ၾကည့့္မွန္
=======
နယူးေယာက္ၿမိဳ႔ရွိ မိုးေမွ်ာ္ အေဆာက္အဦး ပိုင္ရွင္တဦးသည္ လစဥ္ကုန္က်ေသာ
ဓာတ္ေလွကား ျပဳျပင္ခအတြက္ စိတ္ဆင္းရဲေနသည္။ အေၾကာင္းမွာျမင့္မားေသာ
အေဆာက္အအံု ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခလုတ္ႏုိပ္တိုင္း ခ်က္ခ်င္းေရာက္မလာေသာ
ဓာတ္ေလွကားကို လူအခ်ဳိ႔က စိတ္မရွည္သျဖင့္ ခလုတ္ကို ထပ္တလဲလဲႏိွပ္ၾကေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ခလုတ္မီးလင္းေနသည္ကို ေတြ႔ေသာ္လည္း တခ်ဳိ႔လူမ်ားက တျခားလူ ႏိွပ္ၿပီးျဖစ္
ေသာ္လည္း မိမိ၏ ထူးဆန္းေသာ လက္ညဳိးႏွင့္ ႏွိပ္လိုက္ရမွ ဓာတ္ေလွကား အျမန္ေရာက္လာမည္ဟု ထင္တတ္ၾကသည္။ သတိေပး ေၾကာ္ညာစာမ်ား ေရးကပ္ခဲ့
ေသာ္လည္း အခ်ည္းႏွီးသာ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အၾကံဥာဏ္ေပးႏိုင္သူအား ထိုက္တန္ေသာဆု ခ်ီးျမွင့္မည္ဟု ပိုင္ရွင္က ေၾကာ္ညာလိုက္သည္။
စိတ္ပညာရွင္ တဦးက ေလွကားေရွ႔တြင္ ၾကည့္မွန္တခ်ပ္ တပ္ဆင္လိုက္မွ ျပႆနာမွာ
ေျပလည္သြားခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဓာတ္ေလွကား အသံုးျပဳသူမ်ားက မိမိ၏
အလွ်င္စလိုႏိုင္ေသာရုပ္ကို မွန္ထဲတြင္ ေတြ႔ရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မွန္ထဲက
ကိုယ့္ပံုကို ျပန္ေတြ႔မွ လူမ်ားက စည္းကမ္း သိမ္ေမြ႔သြားတတ္ၾကသည္။
လူအံုၾကားထဲ တိုးေနသူမ်ားပင္ မွန္ေရွ႔ေရာက္လွ်င္ ယဥ္ေက်းကုန္ၾကသည္။
စိတ္ရွည္ရွည္ႏွင့္ ေလွကားအလာကို ေစာင့္တတ္ၾကသည္။ မွန္ကား ဤမွ်
အစြမ္းထက္လွသည္။
တစ္ခါတရံ လူမ်ားက ၾကည့္ရဆိုးေသာ အမႈအရာမ်ားကို တမင္လုပ္ေနၾကျခင္း
မဟုတ္ေပ။ ထိုအမႈအရာမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ မျမင္ရ၍သာ လုပ္မိျခင္းျဖစ္သည္။
လူအျဖစ္ ဖန္ဆင္းလာစဥ္က အဘယ္ေၾကာင့္ မ်က္စိႏွစ္လံုးကို တစ္ေနရာစီခဲြၿပီး
တလံုးက တျခားလူကို ၾကည့္ဖို႔ႏွင့္ က်န္တလံုးက မိမိကိုယ့္ကို ၾကည့္ဖို႔အျဖစ္
ဘုရားသခင္ ဘာေၾကာင့္ မဖန္ဆင္းခဲ့သနည္း။ ယခုအခါ မ်က္လံုးႏွစ္လံုးမွာ
တျခားလူကို ၾကည့္ရန္ အတြက္ျဖစ္ၿပီး၊ အကယ္၍ မွန္သာ မရွိခဲ့လွ်င္ လူမ်ားက
ကိုယ့္ပံုစံကို ကိုယ္သိႏိုင္ၾကမည္ မထင္ေပ။ ထုိမွတစ္ဆင့္ ငါ (self referent)
ဟူေသာ အသံုးႏွုန္း ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။
ကေလးငယ္မ်ားသည္ မွန္ထဲက ပံုရိပ္မွာ မိမိျဖစ္ေၾကာင္းကို (၂ႏွစ္) သား အရြယ္
ေရာက္မွ သိၾကသည္။ လူ၀ံ မွလဲြ၍ အျခား ေမ်ာက္မ်ားက မွန္ထဲမွ ကိုယ့္ပံုရိပ္ကို
