“ သူတစ္လူ ငါတစ္မင္း လႊတ္ေတာ္တြင္း ဗေလာင္ဆူေစမယ့္ PR စနစ္ ”

by Messenger News Journal on Thursday, November 1, 2012 at 3:32am ·

ေသြးႏုသားႏု ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံသစ္အား သည္းေျခပ်က္ေစမည့္ ဇာတ္လမ္း ေနာက္ဆက္တဲြ(၂)

“အစက ႐ိုး႐ိုး -- ေနာက္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးတိုးလို႔ ခ်စ္ျပန္ဆိုပဲ .. ဆိုပဲ… ” ဆိုသည့္ ေရဒီယို သီခ်င္းေလးတစ္ပုဒ္ကို ၾကားဖူးၾကမည္ထင္ပါသည္။ လူငယ္မ်ားကေတာ့ ၾကားဖူးခ်င္မွ ၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မည္ ။ ေရဒီယိုေခတ္တြင္ လူျဖစ္လာ ၾကသည့္ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ကေတာ့ ၾကားဖူးသူမ်ားပါလိမ့္မည္ ။ယေန႔ ႏိုင္ငံေရးေလာကတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ ေနသည့္ လူလတ္ပိုင္း လူႀကီးပိုင္း ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကေတာ့ မၾကားဘူး စရာ ႐ွိမည္မထင္ပါ ။ ထိုေခတ္က ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားအၾကား တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုးခဲ့ေသာ “ေၾကာင္ကို ၀မ္းႏႈတ္ေဆး ေကၽြးမိသလို .. ေကၽြးမိသလို… ေပ်ာ့ေပ်ာ့ ေလးနဲ႔ နံမယ့္ ပံုေပၚတယ္” ဟူေသာ ထိမိလွသည့္ စကားလံုးကေလးမ်ားက ဤသီခ်င္းထဲတြင္ ပါ၀င္ေန၍ ျဖစ္ပါသည္။

ယခုလည္း ဤသီခ်င္းကေလးက တစ္ေက်ာ့ျပန္ တစ္ေခတ္ဆန္းလာျပန္ပါသည္ ။

ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ ႏို္င္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား အက်ိဳးစီးပြားကို ေဆာင္႐ြက္ျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပင္ကိုယ္ပကတိ အားျဖင့္ အလြန္ျဖဴစင္မြန္ျမတ္လွသည္ ၊ ႏိုင္ငံေရးကိုခုတံုးလုပ္၍ ကိုယ္က်ိဳး႐ွာသူမ်ား ၊ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား ကာကြယ္ရန္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္စားသူမ်ားေၾကာင့္သာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးသည္ ညစ္ေထးသြားရသည္ ။

ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းကာစျဖစ္ပါသည္။ အကူး အေျပာင္း ကာလတိုင္းသည္ လြန္စြာအေရးႀကီးလွသည္။ လြတ္လပ္ကာစျမန္မာျပည္တြင္ ဤအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ပင္ ျပည္တြင္းစစ္မီး မ်ားထေတာက္ခဲ့သည္မွာ ယခုပင္မျငိမ္းေသး ။ ဤအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ပင္ အာဏာ႐ွင္ တို႔ တစ္စခန္းထတတ္ၾကသည္ ။ လြတ္ေျမာက္လာရသည္မွာ ႏွစ္ႏွစ္္ပင္မျပည့္ေသး ။ ဤသို႔ေသာအခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ သူတစ္လူငါတစ္မင္းႏွင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္း ဗေလာင္ဆူ၍ တိုင္းျပည္မတည္မျငိမ္ျဖစ္လွ်င္ ေတာင္တက္လွည္းစည္းကုန္းျပတ္သကဲ့သို႔ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္သြားေစ ႏိုင္သည့္ အလြန္ျပႆနာမ်ားစြာျဖင့္ ႐ႈတ္ေထြးေပြလီလွေသာ အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳ စနစ္ PR ( Proportional- Represen tation) ဆိုသည္ႀကီးကို ေလသံလႊင့္လာၾကျပန္ပါၿပီ ။

