"သားအိ္မ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္း"

က်န္းမာေရးစာတိုမ်ားစုစည္းမွဳ

"သားအိ္မ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္း"

ေၾကာ္ျငာတာေတာ့မပာုတ္ဘူးေနာ္။ အခုတေလာ အေမးမ်ားေနတာေရာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔သိသင့္တယ္ထင္လို႔ေရာ ေရးလိုက္တာပါ။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ(Cervical cancer)ပာာ Human papilloma virus (HPV) ေၾကာင့္အဓိကျဖစ္ပြားရပါတယ္။ HPV ဆိုတဲ့ေရာဂါပိုးပာာ လူ႔ခႏၵာကိုယ္ကိုေတာ္ေတာ္ေလးကို ဒုကၡေပးတဲ့ေရာဂါပိုးပါ။ ေနရာအႏွံ႔မွာ ေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရတာတစ္မ်ိဳးတည္းနဲ႔ေတာ့ အဲေလာက္ေရာဂါေတြျဖစ္လာတာေတာ့မပာုတ္ပါဘူး။ ဒီေရာဂါပိုးလည္းကူးစက္ခံထားရမယ္၊ တျခားေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ကိုယ္ခံအားကိုေလ်ာ့ေစတဲ့ ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္တာမ်ိဳး၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာမ်ိဳးေတြရွိလာျပီဆုိရင္ေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ဖို႔အေျခအေနပိုမ်ားလာပါျပီ။
အမွန္ေတာ့ HPV ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါအမ်ားအျပားရွိတဲ့အတြက္ အဲဒါေတြအကုန္လံုးကိုလိုက္ေရးမယ္ဆိုရင္ အရမ္းရွည္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီေခါင္းစဥ္ရဲ႕အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္းကိုပဲ တင္ျပပါ့မယ္။ HPV ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြထဲမွာမွ အသိမ်ားတာကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာျဖစ္တဲ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာနဲ႔ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ (Genital warts) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ (သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါအေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ပို႔စ္တစ္ခုေရးေပးပါ့မယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ အရမ္းရွည္ေနမွာစိုးတဲ့အတြက္ ထားခဲ့ပါ့မယ္။)

HPV ဆိုတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္မွာ အမ်ိဳးအစားေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာရွိပါတယ္။ အဲဒီထဲကမွ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကိုျဖစ္ေစတဲ့အမ်ိဳးအစားကေတာ့ 16 and 18 ျဖစ္ျပီး လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ေတြျဖစ္တာကေတာ့ 6 and 11 တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆး က်ေနာ္ဖတ္ဖူးတာကေတာ့ ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။ Gardasil နဲ႔ Cervarix ဆိုတဲ့အမ်ိဳးအစားေတြပါ။ Cevarix ဆိုတဲ့ေဆးကေတာ့ HPV 16 and 18 ကိုပဲကာကြယ္တဲ့အတြက္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကိုသာ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ Gardasil အမ်ိဳးအစားကေတာ့ အဲဒီ၄မ်ိဳးလံုးကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
တစ္ခုရွိတာကေတာ့ ဒီကာကြယ္ေဆးေတြအကာအကြယ္ေပးတာက ဒီ၄မ်ိဳးပဲရွိတာမို႔ တျခား HPV အမ်ိဳးအစားေတြကေနလည္း ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီအမ်ိဳးအစား၄မ်ိဳးထက္စာရင္ေတာ့ အေတာ္ေလးကိုနည္းပါတယ္။ ဘယ္ကာကြယ္ေဆးကမွေတာ့ လံုး၀အျပည့္အ၀ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္လို႔မရွိပါဘူး။ ဒီကာကြယ္္ေဆးေတြကိုေယာက်္ားေတြမွာလည္း ထိုးႏိုင္ပါတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာထိုးရင္ေတာ့ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔အျပင္ HPV ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့တျခားကင္ဆာေတြကိုအကာအကြယ္ေပးပါတယ္။ တစ္ခုသိထားသင့္တာက ဒီေဆးေတြပာာ ကာကြယ္ေဆးသက္သက္သာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါျဖစ္ျပီးသူေတြမွာထိုးရင္ေတာ့ ဘာမွအက်ိဳးမထူးႏိုင္ပါ။

