သီတင္းကၽြတ္သမိုင္းေၾကာင္း (History of Thadingyut)
+++++++++++++++++++++++++
ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္အခါ ဤသီတင္းကၽြတ္ကာလတြင္ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ တာဝတိ ံသာနတ္ျပည္သို႔ ဝါတြင္းကာလပတ္လံုး ၾကြေရာက္၍ တရားေတာ္ျမတ္မ်ား ေဟာၾကားခ်ီးျမွင့္အၿပီး လူ႔ျပည္ျဖစ္ေသာ “သကၤႆ” ၿမိဳ႕သို႔ ေရႊေစာင္းတန္း ေငြေစာင္းတန္း တို႔တြင္ နတ္ေဒဝတာမ်ားၿခံရံလွ်က္ ပတၱျမားေစာင္းတန္းမွ ျပန္လည္ၾကြခ်ီေတာ္မူခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ၾကြခ်ီလာခ်ိန္တြင္ လူ႔ျပည္၌ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔ ေမွာင္ရီပ်ိဴးစအခ်ိန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သား အေပါင္းတို႔သည္ ဆီမီးမ်ားထိန္ထိန္ ထြန္းညွိ၍ ဗုဒၶျမတ္စြာကို ၾကည္ညိဳ သက္ဝင္ေသာဂါရဝတရားအျပည့္ျဖင့္ ဦးညႊတ္ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ေခတ္အဆက္ ဆက္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ျမန္မာလူမ်ိဴးတို႔သည္ သီတင္းကၽြတ္မီးထြန္းပြဲေတာ္ ကို ခမ္းနားစြာ လက္ဆင့္ကမ္းက်င္းပခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
+++++++++++++++++++++++++
ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္အခါ ဤသီတင္းကၽြတ္ကာလတြင္ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ တာဝတိ ံသာနတ္ျပည္သို႔ ဝါတြင္းကာလပတ္လံုး ၾကြေရာက္၍ တရားေတာ္ျမတ္မ်ား ေဟာၾကားခ်ီးျမွင့္အၿပီး လူ႔ျပည္ျဖစ္ေသာ “သကၤႆ” ၿမိဳ႕သို႔ ေရႊေစာင္းတန္း ေငြေစာင္းတန္း တို႔တြင္ နတ္ေဒဝတာမ်ားၿခံရံလွ်က္ ပတၱျမားေစာင္းတန္းမွ ျပန္လည္ၾကြခ်ီေတာ္မူခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ၾကြခ်ီလာခ်ိန္တြင္ လူ႔ျပည္၌ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔ ေမွာင္ရီပ်ိဴးစအခ်ိန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သား အေပါင္းတို႔သည္ ဆီမီးမ်ားထိန္ထိန္ ထြန္းညွိ၍ ဗုဒၶျမတ္စြာကို ၾကည္ညိဳ သက္ဝင္ေသာဂါရဝတရားအျပည့္ျဖင့္ ဦးညႊတ္ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ေခတ္အဆက္ ဆက္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ျမန္မာလူမ်ိဴးတို႔သည္ သီတင္းကၽြတ္မီးထြန္းပြဲေတာ္ ကို ခမ္းနားစြာ လက္ဆင့္ကမ္းက်င္းပခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
သီတင္းကၽြတ္မတိုင္မီ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး ရဟန္းသံဃာတို႔သည္
မိမိတို႔ေက်ာင္း သခၤန္းတြင္သာ သီတင္းသံုးၾကရၿပီး
သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္မွသာလွ်င္ အရပ္တစ္ပါးသို႔ ၾကြခ်ီခြင့္ရၾကသည္။
ထိုအစဥ္အလာကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ သာမန္လူတို႔ကလဲ ထိုဝါတြင္းသံုးလ အတြင္း
ထိမ္းျမားမဂၤလာျပဳျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ၾကၿပီး ဥပုသ္သီလမ်ားေဆာက္တည္ၾကကာ
ဝါကၽြတ္ခ်ိန္မွသာလွ်င္ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းအမႈကို ျပဳၾကေလသည္။
