အစိုးရအတြက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြ လက္နက္ခ်ၿပီး အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ လက္ေအာက္ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ပဲ...

 

By Yangon Press International on Monday, October 22, 2012 at 12:37am ·

ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ဘာတီးလင့္တ္နာ (Bertil Lintner) ႏွင့္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း (အပိုင္း-၁)

ေ၀မုိးေတြ႕ေမးသည္။

အစိုးရအတြက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြ လက္နက္ခ်ၿပီး အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ လက္ေအာက္ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ပဲ။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြအတြက္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ျပည္နယ္ရရွိ ဖို႔...

ဘာတီးလင့္တ္နာ

(ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္းအမွတ္(၂)တြင္ပါရွိေသာ အင္တာဗ်ဴးကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)

ယခုလေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္းတြင္ တိုင္းရင္းသားေရးရာ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းစဥ္၊ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈပေပ်ာက္ေရး စသည္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ျမန္မာ့ အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ဘာတီးလင့္တ္နာ (Bertil Lintner) ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားပါသည္။

လင့္တ္နာသည္ ျမန္မာ့အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ေရးသားခဲ့သူျဖစ္ၿပီး အာရွေဒသ၏ ၾသဇာတိကၠမႀကီး မားခဲ့ေသာ Far Eastern Economic Review ၏ ပင္တိုင္ ေဆာင္းပါးရွင္လည္းျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွ ၈၇ အထိ သူ၏ ရွမ္းတုိင္းရင္းသူဇနီးသည္ႏွင့္အတူ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ အိႏိၵယ ဘက္မွ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္နယ္ေျမတြင္ေနထိုင္ကာ တိုင္းရင္းသားအေရး ေလ့လာျပဳစုေနသူ ျဖစ္သည္။

ဆြီဒင္လူမ်ိဳး သတင္းစာဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္သည့္ လင့္တ္နာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စာအုပ္ရွစ္အုပ္ ထက္မနည္း ေရးသားခဲ့ၿပီး ၎င္း၏ ေနာက္ဆံုးထုတ္စာအုပ္မ်ား မွာ Aung San Suu Kyi and Burma's Struggle for Democracy ျဖစ္ပါသည္။ မၾကာေသးမီက ၎အား ျမန္မာအစိုးရက အမည္မည္းစာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာမရရွိေသးဟုဆိုပါသည္။ (ယခုအင္တာဗ်ဴးကို ပံုႏွိပ္ေနခ်ိန္တြင္ ဘာတီးလင့္တ္နာဗီဇာရရွိခဲ့သျဖင့္ ေအာက္တုိဘာ ၁၅ ရက္က ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔လာေရာက္ခဲ့သည္။)

ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းသူ ေ၀မိုးသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ခ်င္းမိုင္ အေျခစိုက္ ဧရာ၀တီသတင္းဌာနတြင္ သတင္းေထာက္အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ယခုအခါ အလြတ္တန္း သတင္းစာဆရာ အျဖစ္ ရပ္တည္ေနသူျဖစ္ကာ လင့္တ္နာအား ေမလ ဒုတိယပတ္အတြင္းက ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕ တြင္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။

MAWKUN: ျမန္မာျပည္က တုုိင္းရင္းသားျပႆနာေတြဟာ အင္မတန္႐ႈပ္ေထြးၿပီး ကုုိင္တြယ္ရခက္ခဲပါတယ္။ အျမင္ေတြ လည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ကြဲျပားပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။

LINTNER: ဟုတ္ပါတယ္။ မတူကဲြျပားတဲ့အျမင္ေတြ ရိွေနပါ တယ္။ သေဘာတူညီ လက္ခံမႈလည္း မရိွၾကပါဘူး။ အဲဒီအထဲက တစ္ခုက ဘာလဲဆိုရင္ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသား အုပ္စုေတြက ၁၉၆၂ ခုနွစ္မတိုင္မီကာလရဲ႕ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု စနစ္ဆီကို ျပန္သြားခ်င္ၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီစနစ္မွာ တိုင္းနယ္ျပည္နယ္ေတြ ကိုုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေတြရိွၾကတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးတဲ့ေနာက္ ဖက္ဒရယ္မူကို က်င့္သံုးခဲ့တယ္။ ၁၉၆၂ ခုနွစ္အထိေပါ့။ အဲဒီ ေနာက္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့စနစ္ျဖစ္လာတယ္။ ဖက္ဒရယ္ ေပ်ာက္သြားတယ္။

ဒီႏွစ္ပုုိင္းေတြထဲမွာ စစ္တပ္ဟာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ (အမ်ဳိးသား) ညီလာခံတစ္ခုလုပ္ခဲ့တယ္။ ဖက္ဒရယ္ကုုိ လက္မခံဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာလည္း အမ်ားစုု သေဘာတူညီမႈေတြမရ ရိွခဲ့ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူနည္းစု လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕ ေတြက ဒီအေျခခံဥပေဒကုုိ လက္မခံခဲ့ၾကဘူးေလ။

ဥပမာ- ကခ်င္ျပည္နယ္ကို ၾကည့္ပါ။ အပစ္အခတ္ရပ္ခဲ့တာ ၁၇ နွစ္ၾကာခဲ့တယ္။ ဘယ္သူမွ သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ လိုက္ေလ်ာမႈ ေတြြ၊ အခြင့္အေရးေတြ မရခဲ့ၾကဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲတာ ပ်က္ျပယ္သြားတယ္။ အျခားတိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္ေတြနဲ႔လည္း ဒီသေဘာမ်ဳိးပါပဲ။

ဒါက ျပႆနာျဖစ္ေနရတဲ့ ႐ႈေထာင့္တစ္ခုေပါ့။ ေနာက္ တစ္ခုက အယူအဆအမ်ဳိးမ်ဳိးကဲြျပားေနတာပါပဲ။ ပါ၀င္တဲ့သူ ေတြကလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးကဲြျပားတယ္။ ေတြးေခၚပံုေတြ မတူၾက ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ကိုယ္စားျပဳေတြက ကြဲျပားတယ္။ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြကို လက္ခံဖို႔ေနရာမွာ ကြဲျပားေနၾကတယ္။

ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕တုုိ႔၊ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္၊ ကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအ႐ုုံးတုု႔ိဟာ သူတုုိ႔တုုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုု အေရးကုုိ သူတုုိ႔ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမွာ လုုပ္ေနၾကသလုုိ စစ္တပ္ ကလဲ သူတုုိ႔ပုုံစံနဲ႔သူတို႔ ေျဖရွင္းဖုုိ႔လုုပ္ေနတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေဒသဆုုိင္ရာ ျပည္နယ္နဲ႔တုုိင္းေဒသႀကီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြကုုိ တုုိင္းရင္းသားေတြ ခန္႔လုိက္တာပါပဲ။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ေကအုုိင္ေအနဲ႔ မပတ္သက္တဲ ့ ကခ်င္တစ္ေယာက္ကုုိ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ခန္႔သလုုိေပ့ါ။ ဒီလုုိနဲ႔ အာဏာကုုိ တရား၀င္ေအာင္ တည္ေဆာက္တယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ေတြကုုိလည္း ပ်က္ျပယ္ေစမယ္ေပါ့။

ဒါေပမဲ့ လက္ရွိအေနအထားက ဒီလူေတြ (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေတြ) အားလုုံးဟာ အေပၚကခ်ဳပ္ကုုိင္မႈေတြေအာက္မွာပဲ အလုုပ္ လုုပ္ေနၾကရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

MAWKUN: ကခ်င္နဲ႔ပတ္သက္တာေတြ ခင္ဗ်ားေရးသား ခဲ့တယ္။ ေက်ာက္စိမ္းေျမဆိုတဲ့ စာအုပ္လည္း ထုတ္ခဲ့တယ္။ ကခ်င္အေရးကို ခင္ဗ်ားဘယ္လိုျမင္လဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အစိုးရက အခုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီသစ္ဖြဲ႕ထားတယ္။ ဒါက ကခ်င္ကိုရည္ရြယ္တာမ်ဳိးလို႔ ယူဆတယ္။

