“ေခတ္သစ္တက္က်မ္း”

 

ေက်ာက္သင္ပုန္း

 

“ေခတ္သစ္တက္က်မ္း”
(ဖတ္ရန္ၾကာခ်ိန္ - ၃မိနစ္)

တက္က်မ္းစာအုပ္ေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာတင္မကပါဘူး၊ ကမာၻမွာလည္း အေရာင္းရဆံုး၊ လူဖတ္အမ်ားဆံုးစာရင္း၀င္စာအုပ္ေတြ ၿဖစ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ စိတ္ဓါတ္လံႈ႔ေဆာ္ေရး ေဟာေၿပာသူေတြ၊ ေဟာေၿပာပြဲေတြဆုိလည္း မနည္းမေနာပါပဲ။ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္လိုင္းအေနနဲ႔ ရပ္တည္ေနသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။

တက္က်မ္းေတြဟာ လူကုိ အက်ိဳးရွိေစႏုိင္တာ မွန္ေပမယ့္ အဲဒီလိုအက်ိဳးရွိေစဖို႔ ဆိုရင္ ဖတ္တဲ့သူ၊ နားေထာင္တဲ့သူက ကုိယ္တုိင္ လိုက္လုပ္မွ ရပါလိမ့္မယ္။ မဟုတ္ရင္ အလကားပါပဲ။ တက္က်မ္းစာအုပ္ေတြက ကုိယ့္စာအုပ္စင္ရဲ႔ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ယူထားၿပီးတာေတာင္ ကုိယ့္ဘ၀အေၿခအေနက ထူးၿခားမလာေသးဘူးဆုိရင္ အဲဒီစာအုပ္ေတြ ထပ္မ၀ယ္ပါနဲ႔ေတာ့။ ၀ယ္လည္း ထူးမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါက တက္က်မ္းရဲ႔ ပထမအားနည္းခ်က္။

ေနာက္အားနည္းခ်က္တစ္ခုေတာ့ ခုလို အေၿပာင္းအလဲေတြ ေၿမာက္မ်ားစြာ ၿဖစ္ေနတဲ့ ေခတ္ၾကီးမွာ တက္က်မ္းေတြလည္း ေၿပာင္းလဲဖုိ႔ လိုေနၿပီဆိုတာပါပဲ။ သိပ္သမားရုိးက်ဆန္တဲ့ “ၾကိဳးစားၾကပါ၊ ၀ီရိယရွိၾကပါ၊ ပိုက္ဆံစုၾကပါ၊ စာဖတ္ပါ” ဆုိတာေတြက နားေထာင္လုိ႔ေတာ့ ေကာင္းေပမယ့္ ဒီေခတ္မွာ မလံုေလာက္ေတာ့ပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ ေခတ္သစ္တက္က်မ္းေတြ လိုလာပါတယ္။ ေခတ္သစ္တက္က်မ္းဆုိတာ တၿခားမဟုတ္ပါဘူး။ ေခတ္သစ္ရဲ႔ လုိအပ္ခ်က္အသစ္ေတြကုိ ဘယ္လုိၿဖည္႔ဆည္းၾကရမလဲ ေၿပာၿပထားတဲ့ စာေတြကို ဆုိလိုတာပါ။

ဒါၿဖင့္ ေခတ္သစ္က ဘာလိုအပ္ခ်က္အသစ္ေတြ ေတာင္းဆိုေနသလဲ

၁။ ပံ့ပုိးေပးတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္

နယ္ကလူငယ္ေတြကုိ ဘီလ္ဂိတ္စ္အေၾကာင္း သြားေၿပာမယ္ဆုိပါေတာ့။ သူက ဘယ္ေလာက္ၾကိဳးစားတာ၊ ပညာဘယ္လုိထူးခၽြန္တာ၊ ခုဆုိ သူ႔ပုိင္ဆုိင္မႈေတြက ဘယ္ေလာက္ၿဖစ္ေနၿပီ၊ သူ႔လိုၿဖစ္ခ်င္ရင္ သူ႔လိုၾကိဳးစားၾက ဆုိၿပီး ေၿပာတတ္ၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႔က်ပါရဲ႔လား။ လူတစ္ေယာက္ ေအာင္ၿမင္ဖုိ႔ဆိုရာမွာ ပတ္၀န္းက်င္ကလည္း အေရးပါပါတယ္။ စီေရာ္နယ္ဒို ၿမန္မာၿပည္မွာ လူလာၿဖစ္ရင္ လူေကာင္ခပ္ေသးေသးနဲ႔ ေဘာလံုးသမားေလး ၿဖစ္ေနမွာေပါ့။ ဘီလ္ဂိတ္စ္ဆိုရင္ေရာ၊ ေအာင္ၿမင္ခ်င္ ေအာင္ၿမင္မယ္၊ ဒီေန႔လို အဆင့္အတန္းမ်ိဳး ရွိေနမွာ မဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ေကာင္းကို ရွာႏုိင္ဖုိ႔ လိုတယ္။ ရန္ကုန္လို၊ မႏၱေလးလို၊ ေနာက္ဆံုး ႏုိင္ငံရပ္ၿခားအထိ အခြင့္အလမ္းမ်ားတဲ့ ေနရာေတြကုိ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ ေၿပာင္းေရႊ႔ပစ္ႏုိင္ဖုိ႔ လိုတယ္။ ကုိယ့္ေနရာ၊ ကုိယ့္ေဒသမွာပဲ ပံုမွန္၀င္ေငြရတဲ့ အလုပ္ေလးနဲ႔ မိန္းေမာမေနၾကဘဲ Comfort zone ထဲကေန ထြက္ခဲ့ၾကဖို႔ လိုပါမယ္။

