စနစ္က်ေသာ လိင္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ မွတ္ဥာဏ္အာ႐ံုေၾကာႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာေျပာင္းလဲ ေပးႏုိင္

Mr. Magazine

Options for this story

စနစ္က်ေသာ လိင္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ မွတ္ဥာဏ္အာ႐ံုေၾကာႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာေျပာင္းလဲ ေပးႏုိင္

***************************************

ကမၻာေျမေပၚတြင္ ဖိုမလိင္ဆက္ဆံျခင္းကို က်န္းမာေရးဆိုင္ရာသုေတသီမ်ား က စနစ္တက် ေလ့လာသုေတသနျပဳလ်က္ရွိၾကသည္။ ေတြ႕ရွိခ်က္ အသစ္မ်ားလည္း ေန႔စဥ္ထြက္ေပၚ ထုတ္ျပန္လ်က္ ရွိ ေပသည္။ ယခင္တစ္ ခ်ိန္က စက္ဆုပ္ရြံရွာဖြယ္အျဖစ္ ပင္အသိအမွတ္ျပဳ ခံထားရေသာ လိင္ဆက္ဆံျခင္း အေပၚ ယခုအခ်ိန္တြင္ ယင္းက ကိုယ္ခႏၶာတစ္ခု၏ က်န္းမာေရးအတြက္ အဓိက အခ်က္မ်ားကို အ ေထာက္ အကူျပဳ ေပးေနေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ပညာေပး ေနေပၿပီ။ 

►လိင္ဆက္ဆံျခင္းႏွင့္ အာ႐ံုေၾကာမ်ားဆက္စပ္မႈ

ယခုေနာက္ဆံုးေလ့လာသုေတသနစာတမ္း တစ္ေစာင္က ဖိုမလိင္ ဆက္ဆံျခင္းသည္ စိတ္ပိုင္း ဆုိင္ရာအားျဖည့္ေပးျခင္းအျပင္ ဦးေႏွာက္၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုအတြင္း အာ႐ံုေၾကာဆဲလ္မ်ား အသစ္ပြားေစႏုိ င္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိၾကသည္။ အထူး သျဖင့္အတြင္းဦးေႏွာက္ပိုင္း ဟု ေခၚဆိုႏုိင္ေသာ (hippocampus) အတြင္းရွိဆဲလ္မ်ားသည္ မွတ္ ဥာဏ္အားကို ပိုေကာင္းေစႏုိင္ၿပီး ထိုဆဲလ္မ်ား အသစ္ပြားေစႏိုင္ျခင္း (neurogenesis) ဟု ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကေပသည္။ ေမရီလင္းတကၠသိုလ္မွ သိပၸံပညာရွင္မ်ားသည္ အရြယ္ေရာက္ၾကြက္သားမ်ား၏ လိင္ဆက္ဆံျခင္း ကို ေလ့လာခဲ့ၾကရာ ဦးေႏွာက္ အတြင္းပိုင္း၏ လုပ္ငန္း တာဝန္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနမႈ ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကရေပ သည္။

►နာတာရွည္ စိတ္က်ေရာဂါကုစားႏုိင္

ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံဆိုးလ္ၿမိဳ႕ရွိ Konkuk တကၠသိုလ္၏ ေလ့လာေတြ႕ ရွိရေသာ သုေတသန စာတမ္းအရ ေဆးပညာရွင္မ်ားက နာတာရွည္စိတ္ က်ေရာဂါျဖစ္ေနေသာလူနာမ်ားအား လိင္ ဆက္ဆံမႈ ျပဳေစျခင္းျဖင့္ ရရွိလာေသာ အက်ဳိးသည္ စိတ္က် ေဝဒနာကို ေလ်ာ့ပါးေပ်ာက္ ကြယ္သြားေစႏုိင္သည္ ဟု ေဖာ္ျပထားၾကသည္။

၄င္းတို႔ စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိမႈမ်ားထဲမွ ဆက္ႏြယ္ ၍ ၾကြက္သားမ်ား လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳၿပီး အာ႐ုံေၾကာ ဆုိင္ရာ ဆဲလ္အသစ္မ်ား တိုးပြားလာခဲ့ကာ ၄င္းတို႔ သည္ နာတာရွည္စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းေစေသာ ဆဲလ္ မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားလိုက္ေစၿပီး ရႊင္လန္းတက္ၾကြ ေသာ အျပဳအမူလႈပ္ရွားမႈမ်ား ပို၍တိုးပြားလာခဲ့ ေၾကာင္းကို ေတြ႕ရွိျခင္းျဖစ္သည္။

►အရြယ္ေရာက္သူမ်ား လိင္ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ပို၍မွတ္ ဥာဏ္ေကာင္းႏုိင္