မသိၾကေခ်။ စမ္းသပ္မႈတခုတြင္ တိရိစာၦန္မ်ားကို ေမ့ေဆးေပးၿပီး မ်က္ႏွာကို
အနီမွတ္ျဖင့္ ျခစ္လိုက္ၾကသည္။
ေမ့ေဆးျပယ္ေသာအခါ မွန္ထဲက မိမိပံုကို ၾကည့္ေစခဲ့သည္။ လူ၀ံက မွန္ၾကည့္ၿပီး
ကိုယ့္မ်က္ႏွာကို ပြတ္သပ္တတ္သည္မွ လဲြ၍ အျခားအေကာင္မ်ားက မိမိပံုရိပ္ကို
မသိၾကေခ်။ ဤစမ္းသပ္မႈကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ မွန္ထဲက မိမိပံုရိပ္ကို
သိႏိုင္ရန္ မွတ္ဥာဏ္ အရည္အခ်င္း ျမင့္မားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ပို၍ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေသာ စမ္းသပ္မႈတခုက မ်ဳိးမတူေသာ ဥမွ ေပါက္ဖြား
လာေသာ ငွက္ကေလးမ်ား မိမိ၏မ်ဳိးရိုးကို သိႏိုင္၊ မသိႏိုင္ စမ္းသပ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ပညာရွင္မ်ားက ကဲြ်ဇရက္ (cowbird,starling) ဟုေခၚေသာ ငွက္ဥကို စာကေလး
အသိုက္ထဲ ထည့္ထားခဲ့သည္။ ဥမွ အေကာင္ေပါက္ေသာ္ ကြ်ဲဇရက္က မိမိကုိယ္ကို
စာကေလးဟု မထင္ခဲ့သည့္အျပင္ သူ၏ မ်ဳိးတူ ငွက္မ်ားႏွင့္သာ မိတ္လိုက္ခဲ့သည္။
မိမိကုိယ္ကိုစာကေလး မဟုတ္မွန္း မည္သို႔ ခဲြျခား သိႏိုင္ခဲ့သနည္း.?
Cornell University ရွိ စမ္းသပ္မႈတခုမွာ ဥမွေပါက္စ ကြ်ဲဇရက္အား၊ အျခားငွက္
မ်ားႏွင့္ ခဲြေမြးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ငွက္တခ်ဳိ႔၏ အေမြးမ်ားအား အေရာင္ဆိုးေပးၿပီး
က်န္ငွက္မ်ားကို နဂိုအတိုင္းရွိေစသည္။ ခဲြေမြးထားေသာ ငွက္ကေလး(၂)လျပည့္
ေသာအခါ အေရာင္ဆိုးထားေသာ ငွက္ႏွင့္ မဆိုးထားေသာငွက္မ်ားၾကားသုိ ႔ လြတ္
ေပးလိုက္သည္။ ခဲြေမြးခံရေသာ ငွက္မွာ မိမိႏွင့္ အေရာင္တူသည့္ ငွက္ႏွင့္သာေနေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ရသည္။
စမ္းသပ္မႈကိုၾကည့္ျခင္းအားျ ဖင့္ ငွက္မွာ မိမိ၏ အက်င့္ႏွင့္ စရိုက္ကို ခဲြျခားသိျမင္ႏိုင္စြမ္း
ရွိေနခဲ့သည္။ ဦးေႏွာက္ထဲရွိ ပံုစံျပား (template) က အျခားငွက္မ်ားႏွင့္ မိမိကိုယ့္ကို ႏိုင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ခဲ့သည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ “မ်ဳိးတူခ်င္းစု” ဆိုေသာ အရာမ်ား ေပၚလာခဲ့သည္။
ဤစမ္းသပ္မႈမွာ အလြန္အေရးပါသည္။ တိရိစာၦန္မ်ားက မိမိ၏ အက်င့္စရိုက္ႏွင့္
မိမိကိုယ့္ကို သိျမင္ႏိုင္စြမ္းရွိၾကသည္။
လူျဖစ္ေသာ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာမႈ ...
