အသားထဲကထြက္တဲ့ေလာက္

 

Tun Win

 

အသားထဲကထြက္တဲ့ေလာက္

သရ၀ဏ္(ျပည္)

၁၈၈၅ ခုနွစ္ နို၀င္ဘာလ အလယ္ေလာက္တြင္ျဖစ္သည္ ။ မျမင္စဖူးမ်ားျပားလွေသာ သေဘၤာအုပ္စုၾကီးသည္ ဧရာ၀တီျမစ္အတိုင္း ေတာင္မွေျမာက္သို ့ဆန္တက္ခုတ္ေမာင္းလာေလသည္ ။ ထိုသေဘာၤအုပ္စုၾကီးတြင္ ယူနီယံဂ်က္ေခါ ္ဂရိတ္ျဗိတိန္နိုင္ငံ၏အလံမ်ားတလြွားလြွားလူလ်က္ရွိသည္ ။ ေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္ေသာအခါမွ ထိုသေဘာၤအုပ္စုမွာ သာမန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္ခရီးထြက္လာခဲ့ၾကေသာ ကုန္သြယ္ေရးသေဘာၤမ်ားမဟုတ္ၾက ၊ က်န္ရွိေနေသးေသာ အထက္ျမန္မာျပည္ကို စစ္ေရးအရတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္က်ြန္ျပဳရန္ ထြက္လာခဲ့ၾကေသာ အဂၤလိပ္ေရတပ္ ၊ၾကည္းတပ္ ပူးေပါင္းတပ္ဖြဲ့ပင္ျဖစ္သည္ ။ အဂၤလိပ္တို ့သည္ ခ်ီတက္သာတက္လာရေသာ္လည္း သိပ္ျပီး စိတ္ခ်လက္ခ် ရွိလွသည္မဟုတ္ ။ ယခင္စစ္ပြဲနွစ္ၾကိမ္ျဖစ္ဖူးထားသျဖင့္ ၁၈၂၄ ၊ ၁၈၅၂ ခုနွစ္မ်ားတြင္ ေတြ ့ၾကံဳခဲ့သည့္တိုက္ပြဲအေတြ ့အၾကံဳမ်ားအရ ျမန္မာတို့သည္ မည္မ်ွ လက္နက္ျခင္း ၊လူအင္အားျခင္း ကြာျခားသည္ျဖစ္ေစ အနိုင္မခံ အေလ်ွာ့မေပးပဲ ေနာက္ဆံုးထြက္သက္အထိ ရြပ္ရြပ္ခ်ြန္ခ်ြန္အသက္စြန့္၍ တိုက္ပြဲ၀င္ေလ့ရွိေၾကာင္းသူတို့သိၾကသည္ ။ ျမန္မာစစ္သည္မ်ားသည္ မရဏနိုင္ငံသို့သြားရာတြင္ပင္ အဂၤလိပ္စစ္သား ၊ ေဂါ္ရာစစ္သားမ်ားကို ေသမင္းနိုင္ငံသို့ သူတို့နွင့္တပါတည္းရနိုင္မ်ွပါေအာင္ေခါ ္သြားဖို ့ၾကိဳးစားေလ့ရွိသည္ ။ ဒါကို ယခင္တိုက္ပြဲမွတ္တမ္းမ်ားမွတဆင့္ အဂၤလပ္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ပရင္ဒါဂတ္ ( General Harry Prendergast ) ေကာင္းေကာင္းသိသည္ ။ ထို့ေၾကာင့္ ျမစ္ေၾကာင္းအတိုင္းသတိၾကီးစြာထား၍ အထက္ျမန္မာျပည္သို ့ဆန္တက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္ ။ ခုခံတိုက္ခိုက္မွုမ်ားရွိလာခဲ့ပါလ်ွင္ စစ္ေရးနည္းျဖင့္ရွင္းမည္ ။ သို ့ေသာ္ မတိုက္ရပဲ စစ္ပြဲကိုေအာင္နိုင္လ်ွင္အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္ ။ ထို့အတြက္သူ ့မွာ၀ွက္ဖဲတခ်ပ္ရွိသည္ ။
ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္းအတုိင္းခ်ီလာေသာအဂၤလိပ္ေရတပ္သေဘာၤအုပ္စု၏ ေရွ့ဆံုးတြင္ သေဘာၤတစီးဦးေဆာင္လာပါ၏ ။ ထိုသေဘာၤ၏ကုန္းပါတ္ေပါ ္တြင္ လူျမင္သာေလာက္ေသာေနရာ၌ လူတေယာက္သည္ မတ္တပ္ရပ္ခ်ည္တခါ သလြန္ေပါ ္တြင္ထိုင္ခ်ည္တလွည့္ျဖင့္လိုက္ပါလာပါသည္ ။ ထိုသူကို ျမန္မာဘုရင္မ်ားေခတ္က မင္းညီမင္းသားမ်ားသာ အသံုးျပဳခြင့္ရွိေသာ ေရြွထီးေတာ္နွစ္လက္မိုးထားပါသည္ ။ သူ၏အသြင္အျပင္အ၀တ္အစားမွာလည္း ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္မွ မင္းသားၾကီးမ်ားအတိုင္းပင္ တေသြမတိမ္း၀တ္စားထားကာ ငြားငြားစြင့္စြင့္ လိုက္ပါလာပါသည္ ။ တိုက္ခိုက္ရန္ေခ်ာင္းေျမာင္းၾကည့္ရွုေနၾကေသာ ျမန္မာကင္းေထာက္မ်ားသည္ ေရွ့ဆံုးသေဘာၤကုန္းပါတ္ေပါ ္မွ နန္း၀တ္နန္းစား၀တ္ထားသူတေယာက္ကိုျမင္သည္နွင့္