လြန္ခဲ့သည့္၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို နာဂစ္မုန္တိုင္းအလြန္ မိုးထဲေရထဲ အသည္းအသန္ အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့စဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီေ႐ြးေကာက္ပဲြမ်ားကို PR စနစ္ျဖင့္ က်င့္သံုးက်င္းပသြားမည္ ဟု မည္သည့္ တာ၀န္႐ွိ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ် ေလသံပင္ မသလပ္ခဲ့စဘူး ။ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ မတိုင္မီကလည္း PR စနစ္ က်င့္သံုးမည္ဆိုသည္ကို နားမွေလသံ မၾကားခဲ့စဘူး ၊ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီက အမတ္အမ်ားစု အႏိုင္ရ၍ အစိုးရဖဲြ႕ၾက၊ သမၼတေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ၾက၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀း မ်ား က်င္းပစဥ္အခါမ်ား ကလည္း PR စနစ္ကို က်င့္သံုးၾကလွ်င္ ေကာင္းမည္ဟု ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းသံမွ်တစ္ခြန္းတစ္ပါဒ မွ် ထြက္ေပၚ၍မလာ ။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္သည္ ။ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္၏ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ လက္ကမ္းႀကိဳဆိုမႈမ်ား ကိုလက္ခံ၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖဲြ႕ခ်ဳပ္(NLD) တရား၀င္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ မွတ္ပံု ျပန္တင္သည္ ။ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပဲြတြင္ ၀င္ၿပိဳင္သည္ ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ NLD ကိုယ္စားလွယ္ ၄၃ ဦး လႊတ္ေတာ္တြင္းသို႔ ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္လာသည္ ။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို မူ၀ါဒ (၃)ရပ္အနက္မွ တစ္ခ်က္ အျဖစ္ ခ်မွတ္၍ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ၀င္လာေသာ NLD က ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတြင္ ျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္သည္ဟု ယူဆေသာ အခ်က္(၁၂)ခ်က္ကို ကိုင္စဲြလာသည္ ။ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ား ခရီးထြက္ခြာသည္ ။ ႏွစ္ေပါင္း၃၀၀ေက်ာ္ အတြင္း ျပင္သစ္ သမၼတ ခ်ားစ္ဒီေဂါလ္၊ ေတာင္အာဖရိက သမၼတ နယ္လ္ဆင္မင္ဒဲလား၊ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ဘင္နီဒစ္ (၁၆) ႏွင့္ ပထမဆံုး လူမည္းအမ်ိဳးသား အေမရိကန္ သမၼတ ဘာရက္အိုဘားမား စသည့္ ထင္႐ွားေက်ာ္ၾကားသူတို႔သာ တက္ေရာက္ စကား ေျပာခြင့္ ရခဲ့ေသာ အဂၤလန္လႊတ္ေတာ္တြင္ စကားေျပာခြင့္ ေပးအပ္ျခင္းခံရသည့္ ၅ဦးေျမာက္ပုဂၢိဳလ္ အခြင့္အေရးကို ေပးအပ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္ ။ အေမရိက သို႔သြားသည္ ၊သမၼတအိုဗားမားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုသည္ ။ ျမန္မာျပည္အား အကူအညီ ေပးရန္ ေျပာခဲ့သည္ ။ သမၼတ ႀကီး ဦးသိန္းစိန္၏ ႏိုင္ငံကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုစိတ္ ေစတနာမ်ားကို ယံုၾကည္ေၾကာင္း ဖြင့္ဟ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ (မိမိ ကိုယ္တိုင္လည္း သမၼတႀကီး၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုစိတ္ ကိုသိ႐ွိလက္ခံပါေၾကာင္း ဤေနရာတြင္ေဖာ္ျပလိုပါသည္)။ အေမရိကသို႔ခရီးေရာက္လာေသာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေတြ႕ဆံုၾက သည္ ၊ “ သမၼတႀကီး ခရီးပန္းလာမွာေပါ့ ” “ ဟုတ္ကဲ့ မစုလည္း ပိန္သြားတယ္ေနာ္” စသည့္ ေမာင္ရင္းႏွမ သဖြယ္ ပဋိသႏၶာရ စကားမ်ားျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရး ခ်စ္ၾကည္ေလးစားမႈမ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ျပသခဲ့ၾကသည္ ။ ထိုေနာက္ ျမန္မာျပည္ အေပၚ ပိတ္ဆို႔ တားျမစ္မႈမ်ားကို သမၼတအိုဗားမားက လက္မွတ္ေရးထိုး၍ ပယ္ဖ်က္ လိုက္သည္ ။ ဤအခ်ိန္မ်ိဳး တြင္မွ ေကာက္ကာငင္ကာ ဒီမိုကေရစီမိတ္ေဆြပါတီမ်ား ဆိုသည့္ ပါတီအဖဲြ႕အစည္းမ်ားက၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌႀကီးအားေတြ႕ဆံု၍ PRစနစ္ကို က်င့္သံုး သင့္ေၾကာင္းတင္ျပသည္ ဆိုသည့္ အသံမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထြက္လာသည္ ကေတာ့ ကြယ္လြန္သူ အဆိုေတာ္ ဗဒင္၏ သီခ်င္းေလးအတိုင္း“သူနဲ႔က်မွ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္” ဟုပင္ဆိုရေလမည္လား သီခ်င္းႀကီး ထဲကလို “ ထူးေထြ သည့္ အံ့ရာေသာ္ ”ဟုပင္ ဆိုရေလမည္ေလာ မသိေတာ့ပါ။

ပါတီအဖဲြ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို႔အမတ္ျဖစ္ေရး၊ လႊတ္ေတာ္တြင္ပါ၀င္ႏိုင္ေရး၊မိမိတို႔ပါတီေနရာရေရးအတြက္ မည္သို႔ရည္႐ြယ္ခ်က္ႀကီးစြာထားသည္တို႔ကို ထည့္သြင္းမေျပာလိုပါ။ သို႔ရာတြင္ေသြးႏုသားႏုဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံသစ္ အား သည္းေျခပ်က္ေအာင္ ရည္႐ြယ္ၾကံေဆာင္လာသည့္ အေမွာင့္ပေယာဂကိုမူ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ေ၀ဖန္လိုပါသည္ ။

ထိုသူတို႔ ထုတ္ေဖာ္ရန္ ၾကံစည္ေနသည့္ PR စနစ္ဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း၊ မည္သည့္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ က်င့္သံုး သနည္း ၊ မည္သို႔က်င့္သံုးသနည္း ။

PR ( Proportional Representation) အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳ စနစ္အမ်ိဳးအစား (၄)မ်ိဳးကို ကမၻာ့ ႏိုင္ငံအေတာ္ မ်ားမ်ားတြင္ က်င့္သံုးၾကပါသည္ ။ (ကမၻာ့စြယ္စံုက်မ္းတစ္ခုျဖစ္ေသာ ၀ီကီပီးဒီးယား ( Wikipedia)တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၉၀ ႐ွိပါသည္ ဤစာတြင္ အကုန္တင္ျပ၍မျဖစ္ႏိုင္သျဖင့္ ထင္႐ွားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားကိုသာ တင္ျပသြားပါမည္။) ထိုသို႔ေသာ စနစ္ကို က်င့္သံုးျခင္းအားျဖင့္ တစ္ပါတီ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ခ်ဳပ္ကိုင္သည့္ စနစ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္ ဟု ေျပာဆိုၾကပါသည္။ ထို PR စနစ္မ်ားမွာ

၁။ Party List System ၂။ Mixed Member Proportional System ၃။ Mixed Member Majoritarian system

၄။ Single Transferable Vote System ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္ ။

Party List System (ပါတီကိုသာ မဲေပးေ႐ြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္)