မ်က္လံုး ႏွစ္လံုးစလံုးကို တျခားလူ၏ မ်က္ေခ်းကိုသာ ၾကည့္ရန္ထားၿပီး၊
ကိုယ့္မ်က္ေခ်းကို မျမင္တတ္ခဲ့ၾကေပ။
သို႔ေသာ္ ထိုအားနည္းခ်က္ကို မွန္ကေျဖရွင္းေပးေနခဲ့သည္။ အလြယ္ဆံုး ဥပမာ
တစ္ခုမွာ အိမ္ရွင္၏ ခက္ထန္ေသာ မ်က္ႏွာကိုေတြ႔မွ ရိုေသ သိမ္ေမြ႔သြားတတ္ေသာ အိမ္ေစကဲ့သို႔ပင္။
(မွန္သည္)
လူသားတို႔အတြက္ အလြန္အေရးပါေသာ ပစၥည္းတခုဟုဆိုလွ်င္ မွားလိမ့္မည္မထင္။
----------
မူရင္းစာေရးသူ “ဟုန္လန္” မွာ ထိုင္၀မ္ကြ်န္းရွိ National Yang Ming
Universityမွ Neuroscience ဆရာတဦးျဖစ္သည္။
POSTED BY HTANAUNGYEIK
ကို Mung Khat ဆီကကူးယူေဝမွ်ပါတယ္။
credit: Original Illustrator
=======
နယူးေယာက္ၿမိဳ႔ရွိ မိုးေမွ်ာ္ အေဆာက္အဦး ပိုင္ရွင္တဦးသည္ လစဥ္ကုန္က်ေသာ
ဓာတ္ေလွကား ျပဳျပင္ခအတြက္ စိတ္ဆင္းရဲေနသည္။ အေၾကာင္းမွာျမင့္မားေသာ
အေဆာက္အအံု ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခလုတ္ႏုိပ္တိုင္း ခ်က္ခ်င္းေရာက္မလာေသာ
ဓာတ္ေလွကားကို လူအခ်ဳိ႔က စိတ္မရွည္သျဖင့္ ခလုတ္ကို ထပ္တလဲလဲႏိွပ္ၾကေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ခလုတ္မီးလင္းေနသည္ကို ေတြ႔ေသာ္လည္း တခ်ဳိ႔လူမ်ားက တျခားလူ ႏိွပ္ၿပီးျဖစ္
ေသာ္လည္း မိမိ၏ ထူးဆန္းေသာ လက္ညဳိးႏွင့္ ႏွိပ္လိုက္ရမွ ဓာတ္ေလွကား အျမန္ေရာက္လာမည္ဟု ထင္တတ္ၾကသည္။ သတိေပး ေၾကာ္ညာစာမ်ား ေရးကပ္ခဲ့
ေသာ္လည္း အခ်ည္းႏွီးသာ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အၾကံဥာဏ္ေပးႏိုင္သူအား ထိုက္တန္ေသာဆု ခ်ီးျမွင့္မည္ဟု ပိုင္ရွင္က ေၾကာ္ညာလိုက္သည္။
စိတ္ပညာရွင္ တဦးက ေလွကားေရွ႔တြင္ ၾကည့္မွန္တခ်ပ္ တပ္ဆင္လိုက္မွ ျပႆနာမွာ
ေျပလည္သြားခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဓာတ္ေလွကား အသံုးျပဳသူမ်ားက မိမိ၏
အလွ်င္စလိုႏိုင္ေသာရုပ္ကို မွန္ထဲတြင္ ေတြ႔ရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မွန္ထဲက
ကိုယ့္ပံုကို ျပန္ေတြ႔မွ လူမ်ားက စည္းကမ္း သိမ္ေမြ႔သြားတတ္ၾကသည္။
လူအံုၾကားထဲ တိုးေနသူမ်ားပင္ မွန္ေရွ႔ေရာက္လွ်င္ ယဥ္ေက်းကုန္ၾကသည္။
စိတ္ရွည္ရွည္ႏွင့္ ေလွကားအလာကို ေစာင့္တတ္ၾကသည္။ မွန္ကား ဤမွ်
