ႏွစ္လိုဖြယ္ေမေမ

 မိခင္ဘဝ

 

ႏွစ္လိုဖြယ္ေမေမ
(To Be A Wonderful Mom)
*************************************

အိမ္ေထာင္က်ၿပီး ပထမဆုံး ကေလးယူတဲ့ ေမေမတိုင္းဟာ ဘဝရဲ႕ အဓိက က်တဲ့ အခ်ိဳးအဆစ္ကို ရင္ဆိုင္ရတာပါ။ ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္း စိတ္ႀကိဳက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္၊လွလွပပေနလာရာကေန မိခင္ဆိုတဲ့ တာဝန္ႀကီးကို ယူလိုက္ရတာဟာ အေျပာလြယ္သေလာက္ အလုပ္က မလြယ္လွပါဘူး။ plan baby မို႕ အာဟာရေတြ ႀကိဳေလ့လာ၊ ကေလးအေၾကာင္းေတြ ႀကိဳဖတ္ထား၊ parenting ေတြေလ့လာထား၊ကိုယ့္အိမ္ေထာင္ဖက္နဲ႕ ႀကိဳညႈိထားလဲ လက္ေတြ႕က်ရင္ အနည္းနဲ႕ အမ်ာ းအခက္အခဲ ေျဖရွင္းရတာပါပဲ။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ၊စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ challenges နဲ႕ changes ျဖစ္တာပါပဲ။

အိမ္ေထာင္က်ၿပီး လပိုင္းေလာက္နဲ႕ ဘာမွ မျပင္ဆင္ထားပဲ ကိုယ္ဝန္ရွိသြားတယ္ဆို ပိုၿပီး ဂ႐ုျပဳသင့္ပါတယ္။ ကိုယ့္ ရင္ေသြးမို႕ ခ်စ္လို႕ ေမြးေပမယ့္ မလႊဲမေရွာင္သာ ၾကံဳေတြ႕ရမယ့္ ေဟာ္မုန္း အေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္လဲ မိခင္ေလာင္း၊ မိခင္သစ္မ်ားရဲ႕ စိတ္ေတြ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ hormones changes ေတြ၊ reality situation ေတြကို မိခင္ေတြ ေက်ာ္လႊားဖို႕ မိသားစုရဲ႕ ေဖးမ ကူညီမႈ၊ နားလည္ေပးႏိုင္မႈ၊ အာဟာရျပည့္ဝစြာ စားသုံးၿပီး က်န္းမာတဲ့ ေနထိုင္မႈစနစ္ေတြက အေထာက္အကူျပဳေပးပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီး 70%ဟာ မီးဖြားၿပီး ပထမ ႏွစ္ပတ္သုံးပတ္ေလာက္မွာ baby blue လို႕ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲ ေၾကာင့္ အလြယ္တူ ဝမ္းနည္းတတ္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ခံစားလြယ္ေနတတ္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။စိတ္ႏုေနတယ္ေပါ့။ ဒါကခဏပဲ ျဖစ္တတ္ၿပီး သူဖာသာသူ ေကာင္းသြားတတ္ပါတယ္။