ဒီစနစ္တြင္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ၀င္ရန္ ပါတီမ်ားအလိုက္အမည္စာရင္းတင္သြင္းရပါသည္ ။ (ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို တန္းစီဇယားျပဳစုထားရပါသည္။) မဲဆႏၵေပးအၿပီးတြင္ ႏိုင္ငံတစ္ခု သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္တစ္ခုစီအလိုက္ရ႐ွိေသာ မဲ အေရအတြက္တို႔ကို စုေပါင္းေရတြက္၍ ပါတီအလိုက္ရ႐ွိေသာ မဲအေရအတြက္အခ်ိဳးအတုိင္း လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာကို ခြဲေ၀ရသည့္ စနစ္ျဖစ္ပါသည္ ။ ထိုစနစ္အရ တန္းစီဇယားတြင္ ထိပ္ဆံုးမွ စီထားေသာ ပါတီဥကၠဌ ၊ ဒုကၠဌ ၊ အတြင္းေရးမွဴးမ်ား ၊ ဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ၀င္မ်ား ဆိုသူတို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေသခ်ာေပါက္ ပါ၀င္သြားႏိုင္ၿပီး နံပါတ္ႀကီးမ်ားျဖင့္သာ တန္းစီဇယားပါသူ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား အတြက္မူ လက္ခုပ္ျပည့္မွ လက္ၾကားယိုမည့္ စနစ္ျဖစ္ပါသည္ ။အစၥေရးႏုိင္ငံတြင္ တစ္ႏုိင္ငံလံုး မဲကိုစုေပါင္းေရတြက္ၿပီး အခ်ိဳးက် အလုိက္ ခြဲေ၀စနစ္ကို က်င့္သံုးပါသည္။ လူဦးေရနည္းပါးျခင္း (၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ၇၉၃၃၂၀၀ဦးသာ႐ွိ)၊ လူမ်ိဳးစုကဲြျပားမႈ နည္းပါးျခင္း (ဂ်ဴးလူမ်ိဳး ၇၅.၄% ၊ အာရပ္လူမ်ိဳး ၂၀.၆% ႏွင့္အျခားလူမ်ိဳးမ်ား ၄% သာ႐ွိ၍ ) ဧရိယာက်ဥ္းေျမာင္း (စတုရန္းမိုင္ ၈၀၀၀ ေက်ာ္သာရႇိ) ေသာေၾကာင့္ ဤစနစ္ႏွင့္သင့္ေလ်ာ္ေၾကာင္းေတြ႕ရပါသည္ ။ သို႔ေသာ္ ႐ွီမြန္ပီရက္ ႏွင့္ ဘင္ဂ်မင္ ေနတန္ယာဟု တို႔သည္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေနရာတြင္ သက္တမ္းမည္မွ်ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီးၿပီ ဆိုသည္ကို ဆက္လက္ ေလ့လာပါက ဤစနစ္၏ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ႀကီးကို ထင္႐ွားစြာျမင္ႏိုင္ပါမည္ ။ ထို႔အျပင္ တစ္ခုတည္းေသာ လႊတ္ေတာ္တြင္ ပါတီ ၁၅ပါတီႏွင့္အထက္ပါ၀င္ေနျခင္းေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္း တိုက္ခိုက္မႈမ်ား မၾကာခဏျဖစ္ပြားၿပီး လႊတ္ေတာ္ ျပိဳကဲြမႈ ႏွင့္ အစိုးရကို အတိုက္အခံတို႔က အယံုအၾကည္ မ႐ွိ အဆိုတင္သြင္းျခင္း ျပႆနာမ်ားကို မၾကာခဏရင္ဆုိင္ရပါသည္ ။ သို႔ျဖစ္၍ ေရြးေကာက္ပြဲ မၾကာခဏျပန္လုပ္ရေလ့႐ွိၿပီး အစိုးရ အဖဲြ႕မ်ား လည္း မၾကာခဏ ျပဳတ္လုိက္ျပန္တက္လုိက္ ျဖစ္ေလ့ရႇိပါသည္ ။ ျမန္မာျပည္ကဲ့သို႔ လူဦးေရ သန္း ၆၀ ၂၈၀ ၀၀၀ လူမ်ိဳးစု ၁၃၅ မ်ိဳး ႏွင့္ ဧရိယာ ၂၆၁၂၂၇ စတုရန္းမိုင္က်ယ္၀န္းေသာ ႏိုင္ငံတစ္ခု ၊ ျပည္တြင္း ပဋိပကၡမီးမ်ား ေတာက္ေလာင္ဆဲ ႏိုင္ငံတစ္ခု တြင္ ဤစနစ္ကို က်င့္သံုးမိပါက မည္သို႔ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္ကို လူတိုင္းသိႏိုင္ပါမည္ ။

ဤစနစ္ကို ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္ ႏိုင္ငံသား Victor-D’ Hondt က ၁၈၇၈ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္ ။ သို႔ျဖစ္၍ ဤစနစ္ကို Victor-D’ Hondt method ဟုလည္းက်ယ္က်ယ္ျပန္ျပန္႔ေခၚဆိုၾကပါသည္ ။ စိတ္ကူးယဥ္ ဆို႐ွယ္လစ္၀ါဒီ တစ္ဦးျဖစ္သူ victor-conside’rant ကလည္း ၁၈၉၂ခုႏွစ္က သူေရးသားခဲ့ေသာ စာအုပ္တြင္ထိုသို႔ေသာ စနစ္ကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ Party-list PR စနစ္တြင္ Open-list ႏွင့္ Close-list ဟု ႏွစ္မ်ိဳးထပ္မံ႐ွိျပန္ပါသည္ ။ Party-list(Open-list) စနစ္ကို အသံုးျပဳေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ဖင္လန္၊ လတ္ဗီးယား ၊ ဆြီဒင္ ၊ နယ္သာလန္(ေဟာ္လန္) ၊ ဒီမိုကရက္တစ္ ရီပတ္ဗလစ္ကြန္ဂိုႏိုင္ငံ ႏွင့္ဘရာဇီး တို႔ျဖစ္၍ Close-list က်င့္သံုးေသာႏိုင္ငံမ်ားမွာ ႐ု႐ွား ၊ေတာင္အာဖရိကတုိ႔ျဖစ္ပါသည္ ။ ဥေရာပ ပါလီမန္မ်ားတြင္ အမ်ားစု သည္ open-list ကိုက်င့္သံုးၾက၍ ယူႏိုက္တက္ကင္းဂ္ဒမ္း တြင္ close-list ကို က်င့္သံုး ေနၾကပါသည္ ။

၂။ Mixed Member Proportional System

( ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအားတစ္ႀကိမ္ ၊ ပါတီအားတစ္ၾကိမ္ မဲေပးေ႐ြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္)