အစြမ္းထက္လွသည္။
တစ္ခါတရံ လူမ်ားက ၾကည့္ရဆိုးေသာ အမႈအရာမ်ားကို တမင္လုပ္ေနၾကျခင္း
မဟုတ္ေပ။ ထိုအမႈအရာမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ မျမင္ရ၍သာ လုပ္မိျခင္းျဖစ္သည္။
လူအျဖစ္ ဖန္ဆင္းလာစဥ္က အဘယ္ေၾကာင့္ မ်က္စိႏွစ္လံုးကို တစ္ေနရာစီခဲြၿပီး
တလံုးက တျခားလူကို ၾကည့္ဖို႔ႏွင့္ က်န္တလံုးက မိမိကိုယ့္ကို ၾကည့္ဖို႔အျဖစ္
ဘုရားသခင္ ဘာေၾကာင့္ မဖန္ဆင္းခဲ့သနည္း။ ယခုအခါ မ်က္လံုးႏွစ္လံုးမွာ
တျခားလူကို ၾကည့္ရန္ အတြက္ျဖစ္ၿပီး၊ အကယ္၍ မွန္သာ မရွိခဲ့လွ်င္ လူမ်ားက
ကိုယ့္ပံုစံကို ကိုယ္သိႏိုင္ၾကမည္ မထင္ေပ။ ထုိမွတစ္ဆင့္ ငါ (self referent)
ဟူေသာ အသံုးႏွုန္း ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။
ကေလးငယ္မ်ားသည္ မွန္ထဲက ပံုရိပ္မွာ မိမိျဖစ္ေၾကာင္းကို (၂ႏွစ္) သား အရြယ္
ေရာက္မွ သိၾကသည္။ လူ၀ံ မွလဲြ၍ အျခား ေမ်ာက္မ်ားက မွန္ထဲမွ ကိုယ့္ပံုရိပ္ကို
မသိၾကေခ်။ စမ္းသပ္မႈတခုတြင္ တိရိစာၦန္မ်ားကို ေမ့ေဆးေပးၿပီး မ်က္ႏွာကို
အနီမွတ္ျဖင့္ ျခစ္လိုက္ၾကသည္။
ေမ့ေဆးျပယ္ေသာအခါ မွန္ထဲက မိမိပံုကို ၾကည့္ေစခဲ့သည္။ လူ၀ံက မွန္ၾကည့္ၿပီး
ကိုယ့္မ်က္ႏွာကို ပြတ္သပ္တတ္သည္မွ လဲြ၍ အျခားအေကာင္မ်ားက မိမိပံုရိပ္ကို
မသိၾကေခ်။ ဤစမ္းသပ္မႈကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ မွန္ထဲက မိမိပံုရိပ္ကို
သိႏိုင္ရန္ မွတ္ဥာဏ္ အရည္အခ်င္း ျမင့္မားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ပို၍ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေသာ စမ္းသပ္မႈတခုက မ်ဳိးမတူေသာ ဥမွ ေပါက္ဖြား
လာေသာ ငွက္ကေလးမ်ား မိမိ၏မ်ဳိးရိုးကို သိႏိုင္၊ မသိႏိုင္ စမ္းသပ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ပညာရွင္မ်ားက ကဲြ်ဇရက္ (cowbird,starling) ဟုေခၚေသာ ငွက္ဥကို စာကေလး
အသိုက္ထဲ ထည့္ထားခဲ့သည္။ ဥမွ အေကာင္ေပါက္ေသာ္ ကြ်ဲဇရက္က မိမိကုိယ္ကို
စာကေလးဟု မထင္ခဲ့သည့္အျပင္ သူ၏ မ်ဳိးတူ ငွက္မ်ားႏွင့္သာ မိတ္လိုက္ခဲ့သည္။
မိမိကုိယ္ကိုစာကေလး မဟုတ္မွန္း မည္သို႔ ခဲြျခား သိႏိုင္ခဲ့သနည္း.?