ကေလးေမြးၿပီးသြားရင္ အရင္ဆုံး ျမင္သာသိသာစြာေျပာင္းလဲ သြားတာက မိခင္မ်ားရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ပါ။ အရင္က ခ်ပ္ခ်ပ္ရပ္ရပ္ ရွိၿပီးသား ဗိုက္ကေလးက ေလပူေဖာင္းေလေလွ်ာ့လိုက္သလို ရႈပ္တြတြ အိတြဲတြဲရယ္ပါ။ ဗိုက္ခြဲတဲ့ ေမေမ ေတြဆို ဗိုက္မွာ အနာရြတ္ရယ္၊ baby bump ရယ္ နဲ႕ ေကာက္ညႇင္းထုပ္ ခပ္ေပ်ာ့ေပ်ာ့လို အရစ္ရစ္ ျဖစ္ေနတတ္ေသးတာပါ။ ဒါက ကေလး တစ္ႏွစ္ နီးပါးမွ tone ျပန္ျဖစ္ၿပီး နည္းနည္းသက္သာၾကည့္ေကာင္းလာတတ္ပါတယ္။ ႏို႕တိုက္တဲ့ ေမေမ ေတြဆို ရင္သားက အရင္လို မဟုတ္ေတာ့တာ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္သာ အသိဆုံးပါ။ ဒါေတြကို ညင္ညင္သာသာ လက္မခံႏိုင္ေသးတဲ့ မိခင္ငယ္မ်ားဆိုရင္ အစားေလွ်ာ့တာတို႕ ပိန္ေဆး ေသာက္တာတို႕ လုပ္မိတတ္ပါတယ္။ အာဟာရမျပည့္၊ အိပ္ေရးပ်က္ ၊ ပင္ပန္းရတာမို႕ နဂိုကတည္းက ေဟာ္မုန္းေတြ ေျပာင္းေနတဲ့ ခႏၶာကိုယ္က ဒီဒဏ္ေတြကို မခံႏိုင္ပဲ stress ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္႐ုတ္တရက္ရွိလို႕ တက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းရပ္လိုက္ရတယ္၊ လစာ ေကာင္းေနတဲ့ အလုပ္ ထြက္လိုက္ရတယ္။ ကေလးထိန္းမယ့္ သူမရွိလို႕ အလုပ္ထြက္လိုက္ရတယ္ စသျဖင့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကိုယ့္ရဲဲ တန္ဖိုးႀကီးတဲ့အရာ တစ္ခုခုကို ကေလးကို ခ်စ္တဲ့ မိခင္စိတ္နဲ႕ စြန္႕လႊတ္လိုက္တယ္။ လုပ္တုန္းကေတာ့ ေသခ်ာစဥ္းစားၿပီး ေမတၱာအျပည့္နဲ႕ ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကေလးထိန္းရင္း အိပ္ေရးပ်က္လြန္းရင္၊ ပင္ပန္းလြန္းရင္၊ ကေလးဂ်ီက်လြန္းရင္၊ မိသားစု အေရး တခုတခု ျဖစ္လာရင္ " ငါ အလုပ္ထြက္မိတာမွားတယ္။ ငါ့ကိုယ္ငါ အားကိုးရမွာ၊ ခုငါ့ဝင္ေငြ မရွိေတာ့ဘူး။ ငါ့ဘဝေတာ့ ေနာက္က်ပါၿပီ" စသျဖင့္ မသိစိတ္ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သိစိတ္ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ပါးပါးေလးေတြးထင္ေနတတ္ရင္လဲ stress ျဖစ္တတ္ပါတယ္။အလိုမက်စိတ္ေတြ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒီစိတ္ဟာ မသိပဲ ျပင္းထန္လာရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အဆိုးျမင္တာ၊ ပတ္ဝန္းက်င္ကို အဆိုးျမင္တာ၊စိတ္မထိန္းႏိုင္ပဲ ကေလးကို မဲၿပီး ေအာ္မိ၊႐ိုက္မိတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီကေလးေၾကာင့္ ငါ့အခြင့္အေရးေတြ ဆုံးရတာဆိုၿပီး ကေလးကို အခ်စ္ေပါ့သလိုလိုခံစားလာရမယ္။ ကေလးကို မၾကည့္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ကေလး နည္းနည္း ငိုရင္ မ်ားမ်ား႐ိုက္မယ္။ ကိုယ့္ ရဲ႕ စိတ္ဖိစီးမႈကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပဲ "မခုခံႏိုင္"တဲ့ ကေလးကို ႐ိုက္ႏွက္တဲ့ ထိျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ ေနာင္တရမယ္ feel guilty ျဖစ္မယ္။ ဒီguilty စိတ္ေၾကာင့္ပဲ ပိုၿပီး မေပ်ာ္ရႊင္ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။** ဒါေတြဟာ မိမိ က အေမဆိုးမို႕ ျဖစ္တာမဟုတ္ပဲ hormones changes, stress, possible postpartum depression ေတြေၾကာင့္ျဖစ္တာမို႕ ျပဳျပင္လို႕ရပါတယ္။

ကေလးေမြးၿပီး ေျပာင္းလဲသြားတဲ့ ေနထိုင္မႈ ပုံစံေၾကာင့္ မိမိရဲ႕ အိမ္ေထာင္ဘက္နဲ႕ လဲ အရင္လို နီးနီးကပ္ကပ္ ေနႏိ္ုင္ဖို႕ရာ အခြင့္အေရး နည္းပါးသြားတတ္တယ္။ ႏို႕တိုက္ေနတဲ့ မိခင္နားကပ္လို႕ ရွိရင္ အရင္လို သနပ္ခါးနံ႕ရဖို႕ထက္ ေခၽြးနံ႕သာရဖို႕ က ပိုမ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ( ဒါကို နားလည္ၿပီး အခ်စ္ပိုတတ္တဲ့ ေဖေဖ မ်ားကို ေက်းဇူးတင္ရမွာပါ) ။ နားလည္မႈ သိပ္မရွိတတ္တဲ့ ေဖေဖေတြနဲ႕ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေမေမေတြ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယုံၾကည္မႈေလ်ာ့ရျပန္ပါတယ္။

