ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲေရးမွာ အိုဘားမား ဘာေၾကာင့္ ၾသဇာအရွိန္အဝါမရွိသလဲ

Yangon Media Group

 

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲေရးမွာ အိုဘားမား
ဘာေၾကာင့္ ၾသဇာအရွိန္အဝါမရွိသလဲ
======================================

- စိုးမိုး (IN'D)

- Flower News ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ (၁၀)၊ အမွတ္ (၄၅)။

အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမား ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဗုဒၶဟူးေန႔ကေရာက္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မ်က္ေမွာက္ကာလမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဟာ လြန္ ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္က အိုဘားမားျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့စဥ္ကထက္ မ်ားစြာအေရာင္မွိန္ေဖ်ာ့သြား ခဲ့ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္က ဒီမိုကေရစီလမ္းစဥ္ ကိုေလွ်ာက္လွမ္းေနတဲ့ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈျပႆနာေတြရွိေနဆဲျဖစ္သလို ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးျဖစ္စဥ္က ေႏွးေကြးေနတာကိုလည္း ျမင္ေတြ႕ခဲ့ ရပါတယ္။

၂ဝ၁ဝျပည့္ႏွစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေန အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က လြတ္ေျမာက္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားနဲ႔ ေရြးေကာက္ ပြဲက ေမြးထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံလႊတ္ေတာ္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈအစီရင္ခံစာေတြေအာက္ မွာ ေမွးမွိန္ခဲ့ရပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္ တိုင္ကလည္း ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ အေစာပိုင္းျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးကတိကဝတ္ေတြအေပၚမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ ရဲ႕အေကာင္းျမင္မႈကို လတ္တေလာေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ပါ တယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အိုဘားမားရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီအတြက္ အေရးပါတဲ့အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ ေပမယ့္ ယခုသီတင္းပတ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕အား နည္းလိုအပ္ခ်က္ေတြကို သင့္တင့္မွ်တတဲ့ အတည္ျပဳ ေျပာဆိုမႈေတြျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အိုဘားမားျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ဒုတိယအႀကိမ္ေရာက္ရွိလာမႈနဲ႔ တိုက္ဆိုင္စြာပဲ ဧရာ ဝတီမဂၢဇင္းကေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အိုဘားမားနဲ႔အင္တာဗ်ဴးမွာ သမၼတအိုဘားမားက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား၊ ဂ်ာနယ္ လစ္၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ အျခားတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြအ ေပၚမွာ ျပဳမူဆက္ဆံမႈေတြ အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲေရးေနာက္ျပန္လွည့္မႈ ေျခလွမ္းေတြကို သိျမင္မႈရွိတဲ့အေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အိုဘားမားရဲ႕သံုးသပ္ခ်က္ေတြဟာ လက္ေတြ႕အေျခအေနေတြအေပၚ ဘယ္ေလာက္မ်ား မ်ားသက္ေရာက္မႈရွိေစခဲ့ပါသလဲ။ လူ႔အခြင့္အေရးေလ့ လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြကေတာ့ မ်ားမ်ားစားစားမရွိဘူး လို႔ဆိုပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူ ေတြက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ တားျမစ္ အေရးယူထားတဲ့ ဆန္ရွင္ေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္က တည္းက အေမရိကန္ဟာ ၄င္းတုိ႔ရဲ႕ဖိအားေပးႏိုင္တဲ့ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈအရွိန္အဝါမ်ားစြာကို စြန္႔ပစ္ခဲ့တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ ေရးအဖြဲ႕ (HRW)ရဲ႕ စီနီယာသုေတသီ ေဒးဗစ္မက္သီ ဆန္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အလြန္အေရးပါတဲ့ ဆန္ရွင္ေတြကို အေမရိကန္က အလြယ္တကူ လ်င္ျမန္ စြာပလပ္ေပးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ယခင္ကတည္းက လူတိုင္း ကို ေျပာခဲ့ၿပီးသားလို႔ ဆိုပါတယ္။ မက္သီဆန္က ျမန္မာ ႏိုင္ငံရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးစတင္တဲ့အခ်ိန္မွာ အေရးႀကီး လိုအပ္တဲ့ဆန္ရွင္ေတြကို အလြယ္တကူေျဖေလွ်ာ့ေပး လိုက္ျခင္းဟာ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ဖိအားေပးႏိုင္တဲ့ ၾသဇာအရွိန္အဝါကို ပစ္ပယ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အေတြးအျမင္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာရွိေနတဲ့ NGO အလုပ္ သမားေတြနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရအဖြဲ႕အရာရွိေတြမွာ ရွိ ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ယခင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုတဲ့ သေဘာထားအ ျမင္ေတြရွိေနေပမယ့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ ကိုစြန္႔လႊတ္ဖို႔ ျငင္းဆန္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာတပ္ မေတာ္ဟာ လႊတ္ေတာ္မွာ အမတ္အေရအတြက္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ဆက္လက္ထိန္းခ်ဳပ္ဆုပ္ကိုင္ထားဆဲျဖစ္ ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး တပ္မေတာ္က အာဏာကိုဆုပ္ကိုင္ ထားႏိုင္ဖို႔ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္သူအေပၚမွာ တင္းက်ပ္မႈေတြျပဳလုပ္ ထားျခင္းကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ထဲမွာ တည္ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေမရိကန္ဥပေဒေရးရာအဖြဲ႕ ဥကၠ႒ ဂ်နီဖာကိုင္ဂလီက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခ ခံျပဳျပင္ေရးလိုအပ္ခ်က္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးအတြက္ မ်ားစြာခက္ခဲေစခဲ့ၿပီး မိမိတို႔အေနနဲ႔ ေရွ႕ ဆက္ေဆာင္ရြက္ရန္လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ကိုင္ဂလီက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြ မဖယ္ ရွားေပးခင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ မ်ားစြာတိုးတက္ေျပာင္း လဲသင့္တယ္လို႔ မိမိတို႔ယူဆေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္မႈအေျခ အေနတိုးတက္ဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ကိုင္လီက ဆိုပါတယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ျမန္မာတပ္မေတာ္က အခုလိုေျပာင္း လဲမႈမ်ားအတြက္ သေဘာတူညီဖို႔ အရမ္းကိုခက္ခဲသြား ၿပီလို႔ ကိုင္ဂလီက ဆိုပါတယ္။