ဒီစနစ္မွာ မဲဆႏၵ႐ွင္မ်ားက မိမိတို႔ေ႐ြးခ်ယ္လိုသည့္ ပုဂၢိဳလ္အားတိုက္႐ိုက္တစ္ႀကိမ္ ၊ ပါတီအားတစ္ၾကိမ္ ၊ ႏွစ္ဆင့္ ထပ္ မဲေပးေ႐ြးခ်ယ္ရေသာစနစ္ ျဖစ္ပါသည္။ဤစနစ္တြင္ မဲဆႏၵနယ္အလိုက္ လူပုဂၢိဳလ္အရေပးသည့္ ဆႏၵမဲအမ်ားဆံုးရ သူ ကလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (တိုက္႐ိုက္)ျဖစ္သည္္။ ထို႔ေနာက္ ပါတီအားေပးသည့္ဆႏၵမဲရာခိုင္ႏႈန္းအလုိက္ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာကို တြက္ခ်က္ခဲြေ၀ရပါသည္ ။ ဤေနရာတြင္႐ႈပ္ေထြးလာသည္က ပါတီတစ္ခုသည္ ပါတီ၏ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း မ်ား ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ရာတြင္ ဦးေရ ၁၀၀ တိုက္႐ိုက္အႏိုုုင္ရခဲ့သည္ ။သို႔ေသာ္ ပါတီအလိုက္ ေပးေသာ မဲအေရအတြက္ ရာခိုင္ႏႈန္းအရ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅၀ေနရာအႏိုင္ရသည္ဆိုလွ်င္ လိုအပ္ေသာ ၅၀ ဦးကို ပါတီစာရင္းမွ ထပ္မံေပါင္းထည့္ေပး ရပါမည္ ။ ဆိုလိုသည္မွာ ကိုယ္စားလွယ္ ၅၀ သည္ ျပည္သူတို႔၏ တိုက္႐ိုက္ဆႏၵမဲမဟုတ္ပဲ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ သြားသည္ ဟူသည့္ အဓိပၸါယ္ျဖစ္ပါသည္ ။ ျမန္မာျပည္တြင္ ထိုသို႔ေသာနည္းစနစ္ကို ျပည္သူမ်ားက သေဘာေတြ႕လိမ့္မည္ မထင္ပါ ။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ထိုသို႔ထပ္ေပါင္းေပးရေသာကိုယ္စားလွယ္မ်ားေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အတိအက် သတ္မွတ္ထား၍ မရေသာ ျပႆနာမ်ား (လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ထပ္တိုးျခင္း -Overhang Seats) ပင္ႀကံဳေတြ႕ ရတတ္ပါသည္ ။ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံသည္ ဤစနစ္ကို က်င့္သံုးေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားထဲတြင္ ထင္႐ွားသည္ ။ ဂ်ာမဏီ၏ ေ႐ြးေကာက္ပဲြစနစ္တြင္ မဲအမ်ားဆံုးရသူႏုိင္ (FPTP) စနစ္အရ မဲဆႏၵနယ္အလုိက္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၄၈ေနရာ ႏွင့္ အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳ (PR)စနစ္အရ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၄၈ ေနရာ တို႔ကို သတ္မွတ္ခဲြျခားထားပါသည္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံ ျဖစ္ ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးမတည္ျငိမ္ေသာႏိုင္ငံျဖစ္ပါသည္ ။ မၾကာခဏ ျပင္ဆင္ေနရေသာစနစ္ျဖစ္၍ျမန္မာျပည္ကဲ့သို႔ မဖံြ႕ျဖိဳးေသးေသာ၊ အဘက္ဘက္မွ ျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္ေနေသာ ႏိုင္ငံသစ္တစ္ခုအတြက္ ဤစနစ္က်င့္သံုးသင့္ မသင့္မွာျပည္သူ တို႔ႏွင့္ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ဆိုသူတို႔ မ်ားစြာသတိထား ဆင္ျခင္ရန္လိုမည္ျဖစ္ပါသည္။ “ဆင္က” (ဆင္ကုန္းႏွီး)ကို ျမင္း၌“ကုန္းႏွီး”တင္ပါကမည္သို႔ျဖစ္မည္ကို ဆင္ျခင္ၾကေစလို ပါသည္ ။

ဤစနစ္(သို႔မဟုတ္ဤစနစ္အားျပဳျပင္မြမ္းမံ၍) က်င့္သံုးသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ United King domတြင္ the Greater London Authority ႏွင့္ စေကာ့တလန္ပါလီမန္ ၊ ဂ်ာမဏီ ၊ လီဆိုသို ၊ မကၠဆီကို၊ဘိုလစ္ဗီးယား ႏွင့္ နယူးဇီလန္ တို႔ျဖစ္ ပါသည္ ။ အီတလီသည္ ထိုစနစ္အား ေျပာင္းလဲထားသည့္ ပံုစံျဖင့္က်င့္သံုးသည္။

ထိုသို႔ေသာလႊတ္ေတာ္မ်ိဳးတြင္ PR စနစ္ေၾကာင့္ ပါတီမ်ားစြာ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ပါ၀င္လာၿပီး မည္သည့္ ပါတီကမွ် ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေရ ၅၀%ထက္ မေက်ာ္လြန္ပါက အစိုးရဖဲြ႕ရန္ မဟာမိတ္ပါတီမ်ား ဖဲြ႕ရျခင္း ၊ ထိုမဟာမိတ္ပါတီမ်ား အတြင္း မည္သည့္ပါတီကို ၀န္ႀကီးေနရာ မည္မွ်ေပးမည္ စသည့္ အေပးအယူမ်ားျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား ႐ွိလာပါလိမ့္မည္ ။ ထို႔အျပင္ ထိုသို႔ အစိုးရအဖဲြ႕၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို (ေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ ၊ မေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ) မိမိတို႔ ဆႏၵသေဘာထားႏွင့္ မညီညြတ္၍ မေက်နပ္လွ်င္ က်န္ပါတီမ်ားက ယာယီစုေပါင္းကာ ထိုအစိုးရအဖဲြ႕အား ျပဳတ္က်ေစရန္ လႊတ္ေတာ္တြင္ အယံုအၾကည္မ႐ွိအဆိုတင္ျခင္း ၊ မဲခဲြျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ၾကပါလိမ့္မည္ ။ ထို႔ေနာက္တြင္ အစိုးရဖဲြ႕ထားေသာ ပါတီမွ ပါတီ၀င္မ်ားက အစိုးရအဖဲြ႕အား ေထာက္ခံဆႏၵျပျခင္းမ်ား ၊ က်န္ပါတီမ်ား၏ပါတီ၀င္မ်ားမွ အစုိးရကို ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၾကပါလိမ့္မည္ ။ ထို႔ေနာက္ျပည္သူမ်ားအၾကား မလိုလားအပ္သည့္ ပဋိပကၡမ်ား ေပၚေပါက္လာပါ လိမ့္မည္ ။