“ ေညာင္ရမ္းကိုယ္ေတာ္ၾကီးပါလား “ဟုအံ့ၾသစြာ ေရရြတ္မိၾကသည္ ။အခ်ိဳ့ဆိုလ်ွင္ ကိုင္စြဲထားေသာဓားလွလက္နက္မ်ားကို ေျမသို ့ခ်ကာ ျမစ္ကမ္းနဖူးမွထိုင္ကန္ေတာ့ၾကသည္ ။ထိုအခ်ိန္တြင္ နိုင္ငံေတာ္၌ ေညာင္ရမ္းကိုယ္ေတာ္ၾကီးကို ထိပ္စုဘုရားၾကီးနွင့္လက္ဆက္ေပးကာ နန္းတင္မည္ဟုသတင္းစကားမ်ားပ်ံ့နွံလ်က္ရွိရာ ျမန္မာအမ်ားသည္ လက္ရွိသီေပါဘုရင္ကို မနွစ္သက္သည့္အတြက္ မင္းေလာင္းေမ်ွာ္လ်ွက္ရွိၾက၏ ။ ျမန္မာ့နန္းတြင္း၀ယ္ ဆင္ျဖဴမရွင္မိဖုရားၾကီး နွင့္ စုဖုရားလတ္တို့ သားအမိသည္ ဘုရင္အေပါ ္လြွမ္းမိုးျပီးတိုင္းေရးျပည္ရာမ်ားတြင္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ေနျခင္းအား တိုင္းသူျပည္သားမ်ားကမနွစ္သက္ၾကေခ် ။ ထိုအေျခအေနတြင္ အဂၤလိပ္စစ္သေဘာၤေပါ ္၌ ေညာင္ရမ္းကိုယ္ေတာ္ၾကီးကိုေတြ ့လိုက္ရေသာအခါ ျမန္မာတို့သည္အဂၤလိပ္ကိုနယ္ခ်ဲ့သူမ်ားဟုမျမင္ၾကေတာ့ပဲ မိမိတို့လိုလားေသာ ဘုရင္ကိုကူညီနန္းတင္ေပးရန္လာသူမ်ားဟုသာျမင္ၾကေတာ့သည္ ။ထို ့ေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တို့ေမ်ွာ္မွန္းသေလာက္ခုခံတိုက္ခိုက္မွု မၾကံဳခဲ့ရေပ ။မႏၱေလးနန္းေတာ္ကိုအလြယ္တကူပင္သိမ္းပိုက္နိုင္ခဲ့သည္။ သီေပါမင္းတရားအား နန္းေတာ္မွေခါ ္ေတာ္မူကာ ေဂါ၀ိန္ဆိပ္အနီးျမစ္လယ္တြင္ရပ္နားထားေသာ သူရိယသေဘာၤေပါ ္သို ့တင္ထားေတာ္မူစဥ္ သီေပါမင္းစံေတာ္မူရာသေဘာၤအနီးသေဘာၤတစင္းေပါ ္တြင္ ေရြွထီးနွစ္လက္မိုး၍ မင္းသားကဲ့သို ့၀တ္ဆင္ထားသူကို ေတြ ့ရာ ထိပ္စုဘုရားၾကီး၏အပ်ိဳေတာ္မ်ားက ထိုလူကိုသြားၾကည့္ကာ ငါတို့သခင္မနဲ့လက္ဆက္ျပီး နန္းသိမ္းပြဲခံမွာ ဟိုကိုယ္ေတာ္ၾကီးပဲတဲ့ဟဲ့ ဟုေျပာဆိုေနသံကိုသီေပါမင္းတရားၾကားသည္ဆို၏ ။ ထို့ေၾကာင့္ သဲသဲကြဲကြဲသိရေစရန္ သီေပါဘုရင္မင္းျမတ္သည္ သူစံေတာ္မူရာအခန္း၏တရုတ္ကပ္မွန္ေပါင္အၾကားမွအခ်ိန္အတန္ၾကာ ၾကည့္ရွုေနသည္ဆို၏ ။ ေနာက္ဆံုးတြင္မွ