၂။ Digital literacy

ဖုန္းေဘလ္ေတြအကုန္ခံမယ့္အစား စာအုပ္၀ယ္ဖတ္လိုက္တာ ပိုအက်ိဳးရွိမတဲ့။ ထပ္မွားပါတယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ပဲဖြင့္ၿပီး အေရးမပါတာေတြ လုပ္ေနမယ္၊ Chatting ထုိင္ေနမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ခုေခတ္မွာ ဖုန္းကိုအသံုးၿပဳၿပီး ေလ့လာလို႔ရတာေတြ၊ ခ်ိတ္ဆက္လို႔ရတာေတြ အမ်ားၾကီးရွိလာပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ မင္းတုိ႔ ဖုန္းပဲပြတ္မေနနဲ႔ ဆုိၿပီး တရားေသတားဖုိ႔ ခက္လာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီေန႔ေခတ္မွာ နည္းပညာတတ္ကၽြမ္းမႈက မရွိမၿဖစ္ အေရးပါလာပါၿပီ။ အရင္လုိ စာအုပ္ခ်ည္းပဲ ထုိင္ဖတ္ေနလို႔ ရေတာ့တဲ့ ေခတ္ မဟုတ္ပါဘူး။

ကမာၻၾကီးမွာရွိတဲ့ အကန္႔အသတ္ေတြအားလံုးကို အင္တာနက္က ခ်ဳံ႕ပစ္လိုက္ပါတယ္။ ဘယ္သူနဲ႔မဆုိ ခ်ိတ္ဆက္လို႔ရၿပီ၊ ဘယ္ပညာမဆုိ သင္ၾကားလုိ႔ရၿပီ။ ဒီေခတ္မွာ အင္တာနက္ ေကာင္းေကာင္းမသံုးတတ္ဘူး၊ သံုးမေနဘူးဆုိရင္ ကုိယ့္အတြက္ေတာ့ ဒီအကန္႔အသတ္ေတြက ရွိေနဦးမွာပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

၃။ ဆုိင္တဲ့စာပဲ ဖတ္ပါ

စာအစံုဖတ္ပါ တဲ့။ ဒါလည္း မွားလားဆုိေတာ့ မမွားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔အသံုးခ်ဖုိ႔ေတာ့ ခက္ပါတယ္။ ဒီေလာက္မ်ားၿပားလွတဲ့ စာအုပ္ေတြၾကားထဲမွာ ဘယ္လုိလုပ္ အကုန္လိုက္ဖတ္မလဲ။ စာဖတ္ရံုသက္သက္နဲ႔ကို တစ္ေယာက္ေယာက္က လစာေပးထားတယ္ဆုိ ဟုတ္တာေပါ့။ စာအစံု မဖတ္ပါနဲဲ႔။ ကုိယ့္အလုပ္နဲ႔ ဆိုင္တာ၊ ကုိယ့္ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ အေထာက္အပံ့ၿဖစ္မယ့္စာကို ဦးစားေပးဖတ္၊ EQ ၿမင့္ဖို႔ ရသစာေပ မ်ားမ်ားဖတ္။ ဒီေလာက္ဆို လံုေလာက္ပါတယ္။

တစ္ခုေလး သတိထားေစခ်င္တာကေတာ့ စာဘယ္ေလာက္ဖတ္ထားတယ္ ဆုိတာထက္ ဖတ္ထားတဲ့စာေတြကို ဘယ္ေလာက္ၿပန္အသံုးခ်ၿပီးၿပီ ဆုိတာက ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။