ဤစနစ္သည္ ပါတီကိုသာ အဓိကေရြးခ်ယ္ရျခင္းျဖစ္သျဖင့္ မဲဆႏၵရႇင္ျပည္သူမ်ားသည္ ကိုယ့္ၿမိဳ႕နယ္ ကိုယ့္ေဒသအတြက္ ကိုယ္ေ႐ြးခ်ယ္လိုေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအား တိုက္႐ိုက္မဲေပးခြင့္ ဆံုး႐ႈံးသြားမည္ျဖစ္ပါသည္ ။ ကိုယ့္ၿမိဳ႕နယ္မွ အေ႐ြးခံယွဥ္ျပိဳင္ေသာ ကိုယ္စားလွွွယ္အား ႏွစ္သက္သည္ ၊ မႏွစ္သက္သည္ကို ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ မ႐ွိေတာ့ပဲ ပါတီကိုသာ ေ႐ြးခ်ယ္ရသည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အရပ္တကာ ေအာ့ေၾကာလန္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္စားသူမ်ားလည္း ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါသည္၊ ပါတီရံပံုေငြမ်ားမ်ားထည့္၀င္ေသာ ေငြ႐ွင္ေၾကး႐ွင္ Crony မ်ားလည္းႏိုင္ငံေရးေစ်းကြက္တြင္ ၀င္ေရာက္ျခယ္လွယ္ၾကရန္ လြယ္ကူသြားပါလိမ့္မည္ ။

အာဆီယံႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ေသာအင္ဒိုနီးရႇား သည္လည္း ထို စနစ္ကိုက်င့္သံုးသည္ ၊ သို႔ေသာ္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စား လွယ္ မ်ားကို သာ ထို PR စနစ္ျဖင့္ေရြးခ်ယ္ၿပီးသမၼတ ႏွင့္ေဒသဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ားကိုျပည္သူကတုိက္႐ိုက္ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ေသာ စနစ္ကို က်င့္သံုးသည္။ထိုစနစ္ သည္ သမၼတ(အစုိးရအဖဲြ႕)ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အၾကား မၾကာခဏ ပဋိပကၡ ေပါင္းစံုေပၚေပါက္တတ္သည္ ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္ ႏွင့္ဥပေဒျပဳေရးမ႑ိဳင္ အၾကားညွိႏႈိင္းေစ့စပ္၍မရႏိုင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ ေရးမျငိမ္သက္မႈမ်ား အျမဲတေစေပၚေပါက္တတ္ပါသည္။ဤစနစ္ကိုက်င့္သံုးလိုပါကမၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားအတြင္းအင္ဒိုနီး႐ွား ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ား ကို အရင္ေလ့လာၾကေစလိုပါသည္ ။ (ထိုႏိုင္ငံမ်ား၏ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အစိုးရအၾကားျပႆနာ မ်ား ကို ထပ္မံေရးသားတင္ျပသြားပါမည္။)

၃။ Mixed Member Majoritarian system (ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အားတစ္ႀကိမ္ ၊ ပါတီအားတစ္ၾကိမ္မဲေပး ေ႐ြးခ်ယ္သည္ ၊ သို႔ေသာ္ လူပုဂၢိဳလ္အား ေနရာအမ်ားစုေပးထားေသာစနစ္)

အထက္ပါ Mixed Member Proportional System စနစ္ႏွင့္တူေသာ္လည္း ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အေရအတြက္ အခ်ဳိးကို ပိုမိုသတ္မွတ္ေပးထားေသာ စနစ္ျဖစ္ပါသည္ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္ေသာထုိင္းႏိုင္ငံသည္ ယခုအခါ ထိုစနစ္ကိုက်င့္သံုးေနပါသည္။ ႏိုင္ငံတြင္း ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာျဖင့္ ၀ရမ္းထုတ္ျခင္းမ်ားကို ခံရၿပီး အျခားႏိုင္ငံတြင္ ခိုလႈံေန ရေသာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သက္ဆင္႐ွင္နာ၀ပ္ထရာ(လက္႐ွိ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ယင္လတ္႐ွင္နာ၀ပ္ထရာ၏ အကို) ၏PPP ပါတီ အစိုးရအား ျဖဳတ္ခ်၍ အာဏာသိမ္းယူၿပီးေနာက္တြင္မွ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဆဲြ အတည္ျပဳခဲ့ေသာ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ခ်က္အရ ေပၚထြက္လာသည့္ စနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္က်င့္သံုးေနေသာ မဲအမ်ားဆံုးရသူႏုိင္ (FPTP) စနစ္အရ မဲဆႏၵနယ္အလုိက္ကိုယ္စားလွယ္ ၃၇၅ ေနရာ ႏွင့္ အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳ (PR)စနစ္အရ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၂၅ ေနရာ တို႔ကို သတ္မွတ္ခဲြျခားထားပါသည္။ ပထမဦးစြာ မဲဆႏၵနယ္အလုိက္ ကိုယ္စားလႇယ္ကိုမဲေပးျခင္း၊ ဒုတိယအဆင့္ ပါတီကိုမဲေပးျခင္းတို႔မွာ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံတြင္က်င့္သံုးေသာစနစ္နွင့္ တူေသာ္လည္းFPTPစနစ္ကို က်င့္သံုးသည့္ အေရအတြက္ ကို PR စနစ္ က်င့္သံုးသည့္ အေရအတြက္ထက္ ေနရာ ၂၀၀ ပိုမို သတ္မွတ္ထားျခင္းတို႔တြင္ ကြာျခားသြားပါသည္ ။

၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သက္ဆင္ၾသဇာလႊမ္းမိုးေသာပါတီကလႊတ္ေတာ္ အား လႊမ္းမိုးလက္၀ါးႀကီးအုပ္မည္ ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ ဤစနစ္ကိုေျပာင္းလဲက်င့္သံုးသည္ဟု ဆိုၾကေသာ္လည္း ဤစနစ္က်င့္သံုးၿပီးသည့္ ျပန္လည္ျပဳလုပ္ သည့္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြတြင္လည္း သက္ဆင္အား ေထာက္ခံသူမ်ား၏ PPP ကသာ အႏိုင္ရခဲ့ပါသည္။ ထိုေနာက္တြင္မွ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ သုျႏၵာဘတ္ႏွင့္ ၎အားေထာက္ခံသူအမတ္အခ်ိဳ႔အား ပိတ္ပင္ခဲ့၍ ဒီမိုကရက္တုိ႔ႏွင့္ ပါတီငယ္မ်ားပူးေပါင္းကာ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ ဖဲြ႕ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤစနစ္အရ ပါတီတစ္ခုၿပီးတစ္ခုေျပာင္းသည့္ “ၿခံကူးၾကမ္းသူ” အျဖစ္ နာမည္ႀကီးေသာ ခ်ဳိက္ခ်စ္ ကလႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၁ ေ႐ြးေကာက္ပဲြတြင္ သက္ဆင္ ညီမျဖစ္သူ ယင္လတ္ ႏွင့္ သူမ၏ပါတီက ျပန္လည္အႏုိင္ရခဲ့ပါသည္ ။

