ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ေခါင္းေရွာင္

JOB seekers Journal

 

ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ေခါင္းေရွာင္

ဖူးေက်ာ္ဇင္ (Future Wave)

JOB seekers Journal Vol.2,No.52

အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုရဲ႕ တိုးတက္ျခင္း၊ ဆုတ္ယုတ္ျခင္းေတြ အားလံုး ဟာ ေခါင္းေဆာင္မႈအေပၚမွာ အဓိကမူတည္ေနတယ္လို႔ ေခါင္းေဆာင္ မႈ ေဟာေျပာသူ ဆရာႀကီး ဂၽြန္မက္စ္၀ဲလ္က ဆိုပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းတိုင္း အတြက္အဓိကအေရးႀကီးဆံုးအခ်က္မွာ ေခါင္းေဆာင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းရွိရင္ ေနာက္လိုက္ေကာင္းေတြလည္း ထြက္ေပၚလာတတ္ပါ တယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းနဲ႔ ေနာက္လိုက္ေကာင္းေတြ ရွိေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းဟာဆိုရင္လည္း အရွိန္အဟုန္ျပင္းစြာ တိုးတက္ ဖြြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးႏိုင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြရွိတတ္သလို တစ္ခ်ိဳ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာေတာ့ ေခါင္းေဆာင္လို႔ မိမိကုိယ္ကို ခံယူ ထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မဟုတ္သူေတြကိုလည္း ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အဖြဲ႕ အစည္းတစ္ခုမွာ ရာထူးႀကီး႐ံုနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္လို႔ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ကိုယ့္လက္ေအာက္မွာ ကိုယ္ေစခိုင္းၫႊန္ၾကားႏိုင္တဲ့လူေတြရွိတုိင္း ေခါင္းေဆာင္ လို႔ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ေခါင္းေဆာင္မႈ အရည္အခ်င္းေတြနဲ႔ ျပည့္စံုၿပီး အဖြဲ႕ အစည္းကို ပန္းတိုင္ေရာက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မွသာ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္မွာပါ။

တကယ္ေတာ့ ေခါင္းေဆာင္မႈဆိုတာ အာဏာပါ၀ါရွိ႐ံုနဲ႔ မသက္ဆိုင္ပါဘူး။ အစစ္အမွန္ဟာ “ၾသဇာပါ၀ါ” ရွိတာနဲ႔သာ သက္ဆိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ “အာဏာ ပါ၀ါ” ရွိၿပီး “ၾသဇာပါ၀ါ” မရွိရင္ ေခါင္းေဆာင္ အစစ္မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လုပ္ငန္းတစ္ခု ရဲ႕ အႀကီးအကဲသက္သက္သာ ျဖစ္မွာပါ။ ရာထူးအာဏာရလာရင္ေတာ့ ဘယ္သူ မဆို အႀကီးအကဲ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ ရာထူးအာဏာထက္ ေခါင္းေဆာင္မႈ အရည္အေသြးနဲ႔ စိတ္ႏွလံုးသားျမင့္ျမတ္ မႈေပၚမွာ အမ်ားႀကီးမူတည္ပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္မွန္ရင္ တာ၀န္ယူမႈ အျပည့္ရွိရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ေခါင္းေဆာင္လုပ္ေနသူေတြကေတာ့ တာ၀န္ယူမႈထက္ အခြင့္အေရး ယူမႈ ကိုသာ ဦးစားေပးတတ္တယ္။ ဒီလို ဦးေဆာင္သူမ်ိဳးဟာ ေခါင္းေဆာင္ မဟုတ္ပါဘူး။ တာ၀န္ကို ေရွာင္ၿပီး အခြင့္အေရးကိုသာ ယူတတ္လို႔ သူတို႔ကို “ေခါင္းေရွာင္”လို႔သာ ေခၚပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေခါင္းေဆာင္ နဲ႔ ေခါင္းေရွာင္ ဘာေတြကြာျခားသလဲဆိုတာ သိရွိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