ထိုသိပၸံပညာရွင္မ်ား၏ စမ္းသပ္သုေတသန ေတြ႕ရွိခ်က္သည္ လိင္ဆက္ ဆံျခင္းပို၍လုပ္ေလ ဦးေႏွာက္မွတ္ဥာဏ္ပိုေကာင္းေလဟု ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာျခင္းမဟုတ္ေပ။ အရြယ္ေရာက္သူအမ်ဳိး သား အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ရွက္စရာမဟုတ္ေသာ လိင္ ဆက္ဆံျခင္းကို စနစ္ တက်ျပဳေပးျခင္းဟုသာ ေဖာ္ ၫႊန္းခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဘဝတစ္သက္တာအ တြင္း က်န္းမာရႊင္လန္းမႈမရွိ စိတ္က်ေရာဂါေဝဒနာ သည္မ်ားအတြက္ သတိျပဳစရာက႑တစ္ရပ္ျဖစ္ သည္။

ပင္ဆဗဲလ္နီးယား တကၠသိုလ္ (Pennsy – lvania University) ၏ သုေတသီအဖြဲ႕ ၂ဝ၁၂ အတြင္းေတြ႕ရွိခဲ့ရသည့္ မွတ္တမ္း အစီရင္ခံစာတြင္ ကနဦးကပင္ အရြယ္ေရာက္က်ားမမ်ား၏ ျမင့္မား စြာအလုပ္ဖိစီးခဲ့ ရေသာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္အတြင္း မွတ္ဥာဏ္ဆုိင္ရာဆဲလ္မ်ားမွာ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကို ေလ်ာ့နည္းေအာင္လုပ္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိ သည္ဟုလည္း မွတ္တမ္းတြင္ေလ့ လာေတြ႕ရွိႏုိင္ေပ သည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ပံုမွန္လိင္ဆက္ဆံျခင္းျပဳေနသူ မ်ားအားလံုးတြင္ မွတ္ဥာဏ္ ဆဲလ္သစ္မ်ားအစဥ္တိုး ပြားေနၿပီး သင္ယူရေသာအပိုင္းတြင္ ပို၍ေအာင္ျမင္ တိုးတက္မႈရွိလာသည္ဟု အေမရိကန္ႏုိင္ငံ နယူးဂ်ာ ဆီျပည္နယ္ရွိ Rutgers University ၏ အာ႐ံု ေၾကာသိပၸံဌာနမွ စိတ္ပညာရွင္ (Psychologist) ျဖစ္သူ Tracey J.Shors က မွတ္ခ်က္ ျပဳထားသည္။ သူမ၏ ေျပာၾကားခ်က္မွာ ”လိင္ ဆက္ ဆံျခင္း၊ က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျခင္းမ်ားက ဆဲလ္အသစ္ေတြကို လူသားေတြလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီျပင္သင့္ရဲ႕စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာေျပာင္းလဲမႈေလ့က်င့္ ခန္း လုပ္လိုရင္ ဦးေႏွာက္ အတြင္း ဆဲလ္ေ တြရဲ႕ အသက္ရွင္ေနမႈကို ပို၍ထိန္းထားႏုိင္ေအာင္ျပဳလုပ္ ရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ ပ်က္စီးႏုိင္မႈကို ေလ်ာ့က်ေအာင္ျပဳလုပ္ႏုိင္ေလ စိတ္ပိုင္းေရာ႐ုပ္ပိုင္း ဆုိင္ရာေရာ ပို၍ အသက္ရွည္မႈကို ထိန္း ထားႏုိင္ေလ ပါပဲ” ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ထားသည္။

►လိင္ဆက္ဆံအားနည္းသူမ်ားႏွင့္ ဗီတာမင္

အထူးသျဖင့္ စိတ္က်ေရာဂါေၾကာင့္ လိင္ ဆက္ဆံျခင္းအားနည္းသြား တတ္ၾကသည္။ အမ်ဳိး သားအခ်ဳိ႕မွာ လိင္ဆက္ဆံမႈအားနည္းျခင္း၊ တစ္ ဆင့္တက္ ပန္းေသျခင္းေရာဂါမွာ နာတာရွည္စိတ္က် ေဝဒနာကို ခံစားၾကရသည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္ ေတြ႕ရွိေနရေသာ ေယာက်္ား အားေဆးတစ္နည္း ပန္း ေသေရာဂါေပ်ာက္ေဆးမ်ားသည္ ပို၍ အခ်ိန္ၾကာ ေသာက္သံုး၍မရႏိုင္ေၾကာင္းကို က်န္းမာေရး ပညာ ရွင္မ်ား သတိေပးထားၾကသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ၄င္းေဆးမ်ားကို မေသာက္သံုးမီ ကပင္ လိင္က်န္းမာေရးကို အဓိက အေထာက္အ ကူျပဳေပးေနသည့္ ဗီတာမင္မ်ားအေၾကာင္းကို သိ ထားရန္လိုအပ္သည္။ ကမၻာတစ္ဝွမ္းတြင္ အေမရိ ကန္ႏုိင္ငံမွာ ဗီတာမင္ (ဘီ)ခြၽတ္ယြင္းေနသူအမ်ား ဆံုးဟုပင္သုေတသနျပဳထားၾကသည္။ အေၾကာင္း မွာ အမ်ဳိးသားမ်ားအရက္ေသာက္မႈ ႏႈန္းပိုမ်ားေန ေသာေၾကာင့္ ဟု ေကာက္ခ်က္ျပဳသည္။ ေအာက္ပါ ဗီတာမင္မ်ားအေၾကာင္း အထူးသတိျပဳရေပမည္။

(၁) Vitamin B3 (Niacin)

အမ်ဳိးသားမ်ားအတြက္ လူသိမ်ား ရင္းႏွီးမႈရွိ ေသာ ဗီတာမင္ဘီထဲတြင္ B Complex ၊ B12 ႏွင့္B9 တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ အထူးအေရးႀကီးလွသည့္ ေနာက္တစ္မ်ဳိးမွာ ဗီတာမင္ B3 ျဖစ္သည္။ ၄င္း မွာ လိင္အဂၤါေဟာ္မုန္းမ်ားကို ထုတ္လုပ္ေပးႏုိင္ျခင္း ႏွင့္ ေသြးလွည့္ ပတ္မႈေကာင္းေစျခင္းက အထူးအ က်ဳိး သက္ေရာက္ေစႏုိင္ေပသည္။

အမ်ဳိးသားမ်ား လိင္စိတ္အားနည္းျခင္း၏ အဓိကတရားခံျဖစ္သည္ကို အထူးသတိျပဳရန္လို အပ္သည္။ ေဆးဝါးသံုးေဆာင္ေနသည္ထက္ ေန႔ စဥ္အစားအစာမ်ားထဲတြင္ ၄င္းဓာတ္ပါဝင္ေသာ အ စားအစာမ်ားကိုလည္း သိထားရန္လိုအပ္ပါသည္။

B3 အၾကြယ္ဝဆံုးအျဖစ္ မုန္လာဥနီဟု အသိ အမွတ္ျပဳထားၾကသည္။ ထို႔ျပင္ အနီေရာင္အသား မ်ားကလည္း ပို၍ ပါဝင္ႏႈန္းမ်ားသည္။ အထူးသ ျဖင့္ ေန႔စဥ္အရက္ေသစာေသာက္သံုးေနသူမ်ား ေန႔စဥ္ ပိုမို၍အေလ့အက်င့္လုပ္ၿပီး စားသံုးရန္လို အပ္ေၾကာင္း အႀကံျပဳထားသည္။

(၂) B12

အေရးႀကီးဗီတာမင္အျဖစ္ B12ကိုလည္း သတိျပဳအပ္သည္။ ၄င္းမွာ အာ႐ံုေၾကာစနစ္ဆဲလ္ မ်ားႏွင့္ ေသြးဆဲလ္မ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ေပး ထား ေသာ ဗီတာမင္တစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ၄င္း ဓာတ္ခြၽတ္ယြင္း လွ်င္ လိင္စိတ္အားနည္းျခင္း ပန္း ေသညိႇဳးျဖစ္လာတတ္၏။ အစားအစာမ်ားထဲတြင္ အသည္း၊ ငါးေသတၱာ၊ သိုးသား၊ ဆိတ္သား၊ အမဲသားတို႔တြင္ ၾကြယ္ဝစြာ ပါဝင္ေနေၾကာင္းသတိျပဳ ပါ။ အသက္ ၆ဝ ေက်ာ္ အမ်ဳိးသားမ်ားအထူးသတိျပဳရန္လိုအပ္ပါသည္။

(၃) Vitamin E

လိင္စိတ္အားနည္းေနသူ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ Viagra ကို မွီဝဲေနသူမ်ားရွိတတ္ ၾကသည္။ ၄င္းေဆးမွာ အမ်ဳိးသား၏ လိင္အဂၤါအ တြင္းရွိ ေသြးေၾကာမ်ားအား ပို၍ေဖာင္းကားေစရန္ စြမ္းေဆာင္ေပးေ သာ ေဆးတစ္မ်ဳိးသာျဖစ္သည္။

