ဘက္ေပါင္းစံု ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အညႊန္းကိန္း ရွာပံုေတာ္

Ohn Mar Oo

 

ဘက္ေပါင္းစံု ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အညႊန္းကိန္း ရွာပံုေတာ္

လူအေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အျမင္မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတာဟာ ဝင္ေငြနည္းပါးလို႔ပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ထင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကုိ ေလ့လာရာမွာ ဝင္ေငြကစၿပီး ၾကည့္႐ႈတတ္ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဝင္ေငြတစ္ခုတည္းနဲ႔ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး မႈကုိ အကဲျဖတ္ဖုိ႔ဆိုရင္ မျပည့္စံုႏုိင္ဘူးလို႔ ဆိုရပါမယ္။ လူေတြဟာ ဝင္ေငြတစ္ခုတည္းကုိပဲ ဂ႐ုစိုက္ၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဝင္ေငြ မ်ားလို႔ တျခားသူေတြထက္ အပုိပစၥည္းေတြ ဝယ္ယူအသံုးျပဳႏုိင္တာပဲရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တျခားသူေတြနဲ႔ တန္းတူရည္တူ ေနထုိင္ ဖို႔ဆိုရင္ နာတာရွည္ေရာဂါ စြဲကပ္ေနသူတစ္ဦးဟာ ဝင္ေငြပုိၿပီး ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ မရွိလုိ႔ကေတာ့ ေရာဂါရဲ႕ ဆင္းရဲဒုကၡမႈဒဏ္ကုိ လွလွႀကီး ခံရဖုိ႔ပဲ ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ၊ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈရဲ႕ အတိမ္အနက္ ကို အမ်ားလက္ခံေအာင္ တိုင္းတာျပဖုိ႔ဆိုတာ မလြယ္ကူပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ Oxford တကၠသုိလ္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈနဲ႔ လူသား အရင္း အျမစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလမ္းညႊန္ဌာနမွ Sabina Alkire နဲ႔ သူ႔ရဲ႕အဖြဲ႔ဟာ ဘက္ေပါင္းစံု ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အညႊန္းကိန္း -Muti-Dimensional
Poverty Index (MPI) ရရွိေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔ဟာ ပထမဆံုး အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါသူမ်ား အကူအညီေပးေရး ေအဂ်င္စီတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ USAID နဲ႔ ကုလသမဂၢ ကေလးမ်ားရန္ပံုေငြအဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Unicef တို႔က အ သံုးျပဳတဲ့ စူးစမ္းေမးျမန္းတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ၁ဝ ခ်က္နဲ႔ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ေတြထဲမွာ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၂ ခ်က္၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၂ ခ်က္နဲ႔ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၆ ခ်က္ ပါဝင္တာကုိ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ဇယားအတိုင္း အေသးစိတ္ သိရွိႏုိင္ပါတယ္။

အဲဒီအခ်က္ ၁ဝ ခ်က္မွာ ပါဝင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတိုင္းဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအညႊန္း- MPI ကုိ ႀကီးမားေစႏုိင္ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္စု တစ္စုဟာ အနည္းဆံုး အဲဒီအညႊန္းပါ အခ်က္အလက္ေတြရဲ႕ ၃၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေနရင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတယ္လို႔ ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာ လံုးဝမတတ္တဲ့ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုျဖစ္ၿပီး အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ကေလးငယ္ ေသဆံုးမႈရွိခဲ့ရင္ အဲဒီ အိမ္ေထာင္ စုဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ ပုိင္ဆုိင္ေနပါေစ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အညႊန္းကို ျမင့္မားေစပါတယ္။

ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ MPI အညႊန္းဟာ အဲဒီႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ MPI အညႊန္း ၃၃ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ ပိုတဲ့အိမ္ေထာင္စုဦးေရ ပမာဏနဲ႔ ပ်မ္းမွ် အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုရဲ႕ MPI အညႊန္း အနည္းအမ်ားေပၚမွာ မူတည္ၿပီး သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ အညႊန္းဟာ ဝင္ေငြ တစ္ခုတည္းေပၚနဲ႔ စားသံုးမႈအေပၚ တြက္ခ်က္တာထက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကုိ ပိုမိုက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ပါတယ္။ ယူဂႏၶာ နဲ႔ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံေတြမွာ ကမၻာ့ဘဏ္က သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ စံျဖစ္တဲ့ တစ္ေန႔ကုိ ဝင္ေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၂၅ ေဒၚလာေအာက္ ရရွိတဲ့ လူဦးေရ အခ်ဳိးအစားကုိ MPI အညႊန္းနဲ႔ တြက္ခ်က္တဲ့အခါ ဝယ္ယူစားသံုးမႈ ျမင့္မားေနတဲ့အတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရဟာ ေလ်ာ့က်သြားေစပါတယ္။ နီေပါနဲ႔ ရီဝမ္ဒါႏုိင္ငံေတြမွာလည္း MPI အညႊန္းနဲ႔ တြက္ခ်က္တဲ့အခါ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းဟာ ေလ်ာ့နည္းသြားခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ နီေပါႏုိင္ငံမွာ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တုန္းက ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈအညႊန္းဟာ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေပမယ့္ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။ ရီဝမ္ဒါႏုိင္ငံမွာလည္း ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္က ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ရွိခဲ့ရာမွ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ ၆၆ ရာ ခုိင္ႏႈန္းအထိ က်ဆင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီႏႈန္းေတြအတုိင္းသြားရင္နီေပါႏုိင္ငံမွာ ၂ဝ၂၂ ခုႏွစ္ ေရာက္ရင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပေပ်ာက္သြားႏုိင္ၿပီး ရီဝမ္ဒါႏုိင္ငံမွာေတာ့ ၂ဝ၃ဝ ျပည့္ႏွစ္ေရာက္ရင္ ပေပ်ာက္သြားဖုိ႕ ရွိပါတယ္။

