ေရးကေရာ့ - အၾကံေကာင္းတခ်က္ေၾကာင့္ မီလ်ံနာျဖစ္သြားတဲ့ McDonald’s ဆိုင္ပိုင္ရွင္။

 Bamaw Thein Pe

ေရးကေရာ့ - အၾကံေကာင္းတခ်က္ေၾကာင့္ မီလ်ံနာျဖစ္သြားတဲ့ McDonald’s ဆိုင္ပိုင္ရွင္။
သူဟာ Multimixer သစ္သီးေဖ်ာ္စက္ အေရာင္းကိုယ္စားလွယ္လုပ္ေနတံုးမွာ San Bernardino ၿမိဳ႕မွာရိွတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္တခုကေန သူ႔ဆီကို ေဖ်ာ္စက္ ၈ လံုး လွမ္းမွာလိုက္တယ္။ ေဖ်ာ္စက္ဝယ္သူ အရမ္းနဲေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စက္ ၈ လံုးေတာင္ မွာတယ္ဆိုေတာ့ ထူးဆန္းလြန္းလို႔ သူဟာ အေၾကာင္းရင္းကို စံုစမ္းခ်င္လို႔ အဲဒီၿမိဳ႕ေလးကို သြားလိုက္တယ္။ ဟိုေရာက္ေတာ့ သူ႔ဆီက စက္ေတြကို ဝယ္သူဟာ Dick McDonald နဲ႔ Mac McDonald ညီအကို ၂ ေယာက္ ဖြင့္ထားတဲ့ ဟမ္းဘာဂါဆိုင္ေသးေလးတခုကဆိုတာ သိလိုက္ရတယ္။ သူဟာ အဲဒီဆိုင္ေလးထဲက ျမင္ကြင္းကို ျမင္ေတြ႕လိုက္တဲ့အခါ အၾကံတခု ရလိုက္တယ္။ အဲဒီအၾကံကို အေကာင္အထည္ေဖၚရင္းနဲ႔ သူဟာ ကမာၻအႏွံ႔မွာ မက္ေဒၚနယ္ဆိုင္ေတြ ဖြင့္လွစ္လာႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူ႔နာမည္က ေရးကေရာ့ (Ray Kroc) ပါ။ သူ မက္ေဒၚနယ္ဆိုင္ေတြကို ကမာၻအႏွံ႔မွာ ဖြင့္ႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္ဆိုတာ သိခ်င္ရင္္ ဖတ္ၾကည့္လိုက္ပါ။

===============================

သူအသက္ ၅၀ အရြယ္မွာ ေဖ်ာ္စက္ေတြရဲ႕ေရာင္းအားက်သြားတယ္။ အေၾကာင္းက အဲဒီအခ်ိန္ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ေက်ာ္ကာလမွာ ၿမိဳံ႕ထဲက လူေတြဟာ အသစ္တိုးခ်ဲ႔ေဆာက္လုပ္ေနတဲ့ ၿမိဳ႕ျပင္က ရပ္ကြက္ေတြဆီကို ေျပာင္းေရႊ႕ကုန္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ထဲမွာ ဖြင့္ထားတဲ့ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ဆိုင္ေတြဟာ ဝယ္ေသာက္သူနည္းသြားလို႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ပိတ္ပစ္လိုက္္ၾကရတယ္။ သူ ့အတြက္လဲ Mutimixer ဝယ္တဲ့ေဖါက္သယ္ေတြ အေတာ္ေလးေလ်ာ့နည္းသြားတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ San Bernardino ၿမိဳ႕မွာရိွတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္တခုကေန သူ ့ဆီကို ေဖ်ာ္စက္ ၈ လံုး လွမ္းမွာလိုက္တယ္။ အရင္ကလဲ အဲဒီဆိုင္က စက္အလံုးေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ သူ႔ဆီကေန ဝယ္ဖူးခဲ့တယ္။ ေဖ်ာ္စက္ဝယ္သူ အရမ္းနဲေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလို စက္ ၈ လံုးႀကီးမ်ားေတာင္ မွာတယ္ဆိုေတာ့ ကေရာ့ဟာ အေတာ္ေလးအံ့ၾသသြားတယ္။ မွာတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို သိခ်င္လို႔ သူဟာ Bernardino ၿမိဳ႕ေလးကို သြားလိုက္တယ္။ ဟိုေရာက္ေတာ့ သူ႔ေဖ်ာ္စက္ေတြကို Dick McDonald နဲ႔ Mac McDonald ညီအကို ၂ ေယာက္ ဖြင့္ထားတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္ေသးေလးတခုက မွာတယ္ဆိုတာကို သိရတယ္။ ဟမ္းဘာဂါအစာနဲ႔ ေဖ်ာ္ရည္ေတြေရာင္းတဲ့ ဆိုင္ေသးေလးပါ။
ကေရာ့ဟာ အဲဒီဆိုင္ထဲေရာက္သြားေတာ့ သူ တခါမွ မျမင္ဖူးတဲ့ ျမင္ကြင္းကို ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ ပံုမွန္စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ စားေသာက္သူေတြက စားပြဲမွာထိုင္ၿပီး စားခ်င္တာကို စားပြဲထိုးကို မွာလိုက္မယ္။ စားပြဲထိုးက စားစရာကို ယူလာၿပီး စားပြဲေပၚလာခ်ေပးမယ္။ အခုဆိုင္မွာက အဲဒီလိုမ်ိဳးမဟုတ္္ပဲ self- service ပံုစံ တန္းစီဝယ္စားေနၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဆိုင္ထဲမွာလဲ စားပြဲ၊ ကုလားထိုင္ မခ်၊ မခင္းထားဘူး။ စားစရာဝယ္ၿပီးတဲ့လူေတြဟာ ဆိုင္ထဲမွာ မတ္တတ္ရပ္ၿပီး စားခ်င္စား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆိုင္အျပင္ကို အထုတ္နဲ႔ သယ္သြားလို႔ရတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေရာင္းတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကလဲ ဟမ္းဘာဂါ၊ အာလူးေက်ာ္၊ ႏို႔၊ ေကာ္ဖီနဲ႔ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြပါပဲ။ ေနာက္ထပ္ထူးျခားတာတခု ရိွေသးတယ္။ အဲဒါက စားစရာကို မွာလိုက္ရင္ အလြန္ဆံုးတစ္မိနစ္ေလာက္ပဲ ေစာင့္ရတယ္။ ဆိုင္မွာ လူေတြအမ်ားႀကီး တန္းစီဝယ္ေနၾကတာကို ကေရာ့ ေတြ႔ရတယ္။
အဲဒီျမင္ကြင္းကို ၾကည့္ရင္း ကေရာ့ေခါင္းထဲမွာ အၾကံတခု ေပၚလာတယ္။ ဒီလို တမူထူးျခားတဲ့ ဆိုင္မိ်ဳးေတြကို ေနရာအႏွံ႔မွာ ဖြင့္လိုက္္ရင္ အျမတ္အစြန္းေတြ အမ်ားႀကီးရႏိုင္မယ္ေပါ့။ သူက မက္ေဒၚနယ္ညီအကို ၂ ေယာက္ကို တျခားေနရာေတြမွာ ဆိုင္ေတြတိုးခ်ဲ႕ဖြင့္ဖို႔ အၾကံေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ညီအကို ၂ ေယာက္က ဆိုင္ေတြတိုးခ်ဲ႕ဖြင့္လိုက္ရင္ လုပ္ငန္းမႏိုင္မနင္းျဖစ္မွာကို စိုးရိမ္လို႔ တိုးခ်ဲ႕မဖြင့္ခ်င္ဘူးလို႔ ျပန္ေျပာတယ္။ ဒီေတာ့ ကေရာ့က ဆိုင္ေတြကို တိုးခ်ဲ႕ဖြင့္ေရာင္းတာကို သူလုပ္ခ်င္တယ္။ သူ႔ကို လုပ္ခြင့္ေပးရင္ ေကာ္မရွင္ေပးပါမယ္လို႔ကမ္းလွမ္းတယ္။ ညီအကို ၂ ေယာက္ကလဲ သေဘာတူလိုက္ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဟမ္းဘာဂါလုပ္တာကို ညီအကိုေတြ ၫႊန္ျပတဲ့နည္းအတိုင္းပဲ တေသြမသိမ္းလုပ္ပါမယ္လို႔ ကေရာ့က သေဘာတူရတယ္။