၄င္းသည္ သဘာဝမဟုတ္၊ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရ ေသာ ေဆးဝါး မဟုတ္ဟု ေဆးပညာရွင္မ်ား အၿမဲ ပင္သတိေပးေနၾကသည္။ ဗီတာမင္ E တြင္ ပါဝင္ ေသာ Carnitine သည္ အမ်ဳိးသားမ်ားအတြက္ စြမ္းအားကို ထုတ္လုပ္ေပးေနျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ အျပင္အမ်ဳိးသားမ်ား၏ သုတ္ရည္ထုတ္လုပ္မႈမ်ား ပို၍ အားေကာင္းေစႏုိင္သည့္ ဓာတ္တစ္မ်ဳိးျဖစ္ သည္။

ပို၍သိရွိထားရန္မွာ ဗီတာမင္ E သည္ ကိုယ္ခံအားစနစ္ကိုပို ၍ေကာင္းမြန္ေအာင္ စြမ္းအား ထုတ္ေပးေနၿပီး လိင္အဂၤါအျပင္ ကိုယ္ခႏၶာရွိ အျခားဆဲလ္မ်ားအတြင္းရွိ အႏၲရာယ္ရွိလွေသာ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဆို႔မႈကိုပါ တားဆီးကာကြယ္ေပးေန သည္။အစားအစာမ်ားထဲတြင္ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရွိရ သည္မွာ ေနၾကာေစ့၊ မက္မန္းသီး၊ ေျမပဲတို႔ျဖစ္ၾက သည္။

(၄) Vitamin B9 (Folic Acid)

ဖိုလစ္အက္ဆစ္ B9 ေလ်ာ့နည္းသြားလွ်င္ အမ်ဳိးသားမ်ား၏ သုတ္ရည္ တြင္းပါဝင္ေသာ (Sperm) သုတ္ေကာင္မ်ား အေရအတြက္ေလ်ာ့ သြားေၾကာင္း သတိျပဳအပ္သည္။ ၄င္းဓာတ္ပစၥည္း ၾကြယ္ဝစြာ ပါဝင္ေနမႈမွာ ဂ်ဳံ၊ စပါး စသည့္ေကာက္ႏွံ မ်ားအဓိကပါဝင္ေနသည္။ ထို႔အျပင္ အထူးၾကြယ္ဝ စြာ ေတြ႕ရွိရသည္မွာ ကၫႊတ္ႏွင့္ ေထာပတ္သီးဟု ေဖာျ္ပထားသည္။

(၅) Vitamin C

အသက္ႀကီး (၅ဝ အထက္)သူမ်ားသည္ အရြယ္ေရာက္သူမ်ားထက္ ပို၍ ေရာဂါရလြယ္၏။ ဗီတာမင္ C သည္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းတြင္ ျဖစ္ တတ္ ေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားကို သုတ္သင္ရွင္းလင္းေပးသူ ျဖစ္ သည္။ တစ္နည္းေသြးသန္႔ေဆးတစ္မ်ဳိးျဖစ္ သည့္ အခ်ဥ္ဓာတ္ပင္ျဖစ္သည္။ အားလံုးႏွင့္ ရင္း ႏွီးကြၽမ္းဝင္မႈရွိသည့္ ဗီတာမင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းပါဝင္ အစားအစာ ပို၍စားေသာက္ပါကလည္း ဝမ္းေလွ်ာ ႏုိင္ေၾကာင္းကိုလည္း သတိျပဳပါေလ။

ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ား ဗိုက္တာမင္စီပါ အစားအစာမ်ားကိုပို၍ စားသင့္သည္။ ကိုယ္တြင္း ေသြးစီးဆင္းမႈကိုလည္း ပိုအားေကာင္းေစၿပီး ေသြး ေၾကာတြင္ ကိုလက္စထေရာမ်ားပိတ္ဆို႔ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးသည္။

အခ်ဳိ႕က အခ်ဥ္ဓာတ္ပါေသာသစ္သီးမ်ား တြင္သာ ဗီတာမင္စီပါဝင္သည္ဟု ယူဆေနတတ္ ၾကေသာ္လည္း အာလူး၊ င႐ုပ္ေကာင္း၊ ပန္းင႐ုတ္တို႔ တြင္လည္း ဗီတာမင္စီကို ေတြ႕ရွိရသည္။

လိင္ဆက္ဆံျခင္းသည္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာကိုပို၍ အားေကာင္းေစႏုိင္သည္ဟု သုေတသီမ်ားအႀကံျပဳ ထားေသာ္လည္း ေဆးဝါးထက္ အစားအစာမ်ားက လိင္က်န္းမာေရးကို အကာအကြယ္ေပးေနေ ၾကာင္း မိမိတို႔ေန႔စဥ္ သတိျပဳရန္လိုအပ္သည္။

ကိုလင္းမာန္ေအာင္