အက်ဳိးရိွေအာင္ ဘယ္လိုုခ်ီးမြမ္းမလဲ

 

Aung Ko Latt

 

အက်ဳိးရိွေအာင္ ဘယ္လိုုခ်ီးမြမ္းမလဲ
+++++++++++++++++++++

ကေလးမ်ားကိုု ခ်ီးမြမ္းတဲ့နည္းလမ္းနဲ႔ ပ်ဳိးေထာင္သင့္တယ္ဆိုုတာ မိဘမ်ား သိရိွၿပီးသားျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ခ်ီးမြမ္းမတတ္ရင္ ေကာင္းက်ဳိးထက္ ဆိုုးက်ဳိးကိုု ပိုုမိုုျဖစ္ေပၚေစႏိုုင္တယ္ဆိုုတာ သတိထားမိခ်င္မွ ထားမိၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ ကေလးမ်ားကိုု အက်ဳိးရိွေအာင္ ဘယ္လိုုခ်ီးမြမ္းမလဲ၊ ဘာေတြကိုု ေရွာင္ရွားသင့္ပါသလဲ၊ ေဆြးေႏြးၾကည့္ရေအာင္

မိဘမ်ားေရွာင္ရွားသင့္ေသာ ခ်ီးမြမ္းမူမ်ား
---------------------------------

၁။ အေခ်ာအလွကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

“ အေမ့သမီး အရမ္းကိုု လွတာပဲ” အိုု..လွလိုုက္တာ၊ ခ်စ္စရာ ေကာင္းလိုုက္တာ၊ “ အေဖ့သားက လူေခ်ာႀကီးပဲ” စသည္ျဖင့္ ကေလးမ်ားကိုု ခ်ီးမြမ္းၾကတာကိုု မၾကာခဏ ေတြ႔ဖူးၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ အေနာက္တိုုင္းသား သမီးငယ္ေလးတစ္ေယာက္ကိုု မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က သမီးအရမ္းလွတာပဲ လိုု႔ ခ်ီးမြမ္းတာကိုု သူ႔မိဘမ်ားက အဲလိုုမခ်ီးမြမ္းပါနဲ႔ လိုု႔ တားဆီးတာကိုု ေတြ႔ႀကံဳဖူးပါတယ္။ မိတ္ေဆြက အံ့ၾသစြာနဲ႔ ဘာျဖစ္လိုု႔လဲလိုု႔ ေမးေတာ့ သူအလွဘက္ကိုု အာရံုုျပဳသြားမွာ စိုုးလိုု႔ပါလိုု႔ ျပန္ေျဖဆိုုေတာ့မွ ေအာ..ဟုုတ္သားပဲ လိုု႔ မိတ္ေဆြက ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။

၂။ လိမၼာမူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

ဒီကေလး အရမ္းလိမၼာတာပဲ၊ အရမ္းေအးတာပဲ စသည္ျဖင့္ခ်ီးမြမ္းတတ္ၾကပါတယ္။ ပညာရွင္သုုေတသီမ်ားရဲ႕ အဆိုုအရ ဒီလိုုခ်ီးက်ဴးမူမ်ဳိးဟာ ေယဘုုယ်ဆန္လြန္းတယ္။ လူႀကီးအႀကိဳက္ကိုု လိုုက္ရင္၊ နာခံတတ္ရင္ လိမၼာတယ္။ ေအးေအးေနရင္ လူႀကီးႀကိဳက္တယ္ ဆိုုတဲ့ အသိမ်ဳိး ၀င္သြားေစတယ္လိုု႔ ဆိုုပါတယ္။ နာခံရင္ လိမၼာတယ္၊ လိမၼာရင္ မိဘေရာ၊ ဆရာေရာ ခ်စ္တယ္။ သုုေတသန စာတမ္းမ်ားရဲ႕ အဆိုုအရ ငယ္ငယ္တုုန္းက လိမၼာတယ္လိုု႔ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ကေလး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အသက္ႀကီးလာရင္ သိပ္အဆင္မေျပတတ္ေၾကာင္း၊ ကိုုယ္ပိုုင္ဥာဏ္နဲ႔ ျပသနာဆံုုးျဖတ္တတ္တဲ့ အရည္အခ်င္း အားနည္းတာကိုု ေတြ႔ရေၾကာင္း ဖတ္ရူ႕ ဖူးပါတယ္။