ကေရာ့က ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာ ပထမဆံုးဟမ္းဘာဂါဆိုင္ကို ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕ျပင္တေနရာ Des Plaines နယ္ေျမမွာ ဖြင့္လွစ္လိုက္တယ္။ သူဟာ မက္ေဒၚနယ္ညီအကို ၂ ေယာက္ရဲ႕မူလဆိုင္လိုပဲ ဆိုင္ကိုသန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းနဲ႔ စားစရာကိုလဲ အခ်ိန္တိုအတြင္းရေအာင္ လုပ္ေပးတယ္။ ဟမ္းဘာဂါေတြကိုလဲ ညီအကိုေတြရဲ႕ အၫႊန္းအတိုင္း အတိအက်လုပ္တယ္။ ဆိုင္ကို McDonald လို႔ အမည္ေပးၿပီး ဆိုင္းဘုတ္တင္္လိုက္တယ္။ မက္ေဒၚနယ္ ၂ ဆိုင္၊ ၃ ဆိုင္ဖြင့္ၿပီးခ်ိန္မွာ ဆိုင္ဖြင့္ခ်င္သူေတြ ေပၚလာတယ္။ ကေရာ့က ေကာ္မရွင္ယူၿပီး သူတို႔ကို ဆိုင္ဖြင့္ေရာင္းခြင့္ျပဳတယ္။ ဆိုင္ဖြင့္္လိုသူဟာ ကေရာ့ရဲ႕ဆိုင္အျပင္အဆင္နဲ႔ ဟမ္းဘာဂါလုပ္နည္းေတြကို အတိက်လိုက္နာလုပ္ပါမယ္။ မလိုက္နာရင္ ဆိုင္ဖြင့္ခြင့္ကို ျပန္ရုတ္သိမ္းခံရမယ္။ အေလ်ာ္လဲ ေပးရမယ္လို ့စာခ်ဳပ္ေပၚမွာ လက္မွတ္ထိုးရတယ္။
ကေရာ့ဟာ အဲဒီဆိုင္က ေရာင္းရသမွ်ရဲ႕ ၁.၉ ရာခိုင္ႏူန္းကို ေကာ္မရွင္အျဖစ္ ေကာက္ယူတယ္။ အဲဒီအထဲက ၁.၅ ရာခိုင္ႏူန္းကို မက္ေဒၚနယ္ညီအကို ၂ ေယာက္ကို ေကာ္မရွင္ခအျဖစ္ ျပန္ေပးရတယ္။ သူ႔အတြက္ ၀.၄ ရာခိုင္ႏူန္းပဲ က်န္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူဟာ McDonald ဆိုင္အသစ္ ၁၈ ဆိုင္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆိုင္ေတြဆီကရတဲ့ ေကာ္မရွင္ေငြထဲက ညီအကို ၂ ေယာက္ကို ေပးတဲ့ေငြႏူတ္ၿပီးလို႔ က်န္တဲ့ေငြ ၀.၄ ရာခိုင္ႏူန္းဟာ သူ ေန႔စဥ္ၿမိဳ႕တကာလွည့္ၿပီး ဆိုင္ေတြကို ၫႊန္ျပေပးေနရလို႔ ကုန္က်တဲ့စရိတ္နဲ႔ မကာမိေတာ့ဘူး။ အရံႈးျပလာေနတယ္။ မက္ေဒၚနယ္ညီအကိုနဲ႔ အေပးအယူလုပ္ခဲ့တံုးက ေစ်းအရမ္းနဲသြားခဲ့တယ္ဆိုတာကို သူ အခုမွသိေတာ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္က်သြားၿပီ။ ျပန္ညွိလို႔ ရမွာမဟုတ္ဘူး။ အျမတ္ထြက္ေအာင္ သူ တခုခုလုပ္ရေတာ့မယ္။
==============================