ဤစနစ္က်င့္သံုးျခင္း၏ ျပႆနာမ်ားမွာ မၾကာခဏ လႊတ္ေတာ္တြင္းျပႆနာမ်ား ရင္ဆိုင္ရျခင္း ၊ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အစိုးရအဖဲြ႕အၾကား ျပႆနာမ်ား ေပၚေပါက္ျခင္း အစိုးရအဖဲြ႕မၾကာခဏ ႏႈတ္ထြက္ေပးရျခင္း တို႔ျဖစ္ပါသည္ ၊ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္ ။ တိုးတက္လွပါသည္ဆိုေသာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ပင္ ဤျပႆနာမ်ား (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႏႈတ္ထြက္ ၊ အစိုးရအဖဲြ႕ျပဳတ္က်) မၾကာခဏႀကံဳေတြ႕ရရာ ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ေသြးႏုသားႏု ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ တစ္ခုတြင္ ပံုတူကူးသင့္ မကူးသင့္ သတိႀကီးစြာျဖင့္ ဆင္ျခင္ၾကရန္ျဖစ္ပါသည္ ။ မၾကာေသးမီက ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ သည့္ ႐ွပ္နီတို႔၏ဆႏၵျပမႈ မ်ား၊ အဓိက႐ုဏ္းမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ ျပႆနာႀကီးမ်ား ႀကံဳလာခဲ့ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးလမ္း ေၾကာင္း တစ္ဆစ္ခ်ိဳးမည္ မခ်ိဳးမည္ကို မည္သူက အာမခံပါမည္နည္း ။ (ထိုစနစ္ကို က်င့္သံုးေသာ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွာ ဘိုလစ္ဗီးယား၊ ဟန္ေဂရီ၊ ဂ်ပန္ ၊ လီဆိုသို၊ မကၠဆီကို၊ ေတာင္ကိုးရီးယား ၊ တိုင္၀မ္ ၊ ႏွင့္ ဗင္နီဇဲြလား ႏိုင္ငံတို႔ျဖစ္ၾကပါသည္ ။)

၄။ Single Transferable Vote စနစ္ (အမတ္ေလာင္းမ်ားအနက္္မွ မိမိတို႔ႏႇစ္သက္မႈအရ ဦးစားေပး နံပါတ္စဥ္ ၁၊၂၊၃၊၄ တပ္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ေသာစနစ္)

ဤစနစ္မွာ အမတ္ေလာင္းမ်ားအား မဲဆႏၵ႐ွင္ျပည္သူမ်ား၏ ႏွစ္သက္မႈအရ ဦးစားေပးနံပါတ္တပ္၍ ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္ ။ ကမၻာ့အေကာင္းဆံုးေဘာလံုးသမားေ႐ြးခ်ယ္မႈ ႏွင့္ ဆင္ဆင္တူပါသည္ ။ ဖီဖာမွ ေနာက္ဆံုးဆန္ကာတင္ (၃)ဦး အမည္စာရင္းကို ထုတ္ျပန္ေပးၿပီး ၊ ကမၻာတစ္လႊားမွ ေဘာလံုးအသင္းမန္ေနဂ်ာမ်ား ႏွင့္ အသင္းေခါင္းေဆာင္မ်ား မွ မိမိအႀကိဳက္ဆံုး ေဘာလံုးသမားကို နံပါတ္(၁)တြင္ေရး ၊ ဒုတိယအႀကိဳက္ဆံုးကို နံပါတ္(၂) ၊ တတိယအႀကိဳက္ဆံုးကို နံပါတ္(၃) စသည္ျဖင့္ မဲ့ေပးေ႐ြးခ်ယ္သလိုပင္ျဖစ္ပါသည္ ။ ကြာျခားသည္က ထိုေ႐ြးခ်ယ္မႈတြင္ အမွတ္စဥ္(၁) ေ႐ြးခ်ယ္ခံရလွ်င္ (၃)မွတ္ ၊ အမွတ္စဥ္(၂) ေ႐ြြြးခ်ယ္ခံရလွ်င္ (၂)မွတ္ အမွတ္စဥ္(၃)ေ႐ြးခံရပါက (၁)မွတ္ ေပးျခင္းတြင္ ကြာျခားပါသည္။ ဤစနစ္မွာ မဲက်န္မ်ားကို အနည္းအမ်ားအလိုက္ထပ္ ေပါင္းေပးရျခင္းစေသာ အလြန္ ႐ႈပ္ေထြးေပြလီ လွသည့္ ျပႆနာမ်ားစြာ ႐ွိပါသည္ ။ (စာေညာင္းမည္စိုးသျဖင့္ မဲက်န္ေပါင္းသည့္ စနစ္သေဘာတရား မ်ားကို အေသးစိတ္ မတင္ျပဘဲ ခ်န္လွပ္ခဲ့ပါမည္)

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အမည္ႏွင့္ ပါတီအမွတ္အသားေဘး ဆႏၵျပဳ ကြက္လပ္ တြင္ မိမိ မဲေပးလိုေသာ ကိုယ္စားလွယ္ကို မွန္ကန္စြာမဲေပးရန္ပင္ မနည္း ႐ွင္းျပရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသူ/သား အမ်ားစု သည္ ထိုသို႔ေသာ ႐ႈပ္ေတြးေပြလီမႈမ်ား ကို မည္သို႔ ရင္ဆိုင္၍ မွန္မွန္ကန္ကန္ မဲေပးႏိုင္ၾကပါမည္နည္း ။

ဤစနစ္ကို ၿဗိတိသွ်လူမ်ိဳးေက်ာင္းအုပ္ဆရာျဖစ္သူ ေသာမတ္စ္႐ိုက္ထ္ေဟးလ္ (Thomas-Wright-Hill) က ထုတ္ေဖာ္ခဲ့ပါသည္ ။ ထိုစနစ္ ကို သူ၏ ေက်ာင္းဘုတ္အဖဲြ႕ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ( ၁၈၂၁ခုႏွစ္)တြင္ စတင္အသံုးျပဳခဲ့သည္ ။ ထိုစနစ္ကို သူ၏သားျဖစ္သူ ႐ိုးလန္႔ဒ္ေဟးလ္ (Rowland-Hill) က အာဒီလိတ္ ျမိဳ႕ေတာ္ေကာင္စီ ျပည္သူ႔ေ႐ြးေကာက္ပဲြ (Adealide City Council) တြင္ ၁၈၄၀ ခုႏွစ္တြင္ စတင္မိတ္ဆက္ အသံုးျပဳခဲ့သည္ ။ အျခား PR စနစ္မ်ားႏွင့္မတူသည္မွာ ဤစနစ္သည္ party- list စနစ္အတြက္ လံုး၀ ခြင့္ျပဳမထားျခင္းျဖစ္ပါသည္ ။ PR စနစ္မ်ားထဲမွ အဦးဆံုးျဖစ္သည့္ ထိုစနစ္ကို ႏိုင္ငံအေနျဖင့္စတင္အသံုးျပဳသည္မွာ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ၁၈၅၇ တြင္ ပထမဆံုး အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္ ။ သို႔ေသာ္ ထိုစနစ္သည္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္အသံုးျပဳခဲ့ျခင္းမ႐ွိပါ ။ ထိုစနစ္ကို United Kingdom တြင္ ထပ္မံအဆိုျပဳခဲ့ေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္က ပယ္ခ်ခဲ့ပါသည္ ။

အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ PR စနစ္မ်ားထဲမွ မည္သည့္စနစ္္ကို က်င့္သံုးသည္ျဖစ္ေစ ေသခ်ာေပါက္ အက်ဳိးရႇိ မည္မွာ ပါတီငယ္မ်ားျဖစ္ၾက၍ ေသခ်ာေပါက္ အမတ္ျဖစ္မည္မွာ ထိုပါတီမ်ား၏ ဥကၠဌ ၊ ဒုဥကၠဌ ၊ အတြင္းေရးမွဴး ..စေသာ ထိပ္ဆံုးမွ တန္းစီထားၾကသည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ (ဤအခ်က္သည္ပင္ PR စနစ္ကို ေကာက္ကာငင္ကာ အဆိုျပဳ တင္ျပလာေသာ ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္ပါတီမ်ားမွာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား၏ ၀ွက္ဖဲတစ္ခ်ပ္ ျဖစ္မည္ထင္ပါသည္။)၊က်န္ ပါတီ၀င္အဆင့္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားမွာ အိမ္ျဖည့္သာျဖစ္ပါသည္ ။ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးရႇိဖုိ႔ကေတာ့ မေသခ်ာ မေရရာလွပါ ။

ေသခ်ာသည္ကေတာ့ ထိုသို႔နည္းျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္လာသူမ်ားသည္ မိမိတို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ျဖင့္ “တိုင္းျပည္ တစ္႐ိုး သေ၀ထိုးေအာင္”ဆိုးေတာ့မည္ကေတာ့ေသခ်ာပါသည္ ။ ဥပမာအားျဖင့္ ပါတီႀကီးႏွစ္ခုသည္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာ ၄၀% စီ အႏိုင္ရထားၾကသည္ ။ ပါတီငယ္ေလး ၃ ခုက ၈% ၊ ၇% ႏွင့္ ၅% အသီးသီး ရထားသည္ ဆိုပါစို႔ ၄၀% ရထားသည့္ ပါတီႀကီး ႏွစ္ခုသည္ ၅၀% မျပည့္သျဖင့္ အစိုးရမဖဲြ႕ႏိုင္ ၊ သို႔ျဖစ္၍ ထိုပါတီကေလး ၃ခုကို မိမိတို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းေရးအတြက္ ဆြယ္ရေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္ ။ ထိုပါတီကေလးမ်ားကလည္း ဤအခ်က္ကို ႏိုင္ကြက္ကိုင္၍ ၀န္ႀကီး ဘယ္ႏွစ္ေနရာေပးလွ်င္ ပူးေပါင္းမည္ ဟု ႀကိဳက္စ်းကိုင္ၾကပါေတာ့မည္ ။ ထိုအခါ အစိုးရဖဲြ႕လိုေသာ ပါတီႀကီး ၂ခုကလည္း မိမိတို႔ အစိုးရဖဲြ႕ႏိုင္ေရး ပါတီငယ္မ်ား ႀကိဳက္ေစ်းေပး၍ အလိုလိုက္ၾကရပါေတာ့မည္ ။ အစိုးရဖဲြ႕ၿပီးျပန္ေတာ့ လည္း ထိုပါတီကေလးမ်ား မိမိတို႔ႏွင့္ လက္တဲြမျဖဳတ္ေရး ျပိဳင္ဘက္ပါတီဘက္သို႔ ပါမသြားေရးတို႔ကို အခြင့္အေရးေပး မ်က္ႏွာခ်ိဳေသြးေနရပါေတာ့မည္ ။ ဤသို႔အားျဖင့္ ထိုပါတီႀကီးထဲမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ား ၾကား ျပႆနာေပါင္းစံု ေပၚထြက္လာပါလိမ့္မည္ ။ ျပည္သူေတြမွာေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးမ်ား လႊတ္ေတာ္အတြင္း သူတစ္လူငါတမင္းႏွင့္ ေခါင္းေပါင္းျဖဳတ္ ၊ တိုက္ပံုခၽြတ္ ၊ ပုဆိုးခါးေတာင္း ႀကိဳက္၍ နပန္းထမလံုး ၾကလွ်င္ပဲ ေတာ္လွပါၿပီဟု ရင္ကေလးတစ္မမ ၊ ဘုရား တစ္တတ ၊ ရသမွ် အႏၱရာယ္ကင္း ဂါထာ မ်ားအား အႏုလံုပဋိလံု႐ြတ္ ၍ ဘယ္ေတာ့မ်ား လႊတ္ေတာ္ကို ဖ်က္သိမ္း(dissolve)ခံရပါ့မလည္း ။ဘယ္ေတာ့ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သြားမလည္း ေတြး၍ သာ ေနရပါေတာ့မည္ ။

