မိုက္ကယ္ အိန္ဂ်လို
===========
မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို ဗြိဳနရိုးတီ (ခရစ္ ၁၄၇၅-၁၅၆၄)
===========
မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို ဗြိဳနရိုးတီ (ခရစ္ ၁၄၇၅-၁၅၆၄)
မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို ဗြိဳနရိုးတီ (Michelangelo di Lodovico Buonarroti
Simoni) ကား အီတာလ်ံလူမ်ိုး ျဖစ္၍ ပန္းခ်ီ၊ ပုန္းပု၊ ဗိသုကာ၊ ကဗ်ာတို့တြင္
လက္ရာေျပာင္ေျမာက္သျဖင့္ ကမၻာ့အနုပညာသမိုင္းတြင္ ထိပ္တန္းစာရင္းဝင္
အနုပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ေပသည္။ သူေရးဆြဲ ထုလုပ္ခဲ့သမွ်ေသာ ပန္းခ်ီကားနွင့္
ရုပ္တု ရုပ္လံုးမ်ားသည္ ေကာင္းမြန္၍ အသက္ဝင္လွရကား သာမန္လူတစ္ေယာက္မွာ
ယင္းကို တစ္ကယ့္လူဟူ၍ ထင္ေယာင္မွားေလာက္ေပသည္။ သို့ေသာ္ သူသည္
ပန္းပုပညာႏွင့္ ရုပ္လံုးထုအတတ္တြင္ ပိုမို ကြ်မ္းက်င္၏။
အီတလီနိုင္ငံမွ စတင္ထြန္းကားေသာ ဉာဏ္သစ္ အေရးေတာ္ပံုေခတ္ (Renaissance) တြင္ အထူးေက်ာ္ၾကားသူျဖစ္သည္။ သုခုမပညာတြင္ ကိုယ္ခြ်တ္ရုပ္လံုးကို တစ္ကယ့္လူနွင့္ တူေအာင္ ထုလုပ္ရသည့္ အတတ္ကဲ့သို့ ခက္ခဲသိမ္ေမြ႕ေသာ အတတ္ကား မရွိေတာ့ျပီ။ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို၏ ကိုယ္ခြ်တ္ရုပ္လံုးႀကီးမ်ားမွာ မူကား အံ့ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ တစ္ကယ့္လူနွင့္ တူေပသည္။ ယခုေခတ္တိုင္ေအာင္ပင္ သူ၏ရုပ္လံုးမ်ားထက္ ေကာင္းေသာ ရုပ္လံုးဟူ၍ မရွိသေလာက္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ရုပ္လံုးမ်ား ထုလုပ္ရာတြင္ သရုပ္ေပၚသည္ထက္ ေပၚေစရန္ သူသည္ လူေသအေလာင္းမ်ားကိုပင္ ဓားနွင့္ ျဖတ္ေတာက္၍ ေလ့လာခဲ့ေလသည္။
ေရာမၿမဳိ႕တြင္ရွိေသာ စစၥတင္းဘုရားေက်ာင္းျကီး (Sistine Chapel) ၏ မ်က္နွာၾကက္ဆီသို့ ေမာ့၍ၾကည့္သည္ရွိေသာ္ ဆရာျကီး မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို၏ အေကာင္းဆံုးေသာ ပန္းခ်ီလက္ရာကို ေတြ့ရေပမည္။ ထိုပန္းခ်ီကားမွာ အဂၤေတေဆးကားျဖစ္၍ စတုရန္းေပ ၁ဝဝဝဝ ခန့္ရွိေသာ အဂၤေတမ်က္နွာျပင္ေပၚတြင္ ေရးဆြဲထားေလသည္။ ထိုကားထဲတြင္ လူရုပ္ေပါင္း ၃၄၃ ရုပ္ ပါရွိသည့္အနက္ အရုပ္ ၂ဝဝဝ ေလာက္မွာ ၁ဝ ေပမွ ၁၈ ေပအထိ အျမင့္ရွိေလသည္။ ဆရာႀကီးသည္ ထိုကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီကား ခ်ပ္ႀကီးကို ၄ နွစ္တိတိ ေရးဆြဲခဲ့ရ၏။ ထိုသို့ ေရးဆြဲခဲ့ရာတြင္ သူသည္ ျငမ္းစင္တစ္ခုေပၚတြင္ ပက္လက္ေနလ်က္ ေရးဆြဲခဲ့ရသည္က မ်ားေလသည္။
မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုကို အီတလီျပည္ တပ္စကႏၷီၿမဳိ႕(Tuscany) ၌ ၁၄၇၅ ခုနွစ္၊ မတ္လ ၆ ရက္ေန့တြင္ ဖြားျမင္သည္။ သူ၏ ဖခင္မွာ ထိုနယ္၏ ဘုရင္ခံျဖစ္သည္။ သူသည္ ဖေလာ္ရင့္ျမို့ (Florence) ၌ ျကီးျပင္းလာခဲ့၏။ ငယ္ရြယ္စဉ္ကတည္းကပင္ ပံုဆြဲဝါသနာပါခဲ့ရာ သူေနေသာအိမ္၏ နံရံမ်ားေပၚတြင္ မီးေသြးခဲျဖင့္ အရုပ္မ်ားကို ေရးဆြဲခဲ့ေလသည္။ သားငယ္၏ ဝါသနာနွင့္ ပညာအစြမ္းအစကို ရိပ္မိသိရွိေသာ ဖခင္ျကီးသည္ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုအား ဂါလန္ဒါဂ်ို (Domenico Ghirlandaio) အမည္ရွိေသာ ပန္းခ်ီဆရာျကီးတစ္ဦးထံ၌ အပ္နွံကာ ပန္းခ်ီေဆးေရးပညာကို ေလ့လာ ဆည္းပူးေစေလသည္။ ထိုေနာက္ တစ္နွစ္ခန္႔ၾကာေသာအခါ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ ရုပ္ထုပညာတြင္ ပို၍ စိတ္ဝင္စားလာသျဖင့္ ဗာေတာလဒို၏ ရုပ္ထုအတတ္သင္ေက်ာင္းသို့ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီးလွ်င္ ရုပ္လံုးထုျခင္းကို သင္ယူခဲ့ေလသည္။
မ်ားမၾကာမီပင္ အနုပညာဝါသနာပါေသာ မဲဒီခ်ီ (Lorenzo de' Medici) အမည္ရွိ သူေဌးႀကီးတစ္ဦး တည္ေထာင္ထားေသာ သုခုမရိပ္သာသို့ ေရာက္သြားေလသည္။ ထိုအခ်ိန္ကစ၍ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုမွာ အီတလီယဉ္ေက်းမႈ ျပန္လည္ဆန္းသစ္သည့္ ဉာဏ္သစ္အေရးေတာ္ပံုေခတ္တြင္ ထင္ရွားေသာ အနုပညာသည္ျကီးတစ္ဦးအျဖစ္ ထင္ရွားေက်ာ္ျကားလာခဲ့ေလသည္။ အသက္ ၂၄ နွစ္တြင္ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ မယ္ေတာ္၏ရင္ခြင္ထက္၌ ေသဆံုးေနေသာ ခရစ္ဘုရား၏ ရုပ္လံုးကိုထုလုပ္ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္တြင္ ေဒးဗစ္အမည္ရွိ ေက်ာက္ရုပ္ျကီး (Statue of David) ကို ထုလုပ္ခဲ့ေလသည္။ ထိုေက်ာက္ရုပ္ျကီးမွာ အျမင့္ ၁၈ ေပရွိ၍ ေလးလြန္းလွသျဖင့္ ထိုေက်ာက္ရုပ္ႀကီးကို အလုပ္ရံုမွ ၿမဳိ႕လယ္ရွိပန္းျခံသို့ ေရာက္ေအာင္ လူ ၄ဝ က လွိမ့္၍ ယူၾကရေလသည္။
