စစ္ပြဲမ်ားႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၏ ကုန္က်စရိတ္မ်ား

Ye Moe

The Cost of War, the Cost of Peace
---------------------------------------------
စစ္ပြဲမ်ားႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၏ ကုန္က်စရိတ္မ်ား
==========================

ေအာင္ႏိုင္ဦး (Aung Naing Oo)

UMFCCI တြင္ ၾသဂုတ္ ၁၃ ရက္၊ ၂၀၁၃ တြင္ ေဟာေျပာခ်က္
---------------------------------------------------------------

စစ္ပြဲမ်ားသည္ ကုန္က်စရိတ္အလြန္မ်ားသည္။ အသက္၊ ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ လမ္းတံတား အေဆာက္အဦး ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း၊ လူသားတို႔၏ ဆက္ဆံေရး၊ လူမႈေရးသဟဇာတျဖစ္မႈမ်ားကို ထိခိုက္ေစသည္။

ဒုကၡသည္မ်ား၊ ရြာပုန္း ရြာေရွာင္မ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ စီးပြားေရးကို ပ်က္ေစၿပီး စစ္တြင္းစီးပြားေရး (War Economy) ကို ျဖစ္ေစသည္။ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ား ပ်က္စီးေစသည္။ အခြင့္အေရးမ်ားကို ဆံုး႐ံႈးေစသည္။ စိတ္ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္၊ လူမႈေရးျပႆနာမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲမႈမ်ား၊ ေရာဂါဘယေပါမ်ားမႈမ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ စစ္ျဖစ္ၿပီးေသာအခါ ျပန္လည္တည္ေထာင္မႈ၊ ေနရာခ်ထားမႈမ်ား အထူးပင္ၾကာတတ္သည္။ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္ၿပီးလွ်င္ ရင္ၾကားေစ့ေရးသည္ ပို၍ၾကာတတ္သည္။

စီးပြားေရးတိုးတတ္မႈသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထက္စာလွ်င္ ၂.၂ % ေနာက္က်သည္။ စစ္ျဖစ္ေနေသာႏိုင္ငံ ၁၄ ႏိုင္ငံႏွင့္ စစ္မျဖစ္ေသာ အလားတူႏိုင္ငံမ်ားကို ေလ့လာေသာအခါ စစ္ျဖစ္ေနေသာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ တိုးတတ္ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈ ၃.၄% ေနာက္က်ေနေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။

ကေမၻာဒီးယားျပည္တြင္းစစ္ ပထမႏွစ္အတြင္း လူ ၁.၇ သန္းေသဆံုး၍ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ၂သန္းေက်ာ္ ေသခဲ့သည္။ စစ္ၿပီးေသာအခါ ကေမၻာဒီးယား၏ ႏိုင္ငံျခားေၾကြးၿမီမွာ GDP ထက္ အဆေပါင္း ၁၀၀% ေက်ာ္ေနသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ ခမာနီမ်ားကို တရားစြဲႏိုင္ရန္ပင္ ေဒၚလာသန္း ၁၇၀ သံုးခဲ့ရသည္။

သီရိလကၤာျပည္တြင္းစစ္အတြက္ အစိုးရ၏ ဘ႑ာေငြ ၃၀%ကို သံုးခဲ့ရၿပီး ေဒၚလာသန္း ေထာင္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ကုန္ခဲ့ကာ လူတစ္သိန္းေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့သည္။

ေတာင္ဆူဒန္ႏွင့္ ေျမာက္ဆူဒန္စစ္ျပန္ျဖစ္လွ်င္ ေဒၚလာသန္းေထာင္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ကုန္က်မည္ဟု တြက္ျပထားတာရိွပါသည္။ ဆူဒန္တစ္ႏိုင္ငံထဲပင္လွ်င္ ေဒၚလာသန္း ေထာင္ေပါင္း ၅၀ ဆံုး႐ံႈးမည္ျဖစ္ၿပီး အကယ္၍ စစ္ျဖစ္လာလွ်င္ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈ တပ္မ်ား (UN Peacekeeping) ႏွင့္ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီအတြက္ UN မွ ေဒၚလာ သန္းေထာင္ေပါင္း ၃၀ (၃၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀) ကုန္က်မည္ဟု ခန္႔မွန္းခဲ့သည္။ ထိုလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚလာသန္း ၃.၇ (သံုးေထာင့္ခုႏွစ္ရာ) သံုးစြဲခဲ့ရသည္။