“ေနာင္ေတာ္ေညာင္ရမ္းမဟုတ္ပါဘူး ၊ ငါေနာင္ေတာ့္ကိုသိပါတယ္ ၊ ဘယ္ကလူမွန္းမသိ “

ဟုမိန့္ေတာ္မူေလ၏ ။

အကယ္စင္စစ္ ေညာင္ရမ္းကိုယ္ေတာ္ၾကီးအေယာင္ေဆာင္လာသူမွာ အဂၤလိပ္တို့၏ အစိုးရအမွုထမ္း ျမန္မာနိုင္ငံသား ျမန္မာလူမ်ိဳး ဘသန္းဆိုသူပင္ျဖစ္သည္ ။ ေယာက္်ားတေယာက္သည္ မည္မ်ွပင္ယုတ္မာဆိုးသြမ္း မိုက္မဲ၍ သူခိုးဓားျပ မုဒိမ္းသမားျဖစ္ရေစကာမူ ကိုဘသန္းဆိုသူ လုပ္ခဲ့ေသာ အလုပ္ေလာက္ ယုတ္မာညစ္ေထး၍ ေအာက္တန္းအက်ဆံုးေသာအလုပ္ရွိေတာ့မည္မထင္ေပ ။ မိမိနိုင္ငံ မိမိလူမ်ိဳးကို က်ြန္ျပဳသိမ္းပိုက္ရန္ခ်ီတက္လာၾကေသာ တိုင္းတပါးသားမ်ား သြားလမ္းသာ၍လာလမ္းေျဖာင့္ျဖဴးေစရန္ မိမိကိုယ္ကိုယ္ မင္းညီမင္းသာမဟုတ္ပဲဟုတ္သေယာင္နွင့္ ေရွ့ေတာ္ေျပးလမ္းရွင္းေပးေသာ သူထက္ပို၍ ယုတ္ညံ့ေသာ သစၥာေဖာက္ကားေလာက၀ယ္မရွိျပီ ။ကိုယ္ျပဳခဲ့ေသာအလုပ္၏မသတီဖြယ္ေကာင္းပံုကို ထိုသူသည္ အျပည့္အ၀မွနားလည္ပါေလစဟုသာေမးစမ္းၾကည့္ခ်င္လွပါသည္ ။ အဂၤလိပ္တို့သည္ နွုတ္ကဖြင့္ဟမေျပာေသာ္လည္း ေမာင္ဘသန္း၏လုပ္ရပ္ကိုၾကည့္၍ ျမန္မာတို့၏မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ေခါင္းပါးပံု၊ ကိုယ္က်ိဳးကြက္ကြက္ပဲၾကည့္ပံုကိုအလြန္စက္ဆုပ္ရြံရွာမည္ျဖစ္သည္ ။ မိမိနိုင္ငံအတြက္ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္အထိ အသက္ေပး၍ရြပ္ရြပ္ခ်ြန္ခ်ြန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ မဟာဗႏၥဳလလိုစစ္သူၾကီးကိုမူ ရန္သူပင္ျဖစ္လင့္ကစား စိတ္အတြင္းမွၾကိတ္၍ေလးစားေနမည္ျဖစ္သည္ ။

ေခတ္ေျပာင္းသြားေသာ္လည္း နယ္ပယ္အသီးသီးတြင္ ေမာင္ဘသန္းတို့ကားမတိမ္ေကာပါေပ ။ကိုလိုနီေခတ္တြင္ နာမည္ေက်ာ္ဆရာစံသူပုန္ထမွုၾကီး ၁၉၃၀ ဒီဇင္ဘာ ၂၂ တြင္စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ ။ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပံုသည္ သာယာဝတီနယ္ ဇိမ္စာ၊ အင္းေကာက္၊ ေရတိုက္၊ ဖားေရႊေက်ာ္၊ ဆီႏွစ္ခြ၊ လွည္းလမ္းကူး အစရွိ ေသာ ေက်းရြာမ်ားမွ စတင္ကာ ရက္အနည္းငယ္အတြင္း သာယာဝတီနယ္အႏွံ႔ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ နယ္ခ်ဲ့အဂၤလိပ္တို့၏ လူခြန္ ၊သႆေမဓခြန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေကာက္ခံျပီးေတာင္သူလယ္သမားတို့ အၾကပ္အတည္းဆိုးရြားစြာဆိုက္ေစျခင္း၊ ဘာသာသာသနာကို ထိပါးေစာ္ကားျခင္း ၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကအနိုင္အထက္အၾကိမ္ၾကိမ္္ေစာ္ကားျခင္း ၊စီးပြားေရးလြန္စြာၾကပ္တည္းျခင္း၊ ေတာင္သူလယ္သမားတို့ဘ၀ လယ္မဲ့ယာမဲ့ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ဆင္ရဲတြင္းနက္လာျခင္း တို့ေၾကာင့္ နယ္ခ်ဲ့အဂၤလိပ္ကို လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ခဲ့ေပသည္ ။ဆရာစံသည္ မိမိကိုယ္ကို သုပ႑ကဂဠဳဏရာဇာဘြဲ့ခံကာ ဂဠဳန္တပ္မ်ားကိုဖြဲ့စည္းျပီး အဂၤလိပ္ကိုေတာ္လွန္တိုက္ခုိက္သည္ ။ ဓား၊လွံ၊ေလး၊ျမား၊ ဒူးေလးမွလြဲ၍ လက္နက္ေကာင္းဟူ၍ လံုးဝမရွိ ေသာဂဠဳန္တပ္မ်ားကို ျမန္မာျပည္ရွိ စစ္တပ္၊ ပုလိပ္တပ္မ်ားအျပင္ ဘိလပ္မွ ေဂါရာတပ္၊ အိႏိၵယမွ ပန္ခ်ာပီတပ္မ်ားပင္ေခၚယူကာ ေခတ္မီ လက္နက္မ်ားျဖင့္ အျပင္းအထန္ႏွိမ္နင္းခဲ့ရေလသည္။ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးဆရာစံအား ဖမ္းဆီးႏိုင္ရန္ ဆုေငြ ၅၀၀၀ိ/- ေပးမည္ဟု ၁၉၃၁ ဇန္နဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ေၾကညာခဲ့ေလသည္။ ထိုမွတဖန္ ငါးမည္ရ ဆရာစံ ဆုေငြ ၅၀၀၀ိ မွ ၁၀၀၀၀ က်ပ္အထိတိုးေပးမည္ဟု ဧၿပီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ထပ္မံေၾကညာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆရာစံသည္ မူလက ခ႐ိုင္အသီးသီးတြင္ တၿပိဳင္နက္တည္း ထႂကြပုန္ကန္ရန္ အစီအစဥ္မ်ား ျပဳလုပ္ထားေသာ္လည္း အျခားခ႐ိုင္မွ ပုန္ကန္ ထႂကြမႈမ်ားမရွိေသးဘဲ သာယာဝတီခ႐ိုင္ထဲ၌သာ ပုန္ကန္လ်က္ရွိရာ နယ္ခ်ဲ႕တပ္မ်ား အလံုးအရင္းႏွင့္ ဖိ၍တုိက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ဆရာစံ အား အစိုးရတပ္မ်ားက လက္ရဖမ္းဆီးသြားမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ ေခတၱခဏမွ် တေနရာသို႔ ေ႐ွာင္တိမ္းရန္ အႀကံေပးၾကသည္။ ဤသို႔ ျဖင့္ ဆရာစံသည္ အလံေတာင္စခန္းကို ဘားမား႐ိုင္ဖယ္တပ္မ်ား တက္ေရာက္သိမ္းပိုက္သည့္ေန႔မွာပင္ အလံေတာင္စခန္းမွ တိမ္းေ႐ွာင္သြား ခဲ့သည္။ ၁၉၃၁ခု ဇူလိုင္လတြင္ ဆရာစံသည္ ႐ွမ္းျပည္သို႔တိမ္းေ႐ွာင္၍ ႐ွမ္းေတာင္သူႀကီးမ်ားႏွင့္ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ဂဠဳန္တပ္မ်ားျဖင့္ ေနာင္ခ်ိဳ၊ ေနာင္ပိန္၊ ရပ္ေစာက္တို႔ရွိ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရတပ္မ်ားအား ခ်ီတက္တုိက္ခိုက္သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၃၁ ၾသဂုတ္ ၂တြင္ ဆရာစံအား ေနာင္ခ်ိဳၿမိဳ႕ ေျမာက္ဘက္ သံုးဆယ္နယ္၊ ကုလားကြဲခ႐ိုင္ ဟိုခိုေနာင္ကြမ္းရြာအနီးတြင္ အဂၤ လိပ္ ပုလိပ္တပ္မ်ားက ဖမ္းဆီးရမိခဲ့သည္။ထိုသို ့ဖမ္းဆီးနိုင္ျခင္းမွာ အျခားမဟုတ္ ဆရာစံကိုဖမ္းမိေအာင္သတင္းေပးနုိင္သူအား ဆုေငြ ၁၀၀၀၀ က်ပ္ေပးမည္ဟူေသာအဂၤလိပ္အစိုးရ၏ မက္လံုးေပးမွုကို နားေယာင္ခဲ့ေသာ အနီးစပ္ဆံုးလူယံုသစၥာေဖာက္သတင္ေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဆရာစံအဖမ္းခံရျခင္းျဖစ္ေပသည္ ။ သတင္းေပးသူကား လမ္းျပဦးကာပင္ျဖစ္ေလသည္ ။အနီးကပ္လူယံုသာသစၥာမေဖာက္လ်ွင္ဆရာစံကိုနယ္ခ်ဲ့အဂၤလိပ္တို့ေတာ္ေတာ္နွင့္ဖမ္းမိမည္မဟုတ္ေပ ။ ဂဠဳန္ဆရာစံသည္ ဖားေရႊေက်ာ္တုိက္ပြဲ ေနာက္ပုိင္း ရွမ္းျပည္နယ္ဘက္သို႔ တိမ္းေရွာင္ ခဲ့ရၿပီးေနာက္ ၂ ၾသဂုတ္ ၁၉၃၁ တြင္ လမ္းျပ ဦးဖိုးကာ၏ သစၥာေဖာက္မႈေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။ ျမန္မာတို့ကား မိမိလူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္းသစၥာေဖာက္ဖို့ကိုအေသြးထဲအသားထဲမွ ပါလာဟန္ရွိေလသည္ ။