LINTNER: ဒါဟာ (လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ) တစ္ဖဲြ႕ခ်င္းလိုက္သေဘာမ်ဳိးပါပဲ။ ေအာက္ေျခမွာေတာ့ အမ်ဳိးမ်ဳိးေတြျဖစ္ေနတယ္လို႔ေျပာႏုိင္တယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္မွာလည္း ရွမ္း ျပည္ေတာင္ပုုိင္းနဲ႔ လုုပ္ေနတာရွိတယ္။ ကခ်င္ကိစၥမွာေတာ့ ၾကည့္ရမယ့္ ႐ႈေထာင့္ေတြကမ်ားတယ္။ အရင္က အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားတယ္ဆိုေပမဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ေန႔စဥ္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲေတြရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္တပ္ဘက္က ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးလုပ္လိုတဲ့ ဆႏၵမရွိဘူး။

ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ အစိုးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုပံုက တျခားသူေတြနဲ႔ မတူဘူး။ အစိုးရအတြက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြ လက္နက္ခ်ၿပီး အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ လက္ေအာက္ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ပဲ။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြအတြက္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ျပည္နယ္ရရွိ ဖို႔၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရဖို႔ တိုက္ပြဲ၀င္လာခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ အေျခခံက်က် ဘံုသေဘာတူညီမႈမရႏိုင္ၾကဘူး။

ဒါေၾကာင့္ အေျခအေနက ပိုခက္ခဲတယ္။ ပိုခက္ခဲႏိုင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးလုုပ္ၾကတဲ့ အဖြဲ႕ေတြအမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနမႈ ေၾကာင့္ပါပဲ။ လူတိုင္းက ျမန္မာျပည္ကိုသြားၿပီး ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းခ်င္ၾကတယ္။ သူတို႔က အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ ကိစၥကလြဲရင္ ဘာမွမသိဘူး။

သိပ္မၾကာေသးခင္က ေနာ္ေ၀အစုုိးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရန္ပုုံေငြဆုုိတာ တည္ေထာင္တယ္။ အဲဒီမွာ NGOs ေတြကပါ လာၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဆုုိျပဳလႊာေတြကုုိ တင္ၾကတယ္။ သူတုုိရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အယူအဆအသစ္ကုုိ လာေရာင္းၾကတယ္။ ဒီလုုိ အေျခအေနအရ သူတုိ႔ကုုိ ကၽြန္ေတာ္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုုန္သည္ေတြလုုိ႔ေခၚခ်င္တယ္။ သူတို႔လုုပ္ေနပုုံေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုုိ႔ ခဏေလာက္ေအာ္ၿပီး ထြက္သြားမယ့္လူေတြပါ ပဲ။ တကယ္တမ္းမွာ ျမန္မာျပည္သူေတြ တကယ္ႀကံဳေတြ႕ခံစား ေနရတာေတြကုုိ သိပ္ထည့္တြက္ပုုံမရပါဘူး။

ဥပမာအားျဖင့္ ေနာ္ေ၀ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဆုုိျပဳလႊာကုုိ ေလ့လာႏုုိင္ပါတယ္။ ဒီအဆုုိျပဳလႊာဟာ တုုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေလာက္ပဲ အဓိကထားေနတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ေျမျမႇဳပ္မုုိင္းဖ်က္သိမ္းဖုုိ႔ဆုုိတဲ့ အခ်က္ တစ္ခ်က္ပါတယ္။ ဒါဟာ တုုိင္းရင္းသားလူနည္းစုုအဖြဲ႕ ေတြရဲ႕ ခံစစ္ေၾကာင္းကုုိျဖဳတ္တဲ့သေဘာေလာက္ပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုုပ္မျဖစ္နုုိင္ပါဘူး။ ဒီလုုိႏုုိင္ငံျခား NGO ေတြနဲ ့ အစုုိးရေတြဟာ၊ ဥပမာအားျဖင့္ ေနာ္ေ၀ရဲ႕ဟာေပါ့။ အလုုပ္ မျဖစ္ပါဘူး။ သူတုုိ႕က တုုိင္းရင္းသား ျပႆနာႀကီးထြားေပါက္ကြဲ ထြက္လာတဲ့ဟာကုုိ သေဘာမေပါက္ၾကဘူး။

