ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာအက်ိဳးျမင္ဝါဒီသမားေတြမ်ားၾကပါတယ္ ။ ဘာေၾကာင္႔လဲဆိုေတာ႔ အေၾကာင္း ကိစၥ တစ္ခုခု ကို ေတြ႔ၿပီဆိုရင္ ရလာၾကတဲ႔ ရလာဒ္ ကိုပဲ ေကာင္းလား ၊ မေကာင္းလား ၊ ႀကီးလား ၊ ငယ္လား သံုးသပ္တတ္ၾကတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ အဒီအက်ိဳးေတြရဲ့ မူလဘူတ အေၾကာင္းတရားကိုေတာ႔ စိတ္ဝင္စားသူဟာ အလြန္တရာကို နည္းၾကပါတယ္ ။ ဥပမာ တစ္ခုေပါ႔ ဗလႀကီးေတြ ဟက္ေနတဲ႔ ကာယဗလေမာင္တစ္ေယာက္ ရဲ့ ပံုကိုေတြ႔ၿပီဆိုပါေတာ႔ ။
“ မိုက္တယ္ကြာ ..ဗလႀကီးေတြကို ဟက္ေနတာပဲ” .. “ လူဘီလူးႀကီးနဲ႔တူတယ္ ” ..
“ အေပၚယံၾကည့္ၿပီးဆံုးျဖတ္လို႔မရဘူးတခ်ိဳ႕ ဗလႀကီးႀကီးၿပီး ပံုး ေနတာေတြမွပံုလို႔” .. “အလကားပါကြာ .. အလုပ္မရွိ အလုပ္ရွာ ၊ အဲဒီခႏၶာကိုယ္ႀကီးေတြ ဘယ္သြားသံုးစားရမလဲ ” … စသျဖင္႔ေပါ႔ ေဝဖန္သံ ေတြ ကို အမ်ားဆံုးၾကားရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ကို တည္ေဆာက္ျခင္းရဲ့ တကယ္႔ မူလ အေၾကာင္းတရားျဖစ္တဲ႔ ဇြဲစိတ္ ၊ ပံုမွန္ေလ႔က်င္႔မွဳ ၊ အစားအေသာက္ဆင္ျခင္မွဳ ၊ မွန္ကန္တဲ႔ နည္းစနစ္ စတာေတြ နဲ႔ ပက္သက္ၿပီး ေဝဖန္ခ်က္ေတြက ေတာ႔ မရွိသေလာက္ကိုရွာမွ ရွားပါပဲ ။
အဲလိုပါပဲ ကမၻာမွာ အေတာ္မ်ားမ်ားသိၾကတဲ႔ ႏိုဗယ္ဆု ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေတာ္မ်ားမ်ားလည္း သိၾကပါတယ္ ။ ဘယ္သူေတြ ေတာ႔ ႏိုဗယ္ ဆုရသြားၿပီ ၊ ဘယ္သူေတြကေတာ႔ရႏိုင္တယ္ ၊ အဲဒီႏိုဗယ္ဆုက မေကာင္းဘူး ၊ ဒီႏိုဗယ္ဆုကေတာ႔ ေနာက္ကြယ္မွာ ေႏွာင္ႀကိဳးေတြပါတယ္ …စသျဖင္႔ေပါ႔ ေလ အက်ိဳးတရားနဲ႔ ပက္သက္တဲ႔ ေဝဖန္ခ်က္ေတြ ကို မ်ားစြာေတြ႔ရပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ တကယ္႔ အေၾကာင္းတရားျဖစ္တဲ႔ ႏိုဗယ္ဆုဘယ္ကစျဖစ္လဲ ၊ ႏိုဗယ္ဆိုတာဘယ္သူလဲ ၊ ဘယ္တုန္းကေပးတာလဲ ၊ ဘာေၾကာင္႔ ႏိုဗယ္ဆုေပးတာလဲ ၊ ဘယ္လိုလူေတြ ကိုေပးတာလဲ စတာေတြကိုေတာ႔ စိတ္ဝင္စားတဲ႔သူေတြ ဟာေတာ႔ အနည္းငယ္ ပဲရွိမယ္လို႔ထင္မိပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ဆိုတာ ….
ႏိုဗယ္ဆိုတာ (Alfred Bernhard Nobel) ဆီြဒင္လူမ်ိဳး ဓာတုေဗဒပညာရွင္ ၊ အင္ဂ်င္နီယာ ၊ စာေရးဆရာနဲ႔ မူပိုင္ခြင္႔ေပါင္း ၃၅၀ ေက်ာ္ပိုင္ဆိုင္ေသာ မီလ်ံနာ စီးပြားေရးသမား ၊ ဒိုင္းနမိုက္ ၊ ဂယ္လီဂႏိုက္ ႏွင္႔ ဘလက္စတိုက္ စတဲ႔ ေပါက္ကြဲေရးပစၥည္းမ်ားကို တီထြင္သူ ၊ ကမၻာ မွာရွိတဲ႔ ထူးခၽြန္သူေတြ အတြက္ ႏုိဗယ္ဆုကို တီထြင္ေပး အပ္ ခဲ႔ သူ တစ္ေယာက္ပါပဲ။
အက္ဖရက္ ႏိုဗယ္ ကို ၁၈၃၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔ စေတာ႔ခ္ဟုမ္း( Stockholm) ၿမိဳ႕ မွာေမြးဖြားခဲ႔ပါတယ္ ။ သူ႔အေဖ Immanuel Nobel ကေတာ႔ စြန္႔ဦးတီထြင္သူ ၊ အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္ ။ ႏိုဗယ္ ဟာ သားသမီး ၈ ေယာက္ရဲ့ ၄ ေယာက္ေျမာက္သားျဖစ္ၿပီး သူ႔အေဖ ဆီကေန ဆန္းသစ္တီထြင္လို တဲ႔ အေမြကိုဆက္ခံ ခဲ႔တဲ႔သားတစ္ေယာက္ပါ ။ ဆီြဒင္ ႏိုင္ငံ မွာ သူ႔ အေဖ ရဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဒဝါလီခံ ရၿပီးေနာက္မွာေတာ႔ ရုရွားႏိုင္ငံရဲ့ စိန္႔ပီတာစဘက္ ၿမိဳ႔ ကိုေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ႔ ပါတယ္ ။ ရုရွား ေအာ္ဂင္းနစ္ ဓာတုေဗဒ ပညာရွင္ နီကိုလိုင္ ဇင္းနစ္ (Никола́й Никола́евич Зи́нин) ဆီမွာဓာတုေဗဒ ကို အထူးျပဳၿပီး ပညာသင္ၾကားခဲ႔ပါတယ္ ။ ေတာ္လြန္းလွတဲ႔ ႏုိဗယ္ေလးဟာ အရာရာကို ခဏသင္ရံုနဲ႔ တတ္ေျမာက္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္ ။ အဲဒီထဲမွ သူ အေတာ္ဆံုး ႏွင္႔ အေပါက္ေျမာက္ဆံုး ဘာသာရပ္ေတြကေတာ႔ ဘာသာစကားနဲ႔ ဓာတုေဗဒ ဘာသာရပ္ေတြျဖစ္ပါတယ္ ။ အဂၤလိပ္၊ဂ်ာမန္၊ျပင္သစ္၊ရုရွားဘာသာစကား၄မ်ိဳးကိုမိခင္ဘာသာစကားလိုကၽြမ္းက်င္စြာေျပာႏိုင္သူတစ္ေယာက္ပါ။ပီတာစဘက္မွာအေျခက်ေနရင္းပဲျပင္သစ္နဲ႔အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြကို
လည္းပညာေတာ္သင္သြားခဲ႔ပါေသးတယ္။