၁၅ဝ၅ ခုနွစ္တြင္ကား မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ ေရာမျမို့သို့ ျပန္လည္ေရာက္ရွိေန၏။ သူ၏ကိစၥမွာ ပုပ္ရဟန္းမင္း ဒုတိယဂ်ူးလယပ္အတြက္ သခၤ်ဳိင္းဂူျကီးကို ေဆာက္လုပ္ရန္ျဖစ္၏။ သို့ေသာ္လည္း နိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားနွင့္ အျခားေသာအေျကာင္းမ်ားေျကာင့္ အဆိုပါ အေဆာက္အအံုႀကီးမွာ မူလက ရည္ရြယ္ခဲ့သေလာက္ မႀကီးက်ယ္ေတာ့ေခ်။
အသက္ ၆ဝ အရြယ္တြင္ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ စစၥတင္းဘုရားေက်ာင္း၏ အဂၤေတေဆးကားမ်ားကို ပုပ္ရဟန္းမင္း တတိယေပါ၏အမိန့္အရ အျပီးသတ္ေရးဆြဲခဲ့သည္။ ထိုမွ တစ္ပါးလည္း ဆရာႀကီးသည္ အျခားေသာထင္ရွားသည့္ ရုပ္တု၊ ရုပ္လံုးနွင့္ ပန္းခ်ီကားအေျမာက္အျမားကိုလည္း အေမြအနွစ္အျဖစ္ ထားရွိခဲ့ေပေသးသည္။ အနိစၥေရာက္သည့္အခ်ိန္တြင္ ဆရာႀကီးမွာ အသက္ ၈၉ နွစ္ပင္ရွိေပျပီ။ သူသည္ မကြယ္လြန္မီကေလးမွာပင္ စိန္ပီတာ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းျကီးကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသးသည္။ ဆရာျကီးသည္ ထိုလုပ္ငန္းအတြက္ အခေၾကးေငြ တစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ်ပင္လက္မခံခဲ့ေခ်။ ဆရာႀကီး၏ အေလာင္းကို အီတလီျပည္ ဖေလာ္ရင့္ၿမဳိ႕ရွိ ဆန္တာကရိုးေခ်း ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းထဲ၌ ျမႈပ္နွံလိုက္ၾကသည္။ ဆရာျကီး မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို ကြယ္လြန္ခဲ့သည္မွာ အနွစ္ ၄ဝဝ နီးပါးခန္႔ပင္ရွိျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆရာႀကီး၏ နာမည္သည္ကား ကမၻာတည္သမွ် တြင္ရစ္ေပေတာ့မည္။
Ref; ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း
အီတလီနိုင္ငံမွ စတင္ထြန္းကားေသာ ဉာဏ္သစ္ အေရးေတာ္ပံုေခတ္ (Renaissance) တြင္ အထူးေက်ာ္ၾကားသူျဖစ္သည္။ သုခုမပညာတြင္ ကိုယ္ခြ်တ္ရုပ္လံုးကို တစ္ကယ့္လူနွင့္ တူေအာင္ ထုလုပ္ရသည့္ အတတ္ကဲ့သို့ ခက္ခဲသိမ္ေမြ႕ေသာ အတတ္ကား မရွိေတာ့ျပီ။ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို၏ ကိုယ္ခြ်တ္ရုပ္လံုးႀကီးမ်ားမွာ မူကား အံ့ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ တစ္ကယ့္လူနွင့္ တူေပသည္။ ယခုေခတ္တိုင္ေအာင္ပင္ သူ၏ရုပ္လံုးမ်ားထက္ ေကာင္းေသာ ရုပ္လံုးဟူ၍ မရွိသေလာက္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ရုပ္လံုးမ်ား ထုလုပ္ရာတြင္ သရုပ္ေပၚသည္ထက္ ေပၚေစရန္ သူသည္ လူေသအေလာင္းမ်ားကိုပင္ ဓားနွင့္ ျဖတ္ေတာက္၍ ေလ့လာခဲ့ေလသည္။