ဘာေၾကာင့္ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး စစ္ျဖစ္ေနရတာလဲဆိုတာ သူတို႔လံုး၀နားမလည္ၾကဘူး။ သူတိုု႔ရဲ႕အေျဖရွာမႈက စာရြက္ေပၚမွာအျမင္လွဖုုိ႔ပဲရွိေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ ဒါဟာ ပိုဆိုးတယ္လို႔ျမင္တယ္။ အဲဒီမွာ အေတြ႕အႀကဳံမရွိတဲ့ အႀကံေပးေတြ၊ စာေရးဆရာေတြ၊ ေစ့စပ္ေရးမွဴးေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတယ္။ သူတုုိ႔ ဘာေတြလုုပ္၊ ဘာေတြေျပာေနတယ္ဆုုိတာ ဘယ္သူေတြ နဲ ့ စကားေျပာေနတယ္ဆုုိတာ နားမလည္ႏုုိင္သေလာက္ပါပဲ။

MAWKUN: ဒါဆိုခင္ဗ်ားက ေနာ္ေ၀ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဆို တင္သြင္းတဲ့ အဖြဲ႕မ်ဳိးကို ရည္ညႊန္းခ်င္တာေပါ့။ သူတို႔က အဲဒီလိုပံုစံမ်ဳိးကို ပိုၿပီးေတာ့ေျပာၾကတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းကို နည္းနည္းထပ္ၿပီး ရွင္းျပေပးပါဦး။ ၿပီးေတာ့ခင္ဗ်ားရဲ႕ ႐ႈျမင္ခ်က္ကဘယ္လိုရွိသလဲ။

LINTNER: သူတို႔က အခ်ိန္ျဖဳန္းတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ ငန္းစဥ္တစ္ခုကို ထူေထာင္လိုက္တာပဲ။ လူတိုင္းဆီကေငြကို ေတာင္းခံေနတယ္။ ကုလသမဂၢအရာရွိ အားလံုးကိုေခၚမယ္။

၂၀၀၇ မွာ ႏွင္ထုတ္ခံရတဲ့ ခ်ားလ္စ္ပတ္ထရီ (Charles Petrie) (၂၀၀၃ ကေန ႏွင္ထုတ္မခံရမီအခ်ိန္ထိ ျမန္္မာႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ ကုလဌာေနကိုယ္စားလွယ္လုပ္သြားသူ) ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ ဘာျဖစ္ေနသလဲဆိုတာကို ေတာ္ေတာ့္ကို မျမင္တတ္လြန္းတဲ့သူျဖစ္တယ္။ သူေျပာဖူးတာ တစ္ခုရွိတယ္။ သူက သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈဟာ အဓိပၸာယ္မရွိဘူး။ အေရးမႀကီးဘူး။ လက္မခံႏုိင္ ဘူးလို႔ဆိုတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ကလူေတြရဲ႕ ေနထိုင္မႈဘ၀ ဟာ အလြန္ဆိုးရြားလာေနၿပီျဖစ္လို႔၊ တခ်ဳိ႕လူေတြဟာ လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပၾကတာလို႔ သူေျပာလိုက္တာမွာ သူမွားသြားတယ္ ေပါ့ဗ်ာ။