ႏိုဗယ္နဲ႔ သူမိဘေတြ ရုရွားကေန ဆီြဒင္ကို ျပန္သြားၿပီးေနာက္မွာေတာ႔ ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ႔ ပစၥည္း မ်ားကို ကိုယ္တိုင္ ေလ႔လာတီထြင္ၿပီး စက္ရံုေထာင္ေရာင္းခ်ပါေတာ႔တယ္ ။ ၁၈၆၃ မွာ ဒီတိုေနတာ (detonator) ကိုတီထြင္ႏိုင္ခဲ႔ၿပီး ၁၈၆၅ မွာေတာ႔ ဒီတိုေနတာ ကေန ပိုမိုေပါက္ကြဲေစမဲ႔ blasting cap ကို တီထြင္ခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၈၆၇ ခုႏွစ္မွာေတာ႔ ႏိုဗယ္ရဲ့ နာမည္ေက်ာ္ ဒိုင္းနမိုက္ (dynamite) ကိုတီထြင္ႏိုင္ခဲ႔ ၿပီး ၁၈၇၅ မွာေတာ႔ ဒိုင္းနမိုက္ထက္ ေပါက္ကြဲအားပိုမိုျပင္းထန္ၿပီး အသံုးျပဳသူေတြကို လံုလံုၿခံဳၿခံဳ နဲ႔ အလြယ္တကူသံုးစြဲ ႏိုင္ေစတဲ႔ ဂယ္လီဂနိတ္ (gelignite) ကိုတီထြင္ခဲ႔ပါတယ္ ။ အဲဒိေနာက္မွာေတာ႔ က်ည္ဆန္ ၊ ဒံုးေတြ ေတြ မွာ အသံုးျပဳႏိုင္မဲ႔ ဘာလစ္စတိုက္ (ballistite) ကိုတီထြင္ခဲ႔ပါေသး တယ္ ။ အဲဒီ ဘာလစ္စတိုက္ေတြ ဟာ မီးခိုးမဲ႔ အားျပင္း ေပါက္ကြဲေစမဲ႔ နည္းပညာရဲ့ အစပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒုိင္းနမိုက္ ေရာင္းရေငြေတြ အပါအဝင္ တျခား ထုတ္ကုန္ ေတြ ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ ႏွင္႔ တစတစ ခ်မ္းသာလာတဲ႔ ႏိုဗယ္ဟာ ေဒၚလာ ၉၂ မီလီယံ ထိၾကြယ္ဝလာခ႔ဲပါတယ္ ။ အဲဒီအခ်ိန္ အဲဒီကာလက ကမၻာ႔ အခ်မ္းသာဆံုးစာရင္းဝင္တစ္ဦးပါပဲ ။ ေပါက္ကြဲေစတတ္ေသာ ဒိုင္းနမိုက္ေတြ ၊ ဂယ္လီဂႏိုက္ေတြ ၊ ဘာလစ္စတိုက္ ေတြကို တီထြင္ခဲ႔ေပ မဲ႔ သူဟာ လူသားေတြ ကို ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းေနရာေတြမွာသံုးေစခ်င္ခဲ႔တာမဟုတ္ပါဘူး ။ လမ္းေဖာက္လုပ္ျခင္း ၊ သတၱဳမ်ား ရွာေဖြျခင္း စတဲ႔ လူသားေတြ ရဲ့ အက်ိဳး အတြက္သာ အသံုးခ်ေစခ်င္ခဲ႔တာျဖစ္ပါတယ္ ။ သူတီထြင္ထုတ္လုပ္ခဲ႔ တဲ႔ ဒိုင္းနမိုက္ ေၾကာင္႔ သူဟာ ေသျခင္းတရားရဲ့ အလြန္မွာ ေကာင္းရာမြန္ရာ ေရာက္ရွိႏိုင္ဖို႔ အတြက္ သူရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မွဳအားလံုးနီးပါး ကို ေရာင္းခ်ၿပီး တစ္ကမၻာလံုးမွာရွိတဲ႔ ရူပေဗဒ ၊ ဓာတုေဗဒ ႏွင္႔ ေဆးပညာသိပၸံ ထူးခၽြန္သူေတြ ကိုဆုအျဖစ္ေပးဖို႔အတြက္ေသတမ္းစာေရးသားခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၈၉၆ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔မွာေတာ႔ အက္ဖရက္ႏိုဗယ္ တစ္ေယာက္ဟာ အီတလီႏုိင္ငံ San Remo ၿမိဳ႔ ရွိ သူ႔ရဲ့စံအိမ္မွာ ကြယ္လြန္အနိ စၥ ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္ ။
ဒိုင္းနမိုက္ (dynamite)
ဂယ္လီဂနိတ္ (gelignite)
ဘာလစ္စတိုက္ (ballistite)
ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔ ႏွင္႔ တြယ္ယွက္ေနေသာလူသားတစ္ေယာက္
ႏိုဗယ္ဟာသာမန္လူသားမ်ားႏွင္႔မတူအနည္းငယ္ထူးျခားေနတဲ႔လူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္ ။ သူ႔ရဲ့ ဘဝျဖတ္သန္းမွု ၊ ေနထိုင္ျပဳမူမွဳ ပံုစံေတြ ဟာလည္း မတူညီတဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔ အားၿပိဳင္တြယ္ယွက္ေနပါတယ္ ။ သူဟာ ေဒဝါလီခံ ၿပီး ဘဏ္ေတြရဲ့ နာမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းခံထားရသူတစ္ေယာက္ရဲ့သားတစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ႔ေပမဲ႔၊ သူကိုယ္တိုင္ကေတာ႔ ကမၻာရဲ့ အခ်မ္းသာဆံုးစာရင္းဝင္ ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ားရဲ့ ပိုင္ရွင္ ျဖစ္ ေနပါတယ္ ။ သူဟာဘဝရဲ့ တိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္းေတြကို အစဥ္တစုိက္ရွာေဖြ ေနသူ၊လူအမ်ားနဲ႔ပက္သက္ဆက္ဆံေနသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေပမဲ႔၊သူ႔ရဲ့ ပင္ကိုယ္ စိတ္ခံ မွာေတာ႔ဘဝကိုေအးအးခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔တစ္ေယာက္တည္းတိတ္တဆိတ္ျဖတ္သန္းခ်င္ခဲ႔သူတစ္ေယာက္ပါပဲ ။ သူဟာ ဧည့္ဝတ္ေက်တတ္တဲ႔ အိမ္ရွင္တစ္ေယာက္အျဖစ္ လူသိမ်ားသလို ၊ ရုပ္တည္တည္ အၿမဲ ခက္ထန္ေနတတ္ သူလို႔လည္း ကင္ပြန္းတက္ခံရသူျဖစ္ပါတယ္ ။ လူေတြကို အမ်ားႀကီးခ်စ္ခင္ တတ္ ၿပီး ၊ လူသားေတြ အက်ိဳးကို သယ္ပိုးခဲ႔သည့္တိုင္ ၊ဘဝတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာေတာ႔ တစ္ေယာက္တည္းသမားအျဖစ္သာ ေနထိုင္သြားခဲ႔ပါတယ္ ။ အသည္းနစ္ေအာင္ခ်စ္ရသူေတြရွိေနသည့္တိုင္လူပ်ိဳႀကီးတစ္ကိုယ္တည္းဘဝနဲ႔ပဲအရိုးထုတ္သြားခဲ႔ သူပါ ။ စကားစပ္ မိ လို႔ ေျပာရပါဦးမယ္ ။ ရုရွားမွာ ေက်ာင္းတက္ ေနတုန္းက ဓာတုေဗဒေက်ာင္းသားေလး ႏိုဗယ္ဟာ သခ်ာၤေမဂ်ာ က ေက်ာင္းသူေလး အလက္ဇန္းဒရာ (Alexandra) ကို မွ်စ္ခ်ဥ္အကုန္မခ်က္ပဲ ခ်စ္ခင္စံုမက္မိၿပီး ႏွလံုးသားကိုအပ္ႏွံ ကာ ခ်စ္ခြင္႔ ပန္ခဲ႔ပါသတဲ႔ ။ အဲဒီမွာ သခ်ာၤေမဂ်ာေက်ာင္းသူေလး အလက္ဇန္းဒရာ က( ညီဟာခ်ဴး ) အခ်စ္ေတြလည္းရွိပါဘူး ဆိုၿပီး ျငင္းသတဲ႔ဗ်ာ ။ အဲဒီမွာ ပဲ သူ႔လို ငေျမာက္ငေျခာက္ ေပသီးေခါက္တဲ႔ ကေလးမ ကမ်ား ငါ႔လို ဓာတုဘုရင္တဆူ ကို လူသူ မထင္ရေကာင္းလားဆိုၿပီး စိတ္နာသြားပါသတဲ႔ ။ ႏိုဗယ္ရဲ့ ေသတမ္းစာမွာ ဓာတုေဗဒ ၊ ရူပေဗဒ နဲ႔ ေဆးပညာသိပၸံ ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ စာေပဆိုင္ရာဆု ၅ မ်ိဳးအတြက္ ဆုေပးဖို႔ ေရးသားခဲ႔ေပမဲ႔ သခ်ာၤကိုခ်န္လွပ္ထားခဲ႔တာေတာင္ သခ်ၤာေမဂ်ာေက်ာင္းသူအခ်စ္ဦးေပၚ စိတ္နာခ်က္ေတြ အေငြ႔သက္မကင္းဘူးလို႔လည္းဆိုၾကပါတယ္ (ပါးစပ္ရာဇဝင္မွ်သာ) ။ ႏိုဗယ္ ဟာ မ်ိဳးခ်စ္တစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ႔ေပ မဲ႔ သူ႔ေမြးရပ္ေျမရဲ့ အေဝးတေနရာမွသာအေနမ်ားခဲ႔ပါတယ္ ။ သူရဲ့ထုတ္ကုန္ေတြ ၊ သူ႔ရဲ့ ဆုေတြ ေၾကာင္႔ သူ႔ ကို ကမၻာမွာ လူသိမ်ားခဲ႔ေပမဲ႔ သူဘဝတစ္ေယာက္လံုး မွာေတာ႔ ထင္ထင္ေပၚေပၚေနထိုင္တတ္ျခင္းမရွိပဲ ပကတိ ရိုးရိုးဘဝနဲ႔ သာ အသက္ထက္ဆံုးေနထိုင္သြားခဲ႔ပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ရဲ့ေသတမ္းစာ
ႏိုဗယ္ ရဲ့ ဂုဏ္ျပဳ ဆု
ႏိုဗယ္ဟာ သူမေသခင္မွာ သူ႔ရဲ့ပိုင္ဆိုင္မွဳ အားလံုး ကို ေရာင္းခ်ေစၿပီး တျခားလုပ္ငန္းေတြမွာရွယ္ယာထည့္ဝင္ေစပါတယ္ ။ ၿပီးတဲ႔ခါမွာေတာ႔ ရ ရွိလာတဲ႔ ေငြေၾကးေတြ နဲ႔ ကမၻာ႔ အႏွံ႔ ျပားမွာရွိတဲ႔ မည္သည့္ႏိုင္ငံကမဆို ထူးခၽြန္ထက္ျမက္သူေတြ ၊ လူသားအက်ိဳးျပဳသူေတြကို ဆုအျဖစ္ေပးအပ္ဖို႔ ေသတမ္းစာအျဖစ္ ေရးသားခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၉၀၀ ခုႏွစ္မွာ ႏိုဗယ္ေဖာင္ေဒးရွင္းကိုစတင္ဖြဲ႔စည္းၿပီး ၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွာေတာ႔ ႏိုဗယ္ဆုကို စတင္ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္ရဲ့ ပထမဆံုး စာေပဆိုင္ရာႏိုဗယ္ဆုကိုေတာ႔ ျပင္သစ္ကဗ်ာ ႏွင္႔ အက္ေဆးဆရာ Sully Prudhomme ကရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဗယ္ဆု ကိုေတာ႔ ျပစ္သစ္ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးပညာရွင္ Fredieric Passy ႏွင္႔ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးသမားနဲ႔ စာေရးဆရာ Henry Dunant တို႔ က ပူးတြဲရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ရူပေဗဒဆိုင္ရာထူးခၽြန္ဆုကုိေတာ႔ X-rays ကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ႔ တဲ႔ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳး ရူပေဗဒပညာရွင္ Wilhelm Conrad Rontgen ကိုေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ခဲ႔ၿပီး ၊ ဓာတုေဗဒ ဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုကိုေတာ႔ ဒက္ခ်္ လူမ်ိဳး ဓာတုေဗဒပညာရွင္ chemical equilibrium ကိုရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ခဲ႔ သူ Jacobus Henricus van 't Hoff ကိုေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ပါတယ္။ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆု ကိုေတာ႔ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳး ရူပေဗဒနဲ႔ ဇီဝကမၼေဗဒပညာရွင္ Emil Adolf Von Hehring က ဆြတ္ခူးရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ဆု ၅ ခုခ်ီးျမွင္႔ ၿပီး ၆၉ ႏွစ္ၾကာ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္မွာေတာ႔ စီးပြားေရးဆိုင္ရာႏိုဗယ္ဆုကို Nobel Memorial Prize in Economic Sciences အျဖစ္ ေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ပါတယ္ ။ ပထမဆံုး စီးပြားေရးဆိုင္ရာႏိုဗယ္ဆု ကိုေတာ႔ နယ္သာလန္ ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးပညာရွင္ Jan Tinbergen ႏွင္႔ ေနာ္ေဝးႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးပညာရွင္ Ragnar Frisch တုိ႔ ႏွစ္ဦးက ပူးတြဲ ရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ရဲ့ ေသတမ္းစာမွာ ထည့္သြင္းေပးအပ္ျခင္းမျပဳခဲ႔ တဲ႔ သခ်ာၤဆိုင္ရာ ထူးခၽြန္ဆုကိုေတာ႔ ေနာ္ေဝး ဘုရင္ မွေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ပါတယ္ ။ ေနာ္ေဝးသခ်ာၤပညာရွင္ Niels Henrik Abel ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင္႔ Abel Prize အျဖစ္ေခၚတြင္ေစပါတယ္။ အဲဒီ Abel Prize ကို ပဲ သခ်ာၤဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆု အျဖစ္ ေဖာ္ျပ ေပးပါတယ္။ ပထမဆံုး သခ်ာၤဆိုင္ရာ အာဗယ္ ဆုကုိေတာ႔ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာစတင္ေပးအပ္ၿပီး ျပင္သစ္လူမ်ိဳးသခ်ာၤပညာရွင္ Jean Pierre Serre က ရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။
(အျခား သခ်ာၤဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုအျဖစ္ လက္ခံၾကတဲ႔ Fields Madel ဆိုတဲ႔ ဆုတစ္မ်ိဳးလည္းရွိပါေသးတယ္ ။ )
ႏိုဗယ္ဆုေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ ဖို႔ ေငြေၾကးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား ကိုေတာ႔ ႏိုဗယ္ေဖာင္ေဒးရွင္း က တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ၿပီး ဆုေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႔မ်ားကိုေတာ႔ သီးျခား တာဝန္ခြဲေဝထားပါတယ္ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္ဆုကိုေတာ႔ ေနာ္ေဝးႏိုင္ငံ ႏိုဗယ္ဆုေရြးခ်ယ္ေရး ေကာ္မတီကေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ႔ ၊ က်န္တဲ႔ ဆုမ်ားကိုေတာ႔ ဆြီဒင္ႏိုင္ငံ ရဲ့ Royal Swedish Academy of Sciences ကေနေရြးခ်ယ္ၾကပါတယ္။
၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ထိ ႏိုဗယ္ဆုေပါင္း ၅၅၄ ႀကိမ္ ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ ၿပီး ကမၻာ႔ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ လူပုဂၢိဳလ္ ေပါင္း ၈၆၀ ေယာက္ႏွင္႔ အဖြဲ႔စည္းေပါင္း ၂၁ ခု မွ ႏိုဗယ္ဆုရရွိခဲ႔ၿပီးျဖစ္ပါတယ္ ။ ႏိုဗယ္ဆု အမ်ားဆံုးရရွိတဲ႔ ႏိုင္ငံ ကေတာ႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ ျဖစ္ၿပီး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ေပါင္း ၃၃၄ ေယာက္ရွိပါတယ္ ။ အသက္အငယ္ဆံုး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ကေတာ႔ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မွာ ရူပေဗဒဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုကိုရရွိခဲ႔တဲ႔ ၾသစေတးလ် (Australia) လူမ်ိဳး ရူပေဗဒပညာရွင္ William Lawrence Bragg ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ X-rays ႏွင္႔ Crystal Structure ကိုေလ႔လာမွဳျပဳၿပီးေနာက္ သူ ႏိုဗယ္ဆု လက္ခံရရွိတဲ႔ အခ်ိန္မွာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္သာရွိပါေသးတယ္ ။ အသက္အႀကီးဆံုး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ကေတာ႔ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုရရွိခဲ႔တဲ႔ ပုိလန္လူမ်ိဳး စီးပြားေရးႏွင္႔ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပညာရွင္ Leonid Hurwicz ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ သူႏိုဗယ္ဆု ရရွိခ်ိန္မွာ အသက္ ၉၀ ႏွစ္ရွိေနၿပီျဖစ္ပါတယ္ ။
William Lawrence Bragg
Leonid Hurwicz
ေနာက္မ်ားက်မွ ပဲ ႏိုဗယ္ဆု ရရွိႏိုင္မဲ႔ နည္းလမ္းေတြကို ဆက္ေရးပါဦးမယ္ဗ်ာ .. ခုေတာ႔ မ်က္စိေညာင္းလို႔ နားပါၿပီ … အားလံုး ပဲဗဟုသုတတိုး ပြားႏိုင္ ၾကပါေစ … း)
(ရုပ္ဆိုး)
ကိုကား
П.А.Капица ၏ Нобелеская Речь ေဆာင္းပါး
http://www.nobelprize.org/
http://en.wikipedia.org/wiki/Nobel_Prize
http://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_Nobel
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C,_%D0%90%D0%BB%D1%8C%D1%84%D1%80%D0%B5%D0%B4
http://en.wikipedia.org/wiki/Fields_Medal
ရုပ္ဆုိး ေဖ့စ္ဘုတ္အေကာင့္မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
Source...http://www.bawacheyar.com/2012/10/blog-post_14.html
“ မိုက္တယ္ကြာ ..ဗလႀကီးေတြကို ဟက္ေနတာပဲ” .. “ လူဘီလူးႀကီးနဲ႔တူတယ္ ” ..