ကေရာ့ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ အႀကီးအက်ယ္ေအာင္ျမင္ေနတာကို ေတြ႕တဲ့ မက္ေဒၚနယ္ညီအကို ၂ ေယာက္ဟာ ေလာဘတက္လာၿပီး အရင္ကသေဘာတူထားခဲ့တဲ့ ေကာ္မရွင္ ၁.၅ ရာခိုင္ႏူန္းထက္ ပိုတိုးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုလာၾကတယ္။ ကေရာ့က သေဘာမတူလို႔ သူတို ့နဲ ့မၾကာခနစကားမ်ားၾကရတယ္။ စိတ္ပ်က္လာတဲ့ ကေရာ့ဟာ မက္ေဒၚနယ္ရဲ႕ပိုင္ဆိုင္မႈနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္အားလံုးကို ညီအကို ၂ ေယာက္ဆီကေန ေဒၚလာ ၂.၇ သန္းနဲ႔ အၿပီးအျပတ္ဝယ္ယူလိုက္တယ္။ အဲဒီေခတ္က ေဒၚလာ ၂.၇ သန္းဆိုတာ အခုေခတ္ဆိုရင္ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာနဲ ့ ညီမ်ွပါတယ္။ ညီအကို ၂ ေယာက္လဲ ေက်နပ္သြားၾကတယ္။ သိတ္မၾကာခင္မွာ ျပႆနာတခု တက္လာျပန္တယ္။
အဲဒါက မက္ေဒၚနယ္ဆိုင္ေတြကို ညီအကို ၂ ေယာက္ဆီက ဝယ္လိုက္တံုးက San Bernardino က သူတို႔ရဲ႕ မူလဆိုင္လဲပါတယ္လို႔ ကေရာ့က ေျပာတယ္။ ဟို ၂ ေယာက္ကလဲ အဲဒီမူလဆိုင္ဟာ ေရာင္းတဲ့အထဲမွာ မပါဘူးလို႔ ျငင္းတယ္။ ဒါကို အရမ္းစိတ္ဆိုးသြားတဲ့ ကေရာ့က သူအင္မတန္စိတ္ခ်ယံုၾကည္တဲ့ သူ ့တပည့္ကို ခုလို ေျပာျပတယ္။ “ငါဟာ ဘယ္သူ႔ကိုမွ အာဃာတ အၿငိဳးအေတးမထားတတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔က သိတ္လြန္လာၿပီဆိုေတာ့ ငါ ေကာင္းေကာင္းပညာေပးရေတာ့မယ္ကြာ”တဲ့။ ဒီေတာ့ ကေရာ့ ဘာလုပ္သလဲ။ သူတို႔ရဲ႕ မူလဆိုင္ေဘးနားကပ္ရက္မွာ မက္ေဒၚနယ္ဆိုင္သစ္ႀကီးတခု ဖြင့္လိုက္တယ္။ အေရာင္းအဝယ္ စာခ်ဳပ္စည္းကမ္းအရ ေနရာတခုထဲမွာ McDonald နာမည္နဲ႔ ဆိုင္ ၂ ခုဖြင့္လို႔မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ညီအကို ၂ ေယာက္ဟာ သူတို႔ဆိုင္နာမည္ကို Big Mလို႔ ေျပာင္းလိုက္ရတယ္။ လူေတြဟာ Big M မွာ ဝယ္မစားၾကလို႔ အဲဒီဆိုင္လဲ မၾကာခင္မွာ ပိတ္သိမ္းသြားရတယ္။ အခုေတာ့ ကေရာ့လဲ ညီအကို ၂ ေယာက္နဲ႔ အခ်င္းမ်ားစရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ဘူး။
အခု ကေရာ့ဟာ McDonald ဆိုင္ေတြအားလံုးကို သူစိတ္တိုင္းက်လုပ္လို႔ ရသြားပါၿပီ။ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာ သူဟာ McDonald ဆိုင္ေပါင္း ၇၀၀ ေက်ာ္ကို အေမရိကန္ျပည္နယ္ ၄၄ ခုမွာ ဖြင့္လွစ္လိုက္တယ္။ အဲဒီႏွစ္ ဧၿပီလမွာ McDonald ကို ရွယ္ယာဖြင့္ၿပီး လူထုကို စတင္ေရာင္းခ်ေပးတယ္။ စေရာင္းတဲ့ ရွယ္ယာအစုတစုရဲ ့ တန္ဖိုးဟာ ၂၂ ေဒၚလာျဖစ္ေပမဲ့ ၂ ပါတ္အၾကာမွာ ၄၉ ေဒၚလာအထိ ေစ်းတက္သြားခဲ့သလို သူလဲ သန္းႂကြယ္သူေ႒းတေယာက္ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္မကုန္ခင္မွာပဲ ကမာၻအႏွံ ့မွာ McDonald ဆိုင္ေပါင္း ၁,၅၀၀ ေက်ာ္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။