၄။ Result-oriented age

ဒီေန႔ေခတ္ရဲ႔ အေၿပာင္းအလဲတစ္ရပ္ပါ။ အဖြဲ႔အစည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီပံုစံၿဖစ္ေနၾကပါၿပီ။ မေန႔က မင္း ဘာလုပ္ခဲ့တယ္ဆုိတာ ဘယ္သူမွစိတ္မ၀င္စားေတာ့ဘူး၊ ဒီေန႔ မင္းဘယ္ေလာက္လုပ္ႏုိင္သလဲ ဆုိတာပဲ ၾကည္႔ၾကေတာ့တယ္။ မင္းရခဲ့တဲ့ ဆုတံဆိပ္ေတြထက္ မင္းရဲ႔ လက္ရွိပံုစံ (current form) ကပဲ မင္းအတြက္ အာမခံခ်က္ေပးႏုိင္လိမ့္မယ္။ ဒီကုမၸဏီမွာ ကုိယ္က လုပ္သက္အရင့္ဆံုးမို႔ ေနာက္ဆံုးမွ အလုပ္ၿဖဳတ္မယ္ မထင္နဲ႔၊ First In Last Out မဟုတ္ေတာ့ဘူး အရင္ဆံုး၀င္ၿပီး အရင္ဆံုးထြက္သြားရတဲ့သူ First In First Out လည္း ၿဖစ္သြားႏုိင္တယ္။

၅။ Human skill

ေအာင္ၿမင္ခ်င္ရင္ အလုပ္ၾကိဳးစားပါ၊ အလုပ္မွာ ထူးခၽြန္ေအာင္ လုပ္ပါ ေၿပာၾကတယ္။ မွန္ပါတယ္။ ဒီေခတ္မွာ ကုိယ့္အလုပ္ကို ေအာင္ၿမင္ရင္ ရၿပီလား။

Skill (၃)မ်ိဳး ရွိပါတယ္။
Technical skill အလုပ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အရည္အေသြးပါ။
တစ္ဆင့္ထပ္တက္ရင္ Human skill လူေတြကို စည္းရံုးတာ၊ လံႈ႔ေဆာ္တာ၊ ဦးေဆာင္မႈေပးတာ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာ၊ ဒါေတြလုပ္တတ္ဖုိ႔ လိုလာတယ္။
ေနာက္ဆံုးက Conceptual skill ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ေပးရတဲ့ ရာထူးအဆင့္မ်ိဳးေတြ ရွိရမယ့္ အရည္အေသြးမ်ိဳး။
လူငယ္အမ်ားစုဟာ Technical skill ရွိၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ Human skill မရွိဘူးဆုိရင္ေတာ့ Managerial role ကို ရဖုိ႔ ခက္ပါလိမ့္မယ္။ အလုပ္ခ်ည္းၾကိဳးစားမေနဘဲ Human skill တက္ဖုိ႔ကိုလည္း ၾကိဳးစားၾကေစခ်င္တယ္။

၆။ ကုိယ့္ကိုယ္ကုိယ္ ရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွံပါ

ရတဲ့ပုိက္ဆံေတြ ဆယ္ပံုတစ္ပံုကို စုထားပါ လို႔ ေၿပာတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါက မိသားစုအေၿခအေနနဲ႔ေတာ့ ဆုိင္မွာေပါ့။ အကယ္၍မ်ား ကုိယ္က ကုိယ္ရွာတာ ကုိယ္သံုးခြင့္ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီစည္းမ်ဥ္းကို လိုက္နာစရာ မလိုပါဘူး။ ဘာလုိ႔ဆုိေတာ့ ငယ္တုန္းမွာ ေငြေနာက္မလိုက္ပါနဲ႔၊ အေတြ႔အၾကံဳနဲ႔ ပညာေနာက္သာ လိုက္ပါ။ လုပ္တဲ့အဖြဲ႔အစည္းက လစာနည္းရင္ေတာင္ ေခါင္းေဆာင္က ေလးစားစရာေကာင္းမယ္၊ သင္ယူစရာေတြရွိတယ္၊ အေတြ႔အၾကံဳေကာင္းေကာင္းရမယ္၊ ဒီမွာလုပ္လိုက္တဲ့အတြက္ ကိုယ့္ CV ေလးက သိပ္လွသြားမယ္ဆုိ လုပ္သာလုပ္လုိက္ပါ။ ရတဲ့ေငြကို မစုနဲ႔။ သင္တန္းေတြတက္၊ စာအုပ္ေတြ၀ယ္ဖတ္ပါ။

၇။ ေၿပာင္းလဲၿပင္လြယ္ ၿဖစ္ဖုိ႔

ၾကီးတဲ့ငါးထက္ ၿမန္တဲ့ငါး ၿဖစ္ဖုိ႔လုိပါတယ္ တဲ့၊ ေၿပာလာၾကပါၿပီ။ ဆုိလိုတာက ေခတ္က ဘာၿဖစ္လာႏုိင္တယ္ရယ္လုိ႔ ၾကိဳတင္မွန္းဆၿပီး ၿမန္ၿမန္ဆန္ဆန္ ေၿပာင္းလဲႏုိင္တဲ့သူေတြပဲ ထိပ္တန္းေရာက္ေနၾကတာကို ေၿပာတာပါ။