“ အေပၚယံၾကည့္ၿပီးဆံုးျဖတ္လို႔မရဘူးတခ်ိဳ႕ ဗလႀကီးႀကီးၿပီး ပံုး ေနတာေတြမွပံုလို႔” .. “အလကားပါကြာ .. အလုပ္မရွိ အလုပ္ရွာ ၊ အဲဒီခႏၶာကိုယ္ႀကီးေတြ ဘယ္သြားသံုးစားရမလဲ ” … စသျဖင္႔ေပါ႔ ေဝဖန္သံ ေတြ ကို အမ်ားဆံုးၾကားရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ကို တည္ေဆာက္ျခင္းရဲ့ တကယ္႔ မူလ အေၾကာင္းတရားျဖစ္တဲ႔ ဇြဲစိတ္ ၊ ပံုမွန္ေလ႔က်င္႔မွဳ ၊ အစားအေသာက္ဆင္ျခင္မွဳ ၊ မွန္ကန္တဲ႔ နည္းစနစ္ စတာေတြ နဲ႔ ပက္သက္ၿပီး ေဝဖန္ခ်က္ေတြက ေတာ႔ မရွိသေလာက္ကိုရွာမွ ရွားပါပဲ ။
အဲလိုပါပဲ ကမၻာမွာ အေတာ္မ်ားမ်ားသိၾကတဲ႔ ႏိုဗယ္ဆု ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေတာ္မ်ားမ်ားလည္း သိၾကပါတယ္ ။ ဘယ္သူေတြ ေတာ႔ ႏိုဗယ္ ဆုရသြားၿပီ ၊ ဘယ္သူေတြကေတာ႔ရႏိုင္တယ္ ၊ အဲဒီႏိုဗယ္ဆုက မေကာင္းဘူး ၊ ဒီႏိုဗယ္ဆုကေတာ႔ ေနာက္ကြယ္မွာ ေႏွာင္ႀကိဳးေတြပါတယ္ …စသျဖင္႔ေပါ႔ ေလ အက်ိဳးတရားနဲ႔ ပက္သက္တဲ႔ ေဝဖန္ခ်က္ေတြ ကို မ်ားစြာေတြ႔ရပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ တကယ္႔ အေၾကာင္းတရားျဖစ္တဲ႔ ႏိုဗယ္ဆုဘယ္ကစျဖစ္လဲ ၊ ႏိုဗယ္ဆိုတာဘယ္သူလဲ ၊ ဘယ္တုန္းကေပးတာလဲ ၊ ဘာေၾကာင္႔ ႏိုဗယ္ဆုေပးတာလဲ ၊ ဘယ္လိုလူေတြ ကိုေပးတာလဲ စတာေတြကိုေတာ႔ စိတ္ဝင္စားတဲ႔သူေတြ ဟာေတာ႔ အနည္းငယ္ ပဲရွိမယ္လို႔ထင္မိပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ဆိုတာ ….
ႏိုဗယ္ဆိုတာ (Alfred Bernhard Nobel) ဆီြဒင္လူမ်ိဳး ဓာတုေဗဒပညာရွင္ ၊ အင္ဂ်င္နီယာ ၊ စာေရးဆရာနဲ႔ မူပိုင္ခြင္႔ေပါင္း ၃၅၀ ေက်ာ္ပိုင္ဆိုင္ေသာ မီလ်ံနာ စီးပြားေရးသမား ၊ ဒိုင္းနမိုက္ ၊ ဂယ္လီဂႏိုက္ ႏွင္႔ ဘလက္စတိုက္ စတဲ႔ ေပါက္ကြဲေရးပစၥည္းမ်ားကို တီထြင္သူ ၊ ကမၻာ မွာရွိတဲ႔ ထူးခၽြန္သူေတြ အတြက္ ႏုိဗယ္ဆုကို တီထြင္ေပး အပ္ ခဲ႔ သူ တစ္ေယာက္ပါပဲ။
အက္ဖရက္ ႏိုဗယ္ ကို ၁၈၃၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔ စေတာ႔ခ္ဟုမ္း( Stockholm) ၿမိဳ႕ မွာေမြးဖြားခဲ႔ပါတယ္ ။ သူ႔အေဖ Immanuel Nobel ကေတာ႔ စြန္႔ဦးတီထြင္သူ ၊ အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္ ။ ႏိုဗယ္ ဟာ သားသမီး ၈ ေယာက္ရဲ့ ၄ ေယာက္ေျမာက္သားျဖစ္ၿပီး သူ႔အေဖ ဆီကေန ဆန္းသစ္တီထြင္လို တဲ႔ အေမြကိုဆက္ခံ ခဲ႔တဲ႔သားတစ္ေယာက္ပါ ။ ဆီြဒင္ ႏိုင္ငံ မွာ သူ႔ အေဖ ရဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဒဝါလီခံ ရၿပီးေနာက္မွာေတာ႔ ရုရွားႏိုင္ငံရဲ့ စိန္႔ပီတာစဘက္ ၿမိဳ႔ ကိုေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ႔ ပါတယ္ ။ ရုရွား ေအာ္ဂင္းနစ္ ဓာတုေဗဒ ပညာရွင္ နီကိုလိုင္ ဇင္းနစ္ (Никола́й Никола́евич Зи́нин) ဆီမွာဓာတုေဗဒ ကို အထူးျပဳၿပီး ပညာသင္ၾကားခဲ႔ပါတယ္ ။ ေတာ္လြန္းလွတဲ႔ ႏုိဗယ္ေလးဟာ အရာရာကို ခဏသင္ရံုနဲ႔ တတ္ေျမာက္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္ ။ အဲဒီထဲမွ သူ အေတာ္ဆံုး ႏွင္႔ အေပါက္ေျမာက္ဆံုး ဘာသာရပ္ေတြကေတာ႔ ဘာသာစကားနဲ႔ ဓာတုေဗဒ ဘာသာရပ္ေတြျဖစ္ပါတယ္ ။ အဂၤလိပ္၊ဂ်ာမန္၊ျပင္သစ္၊ရုရွားဘာသာစကား၄မ်ိဳးကိုမိခင္ဘာသာစကားလိုကၽြမ္းက်င္စြာေျပာႏိုင္သူတစ္ေယာက္ပါ။ပီတာစဘက္မွာအေျခက်ေနရင္းပဲျပင္သစ္နဲ႔အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြကို
လည္းပညာေတာ္သင္သြားခဲ႔ပါေသးတယ္။
ႏိုဗယ္နဲ႔ သူမိဘေတြ ရုရွားကေန ဆီြဒင္ကို ျပန္သြားၿပီးေနာက္မွာေတာ႔ ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ႔ ပစၥည္း မ်ားကို ကိုယ္တိုင္ ေလ႔လာတီထြင္ၿပီး စက္ရံုေထာင္ေရာင္းခ်ပါေတာ႔တယ္ ။ ၁၈၆၃ မွာ ဒီတိုေနတာ (detonator) ကိုတီထြင္ႏိုင္ခဲ႔ၿပီး ၁၈၆၅ မွာေတာ႔ ဒီတိုေနတာ ကေန ပိုမိုေပါက္ကြဲေစမဲ႔ blasting cap ကို တီထြင္ခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၈၆၇ ခုႏွစ္မွာေတာ႔ ႏိုဗယ္ရဲ့ နာမည္ေက်ာ္ ဒိုင္းနမိုက္ (dynamite) ကိုတီထြင္ႏိုင္ခဲ႔ ၿပီး ၁၈၇၅ မွာေတာ႔ ဒိုင္းနမိုက္ထက္ ေပါက္ကြဲအားပိုမိုျပင္းထန္ၿပီး အသံုးျပဳသူေတြကို လံုလံုၿခံဳၿခံဳ နဲ႔ အလြယ္တကူသံုးစြဲ ႏိုင္ေစတဲ႔ ဂယ္လီဂနိတ္ (gelignite) ကိုတီထြင္ခဲ႔ပါတယ္ ။ အဲဒိေနာက္မွာေတာ႔ က်ည္ဆန္ ၊ ဒံုးေတြ ေတြ မွာ အသံုးျပဳႏိုင္မဲ႔ ဘာလစ္စတိုက္ (ballistite) ကိုတီထြင္ခဲ႔ပါေသး တယ္ ။ အဲဒီ ဘာလစ္စတိုက္ေတြ ဟာ မီးခိုးမဲ႔ အားျပင္း ေပါက္ကြဲေစမဲ႔ နည္းပညာရဲ့ အစပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒုိင္းနမိုက္ ေရာင္းရေငြေတြ အပါအဝင္ တျခား ထုတ္ကုန္ ေတြ ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ ႏွင္႔ တစတစ ခ်မ္းသာလာတဲ႔ ႏိုဗယ္ဟာ ေဒၚလာ ၉၂ မီလီယံ ထိၾကြယ္ဝလာခ႔ဲပါတယ္ ။ အဲဒီအခ်ိန္ အဲဒီကာလက ကမၻာ႔ အခ်မ္းသာဆံုးစာရင္းဝင္တစ္ဦးပါပဲ ။ ေပါက္ကြဲေစတတ္ေသာ ဒိုင္းနမိုက္ေတြ ၊ ဂယ္လီဂႏိုက္ေတြ ၊ ဘာလစ္စတိုက္ ေတြကို တီထြင္ခဲ႔ေပ မဲ႔ သူဟာ လူသားေတြ ကို ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းေနရာေတြမွာသံုးေစခ်င္ခဲ႔တာမဟုတ္ပါဘူး ။ လမ္းေဖာက္လုပ္ျခင္း ၊ သတၱဳမ်ား ရွာေဖြျခင္း စတဲ႔ လူသားေတြ ရဲ့ အက်ိဳး အတြက္သာ အသံုးခ်ေစခ်င္ခဲ႔တာျဖစ္ပါတယ္ ။ သူတီထြင္ထုတ္လုပ္ခဲ႔ တဲ႔ ဒိုင္းနမိုက္ ေၾကာင္႔ သူဟာ ေသျခင္းတရားရဲ့ အလြန္မွာ ေကာင္းရာမြန္ရာ ေရာက္ရွိႏိုင္ဖို႔ အတြက္ သူရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မွဳအားလံုးနီးပါး ကို ေရာင္းခ်ၿပီး တစ္ကမၻာလံုးမွာရွိတဲ႔ ရူပေဗဒ ၊ ဓာတုေဗဒ ႏွင္႔ ေဆးပညာသိပၸံ ထူးခၽြန္သူေတြ ကိုဆုအျဖစ္ေပးဖို႔အတြက္ေသတမ္းစာေရးသားခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၈၉၆ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔မွာေတာ႔ အက္ဖရက္ႏိုဗယ္ တစ္ေယာက္ဟာ အီတလီႏုိင္ငံ San Remo ၿမိဳ႔ ရွိ သူ႔ရဲ့စံအိမ္မွာ ကြယ္လြန္အနိ စၥ ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္ ။
ဒိုင္းနမိုက္ (dynamite)
ဂယ္လီဂနိတ္ (gelignite)
ဘာလစ္စတိုက္ (ballistite)
ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔ ႏွင္႔ တြယ္ယွက္ေနေသာလူသားတစ္ေယာက္
ႏိုဗယ္ဟာသာမန္လူသားမ်ားႏွင္႔မတူအနည္းငယ္ထူးျခားေနတဲ႔လူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္ ။ သူ႔ရဲ့ ဘဝျဖတ္သန္းမွု ၊ ေနထိုင္ျပဳမူမွဳ ပံုစံေတြ ဟာလည္း မတူညီတဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔ အားၿပိဳင္တြယ္ယွက္ေနပါတယ္ ။ သူဟာ ေဒဝါလီခံ ၿပီး ဘဏ္ေတြရဲ့ နာမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းခံထားရသူတစ္ေယာက္ရဲ့သားတစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ႔ေပမဲ႔၊ သူကိုယ္တိုင္ကေတာ႔ ကမၻာရဲ့ အခ်မ္းသာဆံုးစာရင္းဝင္ ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ားရဲ့ ပိုင္ရွင္ ျဖစ္ ေနပါတယ္ ။ သူဟာဘဝရဲ့ တိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္းေတြကို အစဥ္တစုိက္ရွာေဖြ ေနသူ၊လူအမ်ားနဲ႔ပက္သက္ဆက္ဆံေနသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေပမဲ႔၊သူ႔ရဲ့ ပင္ကိုယ္ စိတ္ခံ မွာေတာ႔ဘဝကိုေအးအးခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔တစ္ေယာက္တည္းတိတ္တဆိတ္ျဖတ္သန္းခ်င္ခဲ႔သူတစ္ေယာက္ပါပဲ ။ သူဟာ ဧည့္ဝတ္ေက်တတ္တဲ႔ အိမ္ရွင္တစ္ေယာက္အျဖစ္ လူသိမ်ားသလို ၊ ရုပ္တည္တည္ အၿမဲ ခက္ထန္ေနတတ္ သူလို႔လည္း ကင္ပြန္းတက္ခံရသူျဖစ္ပါတယ္ ။ လူေတြကို အမ်ားႀကီးခ်စ္ခင္ တတ္ ၿပီး ၊ လူသားေတြ အက်ိဳးကို သယ္ပိုးခဲ႔သည့္တိုင္ ၊ဘဝတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာေတာ႔ တစ္ေယာက္တည္းသမားအျဖစ္သာ ေနထိုင္သြားခဲ႔ပါတယ္ ။ အသည္းနစ္ေအာင္ခ်စ္ရသူေတြရွိေနသည့္တိုင္လူပ်ိဳႀကီးတစ္ကိုယ္တည္းဘဝနဲ႔ပဲအရိုးထုတ္သြားခဲ႔ သူပါ ။ စကားစပ္ မိ လို႔ ေျပာရပါဦးမယ္ ။ ရုရွားမွာ ေက်ာင္းတက္ ေနတုန္းက ဓာတုေဗဒေက်ာင္းသားေလး ႏိုဗယ္ဟာ သခ်ာၤေမဂ်ာ က ေက်ာင္းသူေလး အလက္ဇန္းဒရာ (Alexandra) ကို မွ်စ္ခ်ဥ္အကုန္မခ်က္ပဲ ခ်စ္ခင္စံုမက္မိၿပီး ႏွလံုးသားကိုအပ္ႏွံ ကာ ခ်စ္ခြင္႔ ပန္ခဲ႔ပါသတဲ႔ ။ အဲဒီမွာ သခ်ာၤေမဂ်ာေက်ာင္းသူေလး အလက္ဇန္းဒရာ က( ညီဟာခ်ဴး ) အခ်စ္ေတြလည္းရွိပါဘူး