ျမန္မာနုိင္ငံအလယ္ပိုင္းသာစည္နယ္တ၀ိုက္တြင္ ေတာပုန္းၾကီးစံဖဲဟူ၍ ကိုလိုနီေခတ္ ၁၉၂၆ ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန့မွစကာျမန္မာတျပည္လံုး ဟုန္းဟုန္းထေအာင္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ဖူးသည္ ။နဂိုကစံဖဲသည္လူဆိုးမဟုတ္ လူရိုးလူေကာင္းျဖစ္သည္ ။ စံဖဲ၏ ေယာက္ဖ ကိုလံုးသည္ သာစည္ၿမိဳ႕သားေရကုမၸဏီပိုင္႐ွင္ ဂ်ာမန္အမ်ိဳးသား မစၥတာတရစ္ထံတြင္ အလုပ္၀င္လုပ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ မစၥတာတရစ္က စံဖဲကို ေမြးစား၍ ေက်ာင္းထားေပးသည္။ ၄ တန္းသာ ေနခဲ့သည္။ စံဖဲကို မစၥတာ တရစ္က အမဲလုိက္ရာသို႔ ေခၚ၍ ေသနတ္ပစ္သင္ေပးခဲ့ရာ မ်ားမၾကာမီ စံဖဲသည္ လက္ေျဖာင့္ေသနတ္သမားပမာ ေသနတ္ပစ္ကၽြမ္းက်င္သြားသည္။စံဖဲ၏ဇနီး မသိန္းရင္ကိုသိမ္းပိုက္ခ်င္ေနေသာ သူၾကီးသား ငပုဆိုသူက စံဖဲကို ဓားျပမွုတမွုတြင္လက္နက္မွုျဖင့္အမွုဆင္၍ ေထာင္ေျခာက္လက်ေအာင္ အာဏာပိုင္တို့နွင့္ေပါင္းကာ အကြက္ဆင္လိုက္သည္ ။ စံဖဲေထာင္က်ေနစဥ္ မသိန္းရင္၏မိဘမ်ားကိုအမ်ိဳးမ်ိဳးျခိမ္းေျခာက္နွိပ္စက္ျပီး မသိန္းရင္ကို ငပုကသိမ္းပိုက္လိုက္သည္ ။ စံဖဲေထာင္မွထြက္လာေသာအခါ မိန္းမကို ငပုကသိမ္းပိုက္ျပီးျဖစ္ေနရံုမ်ွမက ပုလိပ္ဘက္ နွင့္ေပါင္းကာ စံဖဲကို နယ္နွင္ဒဏ္ေပးကာ ဇာတိေျမမဲေတာရြာသို့ျပန္လာခြင့္မေပးပဲ ဆူးပန္းေက်းရြာသို ့ လူဆိုးစာရင္း၀င္အျဖစ္ သြားေရာက္ေနေစသည္ ။ ထိုသို့အနိုင္က်င့္ခံရမွုမ်ားအျပင္ တခါက စံဖဲကိုမသကၤာမွုျဖင့္ ရာဇ၀တ္အုပ္ဦးညီေမာင္ကဖမ္းဆီး၍ သူၾကီးအိမ္သို ့ေခါ ္လာသည္။သူၾကီးကေတာ္ကရာဇ၀တ္အုပ္စားရန္ေျမပဲေလွာ္နွင့္လက္ဘက္လာခ်ေပးသည္ ။ ဗိုက္ဆာေနေသာတရားခံစံဖဲက ေျမပဲေလွာ္အားေကာက္ယူစားလိုက္မိရာ ရာဇ၀တ္အုပ္က “ေဟ့ေကာင္ ဒါလူစားတဲ့အစာကြ မင္းလိုတရားခံလူမ်ိဳး စားဖို႔ ခ်ထားတာမဟုတ္ဘူး”ဟု လူပံုအလည္တြင္အရွက္ကြဲေအာင္ေျပာဆိုခဲ့ေပသည္ ။ မခံနိုင္ေသာ စံဖဲက ရာဇတ္အုပ္ကိုသတ္ကာ အိမ္ေပါ ္မွထြက္ေျပးသြားရာမွစကာ စံဖဲသည္ ရာဇ၀င္လူဆိုးစာရင္း၀င္သြားေလသည္ ။ စံဖဲသည္ျမန္မာလူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္းကိုဒုကၡမေပးေသာ္လည္း သူၾကီးဆိုးမ်ား ၊ ပုလိပ္ဘက္ဆိုင္ရာ မ်ား၊ သူ ့မယားကိုလုယူသြားသူေမာင္ပုနွင့္ပတ္သက္ဆက္နြယ္သူမ်ား၊ ကိုေတြ ့ရာသခ်ိ ၤဳင္း နွိမ္နွင္းေလ့ရွိသည္ ။
စံဖဲကိုအမိဖမ္းေပးနိုင္သူအား ဆုေတာ္ေငြ ၅၀၀၀ က်ပ္ေပးမည္ဟုေၾကျငာထားေသာ္လည္း မည္သူမွမဖမ္းရဲၾကေပ ။အခ်ိဳ့ကဖမ္းရဲေသာ္လည္း ျမန္မာအမ်ိဳးသားခ်င္း ဖမ္းဆီးမေပးလိုၾကေပ ။ စံဖဲကလည္းအားက်မခံျမိဳ ့ေပါ ္သို ့တက္လာကာ မယားခိုးငပုႏွင့္ သာစည္နယ္ပိုင္၀န္ေထာက္တို႔၏ ဦးေခါင္းကို ရ႐ွိေအာင္ မိမိအားကူညီလွ်င္ ဆုေတာ္ေငြ ၁၀၀၀ က်ပ္ေပးမည္ဟု (၁၀)တန္ေငြစကၠဴတြင္ေရး၍ သာစည္ၿမိဳ႕ပိုင္႐ုံးတြင္ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ကပ္ထားေလသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ စံဖဲက အဂၤလိပ္အစိုးရအား စိန္ေခၚရာမွ ဗိုလ္စံဖဲအမည္တြင္ခဲ့သည္။