သူက ျမန္မာျပည္အေၾကာင္းကို ဘာမွမသိတဲ့သူပါ။ သူ လုပ္ခဲ့တာက ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈတစ္မ်ဳိးထက္ မပိုပါဘူး။ ဒါမ်ဳိး ေတြကလည္း လုပ္ခဲ့ၾကၿပီးပါၿပီ။ သူတုုိ႔ေတြက ျမန္မာျပည္ဟာ ဗဟုုိခ်ဳပ္ကုုိင္မႈကုုိ ဦးစားေပးတဲ့ ပုုံစံမ်ဳိးသြားမလား၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုုကုုိ သြားမလား ဆုုိတာကုုိပဲ ထပ္ေဆြးေႏြးေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုုိအဆုုိျပဳလႊႊာေတြဟာ အဓိကျပႆနာျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကုုိေတာင္ ရည္òန္းေျပာတာ မရွိပါဘူး။ ဒါဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခခံဥပေဒကုုိ အေၾကာင္းျပၿပီး စစ္တပ္က တုုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ ေတြကုုိ အင္အားသုုံးလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕အဆိုျပဳလႊာဟာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ အုပ္စုေတြကို လက္နက္ခ်ဖို႔ ေတာင္းဆိုေန တာထက္ သိပ္မပိုလွပါဘူး။ ဒါက အစိုးရကလုိခ်င္ေနတာနဲ႔ တစ္ထပ္တည္းက်ေနတာေပါ့။ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပဲြ ေနာက္ ခံေတြကုုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုုိရင္ ၁၉၆၂ အာဏာသိမ္းမႈေနာက္ ပုုိင္းက လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ စခဲ့ပါတယ္။

၁၉၆၃၊ ၁၉၆၄ ကာလေတြကေပါ့။ ကခ်င္နဲ ့ အစုုိးရၾကားက စကားေျပာမႈကေတာ့ ၁၉၈၀ မွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္။ အဲဒီအခ်ိန္ က ေကအိုင္အိုဥကၠ႒ ဘရန္ဆုုိင္း ရန္ကုန္အထိသြားၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေန၀င္းနဲ႔ေတြ႕တယ္။ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲေတြကို တ႐ုတ္ႏုုိင္ငံက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေပးခဲ့တာပါ။

တ႐ုတ္အစိုးရက ျမန္မာျပည္အေရးမွာ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံထက္ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ အမ်ားႀကီးရိွတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းပြဲက မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ အျမင္ကြဲျပားမႈေတြေၾကာင့္ မညႇိႏိႈင္းႏုုိင္ခဲ့လုုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေတာ့ တစ္ဖက္က ဗဟုုိခ်ဳပ္ ကုုိင္တဲ့ႏိုုင္ငံအေနနဲ႔ သြားခ်င္တယ္။ တစ္ဖက္က ဖက္ဒရယ္ ျပည္ ေထာင္စုုအေနနဲ ့သြားခ်င္တယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြက သူတို႔ကို တပ္႐ုုတ္သိမ္းလိုက္ၿပီး အိမ္ျပန္ၾကဖို႔ပဲေျပာေနၾကတယ္။ ဒါက ပိုဆိုးသြားပါတယ္။ ဘာမွ မထူးျခားဘူး။ ဒါပမဲ့ တခ်ဳိ႕ေတြက ေငြေတြ အမ်ားႀကီးရလိုက္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သလို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ၿဖစ္လာတယ္။

MAWKUN: အစိုးရဘက္က ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းေရးမွဴး ဦးေအာင္မင္းနဲ႔ ေနာ္ေ၀အဖြဲ႕က ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုက္တက္မႈ စီမံကိန္းေတြ အဲဒီေဒသမွာ လုပ္ေပးဖို႔ ေျပာေနၾကတယ္။ တိုးတက္မႈေတြ ရိွလာရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္မယ္လို႔ ျမင္ၾက တယ္။ ခင္ဗ်ားအျမင္ေရာ ဘယ္လိုလဲ။

LINTNER: အဲဒီလို မဟုုတ္ဘူးဗ်၊ သူတို႔တိုက္ပြဲ၀င္ေနတာ ေနာက္ထပ္ေက်ာင္းေတြ ေဆး႐ံုေတြ၊ လမ္းေတြ ရလာဖို႕ မဟုတ္ဘူး။ သူတို႕ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကိုေတာင္းေနၾကတာပါ။ တံတားေတြ၊ လမ္းေတြေဆာက္ျပလည္း ထူးမွာမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီလူေတြက သူတို႔မွာ သီးျခားကိုယ္ပိုင္အမွတ္အသားတစ္ခုရိွပါတယ္ဆိုတာကို သိတယ္။ ဒါကို လိုခ်င္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ရပုုိင္ခြင္ ့ေတြ သီးျခားအမွတ္အသား ကိုယ္ပိုင္၀ိေသသ ရွိေနတာကို အသိအမွတ္ျပဳေစခ်င္တယ္။

၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၾကည့္ၾကမယ္။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲ ဟာ တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈရွိတယ္။ NLD က ေနရာအမ်ားစုမွာ ေအာင္ပြဲခံခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္ရဲ႕ အမတ္ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ရွမ္းအမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က အမတ္ေနရာ အမ်ားအျပားရတယ္။ ရခုုိင္မွာဆုုိရင္လဲ ရခုုိင္ပါတီ ေတြ အႏုုိင္ရခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ သူတို႔မွာ ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရမယ့္ သီးျခားကိုယ္ပိုင္၀ိေသသ ရွိတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရတယ္။ ျမန္မာျပည္ တုိင္းရင္းသားညီၫြတ္မႈရရွိေရး ဘယ္လို တည္ေဆာက္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေဟာင္းႀကီး ထပ္ၿပီးထင္ဟပ္ ျပေနတယ္။

ေက်ာင္းေတြ ထပ္ေဆာက္မယ္ဆုုိရင္လည္း ျမန္မာစာ ေတြကုုိပဲ တုုိင္းရင္းသားနယ္ေတြမွာ သင္ခုုိင္းတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ကလည္း ၿငိမး္ခ်မ္းေရးအတြက္ ဘယ္ကုုိမွဦးတည္ႏုုိင္မွာ မဟုုတ္ပါဘူး။ ေဒသအတြင္းဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ပါလို႔ အႀကံေပးရတာ အလြန္ လြယ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြရဲ ့ ကုုိယ္ပုုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရဖုုိ႔ဆုုိတဲ့ ယုုံၾကည္ခ်က္ကေတာ့ သီးျခားအေၾကာင္းတစ္ခုုပါ။ အေရွ႕တီ ေမာကို ဥပမာအျဖစ္ၾကည့္လိုက္ပါ။ အေရွ႕တီေမာဟာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္မွာ လြတ္လပ္ေရးေတာင္းတယ္။ ေပၚတူဂီကိုလိုနီေအာက္ မွာ ႏွစ္ေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီၿပီးေနခဲ့ရတယ္။ ကိုလိုနီစနစ္က သူတို႔ကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားခဲ့တယ္။

ေနာက္ႏွစ္ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မွာ အင္ဒိုနီးရွားက အေရွ႕တီေမာကို သိမ္းယူခဲ့တယ္။ အေရွ႕တီေမာမွာ အဲဒီအခ်ိန္ စာမတတ္သူ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ၂၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ စာမတတ္ေျမာက္သူ အေတာ္နည္းသြားတယ္။ ေက်ာင္းေတြ၊ လမ္းေတြ၊ ေဆး႐ံုေတြအမ်ားႀကီးကို ေဆာက္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အေရွ႕တီေမာရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက လြတ္လပ္ေရးကို ေတာင္းဆို ေနဆဲပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြ ရွိလာ႐ံုနဲ႔ လူေတြရဲ႕ စိတ္ကို မေျပာင္းလဲႏိုင္ဘူးဆိုတာေတြ႕ရတယ္။

MAWKUN: တုုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အစုုိးရရဲ႕ ကုုိယ္စားလွယ္ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ၫြန္႔ကုုိ အေရးယူၿပီးတဲ့ ေနာက္ ပုုိင္းမွာ တိက်တဲ့လူဆုုိၿပီးမရွိခဲ့ဘူး။ ေနာက္ပုုိင္း ဒုု-ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ရဲျမင့္ကုုိ တာ၀န္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူလည္း တုုိင္းရင္းသားေတြ နဲ႔ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ညႇိႏိႈင္းမႈ မလုုပ္ႏုုိင္ခဲ့ဘူး။ ဦးသိန္းစိန္ သမၼတ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပုုိင္း ဦးေအာင္ေသာင္း၊ ဦးေအာင္မင္း အစရွိတဲ့ သူေတြကို တာ၀န္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေတြနဲ ့ ပတ္သက္လုုိ ့ ဘယ္လုုိ သုုံးသပ္မိလဲ။

