန်းနော့' ၏ ရူပဗေဒကျမ်းကို မြန်မာပြန်သော ရူပဒီပနီကျမ်း၊ သိုးဆောင်း ဘာသာ 'အနတ္တမီ' ကျမ်း၊ 'ဖီဇီ အော်လိုဂျီ’' ကျမ်းများကို မဟာ သတိပဋ္ဌာနသုတ် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့မှ ဒွတ္တိ သကာယ အကြောင်းများနှင့် ညှိနှိုင်း ရေးသားသော 'ကာယင်္ဂကိစ္စ သင်္ဂဟဒီပနီကျမ်း'၊ အနောက်တိုင်း မှော်ပညာ ကျမ်းတကျမ်းကို မြန်မာပြန်သော 'ဝိဇ္ဇာမယိဒ္ဓိ ဒီပနီကျမ်း' တို့ကို ပြုစုခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်လည်း 'ယမက ခေါ် ယမိုက်ကျမ်း'၊ 'ကထာဝတ္ထု ကျမ်း'၊ 'အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟကျမ်း (သဂြိုဟ်)' တို့ကို ရေးသားခဲ့သည်။ 'လက်ဝဲသုန္ဒရ၏ မဲဇာတောင်ခြေ ရတု' ကိုလည်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြန်ဆိုခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသန အသင်း ဂျာနယ်တွင်လည်း ဆောင်းပါးများစွာ ရေးသားခဲ့သည်။ နောက်ဆုံး ပြုစုသော 'လူမျိုး တစ်ရာ့တစ်ပါး' ကျမ်းမှာ ပြီးမြောက်သော်လည်း ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေခြင်း မပြုဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုမျှမက မြန်မာအဆွေ ကုမ္ပဏီက ရိုက်ကူးသော မြတဘက် ဇာတ်ကားကိုလည်း ဦးရွှေဇံအောင်က ဇာတ်ညွှန်း ရေးသားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ - အင်္ဂလိပ် နှစ်ဘာသာစလုံးတွင် ကျွမ်းကျင် နှံ့စပ်သော ပညာရှင် ဖြစ်သည့် အလျောက် ဆရာကြီး ဦးရွှေဇံအောင်ကို ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်က ဒီလစ် (စာပေ ပါရဂူ) ဘွဲ့ ချီးမြှင့်သည်။ သို့သော် ဘွဲ့နှင်းသဘင် ကျင်းပရန် ၁ဝ ရက်ခန့် အလို ၁၂၉၄ ခု၊ ကဆုန်လဆန်း ၇ ရက် (၁၉၃၂ ခု၊ မေလ ၁၁ ရက်) တွင် ဆရာကြီး ဦးရွှေဇံအောင် ကွယ်လွန် အနိစ္စရောက်သည်။

မြန်မာဘာသာကိုသာမက အင်္ဂလိပ်ဘာသာကိုပါ အထူးကျွမ်းကျင်သော ဆရာကြီးကို ကမ္ဘာကပါ သိလာကြပြီး ၁၉၃၂-ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်က D.Litt ဘွဲ့ကို အပ်နှင်းခ၏။ သို့ရာတွင် ဘွဲ့နှင်းသဘင်ကျင်းပရန် ၁၀-ရက်ခန့်အလိုတွင် ဦးရွှေဇံအောင် ကွယ်လွန်ခ၏။ နိဂုံးချုပ်အနီဖြင့် ၁၉၂၄-ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ တက္ကသိုလ်ကျောင်းကြီးအတွက် သင်ခန်းစာများ ရွီးချယ်သတ်မှတ်ရေး ကော်မတီတွင် ဆရာကြီး ပြောကြားခသော မှတ်ချက်ကို ဖော်ပြလိုပါသည်။

“ကျွန်တော့်အနီနန့် အရှိတိုင်း အနောက်တိုင်း စာအုပ်တိကို အတော်များများ ဖတ်ပြီးပါဗျာယ်။ ကျွန်တော်ရို့ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လောကနီတိလောက် ကောင်းရေကျမ်း မတွိ့ဖူးသိမ့်ပါ၊ မြန်မာစာပီကို အထင်မသေးဖို့ လိုပါရေ။”

#ayesay
www.ayesay.com.mm