ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ေအာင္ျမင္ေသာ ေျပာင္းလဲမႈစီမံျခင္း

 Myanmar B2B Management Magazine

 

ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ေအာင္ျမင္ေသာ ေျပာင္းလဲမႈစီမံျခင္း
======================
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္

ကြၽန္ေတာ္ဟာေျပာင္းလဲမႈစီမံခန္႔ခြဲမႈကိုဘာသာရပ္တစ္ရပ္အေနျဖင့္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ အခုလို အခြင့္အေရးရခဲ့တာဟာလည္းကုလသမဂၢ၀န္ထမ္းေကာလိပ္မွာ တာ၀န္ယူခဲ့စဥ္က ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတုန္းက အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကိုဖီအာနန္စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႕အစည္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိုအေထာက္အကူျဖစ္ေစဖုိ႔သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေတြေရးဆြဲၿပီး သင္တန္းေတြပို႔ခ်ခဲ့ရပါတယ္။ အခုလို ေလ့လာရင္း “ငါ့ရဲ႕ ဒိန္ခဲကို ဘယ္သူ႕ေရႊ႕သလဲ”ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကိုဖတ္ခဲ့တယ္။ဒီစာအုပ္ကတိုတိုေလးေပမယ့္ အေတာ္အဓိပၸာယ္ရွိတာ။ ၀ကၤပါထဲမွာ ၾကြက္ႏွစ္ေကာင္နဲ႔ လူႏွစ္ဦး...။ ထူးဆန္းတာက ဒီလူႏွစ္ဦးဟာ
ၾကြက္အရြယ္ေလာက္သာရွိတယ္တ့ဲ။ ၾကြက္ႏွစ္ေကာင္နဲ႔လူႏွစ္ဦးဟာ ၀ကၤပါထဲသြားရင္း ဒိန္ခဲေတြကို ရွာေဖြတဲ့ပံုျပင္ေလးတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ၀ကၤပါဆိုတာဟာ လူ႕ဘ၀ကိုရည္ညႊန္းၿပီး ဒိန္ခဲကေတာ့လူတိုင္းတမ္းတၾကတဲ့ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္ပါတယ္။ဒီပံုျပင္ကေလးကိုအေသးစိတ္မတင္ျပေတာ့ဘဲ သင္ခန္းစာ(၇) ရပ္ကိုသာ အက်ဥ္းခ်ဳံးၿပီး တင္ျပခ်င္ပါတယ္။

၁။ ေျပာင္းလဲမႈဟာအစဥ္ျဖစ္ေနမွာျဖစ္တယ္။
၂။ ဒါေၾကာင့္ေျပာင္းလဲမႈကို အၿမဲႀကိဳတင္ၿပီးခန္႔မွန္းထားရမယ္။
၃။ ေျပာင္းလဲမႈကိုလည္း မ်က္ျခည္မျပတ္ေအာင္ ဆန္းစစ္ေနရမယ္။
၄။ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ေျပာင္းလဲမႈကို အဆင္ေျပ လုိက္ေလ်ာညီေထြစြာရင္ဆုိင္ႏုိင္ရမယ္။
၅။ ေျပာင္းလဲမႈကိုရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ရင္ဆုိင္ရမယ္။
၆။ ေျပာင္းလဲမႈကို ေက်နပ္စြာေပ်ာ္စရာတစ္ခုအေနနဲ႔ လက္ခံရမယ္။
၇။ အၿမဲတမ္းေျပာင္းလဲမႈကို ရင္ဆုိင္ႏုိင္ေအာင္ျပင္ဆင္ထားရမယ္။ ဒီသင္ခန္းစာေတြဟာ

အခုလိုေျပာင္းလဲမႈအႀကီးအက်ယ္ရင္ဆုိင္ေနၾက ရတဲ့အခ်ိန္မွာစဥ္းစားစရာေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။

သတင္းစာဂ်ာနယ္ေတြမွာ၀န္ႀကီးဌာနေတြအေနနဲ႔ ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီး ရက္(၁၀၀)စီမံခ်က္ေတြေဖာ္ထုတ္ေနၾကတာကို ဖတ္ရတယ္။ အားရ စရာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေျပာင္းလဲမႈဟာ ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး ျဖစ္ရပ္မဟုတ္ဘူး ဆိုတာ သတိျပဳရမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အင္မတန္လွပတဲ့ လိပ္ျပာ တစ္ေကာင္ဟာ အလြန္အက်ည္းတန္တဲ့ ပိုးတံုးလံုးကတစ္ဆင့္ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းလဲလာတာမဟုတ္ဘဲ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ တေရြ႕ေရြ႕ေျပာင္းလဲ လာခဲ ့ တာျဖစ္ တယ္ ။ေျပာင္ းလဲ မႈ ကိ ု ျဖစ္ စဥ္ တစ္ ရပ္ လု ိ သေဘာထားလုိက္ရင္ အဆင့္သံုးဆင့္ရွိေၾကာင္းေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ လက္ရွိအေျခအေနရယ္၊ ေျပာင္းလဲတဲ့အေနအထားရယ္၊ အနာဂတ္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရယ္ ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိအေျခအေနဟာမ်က္ေမွာက္ေခတ္ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြျဖစ္တယ္။ အလုပ္ေတြ လုပ္ၾကတဲ့အခါ က်င့္သံုးတဲ့ အစဥ္တရားေတြ၊ အျပဳအမူေတြ၊ နည္းပညာေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္တယ္။ ပကတိ အေနအထားဟာ အေကာင္းဆံုး မဟုတ္ေပမယ့္ ဒီအေျခအေနကို ရင္းႏီွးမႈရွိတယ္။ နားလည္ သေဘာေပါက္တယ္။ ဒုတိယအဆင့္က ေျပာင္းလဲတဲ့အေနအထား မေရရာမႈ ေတြမ်ားတယ္။ မေသခ်ာမႈေတြရွိတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ၊ ပူပန္မႈေတြမ်ားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအဆင့္ကိုျဖတ္ေက်ာ္မွမိမိလိုခ်င္တဲ့ တတိယအဆင့္ကို ကူးေျပာင္း
ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္ ။ အနာဂတ္အဆင့ ္ ဟာ လက္ ရိွအေျခအေနထက္ သာရမယ္။ ေျပာင္းလဲမႈကို စဥ္းစားရာမွာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းနဲ႔ပတ္သက္သလို အဖြ ဲ ႕အစည္ းအဆင့ ္ မွ ာလည္ းလိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းအေနနဲ ႔ လက္ရွိအေျခအေနက မိမိတမ္းတ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့အနာဂတ္အဆင့္ေရာက္ဖုိ႔ အေျခခံငါးရပ္ကို စဥ္းစားရမွာျဖစ္တယ္။ ပထမအေျခခံ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း ေျပာင္းလဲမႈလုိအပ္တာကို သိရမွာျဖစ္တယ္။ ဒုတိယအေျခခံကသိ႐ံုသက္သက္မဟုတ္ဘဲေျပာင္းလဲမႈမွာပါ၀င္ၿပီး ကူညီပ့ံပိုးဖုိ႔လုိအပ္တယ္။ တတိယ အေျခခံကေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လိုအပ္တဲ့အသိပညာေတြစုေဆာင္းထားဖို႔လုိအပ္ပါတယ္ ။ စတုတၴ အေျခခံကေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈကိုအေကာင္ အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ လုိအပ္ တဲ ့ ကြၽမ္ းက်င္ မႈ ေတြ ၊ အျပဳမူ အသစ္ ေတြ စုေဆာင္းက်င့္သံုးရမယ္။ ေနာက္ဆံုးအေျခခံက ေျပာင္းလဲမႈတည္တံ့ခိုင္ၿမဲေစရန္ အစဥ္အားျဖည့္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခခံေတြအေပၚ ေအာင္ျမင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို တည္ေဆာက္သြားရမွာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ သတိျပဳရမွာျဖစ္တယ္။ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦးေျပာင္းလဲမႈကို လက္ခံပံုခ်င္း မတူညီ ၾကပါ။ တခ်ဳိ႕ကအလြယ္တကူလက္ခံႏုိင္သလို ခ်ဳိ႕ကေတာ့ လက္ခံဖို႔ ခက္ခဲၾကမွာသာျဖစ္တယ္။
အဖြဲ႕အစည္းအဆင့္မွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ဖို႔ အဆင့္သံုးဆင့္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပထမအဆင့္ကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ မိမိအဖြဲ႕အစည္းကို အဆင္သင့္ျဖစ္ေစရန္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ဒုတိယအဆင့္မွာေတာ့ ဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ထိေရာက္စြာ စီမံခန္႔ခြဲျခင္းနဲ႔ တတိယအဆင့္မွာေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအဓြန္႔ရွည္ရန္ အားေပးအားေျမႇာက္ ျခင္းေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈကို ေျပာေျပာခ်င္း တြဲဖက္ပါလာတ့ဲ စကားလံုးကဆန္႔က်င္မႈပဲျဖစ္တယ္ ။ ေျပာင္းလဲမႈကိုလူတိုင္းလက္ခံၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ မေက်နပ္တာသက္သက္ေက်နပ္တာသက္သက္မဟုတ္ဘဲ ဆန္႔က်င္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒီအေၾကာင္ းအခ်က္ေတြသိႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာသာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ႏုိင္မွသာ ေအာင္ျမင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ရႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈ လိုအပ္ခ်က္ မသိတာလို႔ ဆန္႔က်င္မႈရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ လက္ရွိအေန အထား ထိခိုက္မွာစိုးလို႔လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ဘက္က မွန္တယ္ဆိုတာ တစ္ခုတည္းနဲ႔ ေက်နပ္ေနလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ေျပာင္းလဲမႈကို ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြအားလံုးရဲ႕ လက္ခံမႈ၊ သေဘာတူ မႈရဖို႔လိိုအပ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း ေအာင္ျမင္တဲ့ေျပာင္းလဲမႈရဖို႔ ေျပာင္းလဲမႈစီမံခန္႔ခြဲ ပညာကုိ သေဘာေပါက္နားလည္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ေအာင္ျမင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ႏုိင္ဖို႔ အဆင့္ရွစ္ဆင့္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ရမွာျဖစ္တယ္ ။ ဒီအဆင့ ္ ရွစ္ဆင့္ကိုအပိုင္းႏွစ္ပိုင္းခြဲျခားၿပီးသတ္မွတ္ႏိုင္မွာ
ျဖစ္တယ္ ။ ပထမအဆင့္ေလးဆင့္က ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ေပၚေစဖို႔ လိုအပ္တဲ ့ အေျခခံေတြ ဖန္တီးျခင္းျဖစ္တယ္။ ပထမအဆင့္ကေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈလိုအပ္တယ္ ။ ေျပာင္းလဲမႈ ဟာအေရးႀကီ းသလိ ု အေရးေပၚတစ္ ရပ္ ျဖစ္ တာကိုသိေအာင္ လုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ ဥပမာအားျဖင့္ေဆးလိပ္ျဖတ္ခ်င္တဲ ့သူ ေဆးလိပ္ေတြ ဆက္ေသာက္ရင္ အဆုတ္ေရာဂါေ၀ဒနာခံစားရမွာ မုခ်သိၿပီး မျပတ္ရင္ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ အႏၲရာယ္ကို စိုးရိမ္ၿပီး ေဆးလိပ္ျဖတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယ အဆင့္ကေအာင္ျမင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈရရွိေအာင္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း ေဆာင္ရြက္ဖန္တီးလို႔ မရပါဘူး။ မဟာမိတ္ေတြဖြဲ႕ရမယ္။ မိမိနဲ႔စိတ္တူ၊ သေဘာတူရွိသူေတြကို စည္း႐ံုးၿပီးေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ရမွာျဖစ္တယ္။ တတိယအဆင့္ကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေပၚေပါက္လာမယ့္ အနာဂတ္အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၾကည္လင္ျပတ္သားတဲ့ ႐ူပါ႐ံုေဖာ္ထုတ္ရမွာျဖစ္တယ္။ ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ဦးတည္ခ်က္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္သတ္မွတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးအဆင့္ကေတာ့ ဒီ႐ူပါ႐ံုကို ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြ အားလံုးသိရွိေအာင္ ဆက္သြယ္ဆက္ဆံဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ရရွိႏုိင္မယ့္ အနာဂတ္အေနအထားကို ၾကားသိေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာသာျဖစ္ပါတယ္။