ျပည္သူမ်က္ႏွာကိုမၾကည့္ မိမိတို႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာရဖို႔အေရးက ဆင္ျခင္တံုတရားကို လႊမ္းမိုး၍ မ်က္ကန္း တေစၦမေၾကာက္သူမ်ားကေတာ့ တိုင္းျပည္အား ေခ်ာက္ကမၻားစြန္းသို႔တြန္းပို႔ရန္ ႀကံေနၾကျပန္ပါၿပီ ။ အထက္ပါျပႆနာမ်ား ေပၚေပါက္၍ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး ၀႐ုန္းသံုးကားျဖစ္ကာ ဘယ္လိုမွထိမ္းမရေတာ့လွ်င္ သြားေလသူ ဘႀကီးႏု (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဟာင္း ဦးႏု) ကဲ့သို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းအား ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေစာင့္အစုိးရ လဲႊအပ္သလိုမ်ား လုပ္သြားၾကဦးမည္ လားေတာ့ ေတြးပင္မေတြးရဲေတာ့ပါ ။ ဘႀကီးႏု လက္သစ္မ်ား ထပ္မံမေပၚေပါက္ပါေစႏွင့္ဟုလည္း အေလးအနက္ဆႏၵျပဳအပ္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေသြးႏုသားႏုဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံသစ္ ဟု တင္စားခဲ့ပါသည္ ။ ေလစိမ္းတိုက္မခံႏိုင္ ၊ အစားမွား မခံႏိုင္ ၊ ေရေအးေအးကို ေသာ္မွ မကိုင္ရဲေသးသည့္ တကယ့္ေသြးႏုႏုသားႏုႏု ကို အဘယ္ေၾကာင့္ ေတာက္တိုမယ္ရ ေဆးစမ္း ခ်င္ေနၾကပါသနည္း ။ ဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္မ်ားဆိုသည္တို႔သည္လည္း ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး ၍ ျပည္သူကို စည္း႐ံုးၾကရမည့္ အစား အဘယ္ေၾကာင့္ အလိုတူအလိုပါ ႀကံေဖာ္ႀကံဖက္ ျဖစ္ၾကရျပန္ သနည္း ။ ကိုယ့္ကို ကိုယ္ယံုၾကည္လွ်င္ ပါတီခ်င္းယွဥ္ယွဥ္ ၊ မူခ်င္းယွဥ္ယွဥ္ ၊ လူခ်င္းယွဥ္ယွဥ္ ပ၀ါမကူ ေရမ႐ႈစတမ္း ျပည္သူကို ခံုသမာဓိထား၍ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ၀င္ ယွဥ္ၿပိဳင္သင့္ပါလွ်က္ အဘယ္ေၾကာင့္ ေသခ်ာေပါက္ အခ်ိဳအေခ်ာင္ နည္းလမ္းကို ေ႐ြြြးၾကပါသနည္း ။ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ ပဲြတုန္းက ႏိုင္သူအကုန္ယူစတမ္း ( First past The Post – FPTP) သို႔မဟုတ္ (Winner take all ) စနစ္ကို က်င့္သံုးခဲ့ပါ လွ်က္ ယခုက်ခါမွ အဘယ္ေၾကာင့္ စည္းကမ္းခ်က္ အသစ္မ်ား ထပ္မံခ်မွတ္လိုလာရျပန္ပါသနည္း ။ ပါတီခ်င္းယွဥ္ ၊ မူခ်င္းယွဥ္ ၊ လူခ်င္းယွဥ္ ၊ ျပည္သူအဆံုးအျဖတ္ျဖင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ေခါင္းေမာ့ေမာ့ ခါးမတ္မတ္ ျဖင့္ ၀င္ၾကရမည့္ အစား ဘယ္ေနရာမွ မႏိုင္ရင္ေန ဟိုမဲဆႏၵနယ္က ရသည့္မဲ နည္းနည္း ဒီ ဟိုမဲဆႏၵနယ္က ရသည့္မဲ နည္းနည္း ရတတ္ သမွ် မဲမ်ား စုကာေပါင္းကာျဖင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းသို႔ ၊ ၿခံစည္း႐ိုးေပါက္မွ ၀င္ရ၀င္ရ ၊ ၾကမ္းေပါက္မွ ၀င္ရ၀င္ရ ၊ မည္သို႔၀င္ရသည္ျဖစ္ေစ ၀င္မည္ဟု ၾကံစည္ေနၾကသည္ကေတာ့ လမ္းအလည္ မစင္စြန္႔သူေတာ့ မသိ ျမင္သူကေတာ့ ႐ွက္လွပါၿပီ ။ အနည္းငယ္မွ်သတိသမၸဇဥ္ယွဥ္၍ ရသမွ်ခဲခ်င္သည့္ စိတ္မ်ား နည္းနည္း ေလွ်ာ့ၾကေစခ်င္ပါသည္ ။

ယခုအခ်ိန္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ သမိုင္းသစ္ကို ေရးထိုးေနခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္ ။ ယခင့္ယခင္က မွားခဲ့သည္မ်ားကို သင္ပုန္းေခ်ေနခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါသည္ ။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူမ်ား ထပ္ကာထပ္ကာ ထိခိုက္နစ္နာေစမည့္ ကိစၥမ်ားကိုေတာ့ သတိႀကီးစြာျဖင့္ ေ႐ွာင္႐ွားၾကေစလိုပါသည္ ။ သို႔မဟုတ္ပါက သမိုင္းတရားခံ မ်ားျဖစ္ၾကပါလိမ့္မည္ ။ ေသြးႏုသားႏု ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံသစ္အား သည္းေျခပ်က္ေစမည့္ အေတြးဆိုး အေတြး မိုက္၊လံု႔လစိုက္ထုတ္မႈအမွားမ်ားကို ေ႐ွာင္႐ွားၾကေစ လိုပါသည္ ။ အဘက္ဘက္မွ အေထြေထြနိမ့္က် ေနေသာ ျပည္သူတို႔၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို မိမိတို႔ အတြက္ အခြင့္အေရး မယူသင့္ၾကပါ ။ျပည္သူတို႔၏နိမ့္ပါးမႈမ်ားကို အသိအတတ္ျမင့္မားသူတို႔က စာနာေဖးမ ေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကမွသာ ေလာကပါလ တရား ထြန္းကားပါလိမ့္မည္။ ေလာကပါလတရား ဟူသည္မွာ ဆိုင္းဘုတ္ေရးသား ခ်ိတ္ဆဲြထားရမည့္ အရာမဟုတ္ပါ ၊ လိုက္နာက်င့္သံုးရမည့္ အရာျဖစ္ ပါသည္ ။ ဒီမိုကေရစီ သက္ေတာ္႐ွည္ ပုေရာဟိတ္ႀကီးမ်ား အားလည္း ယခုအခ်ိန္သည္ တိုင္းျပည္မ်က္ႏွာ ျပည္သူ႔မ်က္ႏွာကို နည္းနည္းမွ်ျဖစ္ျဖစ္ ၾကည့္ၾကရေတာ့မည့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ၊ ေခတ္စနစ္ အဆက္ဆက္ ဒဏ္ရာေတြအျပည့္ျဖစ္ေနၾက႐ွာေသာျပည္သူတို႔ကို စာနာေထာက္ထားၾကေစလိုပါေၾကာင္း ၊ ေဆးဆရာ ေဆးအစမ္းေကာင္း၍ လူမမာ ေရတိမ္မနစ္ေစလိုပါေၾကာင္း ေမတၱာရပ္ခံ တင္ျပလိုက္ရပါသည္ ။

ထင္လင္းဦး (Wisdom Villa)