ေရာမၿမဳိ႕တြင္ရွိေသာ စစၥတင္းဘုရားေက်ာင္းျကီး (Sistine Chapel) ၏ မ်က္နွာၾကက္ဆီသို့ ေမာ့၍ၾကည့္သည္ရွိေသာ္ ဆရာျကီး မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို၏ အေကာင္းဆံုးေသာ ပန္းခ်ီလက္ရာကို ေတြ့ရေပမည္။ ထိုပန္းခ်ီကားမွာ အဂၤေတေဆးကားျဖစ္၍ စတုရန္းေပ ၁ဝဝဝဝ ခန့္ရွိေသာ အဂၤေတမ်က္နွာျပင္ေပၚတြင္ ေရးဆြဲထားေလသည္။ ထိုကားထဲတြင္ လူရုပ္ေပါင္း ၃၄၃ ရုပ္ ပါရွိသည့္အနက္ အရုပ္ ၂ဝဝဝ ေလာက္မွာ ၁ဝ ေပမွ ၁၈ ေပအထိ အျမင့္ရွိေလသည္။ ဆရာႀကီးသည္ ထိုကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီကား ခ်ပ္ႀကီးကို ၄ နွစ္တိတိ ေရးဆြဲခဲ့ရ၏။ ထိုသို့ ေရးဆြဲခဲ့ရာတြင္ သူသည္ ျငမ္းစင္တစ္ခုေပၚတြင္ ပက္လက္ေနလ်က္ ေရးဆြဲခဲ့ရသည္က မ်ားေလသည္။
မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုကို အီတလီျပည္ တပ္စကႏၷီၿမဳိ႕(Tuscany) ၌ ၁၄၇၅ ခုနွစ္၊ မတ္လ ၆ ရက္ေန့တြင္ ဖြားျမင္သည္။ သူ၏ ဖခင္မွာ ထိုနယ္၏ ဘုရင္ခံျဖစ္သည္။ သူသည္ ဖေလာ္ရင့္ျမို့ (Florence) ၌ ျကီးျပင္းလာခဲ့၏။ ငယ္ရြယ္စဉ္ကတည္းကပင္ ပံုဆြဲဝါသနာပါခဲ့ရာ သူေနေသာအိမ္၏ နံရံမ်ားေပၚတြင္ မီးေသြးခဲျဖင့္ အရုပ္မ်ားကို ေရးဆြဲခဲ့ေလသည္။ သားငယ္၏ ဝါသနာနွင့္ ပညာအစြမ္းအစကို ရိပ္မိသိရွိေသာ ဖခင္ျကီးသည္ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုအား ဂါလန္ဒါဂ်ို (Domenico Ghirlandaio) အမည္ရွိေသာ ပန္းခ်ီဆရာျကီးတစ္ဦးထံ၌ အပ္နွံကာ ပန္းခ်ီေဆးေရးပညာကို ေလ့လာ ဆည္းပူးေစေလသည္။ ထိုေနာက္ တစ္နွစ္ခန္႔ၾကာေသာအခါ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ ရုပ္ထုပညာတြင္ ပို၍ စိတ္ဝင္စားလာသျဖင့္ ဗာေတာလဒို၏ ရုပ္ထုအတတ္သင္ေက်ာင္းသို့ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီးလွ်င္ ရုပ္လံုးထုျခင္းကို သင္ယူခဲ့ေလသည္။