၈။ EQ ၿမင့္ဖုိ႔

ဒီဘက္ေခတ္မွာ ဥာဏ္ရည္ဘယ္ေလာက္ၿမင့္တယ္ ဆုိတာထက္ EQ ဘယ္ေလာက္ၿမင့္တယ္ဆုိတာကို ပုိေဇာင္းေပးေၿပာလာၾကပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကုိ ဘယ္ေလာက္ထိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သလဲ၊ တစ္ဖက္ရဲ႔ အေၿခအေနကုိ ထည္႔ေတြးၿပီး ဘယ္ေလာက္ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္သလဲ၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းသလဲ ဆုိတာက ေအာင္ၿမင္မႈမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး အေရးပါလာပါတယ္။ Social capital လို႔ ေၿပာရမယ့္၊ ကိုယ့္မွာ Network ဘယ္ေလာက္က်ယ္သလဲ၊ ကုိယ့္ကုိ ကူညီမယ့္သူ၊ ေထာက္ခံမယ့္သူ၊ ကုိယ္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္သူ ဘယ္ႏွေယာက္ရွိလဲ၊ ဘယ္လိုလူေတြလဲ၊ ဒါေတြက ေအာင္ၿမင္ဖုိ႔အတြက္ အေရးပါလာပါတယ္။ ဒီအတြက္ လူတစ္ေယာက္ဟာ EQ မၿမင့္လုိ႔ မရေတာ့ပါဘူး။

၉။ Strategic approach

Strategy ဆိုတာ အရုိးရွင္းဆံုးေၿပာရရင္ A set of long term objectives ပါ။ ဒါဟာ စီးပြါးေရးမွာမွ သံုးလို႔ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကုိယ့္ဘ၀အတြက္လည္း အသံုးခ်လုိ႔ ရပါတယ္။ ေရရွည္ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ခ်ၿပီး အလုပ္လုပ္တာဟာ မဟာဗ်ဴဟာပါပဲ။ တစ္ေန႔ ငါဘာၿဖစ္ရမယ္ ဆုိတဲ့ ေယဘုယ်ဆန္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြထက္ ငါ ဘယ္အသက္အရြယ္မွာ ဘာၿဖစ္ေနရမယ္၊ ဒီအတြက္ ငါ ဘာေက်ာင္းတက္ရမယ္၊ ဘာပညာေတြ သင္ရမယ္၊ ဘယ္လုိအဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳးမွာ အလုပ္လုပ္ရမယ္၊ ကုိယ့္ Brand ကုိ ဘယ္လိုတည္ေဆာက္မယ္၊ ဘယ္သူေတြနဲ႔ Network ခ်ိတ္မယ္ စသၿဖင့္ ႏွစ္ကာလအလိုက္ မဟာဗ်ဴဟာေတြ ခ်မွတ္ၿပီး အလုပ္လုပ္တတ္ဖုိ႔ လိုလာပါတယ္။

၁၀။ Work smart

အလုပ္ၾကိဳးစားတယ္ဆုိတာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆုိကၠားဆရာတစ္ေယာက္ တစ္ေန႔(၁၀)နာရီေလာက္ ပင္ပင္ပန္းပန္းအလုပ္လုပ္လုိ႔ ရတဲ့ေငြဟာ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ရဲ႔ တစ္နာရီစာ ၀င္ေငြနဲ႔ သြားတူေနပါတယ္။ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ရဲ႔ ၀င္ေငြတစ္လစာက သူ႔ေဆးရံုပိုင္ရွင္၀င္ေငြရဲ႔ အင္မတန္ေသးငယ္ေသာ အစိတ္အပိုင္းေလးမွ်သာ ၿဖစ္ေနၿပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္ၾကိဳးစားတုိင္း ရၿပီလားဆုိရင္ မရေသးပါဘူး။ ဒါၿဖင့္ ဘာေတြ ထပ္ေဆာင္းဖုိ႔ လိုေသးလဲ။ ပညာ လိုပါတယ္။ အုိင္ဒီယာ လိုပါတယ္။ ရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွံတတ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။

ဒါေတြကေတာ့ ေခတ္သစ္က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကို ေတာင္းဆုိေနတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြထဲက စဥ္းစားမိသေလာက္ကုိ ေရးလိုက္တာၿဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္ကိုယ္ကုိယ္လည္း သတိေပးရင္းနဲ႔ စာဖတ္သူမ်ားအတြက္လည္း တစ္စံုတစ္ရာ အက်ိဳးရွိမယ္ ယူဆလို႔ပါ။

ေဒါက္တာ ၿဖိဳးသီဟ
(၂၈.၁၀.၂၀၁၆ Daily Eleven သတင္းစာ)