အေမရိကန္၊ အီးယူ၊ ၾသစ ေၾတးလ်နဲ႔ အျခားႏိုင္ငံေတြက ျမန္မာ ႏိုင္ငံအေပၚပိတ္ဆို႔အေရးယူထားတဲ့ဆန္ရွင္ေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ခ်ိန္ ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိး ေဖာက္မႈျပ ႆနာေတြက တစ္စတစ္စျမင့္တက္လာခဲ့ပါတယ္။ အ ျခားတစ္ဖက္မွာလည္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြ နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းမႈ ကတိကဝတ္ေတြက လည္း ထင္သေလာက္ ခရီးေပါက္မႈမရွိခဲ့ပါဘူး။

အေမရိကန္အစိုးရကလည္း ဆန္ရွင္ေတြ ဖယ္ရွားေပးလိုက္ခ်ိန္မွာ အခုျပႆနာေတြကို ျပည့္ျပည့္ ဝဝေျဖရွင္းေပးႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကာလတာရွည္တံခါးပိတ္ထားတဲ့ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳလုပ္ဖို႔ ေဇာကပ္ေနၾကတဲ့ကုမၸဏီေတြ ရဲ႕ဖိအားေၾကာင့္ အခုလိုဆန္ရွင္ေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပး ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ မက္သီဆန္က ဆိုပါတယ္။

အီးယူအေနနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈလမ္းေၾကာင္းေတြကို ျပန္လည္အသက္သြင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ဖိအားေပးၾသဇာသက္ေရာက္ဖို႔ အျခားလမ္းအနည္း ငယ္က်န္ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္က အီးယူ လို ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈလမ္းေၾကာင္းအားလံုးကို လမ္းေဖာက္ခဲ့ျခင္းမရွိေသးပါဘူး။
ကိုင္ဂလီရဲ႕ဥပေဒေရးရာအဖြဲ႕ကလည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံက ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈနဲ႔ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ဥပေဒေတြကို အျပည့္အဝ ကာကြယ္မႈမျပဳလုပ္ႏိုင္ေသး သေရြ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ဆက္ဆံေရးကို အတားအဆီးမရွိ လမ္းဖြင့္မေပးသင့္ဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္အေန နဲ႔ တစ္ဦးခ်င္းနဲ႔ ကုမၸဏီေတြအေပၚမွာ ဆန္ရွင္ျပဳလုပ္ မႈေတြကိုေတာ့ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ဆန္ရွင္စာရင္းက ပံုမွန္စိစစ္မႈမရွိ လို႔ ကြာဟမႈေတြရွိေနေပမယ့္ အနည္းဆံုးေတာ့ အေမ ရိကန္က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳိ႕ေသာ အဓိကထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြကို လက္မခံႏိုင္တဲ့ သေဘာကို ျပသေနပါတယ္။