မ်ားမၾကာမီပင္ အနုပညာဝါသနာပါေသာ မဲဒီခ်ီ (Lorenzo de' Medici) အမည္ရွိ သူေဌးႀကီးတစ္ဦး တည္ေထာင္ထားေသာ သုခုမရိပ္သာသို့ ေရာက္သြားေလသည္။ ထိုအခ်ိန္ကစ၍ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုမွာ အီတလီယဉ္ေက်းမႈ ျပန္လည္ဆန္းသစ္သည့္ ဉာဏ္သစ္အေရးေတာ္ပံုေခတ္တြင္ ထင္ရွားေသာ အနုပညာသည္ျကီးတစ္ဦးအျဖစ္ ထင္ရွားေက်ာ္ျကားလာခဲ့ေလသည္။ အသက္ ၂၄ နွစ္တြင္ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ မယ္ေတာ္၏ရင္ခြင္ထက္၌ ေသဆံုးေနေသာ ခရစ္ဘုရား၏ ရုပ္လံုးကိုထုလုပ္ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္တြင္ ေဒးဗစ္အမည္ရွိ ေက်ာက္ရုပ္ျကီး (Statue of David) ကို ထုလုပ္ခဲ့ေလသည္။ ထိုေက်ာက္ရုပ္ျကီးမွာ အျမင့္ ၁၈ ေပရွိ၍ ေလးလြန္းလွသျဖင့္ ထိုေက်ာက္ရုပ္ႀကီးကို အလုပ္ရံုမွ ၿမဳိ႕လယ္ရွိပန္းျခံသို့ ေရာက္ေအာင္ လူ ၄ဝ က လွိမ့္၍ ယူၾကရေလသည္။
၁၅ဝ၅ ခုနွစ္တြင္ကား မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ ေရာမျမို့သို့ ျပန္လည္ေရာက္ရွိေန၏။ သူ၏ကိစၥမွာ ပုပ္ရဟန္းမင္း ဒုတိယဂ်ူးလယပ္အတြက္ သခၤ်ဳိင္းဂူျကီးကို ေဆာက္လုပ္ရန္ျဖစ္၏။ သို့ေသာ္လည္း နိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားနွင့္ အျခားေသာအေျကာင္းမ်ားေျကာင့္ အဆိုပါ အေဆာက္အအံုႀကီးမွာ မူလက ရည္ရြယ္ခဲ့သေလာက္ မႀကီးက်ယ္ေတာ့ေခ်။
အသက္ ၆ဝ အရြယ္တြင္ မိုက္ကယ္အန္ဂ်လိုသည္ စစၥတင္းဘုရားေက်ာင္း၏ အဂၤေတေဆးကားမ်ားကို ပုပ္ရဟန္းမင္း တတိယေပါ၏အမိန့္အရ အျပီးသတ္ေရးဆြဲခဲ့သည္။ ထိုမွ တစ္ပါးလည္း ဆရာႀကီးသည္ အျခားေသာထင္ရွားသည့္ ရုပ္တု၊ ရုပ္လံုးနွင့္ ပန္းခ်ီကားအေျမာက္အျမားကိုလည္း အေမြအနွစ္အျဖစ္ ထားရွိခဲ့ေပေသးသည္။ အနိစၥေရာက္သည့္အခ်ိန္တြင္ ဆရာႀကီးမွာ အသက္ ၈၉ နွစ္ပင္ရွိေပျပီ။ သူသည္ မကြယ္လြန္မီကေလးမွာပင္ စိန္ပီတာ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းျကီးကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသးသည္။ ဆရာျကီးသည္ ထိုလုပ္ငန္းအတြက္ အခေၾကးေငြ တစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ်ပင္လက္မခံခဲ့ေခ်။ ဆရာႀကီး၏ အေလာင္းကို အီတလီျပည္ ဖေလာ္ရင့္ၿမဳိ႕ရွိ ဆန္တာကရိုးေခ်း ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းထဲ၌ ျမႈပ္နွံလိုက္ၾကသည္။ ဆရာျကီး မိုက္ကယ္အန္ဂ်လို ကြယ္လြန္ခဲ့သည္မွာ အနွစ္ ၄ဝဝ နီးပါးခန္႔ပင္ရွိျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆရာႀကီး၏ နာမည္သည္ကား ကမၻာတည္သမွ် တြင္ရစ္ေပေတာ့မည္။
Ref; ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။