ကေလးေမြးၿပီးရင္ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ႏွစ္ဖက္မိဘေဆြမ်ိဳးေတြရဲ႕ အေနအထားက ပိုလို႕ ဆက္ႏြယ္လာပါၿပီ။ ဒီေနရာမွာ ကိုယ္ဟာ အေမသစ္မို႕ ကိုယ့္ ကေလးကို လုပ္ေပးခ်င္တာ၊ျဖည့္ဆည္းေပးခ်င္တာေတြနဲ႕ စိတ္လႈပ္ရွားေနသလို မိဘမ်ားကလည္း သူတို႕ရဲ႕ ေသြးသားမို႕ သူတို႕လဲ ပါဝင္ပတ္သက္ခ်င္လွပါတယ္။ ( ဒီေနရာမွာ သားအမိလို တကယ္ ခ်စ္ၾကတဲ့ သမီးေယာကၡမ၊ သမီးေယာင္းမေတြရွိႏိုင္သလို သိပ္မရင္းႏွီးအဆင္မေျပတဲ့ သူေတြလဲ ရွိၾကမွာပါ)။ ဒါေပမယ့္ မိမိဟာ ကိုယ့္မိဘေရာ၊လင္ေယာက္်ားမိဘေရာနဲ႕ အဆင္ေျပစြာ ဆက္ဆံႏိုင္ဖို႕ရာ အဓိကက်တဲ့ အလယ္ဗဟို ေနရာမွာေနတယ္ဆိုတာ သတိရေစခ်င္ပါတယ္။မိမိကသာ အားလုံး အဆင္ေျပေအာင္ အဓိကက်ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အားလုံး balance ျဖစ္ေအာင္ ေနရတဲ့ ေမေမတို႕ဟာ လဲ စိတ္ဖိစီးၿပီး stress ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ကိုယ့္ကေလးကို "ကေလးက ေသးတယ္ေနာ္။"" ကေလးက အသားမဲတယ္ေနာ္။ ""ကြ်န္မသားက ဟင္းသီးဟင္းရြက္စားတယ္ အစ္မသားက မစားဘူးလား။" " သားက ၁ ကေန ၁၀၀၀ရေနၿပီ" " သမီးက အရမ္းသြက္တာ လူမေၾကာက္ဘူး" " ကေလးကို ipad ေတြ ျပေနလို႕ ကေလးက ဆိုးေနတာ" စသျဖင့္ မိမိရဲ႕ အေျခအေနကို ေသခ်ာမသိပဲ အၾကံေပးတာမ်ိဳးမဟုတ္တဲ့ ေဝဖန္သံေတြကလဲ ေမေမတို႕ကို စိတ္ဖိစီးေစပါတယ္။သူမ်ားကေလးနဲ႕ နႈိင္းယွဥ္မိေနလို႕ ကိုယ့္ကေလးမွာရွိတဲ့ အားသာခ်က္ကို မျမင္ႏိုင္ပဲ စိတ္မေပ်ာ္ရႊင္ျဖစ္တတ္တယ္။

Stress ဆိုတာမ်ိဳးက ဖုန္း battery လို နဖူးမွာ ဘယ္ေလာက္ဆိုၿပီးေပၚလာတတ္တာမဟုတ္လို႕ ေမေမတို႕ သတိထားမေျဖရွင္းရင္ ကိုယ့္ ကေလးျပဳစုေရးမွာ၊လင္မယားဆက္ဆံေရးမွာ၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း လူမႈေရးမွာ အနည္းနဲ႕အမ်ား ထိခိုက္လာတတ္ပါတယ္။ အဆိုးဆုံးက ေမေမတို႕ရဲ႕ စိတ္မေပ်ာ္ေတာ့တာ၊ကိုယ့္ကိုယ္ကို အျပစ္ေတြတင္ေနတာ၊သူမ်ားရဲ႕ အေျခအေနနဲ႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုနႈိင္းၿပီး ကေလးကို အျပစ္ျမင္တာ၊ အေၾကာင္းမရွိ ေယာက္်ားကို ရန္ရွာတာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေငြေၾကးအခက္အခဲရွိရင္ ပိုဆိုးႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးျပဳစုေရးမႈ အဆိုးကိုခ်ည္း ဦးတည္ေတာ့မွာပါ။ကေလးနည္းနည္း ထမင္းေကြ်းရခက္တာနဲ႕ စိတ္မရွည္ႏိုင္ေတာ့ပဲ ဆူေတာ့ ေငါက္ေတာ့မွာပါ။ ႐ိုက္တာေတာင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

