ေရနစ္ေသရတဲ့မိေက်ာင္း

သုတဇုန္

 

ေရနစ္ေသရတဲ့မိေက်ာင္း
.................................................................
မိေက်ာင္းဟာေရခ်ဳိေရငန္စပ္တဲ့ေရျပင္မွာေတာ့ ဘုရင္ပါ။ အဲဒီေနရာမ်ဳိးမွာ သူ႔ကိုယွဥ္ႏိုင္တဲ့သားရဲ မရွိပါဘူး။ ဒီလိုေရဘုရင္က ေရနစ္ေသစရာလား???

ဟုတ္ပါတယ္။ မိေက်ာင္းေတြ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ မ်ဳိးျပဳတ္မတတ္ ေရနစ္ေသခဲ့ၾကဖူးတယ္။

National geographic channel မွာျပဖူးခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းကိုသတိရမိလို႔ေရးမိတာပါ။

သိပ္မၾကာမီ ႏွစ္အနည္းငယ္က အေမရိကန္က ေရကန္ႀကီးေတြမွာ မိေက်ာင္းေတြ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ေသကုန္ၾကတယ္။ ေရကန္ေတြမွာ မိေက်ာင္းေသပုပ္နံ႔ တေထာင္းေထာင္းနဲ႔ ကပ္ကိုဆိုက္ေနေတာ့တာပဲ။

ေရျပင္က်ယ္ႀကီးေပၚကို ဟယ္လီေကာ္ပတာနဲ႔ဝဲၿပီးေတာ့ မိေက်ာင္းေသေနတာ ေတြ႕ရင္ ေနရာျပဖုိ႔ေဆးအနီျဖန္း အမွတ္အသားလုပ္ၿပီး ေမာ္ေတာ္ဘုတ္ကိုေခၚရတယ္။ ေဆးနီျဖန္းတဲ့အမွတ္အသားေနရာကို ေမာ္ေတာ္ဘုတ္နဲ႔လာ ပက္လက္ေသေနတဲ့ မိေက်ာင္းေတြကိုဆြဲၿပီးရွင္းရတာ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ မနည္းဘူး။

မိေက်ာင္းေသေတြကို ခြဲစိတ္ၾကည့္ေတာ့လည္း ဘာေရာဂါပိုးမွရွာမေတြ႕ဘူး။ေရနစ္ေသတာပဲ ေတြ႕ရတယ္။

မိေက်ာင္းက ပါးဟက္ပါတဲ့ငါးမဟုတ္ဘူး။ ကုန္းေနေရေန တြားသြားသတၱဝါေလ။ ေလ႐ႉဖုိ႔အတြက္ေတာ့ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚ တက္ရေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရာဇဝင္မွာ မိေက်ာင္းေရနစ္ေသတာ မရွိဖူးဘူးေလ။

တိေမြးကု ဆရာဝန္ေတြနဲ႔ ကြၽမ္းက်င္သူေတြ ထပ္ၿပီးေလ့လာေတာ့မွ ေသတဲ့မိေက်ာင္းေတြ အားလံုးဟာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြ ဆိုးဆိုးရြားရြား ပ်က္စီးေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္လား???

ဒါေပမဲ့ အသက္ရွင္က်န္ေနတဲ့အေကာင္ေတြကို စစ္ၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း ကူးစက္ေရာဂါပိုး ရွာမေတြ႕ဘူး။ မိေက်ာင္းေတြဟာ ေရကူးေရငုပ္ရင္းကို Direction Lost ေတြျဖစ္ အေၾကာေတြဆုိင္းၿပီး ေရနစ္ၿပီးေသရတာ။ ေရျပင္တစ္ခုလံုးကို ပိုင္စိုးထားတဲ့မိေက်ာင္းေတြ ေလျဖတ္လို႔ေရနစ္ၿပီး မ်ဳိးျပဳတ္လုနီးကိုႀကံဳရတာ။

ဒါဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ Food Chain အစာကြင္းဆက္ မွာျပႆနာ ရွိမယ္လို႔ေတြးေတာ့မွ စစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ ေရကန္ထဲမွာ ငါးသေလာက္ေတြ အလြန္အကြၽံမ်ားေနမွန္း ေတြ႕ရတယ္။ကကတစ္လို အျခားငါးမ်ဳိးစိတ္ေတြ ေပ်ာက္ကြယ္ၿပီး ငါးသေလာက္ေတြခ်ည္း က်န္ေနတယ္ ဆိုတာေတြ႕ရတယ္။

ဒါနဲ႔ ကြၽမ္းက်င္သူေတြက အေမရိကန္ရဲ႕ အျခားအရပ္မွာ သီးျခားရွိေနတဲ့မိေက်ာင္းေတြကို ဖမ္းၿပီး ေန႔တိုင္း ငါးသေလာက္ခ်ည္းေကြၽးၿပီး စမ္းသပ္တယ္။

သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ အဲဒီမိေက်ာင္းေတြဟာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြယိုယြင္းၿပီး ေသကုန္ၾကေတာ့မွ ငါးသေလာက္ကလဲြၿပီး အျခားေရြးခ်ယ္စရာ အစာ မရွိေတာ့ျခင္းဆိုတဲ့ အစာကြင္းဆက္ကေမာက္ကမ ျဖစ္မႈဟာ မိေက်ာင္းေတြမ်ဳိးျပဳတ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ဆိုတဲ့အေျဖကို ရွာေတြ႕ရေတာ့တယ္။

သက္ရွိေတြရဲ႕ ဆဲလ္ေတြဟာ အခ်ိန္နဲ႔အမွ်ပ်က္စီးေနတယ္။ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းမွာ အခ်ိန္နဲ႔အမွ် ျပန္လည္ျဖစ္ထြန္းတယ္။ ဆဲလ္ပ်က္စီးမႈႏႈန္းဟာ ဆဲျပန္ျဖစ္ထြန္းမႈ ႏႈန္းထက္ျမင့္ေနရင္ေတာ့ ဆိုးဝါးပါတယ္။

ငါးသေလာက္မွာ thiaminase သိပ္ျမင့္တယ္။ ပိုဆိုးတာက ငါးသေလာက္ရဲ႕thiaminaseက ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြကိုပ်က္စီးေစၿပီးအသစ္ ျပန္လည္ျဖစ္ထြန္းမႈကို သိပ္ေႏွးေကြးေစတယ္။

Thiaminase ဟာ Thiamine လို႔ေခၚတဲ့ Vitamin B1ကို ၿဖိဳခြဲဖ်က္ဆီးၿပီး ဦးေႏွာက္ဆဲလ္မ်ားကိုယိုယြင္းေစေၾကာင္း ေဒါက္တာခြန္းညိဳေသြးKhoon Nyo Thway ကြၽန္ေတာ့ကို စနစ္က် ရွင္းျပသြားခဲ့ပါတယ္။

#ေဒါက္တာခြန္းညိဳေသြးရဲ႕အဖိုးတန္ကြန္းမန္႔ပါ#
☆☆☆English လို အတိအက်သိရင္ ပိုေကာင္းမယ္ အကို (အကိုက ျမန္မာလို တိုင္ရာမင္နိလို႔ ေရးထားလို႔ )
Thiaminase ဆိုတဲ႕ enzyme တစ္မ်ိဳးဟာ အပင္ေတြ အသားစိုေတြနဲ႕ တခ်ိဳ႕ငါးေတြရဲ႕ အသားမွာပါတယ္ (ေနာက္ ငါးေျခာက္ ေတြ ) သူတို႔ဟာ thiamine (vitamin B1 )ကို ၿဖိဳခြဲတယ္ ။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ဇီဝျဖစ္စဥ္မွာ B1 ဓာတ္ ဟာ စားလိုက္တဲ့ glucose ရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ ဆံုးတဲ႕ အထိ လည္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ ။ အဲ႕လိုမဟုတ္ရင္ pyruvate ေနရာမွာ ပံုေနတယ္ ။ Keto acid ေနရာမွာ ပံုေနတယ္။ အဆံုးမသတ္ဘူူး။Ketosis ကိုျဖစ္ေစတယ္ ။ အဲ႕ဒီအခါလည္း ထိခိုက္ေစသလို ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Thiaminase ဟာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြရဲ႕ ရွင္သန္မွဳ(brain cell viability)ကို ေႏွာင့္ေႏွးေစတယ္ လို႔ေျပာတယ္။☆☆☆
#ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္ၾဆာခြန္း

ဦးေႏွာက္ရဲ႕အခ်ိန္နဲ႔အမွ် ပ်က္စီးေနတဲ့ဆဲလ္ေတြကို အသစ္ျပန္လည္ျဖစ္ထြန္း ျခင္းက အခ်ိန္မီမျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ေတာ့တဲ့အခါ ဦးေႏွာက္ဟာ ပ်က္စီးရေတာ့တယ္။(ငါးသေလာက္ စားရင္အိပ္ငိုက္တယ္ဆိုတာဒါေၾကာင့္။ တခါတရံေတာ့ ျပႆနာမဟုတ္ေပမဲ့ သိပ္ေတာ့မေကာင္းလွ။)

ငါးသေလာက္ကလဲြၿပီး ဘာမွစားစရာမရွိေတာ့လို႔ မိေက်ာင္းေတြ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ေသရပါတယ္ဆိုရင္ေရာ ငါးသေလာက္ကလဲြလို႔ အျခားငါးေတြမရွိေတာ့ေလာက္ေအာင္ အစာကြင္းဆက္ ပ်က္စီးရတာဘာေၾကာင့္လဲ???