LINTNER: ဒီလိုအဖြဲ႕ ခြဲထားတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးပန္း တိုင္က ဘာလဲဆိုတာၾကည့္လုိက္ပါ။ ဦးေအာင္ေသာင္း ဒါမွ မဟုုတ္ ဦးေအာင္မင္းတုုိ႔က တာ၀န္ယူတာ အေရးမႀကီးပါဘူး။ အစိုုိးရဘက္က ေစ့စပ္ေရးမွဴးေတြ ရည္မွန္းခ်က္က ဗဟုုိအစိုးရရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ကို အားလုုံးေရာက္လာဖုုိ႔ပဲ။ အဲဒီရဲ႕အဓိပၸာယ္ က တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြကုုိ အၿပီးသတ္ေခ်မႈန္း တဲ့ သေဘာပါပဲ။ အစိုးရကနည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ၿပိဳင္ဘက္ေတြကို ရွင္းႏုိင္ တယ္။ ေဆြးေႏြးလိုက္၊ တုိက္လိုက္။ တိုက္လိုက္၊ ေဆြးေႏြးလိုက္ ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဦးေအာင္မင္းျဖစ္ျဖစ္၊ ဦးေအာင္ေသာင္းျဖစ္ျဖစ္ တုုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေတြကုုိ ကၽြန္ေတာ္တုုိ႔ အေျခခံဥပေဒကုုိ အတူတူေျပာင္းၾကရေအာင္လုုိ႔ေျပာမယ့္ပုုံ မေတြ႕ ရေသးပါဘူး။

သူတို႔စိတ္ထဲမွာ ျပည္နယ္အစိုးရသစ္ဟာ ျပည္နယ္လူထု ကို ကုိယ္စားျပဳေနၿပီ။ တစ္ဖက္မွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြကုုိ ဖယ္ထုုတ္ထားမယ္။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကို ေခ်ဖ်က္ပစ္ရမယ္။ တစ္ဖက္မွာ လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြက ဒါကုုိ လက္မခံၾကဘူး။ ဒီလုုိ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ဘံုသေဘာတူညီ မႈ မရႏုိင္ဘူးေပါ့။

MAWKUN: ဒါဆိုုိ ခင္ဗ်ားဆုုိလုုိခ်င္တာက အစုုိးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားပြဲေတြလုုပ္ၿပီး အခ်ိန္၀ယ္ေနတယ္လုုိ႔ ေျပာခ်င္တာလား။

LINTNER: ဟုုတ္ပါတယ္။ အခုုျဖစ္ေနတာက ေသနတ္ မုုိးထားတဲ့ စကား၀ုုိင္းလုုိျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ရဲ႕တာ၀န္က လက္ နက္ကိုင္ အုပ္စုေတြကိုအဆံုးသတ္ၿပီး နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ အစိုးရကေျပာတဲ့ ဥပေဒေဘာင္ အတြင္း၀င္လာဖုုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာ စိတ္ႀကိဳက္ေရြးထား တဲ့ ျပည္နယ္အစုုိးရေတြရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရက ႏုိင္ငံေရး အရ ေျဖရွင္းပံု၊ ေျဖရွင္းနည္းေတြကို ယုုံယုုံၾကည္ၾကည္ မလုုပ္ ေသးဘူးလုုိ ့ ဆုုိရမယ္။

MAWKUN: မၾကာေသးခင္က ဦးေအာင္မင္း ေနာ္ေ၀၊ ဆြစ္ဇာလန္တို႔ကိုသြားတယ္။ သူတို႔ျပန္လာေတာ့ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီသစ္တစ္ခုဖြဲ႕တယ္။ ဒါဟာ ေနာ္ေ၀ဖိအားလို႔ ေျပာႏိုင္မလား။

LINTNER: မဟုတ္ဘူးဗ်။ ဒါက ကစားပြဲတစ္ခု၊ လွည့္ ကြက္တစ္ခုပါပဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေျပာင္းခ်င္ ေျပာင္းမယ္။ သူတိုရဲ႕ အဆံုးစြန္ရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ ေျပာင္း လဲမွာ၊ စြန္႔လြႊတ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကို ေခ်မႈန္းၿပီး သူတို႔ရဲဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ကို ဆြဲသြင္းဖို႔ပါပဲ။