Cornell University ရွိ စမ္းသပ္မႈတခုမွာ ဥမွေပါက္စ ကြ်ဲဇရက္အား၊ အျခားငွက္
မ်ားႏွင့္ ခဲြေမြးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ငွက္တခ်ဳိ႔၏ အေမြးမ်ားအား အေရာင္ဆိုးေပးၿပီး
က်န္ငွက္မ်ားကို နဂိုအတိုင္းရွိေစသည္။ ခဲြေမြးထားေသာ ငွက္ကေလး(၂)လျပည့္
ေသာအခါ အေရာင္ဆိုးထားေသာ ငွက္ႏွင့္ မဆိုးထားေသာငွက္မ်ားၾကားသုိ
ေပးလိုက္သည္။ ခဲြေမြးခံရေသာ ငွက္မွာ မိမိႏွင့္ အေရာင္တူသည့္ ငွက္ႏွင့္သာေနေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ရသည္။
စမ္းသပ္မႈကိုၾကည့္ျခင္းအားျ
ရွိေနခဲ့သည္။ ဦးေႏွာက္ထဲရွိ ပံုစံျပား (template) က အျခားငွက္မ်ားႏွင့္ မိမိကိုယ့္ကို ႏိုင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ခဲ့သည္
ဤစမ္းသပ္မႈမွာ အလြန္အေရးပါသည္။ တိရိစာၦန္မ်ားက မိမိ၏ အက်င့္စရိုက္ႏွင့္
မိမိကိုယ့္ကို သိျမင္ႏိုင္စြမ္းရွိၾကသည္။
လူျဖစ္ေသာ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာမႈ ...
မ်က္လံုး ႏွစ္လံုးစလံုးကို တျခားလူ၏ မ်က္ေခ်းကိုသာ ၾကည့္ရန္ထားၿပီး၊
ကိုယ့္မ်က္ေခ်းကို မျမင္တတ္ခဲ့ၾကေပ။
သို႔ေသာ္ ထိုအားနည္းခ်က္ကို မွန္ကေျဖရွင္းေပးေနခဲ့သည္။ အလြယ္ဆံုး ဥပမာ
တစ္ခုမွာ အိမ္ရွင္၏ ခက္ထန္ေသာ မ်က္ႏွာကိုေတြ႔မွ ရိုေသ သိမ္ေမြ႔သြားတတ္ေသာ အိမ္ေစကဲ့သို႔ပင္။
(မွန္သည္)
လူသားတို႔အတြက္ အလြန္အေရးပါေသာ ပစၥည္းတခုဟုဆိုလွ်င္ မွားလိမ့္မည္မထင္။
----------
မူရင္းစာေရးသူ “ဟုန္လန္” မွာ ထိုင္၀မ္ကြ်န္းရွိ National Yang Ming
Universityမွ Neuroscience ဆရာတဦးျဖစ္သည္။
POSTED BY HTANAUNGYEIK
ကို Mung Khat ဆီကကူးယူေဝမွ်ပါတယ္။
credit: Original Illustrator
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။