သို့ေသာ္ျမန္မာမ်ားကားအထက္ကျပဆိုခဲ့ေသာ ေညာင္ရမ္းမင္းသားဟန္ေဆာင္ေပးေသာ ေမာင္ဘသန္း ၊ ဆရာစံကိုဖမ္းမိရန္သတင္းေပးလက္ေထာက္ခ်ခဲ့ေသာ ဦးဖိုးကာ တို့လိုပင္ ေငြရမည္ဆိုကာမဆိုလုပ္ဖို့၀န္မေလးေသာသူမ်ားလည္းမနည္းေခ်။ ကိုယ့္လူမ်ိဳးခ်င္းကိုယ္ျပန္ဖမ္းေပးကာ စံဖဲကိုအဂၤလိပ္အစိုးရလက္အပ္၍ဆုေငြထုတ္ရန္မအပ္မရာၾကံစည္ၾကေသာျမန္မာမ်ားလည္းရွိခဲ့ေလသည္ ။ ဗိုလ္စံဖဲအား ထုတ္ျပန္ထားေသာ ဆုေတာ္ေငြကို မက္၍ လိုင္စင္ေသနတ္ကိုင္ထားသူ ၀မ္းတြင္းၿမိဳ႕မွ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရအလုိေတာ္ရိ ေ႐ွ႕ေန ဦးေ႐ႊဗ်ိဳင္းႏွင့္ စာေရးႀကီး ဦးသက္ထြန္းတို႔သည္ စံဖဲအား ဖမ္းရန္ သာဂရ႐ြာမွ ဦးသက္ထြန္း၏ ညီတ၀မ္းကြဲ ကိုကံစ၏အိမ္သို႔ လာေရာက္ စုေ၀းၾကသည္။ ထိုေန႔ကား ၁၉၂၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၅ ရက္ေန႔ျဖစ္သည္။ ထိုသတင္းကို ဗိုလ္စံဖဲၾကားထားသည့္အတြက္ ကိုကံစ၏ အိမ္ကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရာ ေ႐ွ႕ေနႀကီး ဦးေ႐ႊဗ်ိဳင္းမွာ ဆုေငြမရလုိက္ဘဲ စံဖဲလက္ခ်က္ျဖင့္ အသက္ပါသြားခဲ့သည္။ စာေရးႀကီး ကိုသက္ထြန္း၊ ကိုကံစတို႔မွာ ဒဏ္ရာရၿပီး ကိုသက္ထြန္း၏ ဇနီး မပုမွာ အေခ်ာင္ေသဆံုးသြားခဲ့ေလသည္။ စံဖဲကား သူ ့ကိုမည္သူမွမဖမ္းနုိင္ ။ေနာက္ဆံုးတြင္ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ ၾကာသပေတးေန႔ သာစည္ၿမိဳ႕နယ္ ေမာင္းမဆည္႐ြာအနီး ေတာထဲတြင္ ေသနတ္ေခါင္းအံုး၍ ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖင့္ လဲေနေသာ ဗိုလ္စံဖဲကို အစိုးရတပ္မ်ားက ေတာနင္း႐ွာေဖြရာ ႐ွာမေတြ႕ဘဲျဖစ္ေနရာ ဗိုလ္စံဖဲက ပုလိပ္ကို လက္ယပ္ေခၚၿပီး `ငါစံဖဲျဖစ္တယ္´ ဟု သူကိုယ္တုိင္ အဖမ္းခံရမွ ဖမ္းမိေတာ့သည္။ အစိုးရအစြမ္းေၾကာင့္ ဖမ္းမိျခင္းမဟုတ္ဘဲ ငွက္ဖ်ားေရာဂါေၾကာင့္သာ ဖမ္းမိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ျမန္မာအခ်င္းခ်င္းအၾကိမ္ၾကိမ္သစၥာေဖာက္ေသာ္လည္းမမိပဲကိုယ္တိုင္အဖမ္းခံမွ မိသည္မွာ စံဖဲ၏ ထူးျခားခ်က္ျဖစ္သည္ ။