“ေခါင္းေဆာင္” ဟာ တာ၀န္ယူတတ္တယ္။ “ေခါင္းေရွာင္”ဟာ အခြင့္ အေရး ယူတတ္တယ္။ “မွန္ နဲ႔ ျပတင္းေပါက္” ဆိုတဲ့ သာဓကေလး တစ္ခုကို ၾကားဖူးပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု ေအာင္ျမင္တိုးတက္လာရင္ “ေခါင္းေရွာင္” ဟာ မွန္ၾကည့္ တတ္တယ္တဲ့။ မွန္ၾကည့္ေတာ့ သူ႕မ်က္ႏွာ သူျမင္ရတာေပါ့။ အဖြဲ႕အစည္းတိုးတက္လာတာ “ငါ့ေၾကာင့္ကြ” လို႔ အမွတ္ယူတတ္တယ္။ သူက အဖြဲ႕အစည္းတိုးတက္ေနရင္သာ အမွတ္ယူတတ္တာ။ အဖြဲ႕ အစည္းအခက္ အခဲနဲ႔ ျပႆနာေတြႀကံဳေနၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ တာ၀န္မယူခ်င္ေတာ့ဘူး။ ဒီအခါ သူကမွန္ ကိုေမွာက္ထားၿပီး ျပတင္း ေပါက္ကို ဖြင့္ၾကည့္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ ေတြ႕သမွ်လူကို တာ၀န္လႊဲခ်ေလ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ အျပစ္ပံုခ်ေလ့ရွိတတ္ပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာကေတာ့ သူနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ပါပဲ။ အဖြဲ႕ အစည္း ေအာင္ျမင္တိုးတက္လာရင္ ေခါင္းေဆာင္က ျပတင္းေပါက္ၾကည့္တယ္။ လူေတြကို အားေပးဂုဏ္ျပဳတယ္။ အခုလို ေအာင္ျမင္လာတာ မင္းတို႔ေၾကာင့္လို႔ ခ်ီးက်ဴးတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းမွာ အခက္အခဲနဲ႔ ျပႆနာ ေတြ ႀကံဳလာၿပီဆို ရင္ ေခါင္းေဆာင္ဟာ မွန္ကိုၾကည့္ပါတယ္။ ငါ့အဖြဲ႕ အတြက္ ငါ့မွာ တာ၀န္အျပည့္ ရွိတယ္ဆိုတာ အမွတ္ရေအာင္ေပါ့။ ဒါမွ ေခါင္းေဆာင္အစစ္ျဖစ္မွာပါ။ ျပႆနာႀကံဳ လို႔ ေခါင္းေရွာင္ၿပီး တာ၀န္ကို သူမ်ားအေပၚ ပံုခ်တတ္တာ ဟာ ေခါင္းေရွာင္ေကာင္းေတြ လုပ္ေလ့ရွိတဲ့ အခ်က္ပါ။

အဖြဲ႕အစည္းကို ဦးေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈ ပံုစံေလးေတြ (Leadership Style) အမ်ိဳးစံုရွိပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတိုင္းဟာ လည္း ကိုယ့္အဖြဲ႔အစည္းကို ဘယ္လိုပံုစံ (Style) နဲ႔ ဦးေဆာင္ရမယ္ဆိုတာ သိရွိေန ဖို႔လိုပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေရွ႕ဆံုးမွ ဦးေဆာင္ျခင္း၊ အလယ္မွ ဦးေဆာင္ျခင္း နဲ႔ အေနာက္က ဦးေဆာင္မႈေပးျခင္းဆိုၿပီး အၾကမ္းဖ်င္း အေနနဲ႔ မွတ္သားႏိုင္ပါ တယ္။

ေခါင္းေဆာင္လုပ္သူဟာ အဖြဲ႕အစည္းအရွိန္ရလို႔ ေကာင္းက်ိဳးေတြနဲ႔ ေတြ႕ ႀကံဳေနခ်ိန္မွာ အေနာက္ကေန ဦးေဆာင္မႈေပးပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းမွာ အခက္အခဲနဲ႔ ျပႆနာတစ္စံုတစ္ရာ ႀကံဳလာၿပီဆိုရင္ေတာ့အေရွ႕ကိုတက္လာၿပီး ေရွ႕ ဆံုးက မားမားမတ္မတ္ရပ္တည္ ဦးေဆာင္ပါတယ္။

ေခါင္းေရွာင္သူဆိုတာကေတာ့ အဖြဲ႕အစည္း ေကာင္းစားခ်ိန္မွာ ေရွ႕ဆံုး ကေန လက္မေထာင္ၿပီး လူလံုးျပေလ့ရွိေပမယ့္ အဖြဲ႕အစည္းမွာ အခက္အခဲ တစ္စံုတစ္ရာႀကံဳလာတဲ့အခါ ေနာက္ဆံုးကိုေျပးၿပီး ေရွာင္ပုန္း တတ္တဲ့သူပါ။ အဓိကကေတာ့ တာ၀န္ယူေျဖရွင္းရဲတတ္ သတ္ၱိမရွိတာေပါ့။ အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံမယ္ဆိုတဲ့စိတ္ဓာတ္မရွိ တာေပါ့။ေခါင္းေဆာင္ဟာ ကိုယ္အနစ္နာခံၿပီး အဖြဲ႕အစည္းေကာင္းစား ေအာင္ႀကိဳးစားတတ္ တယ္။ ေခါင္းေရွာင္ကေတာ့ အဖြဲ႕အစည္းကို နစ္နာ ေအာင္လုပ္ၿပီး (နင္းတက္ၿပီး) ကိုယ္ေကာင္းစားေအာင္ ႀကိဳးပမ္းအား ထုတ္တတ္တယ္။

