Burmese–Siamese wars သမိုင္းထဲက ျမန္မာ-ထိုင္းစစ္ပြဲမ်ား
ျမန္မာဘုရင္ေတြနဲ႔ ထိုင္းဘုရင္ေတြ ၁၆ ရာစုနဲ႔ ၁၉ ရာစုအတြင္းမွာ အၾကိမ္ (၂ဝ) စစ္ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။
ေတာင္ငူ-အယုဒၶယ
၁။ ၁၅၄၇-၁၅၄၉ - ထိုင္းက ပဌမအယုဒၶယထိုးစစ္ကို ခံႏိုင္တယ္။
၂။ ၁၅၆၃-၁၅၆၄ ျမန္မာက ဒုတိယ အယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ ဆင္ျဖဴေတာ္စစ္လို႔အမည္တြင္တ
၃။ ၁၅၆၈-၁၅၇ဝ ျမန္မာဘုရင္က တတိယအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ ထိုင္းဟာ ၁၅၆၉ ကေန ၁၅၈၄ အထိ ျမန္မာဘုရင္ကို ပဏၰာဆက္ရတယ္။
၄။ ၁၅၈၄-၁၅၉၃ ျမန္မာဘုရင္က စတုတၱအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ ထိုင္းကလြတ္လပ္ေရးျပန္ရတယ္။
၅။ ၁၅၉၄-၁၆ဝ၅ ထိုင္းကျမန္မာဘုရင္နယ္ထဲ ထိုးစစ္ဆင္တာအႏိုင္ရတယ္။ တနသၤာရီေဒသ မုတၲမအထိသိမ္းယူတယ္။ ဇင္းမယ္ ေခၚ (လန္န = ခ်င္းမိုင္) ဟာ ထိုင္းဘုရင္ကို ပဏၰာဆက္ရတယ္။
၆။ ၁၆၁၃-၁၆၁၄ ျမန္မာဘုရင္က (လန္န) ေခၚ ခ်င္းမိုင္ကိုသိမ္းယူတယ္။ တနသၤာရီေဒသ ထားဝယ္ကိုပါသိမ္းယူတယ္။
၇။ ၁၆၆၂-၁၆၆၄ ထိုင္းကေန ထိုးစစ္ဆင္လာတာကို ျမန္ာမျပည္အထက္ပိုင္းကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။
၈။ ၁၆၇၅-၁၆၇၆ ထိုင္းကေန ထိုးစစ္ဆင္လာတာကို တနသၤာရီအထက္ပိုင္းေဒသကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။ ၁၆၇၅-၁၆၇၆ ျမန္မာဘုရင္ရဲ႕ တန္ျပန္ထိုးစစ္ကို ထိုင္းဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
၉။ ၁၇ဝဝ-၁၇ဝ၁ ျမန္မာဘုရင္ရဲ႕ ေနာက္ထပ္ထိုးစစ္ကို ထိုင္းဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
ကုန္းေဘာင္- အယုဒၶယ
၁ဝ။ ၁၇၅၉-၁၇၆ဝ ျမန္မာဘုရင္က ပဥၥမအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ တနသၤာရီေးသထားဝယ္ျပန္ရတယ္။
၁၁။ ၁၇၆၅-၁၇၆၇ ျမန္မာဘုရင္က ဆဌမအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ တနသၤာရီေအာက္ပိုင္းကိုျပန္ရ
ကုန္းေဘာင္-ထံုဘာရီ
၁၂။ ၁၇၇၅-၁၇၇၆ ထိုင္းကခုခံစစ္မွာႏိုင္တယ္။
ကုန္းေဘာင္-ဘန္ေကာက္
၁၃။ ၁၇၈၅-၁၇၈၆ ထိုင္းကခုခံစစ္မွာႏိုင္တယ္။
၁၄။ ၁၈၇၈ တနသၤာရီေဒသ ထိုင္းထိုးစစ္ကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
၁၅။ ၁၇၉၂ တနသၤာရီေဒသ ထိုင္းထိုးစစ္ကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။ ၁၇၉၃ ကစျပီး တနသၤာရီေဒသကို စာခ်ဳပ္နဲ႔ ျမန္မာပိုင္ျဖစ္လာတယ္။
၁၆။ ၁၇၇၉ ထိုင္းက ျမန္မာဘုရင္ကေန (လန္န) နဲ႔ (လြန္ ဖရာဘန္း) ကို ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။
၁၇။ ၁၈ဝ၃-၁၈ဝ၈ ထိုင္းဘုရင္ကေန က်ိဳင္းတံု နဲ႔ ရွစ္ေဆာင္ပ႑ာကို လာတိုက္တာကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။ ျမန္မာဘုရင္က (ခ်န္ဆီယန္) ကိုတိုက္တာ မရရွိ။
၁၈။ ၁၈ဝ၉-၁၈၁၂ ျမန္မာဘုရင့္ထိုးစစ္ကို ထိုင္းဘုရင္က (ဂ်န္စီလံု = ဖူးခက္) ကို ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
၁၉။ ၁၈၂၄-၁၈၂၆ ပဌမအဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္မွာ ထိုင္းက အဂၤလိပ္ဖက္ကေနတယ္။
၂ဝ။ ၁၈၄၉-၁၈၅၅ ျမန္မာဘုရင္က ထိုင္းကေန က်ိဳင္းတံုလာတိုက္တာကို ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၅-၁၂-၂ဝ၁၅