အေနာက္အာဖရိကႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ေသာ လိုက္ေကးရီးယားတြင္ လူဦးေရ ၃.၂ သန္းရိွခဲ့ၿပီး ၁၄ ႏွစ္အတြင္း စစ္ႏွစ္ႀကိမ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ စစ္ၿပီးေသာအခါ လူဦးေရ၏ ၉၀% ေက်ာ္မွာ အလုပ္လက္မဲ့မ်ား ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ “မနက္မိုးလင္းကေန မိုးခ်ဳပ္တဲ့အထိ စုတ္ျပတ္သတ္ေနတဲ့ ျပည္သူေတြဟာ လမ္းမေပၚမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္မဲ့ လမ္းေလွ်ာက္ေနသလိုပဲ၊ စားစရာရဖို႔ရတဲ့အလုပ္ကို ရွာေနၾကရတယ္” လို႔ သုေတသနတစ္ခုမွာ ေရးထားသည္။

ရဝမ္ဒါျပႆနာအတြက္ ၁၉၉၄ ႏွင့္ ၁၉၉၅ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္း ေဒၚလာသန္း သံုးေထာင္၊ ေကာင္ဆိုဗို ၇၈ ရက္စစ္ပြဲအတြက္ ေဒၚလာသန္းေထာင္ေပါင္း ၂.၆၃ ကုန္ခဲ့သည္။ ေကာ္ဆိုဗို ႏိုင္ငံတကာၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈအတြက္ ေဒၚလာသန္း ေထာင္ေပါင္း ၉.၉၄ သန္း၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ သန္းေထာင္ေပါင္း ၃၃.၉၇ သန္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ စုစုေပါင္း သန္းေထာင္ေပါင္း ၅၂.၄၈ သန္းကုန္က်ခဲ့ယံုမက ေကာ္ဆိုဗို ပဋိပကၡေၾကာင့္ ယူရိုဆလားဗီးနား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ ၇ခု၏ GDP ဆံုး႐ံႈးမႈမွာ စတာလင္ေပါင္သန္းေထာင္ေပါင္း ၇.၈ သန္း ျဖစ္ခဲ့သည္။

အာဖရိကတြင္ ၁၉၉၅ မွ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္အထိ အာဖရိကတြင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၃ ႏိုင္ငံရိွရာ ၂၃ ႏိုင္ငံမွာ စစ္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ယင္း ၁၅ ႏွစ္အတြင္း လူေပါင္း၄သန္းခန္႔ေသဆံုးၿပီး ဆံုး႐ံႈးမႈမွာ ေဒၚလာသန္းေထာင္ေပါင္း ၂၈၄ သန္း (၂၈၄,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀) သန္းျဖစ္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အာဖရိက၏ စီးပြားေရးမွာ ၁၅% မွ်က်ံဳ႕သြားခဲ့သည္။

အင္ဒိုနီးရွားတြင္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က အာေခ်ေဒသတြင္ လူဦးေရ ၂,၆၆၅ ဦးသာရိွေသာ GAM သူူပုန္မ်ားကို ၆ လ စစ္ဆင္ႏႊဲခဲ့ရာ ေဒၚလာ ၁၄၁.၂ သန္း သံုးစြဲခဲ့ရသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းတြင္ ၂၀၀၄ မွ ၂၀၀၉ အထိ ေဒၚလာသန္း ၃ ေထာင္ ကုန္ခဲ့ရသည္။ ဆီးရီးယားဆိုလွ်င္ အသက္ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ား ေန႔စဥ္နွင့္ အမွ်ရိွေနၿပီး ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားမွာလည္း တစ္ခါတည္းႏွင့္တြက္၍ မရေအာင္ပင္ရိွေနခဲ့ပါသည္။

စစ္ပြဲကုန္က်စရိတ္မ်ားတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ ကုန္က်စရိတ္ႏွင့္ စစ္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးထိခိုက္မႈကို တြက္ျပထားေသာ သုေတသန အေျမာက္အျမားရိွပါသည္။