ေရွးအခါက သီတင္းကၽြတ္လကို သႏၱဴလ (သန္တူလ) ဟုေရွးျမန္မာေက်ာက္ စာမ်ားတြင္ေခၚေဝၚေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။ သန္=စပါးပင္, တူ=ထူ ဟုအဓိပၸာယ္ရေသာေၾကာင့္ အနက္ဆိုေသာ္ စပါးပင္မ်ား ထူထူေထာင္ေထာင္ေပါက္ေသာ လလည္း ျဖစ္သျဖင့္ သီတင္း ကၽြတ္ပြဲေတာ္ကို ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲ၊ အလွဴအတန္းမ်ားႏွင့္ အတူက်င္းပၾကသည္။
ေရွးျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္ေတာ္အခါ သီတင္းကၽြတ္ကာလတြင္ ဘုရင္ႏွင့္မိဖုရား တို႔အား ပူေဇာ္ကန္ေတာ့သည့္ပြဲမ်ားကို နန္းတြင္း နန္းျပင္တို႔၌ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ သီတင္း ကၽြတ္လျပည့္ေန႔၌ ဘုရင္ မိဖုရားႏွင့္တကြ နန္းတြင္းသူ နန္းတြင္းသား ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားတို႔ အားလံုး ရွစ္ပါးသီလကို ေဆာက္တည္ကာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မ်ားအတူတကြျပဳၾကသည္။
ေခတ္အဆက္ဆက္ ဝါလကင္းလြတ္ သီတင္းကၽြတ္ခ်ိန္ခါ ေရာက္တိုင္း ျမန္မာလူမ်ိဴး တို႔သည္ ေစတီပုထိုးမ်ားႏွင့္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားသီတင္းသံုးရာ ေက်ာင္းသခၤမ္းမ်ားသို႔သြား ေရာက္၍ ပန္း၊ ဆီမီး၊ လွဴဖြယ္ဝတၳဳအစုစုတို႔ကိုပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကသည္။ မိမိတို႔ ေနရပ္ သို႔မဟုတ္ လူႀကီးမိဘ ဘိုးဘြားမ်ားရွိရာသို႔ျပန္၍ မိမိထက္သက္ႀကီးဝါႀကီးသူတို႔ကို ငယ္သူတို႔က ရွိခိုးဂါရဝျပဳကန္ေတာ့ၾကသည္မွာလည္း မြန္ျမတ္ေသာ ထံုးတမ္းအစဥ္အလာတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။
သီတင္းကၽြတ္အခ်ိန္အခါတြင္ မီးထြန္းပြဲမ်ားသာမက ျမတ္စြာဘုရား၏ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္ ျဖစ္ေသာ “ဓမၼစၾကၤာရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ” ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္အခ်င္းခ်င္း အျပစ္မျမင္ေစၾကဘဲ ညီညႊတ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကိုေရွးရႈေသာ ရဟန္း တစ္ပါးႏွင့္တစ္ပါး ဖိတ္ၾကားျခင္း၊တိုက္တြန္းျခင္း၊ ေတာင္းပန္ျခင္း အစရွိေသာ သာသနာေတာ္သန္႔ရွင္း တိုးတက္ေရးအတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ “ပဝါရဏာပြဲ” မ်ားကိုလဲက်င္းပၾကေသးသည္။
ယခုေခတ္သီတင္းကၽြတ္ကာလတြင္ ဆီမီးပူေဇာ္ပြဲ၊ ဓမၼစၾကၤာရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ၊ ပဝါရဏာပြဲ မ်ားသာမက ဘုရားပြဲေတာ္၊ နိဗၺာန္ေစ်းပြဲေတာ္မ်ား၊ သက္ႀကီးပူေဇာ္ပြဲမ်ား ႏွင့္ ဆရာကန္ေတာ့ပြဲမ်ားပါ ထည့္သြင္း၍ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာက်င္းပၾကေလသည္။
မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ သီတင္းကၽြတ္ကာလသည္ ရိုေသသမႈ ဂါရဝတရားတုိ႔ႏွင့္ျပည့္ႏွက္၍ ၁၂ လရာသီတြင္ အစည္ကားဆံုး လတစ္လျဖစ္သည္ဆိုသည္ကေတာ့ ျငင္း၍ရမည္မထင္။
လိုတရအားေပးသူ ပရိသတ္တို႔လဲ က်န္းမာခ်မ္းသာစြာျဖင့္ သီတင္းကၽြတ္ပြဲေတာ္ကို ေပ်ာ္ရႊင္စြာျဖတ္သန္းႏိုင္ပါေစေၾကာင္းဆုမြန္ေတာင္းလ်က္။
Credit - လုိတရ