၃။ ဥာဏ္ေကာင္းတယ္ ဟုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

“ ကြ်န္ေတာ့သားက အေဆာ့မက္တာပဲ ရိွတာ၊ အရမ္းဥာဏ္ေကာင္းတယ္။ နည္းနည္းေလးႀကိဳးစားလိုုက္ရင္ ရၿပီ” ဆိုုတဲ့ စကားမ်ဳိး မိဘမ်ား စိမ္းၾကမွာ မဟုုတ္ပါဘူးး။ ကေလးမ်ားကိုု ငါဥာဏ္ေကာင္းတယ္။ သိပ္ႀကိဳးစားစရာ မလိုုဘူး ဆိုုတဲ့ အသိ ၀င္သြားေစပါတယ္။

ထိေရာက္ေအာင္ခ်ီးမြမ္းတဲ့စကားလံုုးမ်ား
--------------------------------

ပညာရွင္မ်ား အႀကံေပးတဲ့ ခ်ီးမြမ္းဖိုု႔ အသံုုးျပဳသင့္တဲ့ စကားမ်ားကိုု ေဖၚျပေပးလိုုက္ပါတယ္။ ဘာသာျပန္လိုုက္တိုုင္း တစ္ခုုခုု မျပည့္စံုုသလိုုလိုု ခံစားရတဲ့အတြက္ မူရင္းကိုုပါ တင္ေပးလိုုက္ပါတယ္။ မိမိ အေျခအေနနဲ႔ ဆီေလ်ွာ္တဲ့ စကားလံုုးမ်ားကိုု ေရြးခ်ယ္ေျပာဆိုုႏိုုင္ပါတယ္။

၁။ ႀကိဳးစားမူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You tried really hard on that.

ကေလးက အိမ္စာျဖစ္ျဖစ္၊ တြက္ခ်က္ၿပီးပုုဒ္စာတစ္ခုုကိုုျဖစ္ျဖစ္၊ၿပီးေျမာက္သြားတဲ့ ရလဒ္တစ္ခုုခုုကိုု မိဘထံလာေရာက္ျပသတဲ့အခါမွာ “ သား သခ်ၤာမွာ တကယ္ႀကိဳးစားတာပဲ” လိုု႔ ခ်ီးမြမ္းသင့္ပါတယ္။ အက်ယ္ခ်ဲ႕ ခ်ီးမြမ္းခ်င္ရင္ “ သားအိမ္စာမွာ တကယ္ႀကိဳးႀကိဳးစားစားလုုပ္တာပဲ၊ ေမေမက ၀မ္းလည္းသာတယ္။ ဂုုဏ္လည္းဂုုဏ္ယူတယ္။” စသည္ျဖင့္ ေျပာဆိုုသင့္ပါတယ္။

၂။ ဇြဲရိွျခင္းကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You never gave up, even when it was hard.

ကေလးက အားကစားမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေက်ာင္းစာမွာျဖစ္ျဖစ္၊ အခက္အခဲ တစ္ခုုကိုု ခက္ခက္္ခဲခဲ ႀကိဳးပမ္းၿပီးမွ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ အခါမ်ဳိးမွာ သူ႔ရဲ႕ “ ဇြဲ” ကိုု ပံုုေဖၚ ခ်ီးမြမ္းသင့္ပါတယ္။
“ ဒီေလာက္ခက္ခဲတာေတာင္မွ ငါ့သားက အရံူးမေပးဘူး၊ အေဖဂုုဏ္ယူတယ္” စသည္ျဖင့္ အေျခအေနနဲ႔ ဆီေလ်ာ္တဲ့ စကားလံုုးမ်ားေရြးခ်ယ္ၿပီး ခ်ီးမြမ္းႏိုုင္ပါတယ္။

၃။ စိတ္ေနစိတ္ထားကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You have such a positive attitude.