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ေသာအခါ မိမိလူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း ၊ ဘာသာတူသူအခ်င္းခ်င္း ျပန္၍ေခ်ာက္ခ် ၊ မျဖစ္စေလာက္ေသာ ေငြေၾကးနွင့္အခြင့္အေရးအတြက္ တိုင္းျပည္နွင့္လူမ်ိဳးကိုသစၥာေဖာက္မွုမ်ားမွာ မေရတြက္နိုင္ေအာင္ေပါမ်ားေလသည္ ။၁၉၈၈ မတ္လ ၁၆ ရက္ေန့က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ပင္မ၀င္းထဲမွ အင္းစိန္စက္မွုတကၠသိုလ္သို ့သြားေရာက္ပူးေပါင္းရန္ ျပည္လမ္း အတိုင္းခ်ီတက္လာၾကေသာတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားသည္ တံတားျဖဴမွတ္တိုင္အနီးတြင္ လံုထိမ္းတပ္ဖြဲ့၀င္မ်ား၏ ညွပ္ပူးညွပ္ပိတ္ ေျခမွုန္းျခင္းကိုခံရျပီး အင္းလ်ားကန္ေဘာင္ေရစပ္ဘက္သို့လည္းေကာင္း ၊ ျပည္လမ္း အေနာက္ျခမ္း အိမ္မ်ားရွိရာ သို့လည္းေကာင္း ၊ အတြင္းလမ္းၾကိဳလမ္းၾကားမ်ားမွတဆင့္ရပ္ကြက္ထဲသို ့ လည္းေကာင္းေျခဦးတည့္ရာအသက္လု၍ေျပးၾကရပါသည္ ။ မေျပးနိုင္ပဲအမိခံၾကရသူမ်ားမွာ နံပါတ္တုတ္ျဖင့္ရိုက္ခံရျခင္း ၊ ဆံပင္ေဆာင့္ဆြဲခံရျခင္း၊ပါးရိုက္ခံရျခင္း ၊စစ္ဖိနပ္ျဖင့္ေဆာင့္ကန္ခံရျခင္း စသည့္လူမဆန္ေသာနွိမ္နွင္စနည္းမ်ားျဖင့္ အပ္တိုတစ္ေခ်ာင္းပင္ကိုင္မထားေသာေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္နွိမ္နွင္းပါသည္ ။ ေျပာခ်င္သည္မွာ ထိုေန့က ျပည္လမ္းမၾကီးအင္းလ်ားကန္အနီးတ၀ိုက္တြင္အခ်ိဳ့ေသာ အိမ္ျခံမ်ားထဲသို ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားသည္အားကိုတၾကီး၀င္ေျပးၾကပါသည္ ။ အခ်ိဳ့ေသာအိမ္ပိုင္ရွင္ ၊ျခံပိုင္ရွင္မ်ားက ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားကိုသားသမီးခ်င္းကိုယ္ခ်င္းစာကာ ဖြက္ထားေပးပါသည္။ပုန္းခိုခြင့္ေပးခဲ့ၾကပါသည္ ။ သို့ေသာ္အခ်ိဳ့ေသာ အိမ္ပိုင္ၾကီးရွင္ ၊ျခံၾကီးရွင္တို ့ကား မိမိအိမ္ထဲသို့ေျပး၀င္ေ၇ာက္ရွိလာျပီးုျဖစ္သည့္ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားကို လက္သင့္မခံရံုမက လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ့၀င္္မ်ားကိုပါဖုန္းဆက္အေၾကာင္းၾကားသျဖင့္ လာေရာက္ဖမ္းဆီးျခင္းခံၾကရေတာ့သည္ ။ ေက်ာင္းသားမ်ား အရိုက္ခံရသည္ ၊အဖမ္းခံရသည္ ၊ အခ်ိဳ့ဘ၀ေတြပ်က္သည္ ၊ အခ်ိဳ့ အသက္ေတြဆံုးရွံုးသည္ ။ ထိုသို ့ သတင္းေပးတိုင္ၾကားလိုက္ရသူေတြသည္ ဘာေတြမ်ားျပန္ရၾကပါသလဲ ။ကိုယ္ျပဳခဲ့ေသာအျပဳအမုကို ယခုလိုဒီမိုကေရစီေခတ္တြင္ ငါကဒီလိုလက္ေထာက္ခ်သတင္းေပးခဲ့တာကြဟု လူၾကားထဲခ်ေျပာ၀ံ့ၾကပါမလား ၊ ကိုယ္ရပ္တည္ခဲ့ေသာဘက္သည္ သစၥာေဖာက္ေလာက္ေကာင္ဘ၀ပါလားဟုသာတနံု ့နံု ့ရွက္ရြံ ့ေနရမည့္အျဖစ္မ်ားျဖစ္သည္ ။