ဘယ္သူေတြမွာထိုးသင့္သလဲ။
အဓိကအေနနဲ႔ကေတာ့ အသက္ ၉ႏွစ္ကေန ၂၅ႏွစ္ၾကားမွာရွိတဲ့အမ်ိဳးသမီးတိုင္းထိုးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အမ်ိဳးသမီးအသက္၄၅ႏွစ္ထိ ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြမွာထိုးမယ္ဆိုရင္လည္း ဒီအသက္ေလာက္ပါပဲ။

ဘယ္သူေတြမွာမထိုးရဘူးလဲ။
ကာကြယ္ေဆးမွာပါတဲ့အရာေတြနဲ႔ ဓါတ္မတည့္တဲ့သူေတြထိုးလို႔မရပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ Gardasil ပာာ တေစး (Yeast) ကထုတ္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒါနဲ႔မတည့္တဲ့သူေတြထိုးလို႔မရပါဘူး။
အရမ္းနာမက်န္းျဖစ္ေနတဲ့သူေတြ (လံုး၀ထိုးလို႔မရတာေတာ့မပာုတ္ပါဘူး၊ နာမက်န္းျဖစ္ေနခ်ိန္မွာမထိုးဘဲ ေနေကာင္းလာမွထိုးလို႔ရပါတယ္။)
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြမွာဒီေဆးရဲ႕ဆိုးက်ိဳးဘယ္လိုျဖစ္လာႏိုင္လဲဆိုတာကို ေသခ်ာမသိေသးတဲ့အတြက္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြမွာထိုးဖို႔ကို အားမေပးပါဘူး။ ကိုယ္၀န္မရွိခ်ိန္မွာထိုးျပီး ကိုယ္၀န္ေဆာင္လို႔ရပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ဆိုးက်ိဳးမရွိပါဘူး။

ဘယ္ေလာက္ကာကြယ္ေပးႏိုင္လဲ။
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကို ၇၀ရာခိုင္ႏွဳန္း၊ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ၉၀ရာခိုင္ႏွုန္း ကာကြယ္ေပးႏို္င္ပါတယ္။

ဘယ္ႏွစ္ၾကိမ္ထိုးရမလဲ။ ဘယ္သူနဲ႔ထိုးရမလဲ။ ဘယ္မွာသြားထိုးရမလဲ။
၃ၾကိမ္ထိုးရပါတယ္။ ပထမဆံုးတစ္ၾကိမ္၊ ၂လအၾကာမွာတစ္ၾကိမ္၊ ၆လအၾကာမွာတစ္ၾကိမ္ထိုးရပါတယ္။ ဘယ္ဆရာ၀န္နဲ႔မဆိုထိုးလုိ႔ရပါတယ္။ အသားေဆးျဖစ္လို႔ လက္ေမာင္း ဒါမွမပာုတ္ တင္ပါးမွာထိုးလို႔ရပါတယ္။ မိမိဘာသာေဆး၀ယ္ျပီး ေဆးခန္းတစ္ခုခုမွာသြားထိုးခိုင္းလို႔ရပါတယ္။ အခုထိေတာ့ ဆိုးဆိုးရြားရြားဆိုးက်ိဳးမရွိေသးပါဘူး။ ဆိုးက်ိဳးေတာ္ေတာ္ေလးနည္းပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ထိုးသင့္တာလဲ။
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါဆိုတာက အမ်ိဳးသမီးေတြမွာအျဖစ္အမ်ားဆံုးေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ပါ။ ဒီကင္ဆာက အျဖစ္မ်ားရံုတင္မက၊ အေတာ္ေလးလည္း ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့အတြက္ေရာ၊ ကင္ဆာေတြထဲမွာ ကာကြယ္ေဆးထိုးျပီး ကာကြယ္လို႔ရေနတဲ့ကင္ဆာျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း ဒီလိုမ်ိဳးကင္ဆာအတြက္ေတာ့ အသက္မဆံုးရွံဳးေစခ်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ အလံုးစံုကာကြယ္မေပးႏို္င္ေပမယ့္လည္း ၇၀ရာခိုင္ႏွဳန္းဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ေလးေတာ့မ်ားတဲ့ပမာဏပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ေဆးရဲ႕ေစ်းႏွဳန္းအေနနဲ႔ကေတာ့ အရမ္းေစ်းမၾကီးေပမယ့္ ဆင္းရဲသားလက္လုပ္လက္စားေတြမတတ္ႏိုင္ေလာက္ေသးတဲ့ႏွုန္းျဖစ္ေနပါေသးတယ္။

ေဒါက္တာသူရိန္လွိဳင္၀င္း
ေဆးပညာဗပာုသုတ