MPI အညႊန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တခ်ဳိ႕ေဝဖန္သူေတြက အဲဒီအညႊန္းရရွိဖို႔ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးရတဲ့ အခ်က္ေတြမ်ားစြာကို စုစည္းၿပီး တြက္ခ်က္ ရတဲ့အတြက္ တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔တစ္ႏုိင္ငံ ႏႈိင္းယွဥ္ရာမွာ မွန္ကန္ႏုိင္ပါ့မလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္ ၾကပါတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္မွ ေဝဖန္ ဆန္းစစ္သူ Martin Ravallion က ''MPI အညႊန္းမွာပါတ့ဲ အခ်က္ ၁ဝ ခ်က္ဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးႏုိင္တယ္လို႔ ထင္ရတဲ့အခ်က္ေတြ ျဖစ္ၾကပါ တယ္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံဟာ သူ႔ႏိုင္ငံမွာ အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ ေသဆံုးမႈႏႈန္းကုိပဲ ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ဦး စားေပး ေဆာင္ရြက္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ အိမ္ေတြမွာ ကြန္ကရစ္ ၾကမ္းခင္းေတြနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေပးတာ၊ ေရဆြဲ အိမ္သာေတြ တပ္ဆင္ေပးတာ၊ ေရနံဆီမီးဖိုေတြ အသံုးျပဳ ႏုိင္ေအာင္ပဲ ဦးစားေပး စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ရင္ အဲဒီႏုိင္ငံေတြ ရဲ႕ MPI အညႊန္းဟာ ေလ်ာ့က်သြားၿပီလို႔ ဆိုႏုိင္သလား'' လို႔ ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဝဖန္ဆန္းစစ္သူေတြက အခ်က္အလက္ အားလံုးေပါင္းၿပီး အညႊန္းကုိ ေဖာ္ျပတာထက္ တစ္ခ်က္ခ်င္း ေဖာ္ျပၿပီး စဥ္းစားသံုးသပ္သင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ MPI အညႊန္း ေဖာ္ ထုတ္သူေတြကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အညႊန္းဟာ ထင္ျမင္ခ်က္ျဖစ္ေပမယ့္ အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းျပသ ႏုိင္တဲ့ အတြက္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္း သြားၾကဖို႔ လမ္းစျဖစ္ေပၚေစႏုိင္တယ္လို႔ ကာကြယ္ေျပာၾကားေၾကာင္း ပါခင္ဗ်ား။

အေၾကာင္းအရာ အိမ္ေထာင္စုအလုိက္ စံုစမ္းတဲ့အခ်က္မ်ား အညႊန္းရဲ႕အတိမ္အနက္
ပညာေရး - မူလတန္းပညာေရးကုိ တစ္ဦးမွ် ၿပီးစီးေအာင္ မသင္ႏုိင္မႈ ၁/၆
- ကေလးတစ္ဦးမွ် မူလတန္းေက်ာင္းကို မပုိ႕ႏုိင္မႈ ၁/၆

က်န္းမာေရး - အရြယ္မေရာက္မီ ကေလးငယ္ေသဆံုးမႈ ၁/၆
- အိမ္ေထာင္စုဝင္အားလံုး အစာအာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈ ၁/၆
- လွ်ပ္စစ္မီး သံုးႏုိင္ျခင္း မရွိမႈ ၁/၁၈

- အိမ္သာေကာင္းေကာင္း မရွိမႈ ၁/၁၈

- ေသာက္ေရကုိ အလြယ္တကူ မရရွိမႈ ၁/၁၈

လူေနမႈအဆင့္အတန္း - အိမ္ၾကမ္းခင္းဟာ ဖံုေတြ သဲေတြနဲ႕ ရွိမႈ ၁/၁၈
- မီးဖိုကုိ ႏြားေခ်း၊ ထင္း၊ မီးေသြးေတြနဲ႕ အသံုးျပဳရမႈ ၁/၁၈
- စက္ဘီး၊ ဆိုင္ကယ္၊ ေမာ္ေတာ္ကားနဲ႔ ၁/၁၈
တျခားလွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ
ျဖစ္တဲ့ ေရဒီယို၊ တီဗြီ၊ တယ္လီဖုန္း၊ ေရခဲေသတၱာေတြ
အသံုးမျပဳႏုိင္မႈ


မာင္ပုဆိုးႀကမ္း

Ref : "Poverty- The Decathlon of Deprivation"(The Economist, March 23rd, 2013)
ေမာင္ပုဆိုးႀကမ္း