အခုလုိ အဆင့္ေလးဆင့္ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီးခ်ိန္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပတ္ သက္ၿပီး အေလ့အက်င့္အသစ္ေတြကို စတင္က်င့္သံုးရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆင့္ငါးဆင့္အေနနဲ႔ ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ဖို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြေပးရမွာျဖစ္တယ္ ။ အဆင့္ေျခာက္ကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အရွိန္မပ်က္ေစဖို႔ Quick Wins လို႔ေခၚတဲ့ လြယ္လြယ္ရႏိုင္တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ကို ေဖာ္ထုတ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အသီးေတြကို ခူးတဲ့ေနရာမွာ လက္လွမ္းမီတဲ့ အသီးေတြကို ခူးတဲ့သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးကေတာ့ရလာတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈအရွိန္ကို မေလ်ာ့က်ေစဖုိ႔ ထိန္းသိမ္းသြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အဆင့္ခုနစ္မွာ စိတ္မေလွ်ာ့ဖုိ႔၊ စိတ္ဓာတ္မက်ဖို႔ အေရးႀကီး ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈကိုေဆာင္ရြက္ရင္း အခက္အခဲ စိန္ေခၚမႈေတြကို ရင္ဆုိင္ရမွာ မုခ်မလြဲပါ။ ဒါေပမယ့္ ဇြဲရိွဖို႔အေရးႀကီးတယ္။ မျဖစ္မေနေဇာက္ခ်လုပ္ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္ ။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ရွစ္ ကေတာ့ ေျပာင္းလဲ မႈကိ ု ေရရွည္တည္တံ့ခုိင္ၿမဲေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာ ယေန႔ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ အင္မတန္မွ သိမ္ေမြ႕ပါတယ္။ ေလးနက္ပါတယ္။ ေအာင္ျမင္တဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈရေစဖုိ႔ အတိတ္ကျဖစ္ရပ္ အာ႐ံုစိုက္မယ့္အစား အနာဂတ္ကို ဖန္တီးေပး ဖုိ႔အေရးႀကီးလွပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔ အေျပာင္းအလဲ ဟာအေရးႀကီးလွပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ရာမွာ အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ့ စိတ္ထားေတြေျပာင္းလဲဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတိုင္းေျပာေနတဲ့ (Minset Change)စိတ္ထားစိတ္ဓာတ္ေတြ ေျပာင္းဖို႔ပဲျဖစ္တယ္။
ေျပာင္းလဲမႈကို ေအာင္ျမင္ေစဖို႔ စိတ္ထားေတြဟာ ဖြင့္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕စိတ္ဟာ ေလထီးနဲ႕ တူပါတယ္။ ေလထီးဟာ ဖြင့္မွအလုပ္လုပ္သလုိ လူရဲ႕စိတ္ကလည္း အၿမဲတမ္းဖြင့္ထားရမယ္။ ဆိုလိုတာက သင္ယူခံယူခ်င္စိတ္ရိွတဲ့ ပညာဆည္းပူးမႈပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပညာကိုအေျခခံၿပီး ကြၽန္ေတာ္က ေရႊ႕ရေတာ့မွာျဖစ္တယ္။ အနာဂတ္ကာလဟာ နည္းပညာကို အေျခခံ တဲ ့ ၊ ပညာကိ ု အေျခခံ တဲ ့ အေနအထားျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ပညာေရးဟာ ပဓာနက်ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအသစ္ဟာ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို အာ႐ံုျပဳရလိမ့္မယ္လို႕ယံုၾကည္မိပါတယ္။ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္ရာမွာ အတိတ္ကာလမွာ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြ ကိ ု သင္ခန္းစာယူဖို႔ လိုအပ္တယ္ ။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ခ်ိန္ကာလမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ ရဲ ႕ ပညာေရးအဆင့္ အတန္ းဟာအာရွ တစ္ခြင္မွာတင့္တယ္ခဲ့တယ္ ။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဟာ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ ပညာေရးအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္ခဲ့တယ္။ စင္ကာပူ ေခါင္းေဆာင္က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ပညာသင္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵမျပည့္၀ခဲ့ဘူးလို႔ သိခဲ့ရတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာကို ႏိုင္ငံေရးနည္ း၊ ႏိုင္ငံေရးခ်ဥ္းကပ္မႈ နဲ ႕ မေျဖရွင္းဘဲ ပညာေရးအေျဖေတြ ထုတ္ခဲ့တယ္ ။ ပညာေရးက်ဆင္းလာတာက တစ္ခ်ိန္က နာမည္ႀကီးလွတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ မႏၲေလးတကၠသိုလ္နဲ႕ ေမာ္လၿမိဳင္တကၠသိုလ္ကို အစားထုိးၿပီး အဂၤလိပ္ အေခၚအေ၀ၚ Institute ေတြနဲ ႔ အစားထုိးခဲ့တယ္ ။ ဒါကေတာ့ ဆိုရွယ္လစ္ပံုစံ အဖြဲ႕အစည္းေတြ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု မွာရိွတဲ့ ပံုစံယူၿပီး ေဒသေကာလိပ္ေတြ ေထာင္ျပန္တယ္။ အဆုိးဆံုးကေတာ့ တကၠသိုလ္ႀကီးေတြကို ပိတ္ၿပီး ေ၀းလံေခါင္းပါးလွတဲ့ေနရာေတြမွာ တကၠသိုလ္ လို႔ အမည္တပ္ၿပီး အဖြဲ႕အစည္းေတြ တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒီလုပ္ရပ္ ေတြအားလံုးဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြကိုေပးတဲ့ ပညာေရးေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒီအထဲမွာ အေ၀းသင္ပညာေရးကုို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျပန္တယ္။ အမွန္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ အေ၀းသင္ပညာေရး စနစ္ေတြရိွၾကပါတယ္။ နာမည္အႀကီးဆံုးက ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက Open University ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေ၀းသင္ေတြက ပညာေရးဦးတည္ခ်က္ရိွတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ အေ၀းသင္က ေက်ာင္းသားေတြစုမွာ စိုးရိမ္လိုု တစ္ႏွစ္ မွာ ၁၀ရက္ အနီးကပ္သင္တန္းေတြ ေပးၿပီး စာေမးပြ ဲ စစ္တဲ ့စနစ္ ကိုတီထြင္ ခဲ့ျပန္တယ္ ။ ဘြဲ႔လက္မွတ္ ေတြကိုစိတ္ ႀကိဳက္ထုတ္ ေပးခဲ့သလို ျဖစ္ခဲ့ျပန္တယ္။ ပညာေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ကိုလုပ္ ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ္ ့ အေျခခံေစတနာေတြ ေၾကာင္ ့ ေက်ာင္ းသားထု နဲ ႔ အခင္းပြားခဲ ့ တယ္ ။
ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ အျပင္အယူအဆက အစြန္းေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ သမဂၢဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို မႏွစ္သက္ၾကတာေတြ႕ရတယ္။ သမဂၢဖြဲ႕စည္းမႈဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ ႏုိင္ငံေရး မလုပ္ရဘူးဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚေတြက လႊမ္းမိုးခဲ့တယ္။ ဒီလိုေတြးျမင္ၾကတာက ကိုယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ သမုိင္းကို ေမ့ေဖ်ာက္တာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကုိ ေက်ာင္းသားေတြက ဦးစီးခဲ့ၿပီး ေက်ာင္း သားသမဂၢေတြက အဓိကက်တဲ့အခန္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံ့ေခါင္း ေဆာင္ျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ေက်ာင္းသားသမဂၢဘ၀က စတင္ခဲ့တာကို ေမ့ေနၾကတယ္ထင္ပါရဲ႕ ကြၽန္ေတာ္က ေလးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲမွာ သဘာပတိအေနနဲ႔ ေဒါက္တာေက်ာ္သူနဲ႔အတူ တြဲဖက္ၿပီး တာ၀န္ယူခဲ့ပါတယ္။ ႐ႈေထာင့္က အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ တင္ျပခဲ့ၾကတာေတြကုိ ၾကားသိခဲ့ရပါတယ္။ လူႀကီးေတြရဲ႕စိုးရိမ္မႈကို နားလည္ သလို ကေလးေတြရဲ႕ဆႏၵေတြကိုလည္း သေဘာေပါက္ပါတယ္။ အတတ္ႏိုင္ဆံုး (win win) အေျခအေနရေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ အားလံုးသေဘာ တူညီမႈရၿပီး လက္မွတ္ ေရးထုိးမႈ ေတြကိုျမင္ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ နဲ ႔ ႀကံ ဳေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ေစာေစာက ကြၽန္ ေတာ္ တင္ျပခဲ့တဲ့ အဆင့္ရွစ္ဆင့္ကို ျပန္ၿပီးသတိ ေပးခ်င္ပါတယ္ ။ ပညာေရးစနစ္ကို မေျပာင္းလို႔မျဖစ္ဘူး။ အေရးႀကီးသလို အေရးေပၚတစ္ရပ္ အေနနဲ႔ စဥ္းစားအေလးေပးရမွာျဖစ္တယ္။ ပညာေရးစနစ္ကို မေျပာင္းလို႔ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလို႔ လက္ခံဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ႔ေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတဲ့အခါ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန တစ္ခုတည္းမဟုတ္။ ပညာေရးစနစ္တစ္ခုလံုးနဲ႔ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူေတြကို စည္း႐ုံးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ပညာေရး၀န္ထမ္းေတြသာမက ေက်ာင္းသားမိဘေတြကိုလည္း ပါ၀င္ေစဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အလုပ္ရွင္မ်ားကိုလည္း စည္း႐ံုးရမွာျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့ ္ အေလးထားရမယ္ ့ သူကေတာ့ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ ေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ တမ္းတမႈေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို သိနားလည္ ေအာင္ ႀကိဳးစားေစခ်င္ပါတယ္။ တတိယအဆင့္မွာေတာ့ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ႐ူပါ႐ံုကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တုိ ႏိုင္ငံရဲ႔ ပညာေရးအဆင့္အတန္းကို ဘယ္လိုေမွ်ာ္မွန္း သလဲ၊ ၅ ႏွစ္ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း ဘယ္ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေစသလဲဆိုတာကို ေဖာ္ထုတ္သြားရမွာျဖစ္တယ္။ ေဒသအဆင့္ ကမၻာ့အဆင့္မီေအာင္ ေမွ်ာ္မွန္း ရမွာျဖစ္တယ္။ အဆင့္အတန္းမီ၊ မမီဆုိတာက သတ္မွတ္ခ်က္ေပတံေတြ ရွိိေနၿပီမို႔ ဒီေပတံေတြအတိုင္း မီႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစား႐ံုပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရး စနစ္ ရဲ ႕ ႐ူပါ႐ံုကို လူတုိင္းသိ နားလည္ေအာင္ ဆက္သြယ္ ဆက္ဆံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလိုလုပ္ႏုိင္မွွ အမ်ားရဲ႕ပါ၀င္ပတ္သက္မႈကို ရႏိုင္မွာသာျဖစ္ပါတယ္။ အဆင့္ငါးမွာေတာ့ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တာ၀န္ရွိသူေတြလုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးရမွာျဖစ္တယ္။ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ႏုိင္ငံျခားပညာသင္လႊတ္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပါေမာကၡဌာနမွဴးက ဆံုးျဖတ္ခြင့္ရွိခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဒီေရြးခ်ယ္မႈကို ၀န္ႀကီးလုပ္တဲ့သူကိုယ္တိုင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ခဲ့တယ္။ အမွန္ေတာ့ အဆင့္ဆင့္တာ၀န္ေပးၿပီး တာ၀န္ခံေစသင့္တယ္။ ဗဟိုခ်ဳပ္ကုိင္မႈေတြ ေျဖေလွ်ာ့ၿပီး အဆင့္ဆင့္ ၀န္ခြဲေ၀ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိုေဆာင္ရြက္ရာမွာ ခ်က္ခ်င္းရႏုိင္မယ့္ ရလဒ္ေတြ ရေအာင္ ဖန္တီးသင့္ပါတယ္။ ရက္ ၁၀၀ အတြင္း ပညာေရးစနစ္ႀကီးအေျခခံက စျပင္ႏုိင္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဟာ မလြယ္ကူလွပါဘူး။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ပ်က္စီးယိုယြင္းခဲ့တာကို ေန႔ခ်င္းညခ်င္းျပင္ဖုိ႔ မလြယ္လွပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေစတနာ မွန္မွန္နဲ႔သာေဆာင္ရြက္ရင္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာကိုႏုိင္ငံေရးနည္းနဲ႔သာ ေျဖရွင္းၿပီး ပညာအေျဖေတြကို မသံုးသင့္ ပါဘူ း။ အခက္အခဲ ေတြကိုေက်ာ္လႊားႏုိင္တဲ ့ ခုိင္ၿမဲတဲ့ဇြဲသတၱိရွိ ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ေက်ာင္းသားေတြကို ရန္သူအျဖစ္သေဘာမထားဘဲ သူတုိ႔နဲ႔အတူအေျဖရွာသင့္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ကေတာ့ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အျမစ္စြဲေအာင္ အားထုတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကာလမွာ ပညာေရးဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ရပ္ျဖစ္ တာကို အသိမွတ္ျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ပုဂၢလိကတကၠသိုလ္ ပညာေရး ဥပေဒဟာလည္း အလြန္ အေရးႀကီးလွပါတယ္ ။ တကၠသိုလ္ ေကာလိပ္ေတြ နဲ ႔ ပတ္သက္လာရင္ လြတ္လပ္တဲ ့အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအျဖစ္ အသြင္ ေျပာင္းဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လႈပ္ရွားခြင့္ေပးၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာ၀န္ေတြေလွ်ာ့ၿပီး ပညာေရး တာ၀န္ေတြ ကို အာ႐ုံစိုက္ေစခ်င္ပါတယ္။ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ အေရးႀကီးတဲ့ တာ၀န္တစ္ရပ္က ပညာေရး
အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အရည္အေသြးထိန္းခ်ဳပ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ စီးပြား ေရးကို အေျခခံၿပီး လုပ္စားတဲ့ပညာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ အေျမာက္အျမား ေပၚေပါက္ေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ သူတုိ႔ေပးတဲ့ ဘြဲ႕ဒီဂရီ ေတြဟာဘယ္အထိ ယံုၾကည္ရသလဲ ၊ စိတ္ခ်ရသလဲ ဆိ ု တာကိ ု စီစဥ္ေပးဖုိ႔လိ ု အပ္ပါတယ္ ။ ၾကိဳက္သလို ေၾကာ္ျငာၿပီးဘဲြ႕အတုေတြကိုေရာင္းစားေနၾကတဲ့ ျပည္တြင္းျပည္ပအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အႏၲရာယ္ကိုလည္း သတိျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပညာစနစ္ ရဲ ႕အေျခခံ ဟာ သိ ကၡ ာသမာဓိ ပဲ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ စစ္ မွ န္ တဲ ့ တန္ဖုိးရွိတဲ့ ပညာေရးအရည္အေသြးေတြကိုေဖာ္ထုတ္ေပးဖုိ႔သာျဖစ္တယ္။ တစ္ခ်ိန္က ကြၽန္ ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာရွိခဲ့တဲ့ အေျခခံ အလယ္တန္ း၊ အထက္တန္းနဲ႔တကၠသိုလ္ပညာေရး အဆင့္အတန္းေတြကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္သြား ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ႏုိင္မယ္လို႔လည္း ယံုၾကည္မိပါတယ္။

(၁၁.၄.၂၀၁၆ ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာပါ ေဆာင္းပါး)