အေမရိကန္နဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔ရဲ႕ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မက္သီ ဆန္နဲ႔ကိုင္ဂလီတို႔က ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအေနနဲ႔ အစိုးရ အဖြဲ႕ထဲပါဝင္ေနမႈကိုေလွ်ာ့ခ်ျခင္းက ႏွစ္ဖက္ႏိုင္ငံစစ္ ဘက္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို စတင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဆက္လက္ၿပီး မက္သီဆန္က အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ အီးယူအပါအဝင္ အျခားေသာႏိုင္ငံတ ကာအသိုင္းအဝိုင္းေတြနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး ကမၻာ့ဘဏ္လို အ ဖြဲ႕အစည္းဌာနေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံလို ပေရာဂ်က္ေတြ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမျပဳဖို႔ ဖိအားေပးသင့္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အခုလိုပေရာဂ်က္ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တိုင္းရင္း သားလက္နက္မ်ားနဲ႔ စစ္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ေနရာေတြမွာ မ တည္ၿငိမ္မႈေတြျဖစ္ေနႏိုင္သလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကိုမလိုလားတဲ့ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာေခါင္းေဆာင္ေတြကို လည္း အက်ဳိးအျမတ္ ျဖစ္သြားေစႏိုင္တယ္လို႔ မက္သီဆန္ က ဆိုပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာက စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ အေျခတက်မတည္ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေဒၚလာဘီလီယံ ေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳလုပ္ၾကျခင္းနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ့ဆက္ဆံေရးကိုထိန္းသိမ္းၿပီး အက်ဳိးအျမတ္ ရရွိဖို႔ ဖန္တီးျခင္းတို႔က ႏိုင္ငံေရးရာဖိအားေပးမႈေတြကို အားေပ်ာ့သြားေစတယ္လို႔ မက္တီဆန္က ေထာက္ျပ ပါတယ္။

မက္သီဆန္က ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးအတြက္ လိုအပ္တာစနစ္တက်ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈနဲ႔ဖိအားေပးျခင္းျဖစ္ၿပီး သမၼတအိုဘားမားသြားေရာက္ လည္ပတ္ျခင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဖိအားေပးႏိုင္တဲ့ၾသဇာ မဟုတ္ဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။ အိုဘားမား ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ျခင္းက တစ္စံုတစ္ရာအေျပာင္းအလဲျဖစ္လာတယ္ထင္ျမင္ရင္ မွားယြင္းတဲ့အယူအဆျဖစ္တယ္ လို႔ မက္သီဆန္ကဆိုပါတယ္။ မက္သီဆန္က အမွန္ တကယ္လိုအပ္တာက ကာလရွည္ဆက္ဆံေရးသာျဖစ္ တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

မက္သီဆန္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဆန္ရွင္ေတြ ေျဖေလွ်ာ့ေပးေနေပမယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအေျခ အေနက ေဘာင္အျပင္ဘက္ကိုေရာက္ရွိေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ မက္သီဆန္က ဆန္ရွင္ေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပး ၿပီးမွ ျပန္လည္အေရးယူ ဆန္ရွင္ျပဳလုပ္ဖို႔ရာအေတာ္ ေလးကိုခက္ခဲသြားေစမွာျဖစ္ၿပီး ဘယ္ႏိုင္ငံေရးေပၚလ စီမွာမွ အခုလိုျပဳလုပ္လိမ့္မယ္မထင္ဘူးလို႔ သူ႔ရဲ႕ထင္ျမင္ ခ်က္ကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

( Foreign Policy ဂ်ာနယ္တြင္ ေဆာင္းပါးရွင္ Justine Drennan ေရးသားသည့္ Why obama has no leverage to salvage myanmar's democratic turn ေဆာင္းပါးအား ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆို ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ )

#TheFlowerNews