ယခုအခါ ရခိုင္ကိစၥသည္ နိုင္ငံေတာ္တြင္ထိပ္တန္းျပသနာတရပ္ျဖစ္လာေနေခ်သည္ ။ သို ့ေသာ္ ဤျပသနာသည္ ေန့ခ်င္းညခ်င္း၀ုန္းကနဲဒိုင္းကနဲ ျဖစ္လာခဲ့ျခင္းမဟုတ္ ။ ေသြးရိုးသားရိုးအေျခတည္လာတာပါသလို လူလုပ္အမွား (Human Error )မ်ားေၾကာင့္ တျဖည္းျဖည္း နိုင္ငံနွင့္လူမ်ိဳးဒုကၡေရာက္ခဲ့ၾကတာေတြရွိသည္ ။ သစၥာေဖာက္မ်ားေၾကာင့္ နိုင္ငံထိခိုက္ခဲ့ရသည္ ။ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ကာလမ်ားစြာက ရခိုင္နယ္စပ္သို ့ သြားခ်င္ေသာ ၀န္ထမ္းမ်ားမ်ားျပားလွသည္ ။ ရခိုင္သည္ လူ၀င္မွုၾကီးၾကပ္ေရးအပါအ၀င္အခ်ဳ့ိေသာဌာနဆိုင္ရာမ်ားအတြက္ ေရြွပံုေပါ ္ထိုင္ရသလို ၊ရတနာပံုၾကီးဆိုက္ကိန္းေတြ ့ခဲ့ၾကသည္ ။ မွတ္ပံုတင္လိုခ်င္လ်ွင္မည္ေရြ ့မည္မ်ွ ၊ တရားမ၀င္၀င္လာလိုလ်ွင္မည္ေရြ ့မည္မ်ွ စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္ေပါက္ေစ်းမ်ား ျဖင့္ ျမန္မာ-ဘဂၤလီ နွစ္ဦးနွစ္ဘက္ အလုပ္ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္ ။ ကိုယ့္ကိုပစ္မည့္္က်ဥ္ဆန္ကို ကိုယ္ျပန္ေရာင္းေနခဲ့ၾကသည္ ။ ကိုယ့္နိုင္ငံကိုက်ဲမည့္ဗံုးကိုကိုယ္ကိုယ္တိုင္တပ္ဆင္ေပးေနမိၾကသည္ ။ ရခိုင္နယ္စပ္မွ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းသို့ သစၥာေဖာက္ေလာက္ေကာင္မ်ားသည္ ကားလမ္းမွလည္းေကာင္း၊ေရလမ္းမွလည္းေကာင္း အာဏာနွင့္နည္းမ်ိဳးစံုကိုသံုးကာ မိမိ၏ရလိုမွုကိုယ္က်ိဳးတခုအတြက္ တိုင္းျပည္ကို သစၥာေဖာက္ခဲ့ၾကသည္ ။ ရခိုင္တြင္ဘဂၤလီမ်ားကို တလင္တမယားဥပေဒျဖင့္ လူဦးေရထိမ္းခ်ဳပ္ရန္ၾကိဳးစားျခင္းသည္ေအာင္ျမင္မွုအလြန္နည္းပါသည္ ။ရခိုင္တြင္ ဘဂၤလီမ်ားသည္ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိ၏ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိပဲ အိမ္ေထာင္ျပဳခြင့္မရွိပါ ။ဤစည္းမ်ဥ္းသည္ဘဂၤလီမ်ားအေနျဖင့္အိမ္ေထာင္ျပဳလိုပါက သက္ဆိုင္ရာအရာရွိမ်ားအား ဘဂၤလီမ်ားထံမွလာဘ္ယူရန္အခြင့္အေရးဖန္ဆီးေပးသကဲ့သို့ျဖစ္ေနျပီးလက္ေတြ ့တြင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွုမရွိေပ ။ဘဂၤါလီအမ်ားအျပားသည္ အစိုးရထံမွခြင့္ျပဳခ်က္မယူပဲ တိတ္တဆိတ္လက္ထပ္အတူေနသူမ်ားအေျမာက္အျမားရွိပါသည္ ။အစိုးရအသိအမွတ္မျပဳေသာအိမ္ေထာင္ျပဳမွုမွ ရရွိလာေသာတရား၀င ္စာရင္းမ၀င္သည့္ကေလး (၂၀၁၂ စာရင္းအရ) ၆၀၀၀၀ ဦးခန့္ရွိသည္ဟုခန့္မွန္းၾကသည္ ။ယခုအခါ အဆေပါင္းမ်ားစြာပိုမ်ားလာနိုင္ပါသည္ ။တာ၀န္ရွိေသာလူတေယာက္ျခင္းကလာဘ္စားကာတိုင္းျပည္ကိုသစၥာေဖာက္ခဲ့လ်ွင္ ေရရွည္တြင္တိုင္းျပည္ပဲဒုကၡေရာက္ေပမည္ ။

မၾကာေသးမီကလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို ့ ျမန္မာနိုင္ငံသားနွစ္ဦးသည္ ဂ်ာမဏီနိုင္ငံ GEO မဂၢဇင္းမွေစလြွတ္ခိုင္းေစမွုေၾကာင့္ ဘဂၤလီ (သူတို့အေခါ ္ရိုဟင္ဂ်ာ )ဒုကၡသယ္မ်ားကိုသြားေရာက္ဓာတ္ပံုရိုက္ကူးခဲ့ေပသည္ ။ထိုသူမ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံဘက္မွရပ္တည္သူမ်ားလား ၊ ဂ်ာမဏီဘက္ကလိုခ်င္ေသာ (ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ား)ဓာတ္ပံုကို ရယူဖို့ၾကိဳးစားေနသူမ်ားျဖစ္သည္ ။ သူတို့၏ရပ္တည္ခ်က္သည္ ဘယ္သူ ့ဘက္ကလည္းဆိုတာ နဖူးေပါ ္လက္တင္စဥ္းစားေစလိုပါသည္ ။

ရာဇ၀င္အဆက္ဆက္ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ေညာင္ရမ္းကိုယ္ေတာ္ၾကီးလို၀တ္ဆင္ဟန္ေဆာင္ျပခဲ့ေသာ ေမာင္ဘသန္းလိုလူမ်ား၊ ဆရာစံကိုသစၥာေဖာက္သတင္းေပးခဲ့ေသာ ဦးဖိုးကာလိုပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ဆုေငြလိုခ်င္သျဖင့္ဗိုလ္စံဖဲကိုဖမ္းဆီးရန္ၾကိဳးစားခဲ့ေသာ ေရွ့ေနၾကီးဦးေရြွဗ်ိဳင္းနွင့္စာေရးၾကီးကိုသက္ထြန္းလိုလူမ်ား ၊ ၈၈ အေရးအခင္းတြင္ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားအဖမ္းခံရေအာင္ ေခ်ာက္တြန္းခဲ့ၾကသူမ်ား ၊ မိမိမိသားစုေငြေၾကးရလိုမွုတခုတည္းအတြက္ ဘဂၤလီမ်ားကို ရန္ကုန္သို ့ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အခေၾကးေငြယူကာပို ့ေဆာင္ခဲ့ၾကသူမ်ား ၊ ဘဂၤလီမ်ား ဇနီးတေယာက္ထက္ပိုမိုလက္ထပ္ကာ ကေလးေတြတျပံဳၾကီးေမြးေနသည္ကို လာဘ္ေငြယူကာမသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ခဲ့သူမ်ား၊ ကိုယ့္နိုင္ငံ အစိုးရ ကိုယ့္လူမ်ိဳး ကိုပစ္တင္ရွုတ္ခ်ရန္ ျမန္မာစစ္တပ္ကရက္ရက္စက္စက္ တိုက္ခိုက္သျဖင့္ထြက္ေျပးလာရေသာသနားစရာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ားဟု နိုင္ငံတကာသို ့ျပမည့္ဓာတ္ပံုကို ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ရိုက္ကူးေပးသူမ်ား၊ ဗမာစင္စစ္ျဖစ္ပါလ်က္မိမိကိုယ္ကိုရိုဟင္ဂ်ာဟုဆိုကာ နိုင္ငံတကာကိုေဒါ ္လာလက္ျဖန့္ေတာင္းေနသူမ်ား စသည္ျဖင့္ အသားထဲကထြက္ခဲ့ေသာ ေလာက္မ်ားနွင့္ မ်ားခဲ့ျပီျဖစ္သည္ ။ထိုသို ့သစၥာမေဖာက္ၾကဖို ့ ဥပေဒနွင့္ ၾကပ္မတ္ရံုျဖင့္ရနိုင္သည္မဟုတ္ ။ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္ဆိုေသာကိစၥကိုမိမိနွလံုးသားနွင့္ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္ျပီး ေနာင္ရာဇ၀င္အဆက္ဆက္ အမ်ားတံေတြးခြက္တြင္ပက္လက္အေမ်ာမခံရေစဖို ့မိမိအသိတရားနွင့္မိမိသာ မိမိနိုင္ငံ ၊မိမိလူမ်ိဳး ၊မိမိဂုဏ္သိကၡာကိုေစာင့္ေရွာင့္ရစ္ၾကပါဟုတိုက္တြန္းလိုက္ရပါသတည္း ။

သရ၀ဏ္(ျပည္)

ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္
၂၉.၉.၂၀၁၇
Credit to Ko Nyi