***အေရးႀကီးဆုံးက ဒီလိုျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတာေတြက ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္းျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ နားလည္ဖို႕ပါပဲ။

စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေနတဲ့ မိခင္ကို ခင္ပြန္း/ မိဘေဆြမ်ိဳးမ်ားကလည္း အျပစ္မတင္ပဲ ကူညီအားေပးသင့္ပါတယ္။ မိခင္ကို မၿပီးဆုံးႏိုင္တဲ့ အိမ္အလုပ္ေတြကေန ခဏ တစ္ေနရာရာ ကို ေခၚထုတ္သြားေပးတာမ်ိဳး လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ကေလးကို စိတ္ခ်ရတဲ့ ေဆြမ်ိဳးမိတ္ေဆြမ်ားနဲ႕ ခဏထားခဲ့ၿပီး ႏွစ္နာရီေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေကာ္ဖီဆိုင္ထိုင္ ၊ေစ်းဝယ္တာမ်ိဳး လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ မိခင္ကို ကေလးမရခင္က သူမရဲ႕ ေနထိုင္မႈပုံစံကို ျပန္ရေအာင္ အားေပးသင့္ပါတယ္။ အရင္လို လွလွပပ ဝတ္၊ လွလွပပေလး ေနတာကို အားေပးသင့္ပါတယ္။ postpartum depression လို ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္လဲ ဆရာဝန္နဲ႕ တိုင္ပင္ၿပီး ေဆးကုသမႈခံယူတာဟာ လုပ္သင့္တဲ့ အလုပ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာျပေပးသင့္ပါတယ္။ အေရးႀကီးဆုံးကေတာ့ သူမရဲ႕ မိခင္ဘဝ စိတ္အားတက္ၾကြေနေစဖို႕ ပ့ံပိုးေပးသင့္လွပါတယ္။


မိခင္မ်ားအေနနဲ႕လည္း
++++++++++++++

- အာဟာရျပည့္ဝစြာ စားပါ။ အစားအေသာက္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ လည္ပတ္မႈ အခ်ိဳးညီဖို႕ရာ အဓိကက်ပါတယ္။ အဆင္သင့္ လုပ္ အစာေတြ၊ ေခါက္ဆြဲေျခာက္ေတြ၊ မသန္႕ရွင္းတဲ့ လမ္းေဘးအစာေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး အသီးအႏွံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ေတြမ်ားမ်ားစားပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ မိခင္ျဖစ္လာၿပီမို႕ မိမိအတြက္ေရာ ကေလးအတြက္ပါအာဟာရအေၾကာင္း ေလ့လာၿပီး လိုက္နာရင္ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။

- အိပ္ေရးဝေအာင္အိပ္ပါ။ တစ္ေန႕ကို အနည္းဆုံး ၆/၇ နာရီ ရေအာင္အိပ္ပါ။ ႏို႕တိုက္မိခင္ဆို ပို ဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။

- ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ ဆရာဝန္က လုပ္ႏိုင္ၿပီလို႕ေျပာတဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး လုပ္သင့္ပါတယ္။ အနည္းဆုံး လမ္းေလွ်ာက္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာဟာ ေသြးလွည့္ပတ္မႈေကာင္းေစတယ္၊ စိတ္ကို ၾကည္ေစတယ္၊ ခႏၶာကိုယ္ အလွကို ထိန္းသိမ္းေပးတယ္။

- ကိုယ္ပိုင္ခ်ိန္ (me time) ယူပါ။ ကေလးကို လူရင္းနဲ႕ ခဏထားၿပီးပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ေက်ာင္းတက္ေနၿပီဆိုရင္လဲ ေက်ာင္းပို႕ၿပီး **internet free၊ Husband free၊ house chores free ၊all free တစ္နာရီ/ ႏွစ္နာရီ ရေအာင္ယူပါ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေမေမတို႕ စိတ္ႀကိဳက္တာလုပ္ပါ။ ေအးေအးေဆးေဆး သီခ်င္းေလးနဲ႕ ေကာ္ဖီတစ္ခြက္နဲ႕ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ စာအုပ္ဖတ္ၿပီးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ၿပီးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ spa သြားၿပီးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာမွမလုပ္ပဲ ေအးေအးလူလူ ေနတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနပါ။ အဲဒီအခ်ိန္၂ နာရီ ဟာ ေမေမ အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါေစ။

- မိမိ ဘဝရဲ႕ ေကာင္းတဲ့ အခ်က္မ်ားကိုသာ အာ႐ုံစိုက္ၿပီးေတြးေပးပါ။

- သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႕ စကားေျပာပါ။

- ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရသူကို ရင္ဖြင့္တိုင္ပင္ပါ။ ဖြင့္ေျပာတိုင္ပင္ရမယ့္ နားလည္ေပးမယ့္သူမရွိရင္ စာရြက္မွာ ခံစားခ်က္ကို ခ်ေရးပါ။

- မိမိကိုးကြယ္ရာ သာသာေရးဆိုင္ရာ စာေပမ်ားကို ဖတ္ပါ။ နားေထာင္ပါ။ က်င့္သုံးပါ။

- Accept your child as he/she is .
မိမိ သားသမီးရဲ႕ ျဖစ္တည္မႈအတိုင္း လက္ခံၿပီး ခ်စ္ခင္ေပးပါ။ ကေလးဟာ အသားညိဳတယ္၊ အစားေရြးတယ္၊ ပိန္တယ္၊ လမ္းေလွ်ာက္ေနာက္က်တယ္၊ စကားမေျပာေသးဘူး စသျဖင့္ ကေလးရဲ႕ အားနည္းခ်က္မ်ားကိုခ်ည္း သူမ်ားကေလးနဲ႕ နႈိင္းယွဥ္ၿပီး အားမရ စိတ္တို ဆူေငါက္ေနမယ့္ အစား သူ႕ကို သူ႕အတိုင္းေလး ဘာျဖစ္ျဖစ္ခ်စ္တယ္ဆိုတာ ကေလးကိုေရာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပါ ေျပာေပးပါ။ ၿပီးမွ အေကာင္းဆုံးလုပ္ေပးႏိုင္သမွ် ကို စိတ္အင္အားျပည့္ျပည့္နဲ႕ လုပ္ေပးတာကပိုေကာင္းပါတယ္။

- Be yourself
မိမိမွာ ရွိတဲ့ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ မ်ားဟာ တပါးသူနဲ႕ ထပ္တူက်ဘယ္ေတာ့မွ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ လူတိုင္းမွာ အရည္အခ်င္းကိုယ္စီရွိၾကတာပါ။ မိမိရဲ႕ ေကာင္းျခင္းဟာ မိမိကိုယ္သာအက်ိဳးျပဳတာပါ။ ဒီလိုပဲ မိမိဆိုးတာေတြကလဲ မိမိကိုယ္သာ ထိခိုက္တာပါ။မိမိကိုယ္နဲ႕ မိမိယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီး အေကာင္းဆုံးကို အၿမဲ ႀကိဳးစားေနရမွာပါ။နည္းလမ္းရွာေနရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ သူတပါးနဲ႕ ယွဥ္ၿပိဳင္၊ သူတပါးေျပာတာကို မခံခ်င္ မေက်နပ္တဲ့ စိတ္ေတြဟာ စိတ္က်န္းမာေရးအတြက္မေကာင္းႏိုင္ပါဘူး။

အထက္က အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ ကေလးကို ကိုယ္တိုင္ထိန္းၿပီး စိတ္ပင္ပန္းေနေသာ၊ တိုက္ဆိုင္မႈရွိၿပီး အခက္အခဲရွိေနေသာ ညီမ/ အစ္မ မ်ားကိုသာ ရည္ရြယ္ပါတယ္ရွင္။

ေမတၱာျဖင့္
ေလ့လာသင္ယူေနဆဲ
ယုငယ္(နီတိုးေလးေမေမ)
#မိခင္ဘ၀ #နီတိုုးေလးေမေမ #ယုငယ္

Photo ; Internet.