အီရတ္ႏွင့္ အာဖဂန္ စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားတြင္ တစ္စကၠန္႔အတြက္ ၃,၈၁၆ ေဒၚလာကုန္က်သည္။ တစ္မိနစ္အတြက္ ေဒၚလာ ၂ သိန္း ၃ ေသာင္းခန္႔ႏွင့္ တစ္ရက္အတြက္ ေဒၚလာ ၃၂၉ သန္း ကုန္က်သည္ဟု Non-Partisan CRS အစီရင္ခံစာတစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

စုစုေပါင္းကုန္က်စရိတ္မ်ားကို စစ္အတြက္မသံုးဘဲ က်န္းမာေရးအတြက္သံုးလွ်င္ ေနာင္အႏွစ္ ၂၀ အတြင္း အေမရိကန္တို႔အတြက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အျပည့္ရႏိုင္သည္၊ ဝက္ေပါင္ေျခာက္ ဝယ္စားလွ်င္ အေမရိကန္တို႔အတြက္ ေနာင္အႏွစ္ ၁,၀၀၀ အထိ ဝက္ေပါင္ေျခာက္မ်ားရေနမည္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနည္းေသာႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ယင္းေငြမ်ားကို အသံုးျပဳလွ်င္ ဥပမာ HIV/AIDS ေရာဂါအတြက္ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ၁၃၃ ႏွစ္အထိ အကူအညီေပးႏိုင္မည္ စသည္ျဖင့္ တြက္ျပထားေသာ သုေတသနမ်ား လည္း အေျမာက္အျမားရိွေနသည္။

စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားသည္၊ ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားသည္၊ ျပန္အစားထိုး၍မရ (သို႔) ခက္ခဲသည္ဆိုေသာအခ်က္မ်ားကို သုေတသနစာတမ္းအမ်ားအျပားက ေထာက္ျပခဲ့သည္။

သို႔ဆိုလွ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈကေရာ ေစ်းခ်ိဳရဲ႕လား။ စစ္ပြဲမ်ားေလာက္ ေစ်းမႀကီးေသာ္လည္း ေစ်းမခ်ိဳပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ ေငြေၾကးလိုအပ္မႈသာမက ႏိုင္ငံတကာၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းေရးတပ္မ်ားခ်ထားရမႈေၾကာင့္ ပို၍ ေငြကုန္ေၾကးက်ျဖစ္ရသည္မ်ားရိွပါသည္။ ဥပမာ-ေကာ္ဆိုဗိုႏိုင္ငံ။

ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ လိုက္ေဘးရီးယားတြင္ ေဒၚလာသန္း ေထာင္ေပါင္း ၈ ေထာင္၊ သီရိလကၤာအတြက္ သန္းေထာင္ေပါင္း ၂.၆၊ ကေမၻာဒီးယားအတြက္ သန္းႏွစ္ေထာင္၊ နီေပါအတြက္ ၂၀၀၆ တြင္ သန္း၂ ေထာင္ႏွင့္ အာေခ်သူပုန္သံုးေထာင္ခန္႔ကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရန္ ေဒၚလာသန္း ၁၅၀ ကုန္က်ခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အား တစ္သိန္းေက်ာ္ရိွသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ၎တို႔ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေထာင္ျခင္း၊ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားျခင္းႏွင့္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးတို႔အတြက္ မည္မွ်ကုန္မည္နည္း။

အာဖရိကေလာက္ေတာ့ေစ်းႀကီးမည္မထင္ပါ။ အင္ဒိုနီးရွားတြက္ လူ ၃,၀၀၀ ခန္႔ကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးအတြက္ ေဒၚလာသန္း ၁၅၀ ခန္႔ကုန္လွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မည္မွ်ကုန္ မည္နည္း။ ႀကိဳစဥ္းစားထားၾကရန္လိုပါသည္။

သို႔ေသာ္ ေသခ်ာေသာအခ်က္တစ္ခုမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ သံုးခဲ့ေသာေငြသည္ အခ်ည္းႏွီး မျဖစ္၊ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ကုန္က်မႈသည္ စစ္ပြဲကုန္က်စရိတ္မ်ားကဲ့သို႔ ေပ်ာက္ပ်က္သြားမည္မဟုတ္ဘဲ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး၊ ရင္ၾကားေစ့ေရး အစရိွေသာ စစ္ၿပီးကာလလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အထူးအားေပးမည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။