ဆိုၿပီး ျငင္းသတဲ႔ဗ်ာ ။ အဲဒီမွာ ပဲ သူ႔လို ငေျမာက္ငေျခာက္ ေပသီးေခါက္တဲ႔ ကေလးမ ကမ်ား ငါ႔လို ဓာတုဘုရင္တဆူ ကို လူသူ မထင္ရေကာင္းလားဆိုၿပီး စိတ္နာသြားပါသတဲ႔ ။ ႏိုဗယ္ရဲ့ ေသတမ္းစာမွာ ဓာတုေဗဒ ၊ ရူပေဗဒ နဲ႔ ေဆးပညာသိပၸံ ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ စာေပဆိုင္ရာဆု ၅ မ်ိဳးအတြက္ ဆုေပးဖို႔ ေရးသားခဲ႔ေပမဲ႔ သခ်ာၤကိုခ်န္လွပ္ထားခဲ႔တာေတာင္ သခ်ၤာေမဂ်ာေက်ာင္းသူအခ်စ္ဦးေပၚ စိတ္နာခ်က္ေတြ အေငြ႔သက္မကင္းဘူးလို႔လည္းဆိုၾကပါတယ္ (ပါးစပ္ရာဇဝင္မွ်သာ) ။ ႏိုဗယ္ ဟာ မ်ိဳးခ်စ္တစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ႔ေပ မဲ႔ သူ႔ေမြးရပ္ေျမရဲ့ အေဝးတေနရာမွသာအေနမ်ားခဲ႔ပါတယ္ ။ သူရဲ့ထုတ္ကုန္ေတြ ၊ သူ႔ရဲ့ ဆုေတြ ေၾကာင္႔ သူ႔ ကို ကမၻာမွာ လူသိမ်ားခဲ႔ေပမဲ႔ သူဘဝတစ္ေယာက္လံုး မွာေတာ႔ ထင္ထင္ေပၚေပၚေနထိုင္တတ္ျခင္းမရွိပဲ ပကတိ ရိုးရိုးဘဝနဲ႔ သာ အသက္ထက္ဆံုးေနထိုင္သြားခဲ႔ပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ရဲ့ေသတမ္းစာ
ႏိုဗယ္ ရဲ့ ဂုဏ္ျပဳ ဆု
ႏိုဗယ္ဟာ သူမေသခင္မွာ သူ႔ရဲ့ပိုင္ဆိုင္မွဳ အားလံုး ကို ေရာင္းခ်ေစၿပီး တျခားလုပ္ငန္းေတြမွာရွယ္ယာထည့္ဝင္ေစပါတယ္ ။ ၿပီးတဲ႔ခါမွာေတာ႔ ရ ရွိလာတဲ႔ ေငြေၾကးေတြ နဲ႔ ကမၻာ႔ အႏွံ႔ ျပားမွာရွိတဲ႔ မည္သည့္ႏိုင္ငံကမဆို ထူးခၽြန္ထက္ျမက္သူေတြ ၊ လူသားအက်ိဳးျပဳသူေတြကို ဆုအျဖစ္ေပးအပ္ဖို႔ ေသတမ္းစာအျဖစ္ ေရးသားခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၉၀၀ ခုႏွစ္မွာ ႏိုဗယ္ေဖာင္ေဒးရွင္းကိုစတင္ဖြဲ႔စည္းၿပီး ၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွာေတာ႔ ႏိုဗယ္ဆုကို စတင္ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ပါတယ္ ။ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္ရဲ့ ပထမဆံုး စာေပဆိုင္ရာႏိုဗယ္ဆုကိုေတာ႔ ျပင္သစ္ကဗ်ာ ႏွင္႔ အက္ေဆးဆရာ Sully Prudhomme ကရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဗယ္ဆု ကိုေတာ႔ ျပစ္သစ္ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးပညာရွင္ Fredieric Passy ႏွင္႔ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးသမားနဲ႔ စာေရးဆရာ Henry Dunant တို႔ က ပူးတြဲရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ရူပေဗဒဆိုင္ရာထူးခၽြန္ဆုကုိေတာ႔ X-rays ကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ႔ တဲ႔ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳး ရူပေဗဒပညာရွင္ Wilhelm Conrad Rontgen ကိုေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ခဲ႔ၿပီး ၊ ဓာတုေဗဒ ဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုကိုေတာ႔ ဒက္ခ်္ လူမ်ိဳး ဓာတုေဗဒပညာရွင္ chemical equilibrium ကိုရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ခဲ႔ သူ Jacobus Henricus van 't Hoff ကိုေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ပါတယ္။ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆု ကိုေတာ႔ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳး ရူပေဗဒနဲ႔ ဇီဝကမၼေဗဒပညာရွင္ Emil Adolf Von Hehring က ဆြတ္ခူးရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ဆု ၅ ခုခ်ီးျမွင္႔ ၿပီး ၆၉ ႏွစ္ၾကာ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္မွာေတာ႔ စီးပြားေရးဆိုင္ရာႏိုဗယ္ဆုကို Nobel Memorial Prize in Economic Sciences အျဖစ္ ေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ပါတယ္ ။ ပထမဆံုး စီးပြားေရးဆိုင္ရာႏိုဗယ္ဆု ကိုေတာ႔ နယ္သာလန္ ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးပညာရွင္ Jan Tinbergen ႏွင္႔ ေနာ္ေဝးႏိုင္ငံသား စီးပြားေရးပညာရွင္ Ragnar Frisch တုိ႔ ႏွစ္ဦးက ပူးတြဲ ရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။