==============================
McDonald ရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈဟာ ဆိုင္ေတြသန္႔ရွင္းသတ္ရပ္မႈရွိ္တာရယ္၊ မွာတဲ့အစားအေသာက္ကို ျမန္ျမန္ရေအာင္ လုပ္ေပးနိုင္တာရယ္၊ ဟမ္းဘာဂါရဲ႕ အရသာေကာင္းတာေတြအျပင္ တျခားအရည္အခ်င္းတခု ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါက ပစၥည္းအရည္အေသြး ထိန္းသိမ္းထားမႈမွာ ထိပ္တန္းအဆင့္ျဖစ္လို႔ပါ။ အဲဒီျဖစ္ေအာင္လဲ McDonald ဆိုင္တိုင္းဟာ စာမ်က္ႏွာ ၇၅ မ်က္ႏွာရွိတဲ့ လက္စဲြစာအုပ္မွာပါတဲ့ ညွြန္ၾကားခ်က္ေတြကို အတိအက် လိုက္နာရတယ္။ ဥပမာ ၾကက္သြန္ဥ၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီးဆိုရင္ ဘယ္အရြယ္အစားပဲျဖစ္ရမယ္၊ လွီးရင္လဲ ဘယ္ေလာက္ အထူအပါးအတိအက် လွီးရမယ္။ ဟမ္းဘာဂါကို မီးဖုတ္တဲ့အခါ မီးဖိုထဲမွာ ဘယ္ေလာက္အပူခ်ိန္၊ ဘယ္ေလာက္ ၾကာေအာင္ထားရမယ္ကအစ အားလံုးကို အတိအက် လိုက္နာရတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အေမရိကန္၊ စကၤာပူ၊ အာဖရိက တကမာၻလံုးက ဘယ္မက္ေဒါနယ္ဆိုင္ျဖစ္ျဖစ္ ဟမ္းဘာဂါေတြရဲ႕အရသာဟာ အတူတူျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။
==============================
ေရွ႕လ ဇြန္လဆန္းမွာ ပဥၥဂံစာအုပ္တိုက္က ထုတ္ေဝမဲ့ က်ေနာ့္ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္ စာအုပ္ျဖစ္တဲ့ "ဆင္းရဲႏြံမွ ခ်မ္းသာဘံုသို႔" ထဲက စာျမည္းအပိုင္းေလးပါ။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ စာအုပ္မွာ ဖတ္ၾကည့္ၾကပါ။
စာအုပ္က ငယ္စဥ္က ဆင္းရဲလြန္းလွတဲ့ ဘဝကေန ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး ႀကိဳးစားရင္းနဲ႔ မီလ်ံနာ၊ ဘီလ်ံနာသူေ႒း ျဖစ္သြားၾကသူ (၂၃) ေယာက္ရဲ႕ တကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္ အေၾကာင္းေတြပါ။
ဒီစာအုပ္ကို ဖတ္ျခင္းျဖင့္ ဆင္းရဲလို႔၊ ဘြဲ႕မရလို႔ စိတ္ပ်က္အားငယ္ေနတဲ့ လူငယ္ေတြအတြက္ စိတ္ခြန္အားျဖစ္ေစသလို ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ခ်င္သူေတြ၊ လုပ္ေနသူေတြအတြက္ မီလ်ံနာ၊ ဘီလ်ံနာျဖစ္သြားသူေတြရဲ႕ စိတ္ခံယူခ်က္နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕နည္းနာေကာင္းေတြလဲ ရလာႏိုင္ပါတယ္။
ဗန္းေမာ္သိန္းေဖ
၂၄-၀၅-၂၀၁၆