ဆက္ၿပီးစစ္ေဆးတဲ့အခါ ေရကန္ရဲ႕ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ ေရေမွာ္ေတြ တအားထူထပ္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ကန္မ်က္ႏွာျပင္ေပၚက ေရေမွာ္ေတြဟာ ေရထဲက ေအာက္စီဂ်င္ေတြကို စုပ္ယူလိုက္တဲ့အခါ ေရထဲမွာ ေအာက္စီဂ်င္ မလံုေလာက္ေတာ့လို႔ ကကတစ္လို ငါးေတြအသက္မရွင္ႏိုင္ေတာ့ပဲ မ်ဳိးတံုးသြားတယ္။

ဒီလို ေရအရည္အေသြး ပ်က္စီးရျခင္းရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ေရေမွာ္စားတဲ့ ေရေမွာ္ခ်စ္သူငါးသေလာက္ေတြခ်ည္းသီးသန္႔ အေျမာက္အျမားပြားမ်ားလာေတာ့တယ္။

ဒါဆို ကန္ကိုေရေမွာ္ေတြဖုံးသြားရတာ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုၿပီး ဆက္စစ္ေဆးၾကတယ္။ ကန္ထဲကေရထဲမွာ ေျမဩဇာေတြ အေျမာက္အမ်ားေပ်ာ္ဝင္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။အဲဒီေျမဩဇာေတြဟာ မိုးေရနဲ႔အတူ စီးလာၿပီးကန္ထဲကို စိမ့္ဝင္လာေၾကာင္းေတြ႕ရမွ ေျမဩဇာစီးဝင္ရာလမ္းေၾကာင္းကိုစစ္ၿပီး တရားခံအစစ္ကို ရွာေတြ႕ေတာ့တာ။

တရားခံအစစ္က??????

ဟုတ္ကဲ့ လူေတြပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြမွာ ကန္ရဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ကို လူေတြအေျခခ်လာၾကတယ္။အဲဒီလူေတြ အပင္စိုက္ၾကေတာ့ ေျမဩဇာေတြထည့္တယ္။ အဲဒီေျမဩဇာေတြဟာ မိုးေရနဲ႔အတူကန္ထဲကို တျဖည္းျဖည္း စိမ့္ဝင္တယ္။

ေရထဲမွာေျမဩဇာေပ်ာ္ဝင္မႈျမင့္တက္လာေတာ့ ေရေမွာ္ေတြ ပြားလာတယ္။ ေရေမွာ္ေတြရဲ႕ ေအာက္စီဂ်င္စုပ္ယူမႈေၾကာင့္ ေရအရည္အေသြးပ်က္ၿပီး ေရခ်ဳိငါးေတြ တံုးသြားခ်ိန္မွာေရေမွာ္ႀကိဳက္တဲ့ ငါးသေလာက္ေတြ စံျမန္းရာေရကန္ဘဝ ေရာက္ရတယ္။

ေရြးစရာအျခားငါးမရွိတဲ့အဆံုးမွာ ငါးသေလာက္ခ်ည္း စားရၿပီး ဦးေႏွာက္ပ်က္စီးရတာေၾကာင့္ ေရဘုရင္ေတြဟာ အဲဒီေရကန္မွာ ရာဇဝင္႐ိုင္းေလာက္ေအာင္ ေရနစ္ေသရတာ မ်ဳိးကိုတံုးကေရာ။

ေပးခ်င္တဲ့ message ႏွစ္ခုပဲရွိတယ္။

ငါးသေလာက္ အစားမ်ားရင္ေသတတ္တယ္။ အသက္ကို ဉာဏ္ေစာင့္ဆိုတဲ့အတိုင္း ကိုယ့္အသက္ကိုယ္ တန္ဖိုးထားၾကပါလို႔။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ က်ဴးလြန္တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔လည္း အျခားသတၱဝါေတြ မ်ဳိးတံုးရတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူမ်ားအသက္လည္းတန္ဖိုးထားၾကပါလို႔။

#ရည္ၫႊန္းခ်က္။ ။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဆိုၿပီး food chain အစာကြင္းဆက္ ကေမာက္ကမျဖစ္မႈကို သတိမထားမိပဲ ေမ့ေလ်ာ့က်န္ရစ္ေနသူမ်ားသုိ႔။

#ေတာင္းပန္ျခင္း။ ။ ေရကန္ရဲ႕အမည္နဲ႔ national geographic channel ရဲ႕မွတ္တမ္းေခါင္းစဥ္ေမ့သြားတာ ခြင့္လႊတ္ပါ။ ၿပီးေတာ့ ဂု႐ုအဆင့္ ပညာရွင္ေတြကို ဝိုင္းေဆြးေႏြးဖုိ႔ Tag မိတာေၾကာင့္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ခဲ့ရင္သည္းခံၿပီးေတာ့ခြင့္လႊတ္ေပးဖုိ႔ အႏူးအၫြတ္ေတာင္းပန္ပါတယ္။

#ေနာက္ဆက္တြဲ။ ။ေတာင္သမန္မွာ ငါးေတြအျပံဳလိုက္ ေသတာရယ္ အင္းေလးကန္တိမ္လာတာရယ္ဟာ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ဘာေတြဆက္ျဖစ္လာႏိုင္ပါသလဲ။
Credit - @Minn Aung Khant Zaw
.....................................................................
အေတြးတစ္စ ကြန္႔ျမဴးရွင္သန္နိုင္ၾကပါေစ။
#Photo Credit

ဥာဏ္မီသေလာက္ စပ္မိစပ္ရာမ်ား