အေျခအေနတစ္ခုုခုု အေပၚ ကေလးက အေကာင္းျမင္တယ္။ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အခါမ်ဳိးမွာ “ သမီးက အရမ္းအေကာင္းျမင္တာပဲ၊ အဲဒီ စိတ္ထားမ်ဳိးကိုု အေမအရမ္းသေဘာက်တယ္။” စသည္ျဖင့္ ခ်ီးမြမ္းဖိုု႔ မေမ့ပါႏွင့္။

၄။ တိုုးတက္မူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You have really improved on _________ .

ခ်ီးမြမ္းတဲ့အခါ တိုုးတက္တဲ့ အပိုုင္းကိုု အတိအက် ေဖၚ ျပဖိုု႔လိုုပါတယ္။ ဥပမာ သမီးေရကူးတာ လက္အေနအထား ေတာ္ေတာ္ မွန္လာၿပီ၊ အသက္ရူနည္းလည္း မွန္သြားၿပီ၊ ဒီတစ္ပတ္တိုုးတက္တာ အရမ္းျမန္တယ္။”

၅။ ဖန္တီးမူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

What a creative solution to that problem!

ကေလးက တစ္ခုုခုုကိုု ဖန္တီးႏိုုင္တဲ့ အခါမ်ဳိးမွာ ဥာဏ္ေကာင္းတယ္။ ေတာ္တယ္ဆိုုတာမ်ဳိးကိုု မခ်ီးမြမ္းမိေစပဲ “ သားဖန္တီးမူစြမ္းရည္ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတာပဲ” လိုု႔ ခ်ီးမြမ္းလိုုက္ပါ။ ကေလးကိုု ပိုုပိုု ဖန္တီးခ်င္တဲ့စိတ္ကိုု အားေပးၿပီးသားျဖစ္သြားပါတယ္။

၆။ ပူးေပါင္းမူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You work very well with your classmates.

အသင္းအဖြဲ႔ နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္ျခင္းဟာ လူ႔ဘ၀ အတြက္ အလြန္အေရးပါတဲ့ အရည္အခ်င္း တစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ သင့္ကေလးက သူ႔အတန္းေဖၚမ်ားနဲ႔ တစ္ခုုခုု ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ၿပီးစီးသြားတဲ့ အခါမ်ဳိးက်ရင္ “ အေမ့သားက အေပါင္းအသင္းေတာ္ေတာ္ဆန္႔တာပဲ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္တဲ့ အရည္အခ်င္းရိွတယ္။” စသည္ျဖင့္ ခ်ီးမြမ္းရန္ မေမ့ပါႏွင့္၊

၇။ ေခါင္းေဆာင္မူ စြမ္းရည္ကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

I love you took ownership of that.

“ ဒီကိစၥမွာ သားေတာ္ေတာ္ ဖိဖိစီးစီးရိွတယ္။” “ ဒီကိစၥကိုု သားကိုုင္တြယ္တဲ့ပံုုစံ ေတာ္ေတာ္ စနစ္က်တယ္။” စသည္ျဖင့္ ကေလးမ်ားက တာ၀န္ယူမူ စြမ္းရည္ တစ္ခုုခုု ၿပီးဆံုုးတဲ့အခါက်ရင္ ခ်ီးမြမ္းအားေပးသင့္ပါတယ္။

၈။ သတၱိကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You are not afraid of a challenge! I like that!

“ သားက စိန္ေခၚမူကိုု မေၾကာက္တတ္ဘူး၊ အေမ အဲဒါကိုု အရမ္းသေဘာက်တယ္။”

၉ ။ ကူညီတတ္မူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You did a great job of helping ______ with her assignment.

“ သားက မနင္းဆီရဲ႕ အလုုပ္ကိုု ၿပီးဆံုုးေအာင္ ကူညီလိုုက္တာ အရမ္းေကာင္းတာပဲ”
ကေလးရဲ႕ သူမ်ားကိုု ကူညီလိုုစိတ္၊ ကူညီခ်င္တဲ့စိတ္ ပ်ဳိးေထာင္တဲ့အခါမွာ ေျပာဆိုုသင့္ပါတယ္။

၁၀။ သိမ္းဆည္းတတ္မူ ကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You have taken great care of your room/ books.