MAWKUN: ႏုုိင္ငံတကာ၊ ဥပမာ-ေနာ္ေ၀တုုိ႔ရဲ႕ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈေတြေရာ ဘာထပ္ေျပာခ်င္ေသးလဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရႏုုိင္မလား။

LINTNER: ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဘယ္လိုရႏိုင္မလဲဗ်ာ။ အခုအထိ အေျခခံျပႆနာရပ္ေတြကို ထည့္ၿပီးမေဆြးေႏြးေသးဘူး။ ဖက္ဒရယ္ စနစ္ရွိရမယ့္အစား ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈစနစ္ကုုိ ပထမအဆင့္မွာ ဆက္ထားေနေသးတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ရွိေနတယ္လို႔ ယံုၾကည္တာဟာ ႐ူးႏွမ္းတဲ့ကိစၥပဲ။ တကယ့္အမွန္က အဲဒီလိုမဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရက အလြန္ကုိ သိမ္ေမြ႕တဲ့ ကစားနည္းတစ္မ်ဳိးကို ကစားေနတာပါ။ ေလးနက္တဲ့ တစ္စံုတစ္ရာ ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ႏိုု္င္ငံျခားသားေတြ ယံုၾကည္ေအာင္ လုပ္ျပေနၾကတာပါ။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကေတာ့ သူတို႔ကို ဖိအားေပး လႈပ္ရွားေနတာ ပဲလို႔သိၾကတယ္။

MAWKUN: ဒါဆုုိ တစ္ခုုေမးခ်င္တာက SSA- South (ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ - ေတာင္ပိုင္း) တုုိ႔၊ KNU တုုိ႔က အခုု တေလာ ဦးေအာင္မင္းနဲ႔ သေဘာတူလက္မွတ္ထုုိးဖုုိ႔ စုုိင္းျပင္း ေနၾကတာ ဘာေၾကာင့္လဲ။ သူတုုိ႔မွာ ဘာအက်ပ္အတည္းေတြ ရွိလုုိ႔လဲ။

LINTNER: သူတုုိ႔က စကား၀ိုင္းေတြကေန ႏုုိင္ငံေရးအရ အေျဖထြက္မယ္လုုိ႔ ယံုၾကည္ေနပုုံရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုုဆုုိရင္ သူတုုိ႔ ကခ်င္ျပႆနာကုုိ ေလ့လာသင့္တယ္။ ကခ်င္ေတြဟာ ဒီလုုိ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေတြကေန ႏုုိင္ငံေရးအရ အေျဖရွာလုုိ႔ ရမယ္ဆုုိတဲ့ ယုုံၾကည္ခ်က္နဲ႔လုုပ္ခဲ့တာ ၁၇ ႏွစ္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ဘာမွ မရခဲ့ဘူး။ အစိုးရက သူတုုိ႔လုုိခ်င္တာ ေတြကုုိသာ လုုိသလုုိ ဆုုံးျဖတ္သြားခဲ့တယ္။ ဦးေအာင္မင္းက ေျပာဆိုဆက္ဆံလို႔ေကာင္းတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္ သူနဲ႔စကားေျပာရင္ အဆင္ေျပတာေလာက္နဲ႔ ငါတုုိ႔ တုုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ရည္မွန္း ခ်က္ေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတြ ရမယ္လုုိ႔ ဆုုံးျဖတ္လုုိ႕မရပါဘူး။ ဘာ လုုိ႔လဲဆုုိေတာ့ ဦးေအာင္မင္း စတဲ့ အစုုိးရေစ့စပ္ေရးမွဴးေတြဟာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုု အယူအဆထက္စာရင္ ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒကုုိ လုုိက္နာရသူေတြျဖစ္တယ္။ တုုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ လူမ်ဳိးစုု အခြင့္အေရးေတြကုုိ အာမ မခံႏုုိင္ပါဘူး။

(သူရိန္၀င္းဘာသာျပန္သည္။)

အပိုင္း(၂) ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။