ေရွးအခါက သီတင္းကၽြတ္လကို သႏၱဴလ (သန္တူလ) ဟုေရွးျမန္မာေက်ာက္ စာမ်ားတြင္ေခၚေဝၚေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။ သန္=စပါးပင္, တူ=ထူ ဟုအဓိပၸာယ္ရေသာေၾကာင့္ အနက္ဆိုေသာ္ စပါးပင္မ်ား ထူထူေထာင္ေထာင္ေပါက္ေသာ လလည္း ျဖစ္သျဖင့္ သီတင္း ကၽြတ္ပြဲေတာ္ကို ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲ၊ အလွဴအတန္းမ်ားႏွင့္ အတူက်င္းပၾကသည္။
ေရွးျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္ေတာ္အခါ သီတင္းကၽြတ္ကာလတြင္ ဘုရင္ႏွင့္မိဖုရား တို႔အား ပူေဇာ္ကန္ေတာ့သည့္ပြဲမ်ားကို နန္းတြင္း နန္းျပင္တို႔၌ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ သီတင္း ကၽြတ္လျပည့္ေန႔၌ ဘုရင္ မိဖုရားႏွင့္တကြ နန္းတြင္းသူ နန္းတြင္းသား ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားတို႔ အားလံုး ရွစ္ပါးသီလကို ေဆာက္တည္ကာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မ်ားအတူတကြျပဳၾကသည္။
ေခတ္အဆက္ဆက္ ဝါလကင္းလြတ္ သီတင္းကၽြတ္ခ်ိန္ခါ ေရာက္တိုင္း ျမန္မာလူမ်ိဴး တို႔သည္ ေစတီပုထိုးမ်ားႏွင့္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားသီတင္းသံုးရာ ေက်ာင္းသခၤမ္းမ်ားသို႔သြား ေရာက္၍ ပန္း၊ ဆီမီး၊ လွဴဖြယ္ဝတၳဳအစုစုတို႔ကိုပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကသည္။ မိမိတို႔ ေနရပ္ သို႔မဟုတ္ လူႀကီးမိဘ ဘိုးဘြားမ်ားရွိရာသို႔ျပန္၍ မိမိထက္သက္ႀကီးဝါႀကီးသူတို႔ကို ငယ္သူတို႔က ရွိခိုးဂါရဝျပဳကန္ေတာ့ၾကသည္မွာလည္း မြန္ျမတ္ေသာ ထံုးတမ္းအစဥ္အလာတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။
သီတင္းကၽြတ္အခ်ိန္အခါတြင္ မီးထြန္းပြဲမ်ားသာမက ျမတ္စြာဘုရား၏ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္ ျဖစ္ေသာ “ဓမၼစၾကၤာရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ” ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္အခ်င္းခ်င္း အျပစ္မျမင္ေစၾကဘဲ ညီညႊတ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကိုေရွးရႈေသာ ရဟန္း တစ္ပါးႏွင့္တစ္ပါး ဖိတ္ၾကားျခင္း၊တိုက္တြန္းျခင္း၊ ေတာင္းပန္ျခင္း အစရွိေသာ သာသနာေတာ္သန္႔ရွင္း တိုးတက္ေရးအတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ “ပဝါရဏာပြဲ” မ်ားကိုလဲက်င္းပၾကေသးသည္။
ယခုေခတ္သီတင္းကၽြတ္ကာလတြင္ ဆီမီးပူေဇာ္ပြဲ၊ ဓမၼစၾကၤာရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ၊ ပဝါရဏာပြဲ မ်ားသာမက ဘုရားပြဲေတာ္၊ နိဗၺာန္ေစ်းပြဲေတာ္မ်ား၊ သက္ႀကီးပူေဇာ္ပြဲမ်ား ႏွင့္ ဆရာကန္ေတာ့ပြဲမ်ားပါ ထည့္သြင္း၍ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာက်င္းပၾကေလသည္။
မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ သီတင္းကၽြတ္ကာလသည္ ရိုေသသမႈ ဂါရဝတရားတုိ႔ႏွင့္ျပည့္ႏွက္၍ ၁၂ လရာသီတြင္ အစည္ကားဆံုး လတစ္လျဖစ္သည္ဆိုသည္ကေတာ့ ျငင္း၍ရမည္မထင္။
လိုတရအားေပးသူ ပရိသတ္တို႔လဲ က်န္းမာခ်မ္းသာစြာျဖင့္ သီတင္းကၽြတ္ပြဲေတာ္ကို ေပ်ာ္ရႊင္စြာျဖတ္သန္းႏိုင္ပါေစေၾကာင္းဆုမြန္ေတာင္းလ်က္။
Credit - လုိတရ
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။