သားက အခန္းသိမ္းထားတာ ေတာ္ေတာ္သပ္ရပ္တယ္။ စာအုုပ္ကိုု သိမ္းဆည္းတဲ့ပံုုစံ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတယ္။” စသည္ျဖင့္ သင့္ေတာ္တဲ့စကားလံုုးမ်ားနဲ႔ သူတိုု႔ သိမ္းဆည္းတတ္ဖိုု႔ ခ်ီးမြမ္းပ်ဳိးေထာင္ေပးႏိုုင္ပါတယ္။

၁၁။ ယံုုၾကည္မူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

I know I can trust you because ___________ .

သားက ဘာေၾကာင့္ဘာေၾကာင့္မိုု႔လိုု႔ ေဖေဖက သားဆိုု အၿမဲတမ္းပဲ ယံုုၾကည္တယ္။

၁၂။ ပါ၀င္မူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You did a great job of participating today!

ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းဟာ အႏိုုင္္ရျခင္းထက္ အေရးႀကီးသလိုု၊ ပါ၀င္ျခင္းသည္ ရလဒ္ထက္ မ်ားစြာ အေရးႀကီးပါတယ္။
“ သားဒီကေန႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္တာ အရမ္းေကာင္းတာပဲ”

၁၃။ ေလးစားတတ္မူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

It is so nice that you value other people’s opinions.

သူမ်ားကိုု ေလးစားတတ္မွ သူမ်ားရဲ႕ ေလးစားမူကိုု ခံရတတ္ပါတယ္။ သူမ်ားရဲ႕ အျမင္ အေလးအနက္ ထားတတ္တဲ့အက်င့္ဟာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရတဲ့ Team works လုုပ္ငန္းေတြမွာ အလြန္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။

“ သားသူမ်ားရဲ႕ အယူအဆကိုု တန္ဖိုုးထားတတ္တာ သိပ္ဟန္က်တာပဲ”

၁၄။ ေရြးခ်ယ္တတ္မူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

I am so proud that you made that choice.

ဘ၀ဆိုုတာ ေရြးခ်ယ္ျခင္းလိုု႔ေတာင္ ဥပမာေပးရေလာက္တဲ့အထိ ေရြးခ်ယ္ျခင္းဟာ ဘ၀မွာ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။
“ သားေရြးခ်ယ္မူကိုု ေဖေဖ ဂုုဏ္ယူတယ္ေဟ့”

၁၅။ ေစ႔စပ္မူကိုု ခ်ီးမြမ္းျခင္း

You remember to ________ ! Great thinking!

ေစ့စပ္ေသခ်ာျခင္းဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္ ကတဲက ပ်ဳိးေထာင္ေပးထားသင့္တဲ့ အဓိက အရည္အခ်င္း တစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။

“ သားဒါကိုုေတာင္ သတိရတယ္။ သိပ္ေကာင္းတဲ့ သတိရျခင္းပဲ ”

ကြ်န္ေတာ္ ပညာရွင္မဟုုတ္ပါ။ က်မ္းႀကီးက်မ္းငယ္ မ်ားကိုုလည္း ဖတ္ရူ႕ ထားျခင္းမရိွပါ။ သူမ်ားကိုု ဆရာလုုပ္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵလည္း မရိွပါ။ Reference လုုပ္ျခင္းဆိုုသည္မွာ ဟုုိနားစပ္စပ္၊ ဒီနားစပ္စပ္ ဖတ္ရူ႕ထားတာေတြ၊ ၾကားထားတာေတြ၊ မွတ္မိတားတာေလးေတြကိုု စုုစုုၿပီး ျပန္ေရးလိုုက္တာပါ။ လြတ္လပ္စြာ သေဘာကြဲလႊဲႏိုုင္ပါတယ္။ ဖတ္ရူ႕ ၿပီး တစ္ခ်က္တစ္ေလေလာက္ အသံုုးတည့္မယ္ဆိုုရင္ကိုုပဲ ေက်နပ္လွပါၿပီ။ အသံုုး၀င္ႏိုုင္ပါေစ။

Ref: we chat