ႏိုဗယ္ရဲ့ ေသတမ္းစာမွာ ထည့္သြင္းေပးအပ္ျခင္းမျပဳခဲ႔ တဲ႔ သခ်ာၤဆိုင္ရာ ထူးခၽြန္ဆုကိုေတာ႔ ေနာ္ေဝး ဘုရင္ မွေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ပါတယ္ ။ ေနာ္ေဝးသခ်ာၤပညာရွင္ Niels Henrik Abel ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင္႔ Abel Prize အျဖစ္ေခၚတြင္ေစပါတယ္။ အဲဒီ Abel Prize ကို ပဲ သခ်ာၤဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆု အျဖစ္ ေဖာ္ျပ ေပးပါတယ္။ ပထမဆံုး သခ်ာၤဆိုင္ရာ အာဗယ္ ဆုကုိေတာ႔ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာစတင္ေပးအပ္ၿပီး ျပင္သစ္လူမ်ိဳးသခ်ာၤပညာရွင္ Jean Pierre Serre က ရရွိခဲ႔ပါတယ္ ။
(အျခား သခ်ာၤဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုအျဖစ္ လက္ခံၾကတဲ႔ Fields Madel ဆိုတဲ႔ ဆုတစ္မ်ိဳးလည္းရွိပါေသးတယ္ ။ )
ႏိုဗယ္ဆုေပးအပ္ခ်ီးျမွင္႔ ဖို႔ ေငြေၾကးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား ကိုေတာ႔ ႏိုဗယ္ေဖာင္ေဒးရွင္း က တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ၿပီး ဆုေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႔မ်ားကိုေတာ႔ သီးျခား တာဝန္ခြဲေဝထားပါတယ္ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္ဆုကိုေတာ႔ ေနာ္ေဝးႏိုင္ငံ ႏိုဗယ္ဆုေရြးခ်ယ္ေရး ေကာ္မတီကေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ႔ ၊ က်န္တဲ႔ ဆုမ်ားကိုေတာ႔ ဆြီဒင္ႏိုင္ငံ ရဲ့ Royal Swedish Academy of Sciences ကေနေရြးခ်ယ္ၾကပါတယ္။
၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ထိ ႏိုဗယ္ဆုေပါင္း ၅၅၄ ႀကိမ္ ခ်ီးျမွင္႔ ခဲ႔ ၿပီး ကမၻာ႔ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ လူပုဂၢိဳလ္ ေပါင္း ၈၆၀ ေယာက္ႏွင္႔ အဖြဲ႔စည္းေပါင္း ၂၁ ခု မွ ႏိုဗယ္ဆုရရွိခဲ႔ၿပီးျဖစ္ပါတယ္ ။ ႏိုဗယ္ဆု အမ်ားဆံုးရရွိတဲ႔ ႏိုင္ငံ ကေတာ႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ ျဖစ္ၿပီး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ေပါင္း ၃၃၄ ေယာက္ရွိပါတယ္ ။ အသက္အငယ္ဆံုး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ကေတာ႔ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မွာ ရူပေဗဒဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုကိုရရွိခဲ႔တဲ႔ ၾသစေတးလ် (Australia) လူမ်ိဳး ရူပေဗဒပညာရွင္ William Lawrence Bragg ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ X-rays ႏွင္႔ Crystal Structure ကိုေလ႔လာမွဳျပဳၿပီးေနာက္ သူ ႏိုဗယ္ဆု လက္ခံရရွိတဲ႔ အခ်ိန္မွာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္သာရွိပါေသးတယ္ ။ အသက္အႀကီးဆံုး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ကေတာ႔ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုရရွိခဲ႔တဲ႔ ပုိလန္လူမ်ိဳး စီးပြားေရးႏွင္႔ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပညာရွင္ Leonid Hurwicz ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ သူႏိုဗယ္ဆု ရရွိခ်ိန္မွာ အသက္ ၉၀ ႏွစ္ရွိေနၿပီျဖစ္ပါတယ္ ။
William Lawrence Bragg
Leonid Hurwicz
ေနာက္မ်ားက်မွ ပဲ ႏိုဗယ္ဆု ရရွိႏိုင္မဲ႔ နည္းလမ္းေတြကို ဆက္ေရးပါဦးမယ္ဗ်ာ .. ခုေတာ႔ မ်က္စိေညာင္းလို႔ နားပါၿပီ … အားလံုး ပဲဗဟုသုတတိုး ပြားႏိုင္ ၾကပါေစ … း)
(ရုပ္ဆိုး)
ကိုကား
П.А.Капица ၏ Нобелеская Речь ေဆာင္းပါး
http://www.nobelprize.org/
http://en.wikipedia.org/wiki/Nobel_Prize
http://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_Nobel
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C,_%D0%90%D0%BB%D1%8C%D1%84%D1%80%D0%B5%D0%B4
http://en.wikipedia.org/wiki/Fields_Medal
ရုပ္ဆုိး ေဖ့စ္ဘုတ္အေကာင့္မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
Source...http://www.bawacheyar.com/2012/10/blog-post_14.html
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။