ျမန္မာဘုရင္ေတြနဲ႔ ထိုင္းဘုရင္ေတြ ၁၆ ရာစုနဲ႔ ၁၉ ရာစုအတြင္းမွာ အၾကိမ္ (၂ဝ) စစ္ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။
ေတာင္ငူ-အယုဒၶယ
၁။ ၁၅၄၇-၁၅၄၉ - ထိုင္းက ပဌမအယုဒၶယထိုးစစ္ကို ခံႏိုင္တယ္။
၂။ ၁၅၆၃-၁၅၆၄ ျမန္မာက ဒုတိယ အယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ ဆင္ျဖဴေတာ္စစ္လို႔အမည္တြင္တ
၃။ ၁၅၆၈-၁၅၇ဝ ျမန္မာဘုရင္က တတိယအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ ထိုင္းဟာ ၁၅၆၉ ကေန ၁၅၈၄ အထိ ျမန္မာဘုရင္ကို ပဏၰာဆက္ရတယ္။
၄။ ၁၅၈၄-၁၅၉၃ ျမန္မာဘုရင္က စတုတၱအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ ထိုင္းကလြတ္လပ္ေရးျပန္ရတယ္။
၅။ ၁၅၉၄-၁၆ဝ၅ ထိုင္းကျမန္မာဘုရင္နယ္ထဲ ထိုးစစ္ဆင္တာအႏိုင္ရတယ္။ တနသၤာရီေဒသ မုတၲမအထိသိမ္းယူတယ္။ ဇင္းမယ္ ေခၚ (လန္န = ခ်င္းမိုင္) ဟာ ထိုင္းဘုရင္ကို ပဏၰာဆက္ရတယ္။
၆။ ၁၆၁၃-၁၆၁၄ ျမန္မာဘုရင္က (လန္န) ေခၚ ခ်င္းမိုင္ကိုသိမ္းယူတယ္။ တနသၤာရီေဒသ ထားဝယ္ကိုပါသိမ္းယူတယ္။
၇။ ၁၆၆၂-၁၆၆၄ ထိုင္းကေန ထိုးစစ္ဆင္လာတာကို ျမန္ာမျပည္အထက္ပိုင္းကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။
၈။ ၁၆၇၅-၁၆၇၆ ထိုင္းကေန ထိုးစစ္ဆင္လာတာကို တနသၤာရီအထက္ပိုင္းေဒသကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။ ၁၆၇၅-၁၆၇၆ ျမန္မာဘုရင္ရဲ႕ တန္ျပန္ထိုးစစ္ကို ထိုင္းဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
၉။ ၁၇ဝဝ-၁၇ဝ၁ ျမန္မာဘုရင္ရဲ႕ ေနာက္ထပ္ထိုးစစ္ကို ထိုင္းဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
ကုန္းေဘာင္- အယုဒၶယ
၁ဝ။ ၁၇၅၉-၁၇၆ဝ ျမန္မာဘုရင္က ပဥၥမအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ တနသၤာရီေးသထားဝယ္ျပန္ရတယ္။
၁၁။ ၁၇၆၅-၁၇၆၇ ျမန္မာဘုရင္က ဆဌမအယုဒၶယထိုးစစ္နဲ႔ အႏိုင္ရတယ္။ တနသၤာရီေအာက္ပိုင္းကိုျပန္ရ
ကုန္းေဘာင္-ထံုဘာရီ
၁၂။ ၁၇၇၅-၁၇၇၆ ထိုင္းကခုခံစစ္မွာႏိုင္တယ္။
ကုန္းေဘာင္-ဘန္ေကာက္
၁၃။ ၁၇၈၅-၁၇၈၆ ထိုင္းကခုခံစစ္မွာႏိုင္တယ္။
၁၄။ ၁၈၇၈ တနသၤာရီေဒသ ထိုင္းထိုးစစ္ကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
၁၅။ ၁၇၉၂ တနသၤာရီေဒသ ထိုင္းထိုးစစ္ကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။ ၁၇၉၃ ကစျပီး တနသၤာရီေဒသကို စာခ်ဳပ္နဲ႔ ျမန္မာပိုင္ျဖစ္လာတယ္။
၁၆။ ၁၇၇၉ ထိုင္းက ျမန္မာဘုရင္ကေန (လန္န) နဲ႔ (လြန္ ဖရာဘန္း) ကို ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။
၁၇။ ၁၈ဝ၃-၁၈ဝ၈ ထိုင္းဘုရင္ကေန က်ိဳင္းတံု နဲ႔ ရွစ္ေဆာင္ပ႑ာကို လာတိုက္တာကို ျမန္မာဘုရင္က ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္တယ္။ ျမန္မာဘုရင္က (ခ်န္ဆီယန္) ကိုတိုက္တာ မရရွိ။
၁၈။ ၁၈ဝ၉-၁၈၁၂ ျမန္မာဘုရင့္ထိုးစစ္ကို ထိုင္းဘုရင္က (ဂ်န္စီလံု = ဖူးခက္) ကို ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
၁၉။ ၁၈၂၄-၁၈၂၆ ပဌမအဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္မွာ ထိုင္းက အဂၤလိပ္ဖက္ကေနတယ္။
၂ဝ။ ၁၈၄၉-၁၈၅၅ ျမန္မာဘုရင္က ထိုင္းကေန က်ိဳင္းတံုလာတိုက္တာကို ေအာင္ျမင္စြာခုခံႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၅-၁၂-၂ဝ၁၅
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။