တာ၀န္ကိုေရွာင္ၿပီး ကိုယ့္အတြက္ပဲ ကိုယ္ၾကည့္တတ္တဲ့ အႀကီးအကဲဟာ ဘယ္လိုမွ ေခါင္းေဆာင္မတင္ထိုက္တဲ့သူပါ။ ေခါင္းေဆာင္ မျဖစ္ထိုက္တဲ့ ေခါင္းေရွာင္သူဟာ လိပ္လို လူမ်ိဳးပါ။ လိပ္ဟာ ကိုယ့္ဘက္သာ ကိုယ္ယက္တတ္ၿပီး အႏၱရာယ္အခက္အခဲၾကံဳလာရင္ ေခါင္းကို၀ွက္ထားတတ္ပါ တယ္။ ဒီလိုေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့လက္ရွိမွာအဆင့္တစ္ေနရာေရာက္ေနေပ မယ့္ မၾကာခင္မွာ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္က က်႐ႈံးမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္လုပ္သူကိုယ္တိုင္က တာ၀န္ေတြေရွာင္၊ ျပႆနာေျဖ ရွင္းမႈေတြ ကို ေရွာင္ဖယ္ၿပီးေနရင္ သူဦးေဆာင္ေနတဲ့ အဖြဲ႕သားေတြ ကိုယ္တိုင္ကလည္း သူ႔လိုပဲ ေခါင္းေရွာင္ေတြျဖစ္လာၾကမွာပါပဲ။ ဒီလို ေခါင္းေရွာင္သူေတြ အဖြဲ႕ အစည္းေတြမွာ ၊ ႏိုင္ငံေတြမွာ မ်ားျပားလာၿပီ ဆိုလို႔ရွိရင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွ ရွိမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္အမည္ခံထားၿပီးတာ၀န္မယူတတ္တဲ့ ေခါင္းေရွာင္သူ မျဖစ္ေစဘဲ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြျဖစ္ေစဖို႔ က်င့္သံုးရ မယ့္ အခ်က္ေလးေတြ ကို မွ်ေ၀ပါရေစ။

၁။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းအျဖစ္ ယူထိုက္တဲ့ တာ၀န္ေတြကို သတ္ၱိရွိရွိယူရဲပါ။ ဆင္ေျခဆင္လက္ေတြေပးၿပီး တာ၀န္ေရွာင္ဖို႔ မစဥ္းစားပါနဲ႔။ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေကာင္းျခင္း ဆိုးျခင္းဟာ ေခါင္းေဆာင္မွာ တာ၀န္ရွိ တယ္လို႔ ခံယူထားပါ။

၂။ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ပန္းတိုင္အတြက္သာမက ေနာက္လိုက္ငယ္သားမ်ားရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကိုပါ တာ၀န္ယူေျဖရွင္းေပးႏိုင္သူျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ ဒါမွသာ ေနာက္လိုက္ငယ္သားမ်ားက ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူကို ယံုၾကည္ ကိုးစားလာၿပီး ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းအျဖစ္ အသိမွတ္ျပဳျခင္း ရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။

၃။ တာ၀န္ကို ေရွာင္တတ္တာဟာ ေခါင္းေဆာင္မႈ က်ဆံုးျခင္းရဲ႕ လမ္းစျဖစ္ တယ္ဆိုတာကို အၿမဲသတိတရရွိေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

၄။ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေရွ႕ကေန မားမားမတ္မတ္ရပ္တည္ၿပီး အဖြဲ႕သားေတြ အားလံုးရဲ႕ စံျပပုဂ္ၢိဳလ္တစ္ေယာက္ျဖစ္ေအာင္ ေနထိုင္ပါ။

၅။ တပည့္မေကာင္း ဆရာ့ေခါင္း၊ သားသမီးမေကာင္း မိဘေခါင္း ဆိုသလို အဖြဲ႕အစည္းမေကာင္း ေခါင္းေဆာင္ေခါင္းဆိုတာကို သတိရၿပီး အဖြဲ႕အစည္း အတြက္ အနစ္နာခံ ဦးေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း ျဖစ္ပါေစ။

Let's Fly Together!
ဖူးေက်ာ္ဇင္ (Future Wave)