လူသားအက်ိဳးျပဳ မေတာ္တဆေတြ႕ရွိမႈမ်ား

 

Thet Ko Oo

လူသားအက်ိဳးျပဳ မေတာ္တဆေတြ႕ရွိမႈမ်ား

လူးဝစ္ ပက္စ္ခ်ာဆိုသူက “အခြင့္အေရးဆိုတာ ျပင္ဆင္ထားမွရတယ္” လို႔ဆိုဖူးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေတာ္တဆ ေတြ႕ရွိတယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ ေနာက္ကြယ္မွာ စိုက္ထုတ္ထားရတဲ့ အင္အားေတြ၊ ရင္းႏွီးမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတတ္ပါတယ္။ သိပၸံပညာရွင္ေတြ မေတာ္တဆေတြ႕ရွိတယ္ဆိုတာလည္း လုပ္ေဆာင္ေနရင္းက တိုက္ဆိုင္ၿပီးေတြ႕တာေတြရွိေပမယ့္ အဲဒီတိုက္ဆိုင္မႈေတြဟာ ျပင္ဆင္ထားလို႔ရတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ိဳးသာ ျဖစ္ပါတယ္။


1. Penicillin
ပင္နီဆီလင္လို႔ေခၚတဲ့ေဆးေၾကာင့္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့တာ သိၾကပါလိမ့္မယ္။ ၂၀ ရာစု တီထြင္မႈေတြထဲမွာ အထင္ရွားဆုံးနဲ႔ အဓိကအက်ဆုံးျဖစ္လို႔ ထိပ္ဆုံးကတင္ထားရတာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ေလာက္က ေဆးပညာရွင္ ေဒါက္တာ အလက္ဇႏၵား ဖလီးမင္းဆိုသူက အလုပ္ေတြကို တစ္ရက္ေလာက္ ထားပစ္ခဲ့ၿပီး ခရီးထြက္သြားပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ကို ျပန္လာခ်ိန္မွာ သူလုပ္ေဆာင္ထားခဲ့တဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္ ေတြမွာ မႈိေတြတက္ေနတာေတြ႕လိုက္ရတယ္။ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြကတစ္ဆင့္ အသက္ကယ္ေဆးကို ထုတ္ယူႏိုင္ခဲ့တယ္။ ပင္နီဆီလင္လို႔ေခၚတဲ့ အဲဒီေဆးေၾကာင့္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး သူလည္း ကမၻာေက်ာ္သြားခဲ့ရတယ္။

2. Peacemaker
မေတာ္တဆေတြ႕ရွိမႈမွာ ပါေမာကၡတစ္ဦးရဲ႕ေတြ႕ရွိခ်က္ကိုလည္း ေမ့ထားလို႔ မရပါဘူး။ ေဆးေလာကမွာ အသက္ကယ္ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းတစ္ခုကို တီထြင္ႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္လို႔ပါ။ တီထြင္ခဲ့သူက အေမရိကန္ အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဝီလ္ဆင္ ဂရိတ္ဘက္ခ္် ျဖစ္ပါတယ္။ သူပထမဦးဆုံး တီထြင္ခဲ့တာက ႏွလုံးခုံသံကို နားေထာင္ဖို႔ပစၥည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူတီထြင္တဲ့ resistor ေလးက 1-megaohm ရွိၿပီးေတာ့ ဆားကစ္ျပား ကလည္း 1.8 milliseconds ေလာက္ေသးေအာင္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ စထြင္တုန္းက ႏွလုံးခုံသံကို နားေထာင္ဖို႔ ျဖစ္ေပမယ့္ သူ႕စက္ေလးနဲ႔ ဘက္ထရီကို ႏွလုံးထဲထည့္ၿပီး ႏွလုံးခုန္ဖို႔ အားေပးတဲ့ စက္ေျပာင္းလဲလိုက္ႏိုင္တာ ကေတာ့ မေတာ္တဆေတြ႕ရွိမႈလို႔ ဆိုေပမယ့္ လူ႕အသက္ေပါင္းမ်ားစြာကို ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

3. Mauve
အသက္ ၁၈ ႏွစ္သား ေဆးဝါးပညာရွင္ ဝီလၽွံ ပါကင္ဆိုသူဟာ ပထမထြင္တုန္းက ငွက္ဖ်ားေဆးပါ။ ေနာက္ေတြ႕ရွိသြားတာက ကင္ဆာေပ်ာက္တဲ့ေဆးျဖစ္လို႔ လိုင္းေျပာင္းသြားရပါတယ္။ ၁၈၅၆ ခုႏွစ္မွာ ကြီႏိုင္ေဆးအတုတစ္မ်ိဳးကို စမ္းသပ္ခဲ့ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေဆးကို တီထြင္ေနစဥ္ရင္း မေမၽွာ္လင့္ပဲ ဆိုးေဆးအေရာင္တစ္မ်ိဳးကိုသြားေတြ႕လိုက္ပါတယ္။ လွပတဲ့ ပန္းခရမ္းေရာင္ ေဆးက ကင္ဆာေရာဂါကို ကုသေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္ပါတယ္။ သူက ပန္းခရမ္းေရာင္ဆိုးေဆးကို ဂ်ာမန္ပိုးမႊားပညာရွင္ ေပါလ္ အားလစ္ခ္်နဲ႔ ပူးေပါင္းတီထြင္ရင္း ကင္ဆာေပ်ာက္ေဆးကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

4. Radioactivity
ေရဒီယိုသတၱိႂကြမႈကို ပထမဆုံးေတြ႕ရွိခဲ့သူဟာ ႐ူပေဗဒပညာရွင္ ဟင္နရီ ဘက္ကာရယ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူလည္း မေမၽွာ္လင့္ပဲ ေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၈၉၆ ခုႏွစ္ေလာက္တုန္းက ဘက္ကာရယ္ဟာ မီးေခ်ာင္းလို လင္းလက္တဲ့ သဘာဝအလင္းနဲ႔ ဓာတ္မွန္ကထြက္လာတဲ့ အလင္းတန္းေတြကို စိတ္ဝင္စားၿပီး စူးစိုက္ေလ့လာ ခဲ့တယ္။ သူက အလင္းတန္းေတြကို ေနေရာင္ထဲမွာ စမ္းသပ္ၾကည့္ခ်င္လို႔ ေနေရာင္ကိုေစာင့္ေပမယ့္ ေဆာင္းတြင္းဆိုေတာ့ ေနကထြက္မလာဘူး။ သူ႕ပစၥည္းေတြကို အျပင္မွာထုတ္ထားၿပီး အခန္းထဲျပန္ အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ အျပင္ကိုျပန္ထြက္လာေတာ့ သူစားပြဲအံဆြဲထဲမွာ ထည့္ထားတဲ့ ယူေရနီယမ္ ေက်ာက္တုံးေလးဟာ စားပြဲေပၚက ဖလင္ပလိပ္ျပားမွာပုံရိပ္လာထင္ေနတာ ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ ေနေရာင္မရွိ လည္း ပုံရိပ္ကိုဖမ္းႏိုင္တဲ့ ေရဒီယိုသတၱိႂကြမႈေၾကာင့္ ဒီလို႐ိုက္ကူးႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သိရွိလိုက္ပါတယ္။

5. Plastic
၁၉၀၇ ခုႏွစ္ေလာက္တုန္းက ပရိေဘာဂေတြမွာ သုတ္တဲ့ အေရာင္တင္ဆီကို အီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္းေတြမွာ လၽွပ္စီးမႈကာကြယ္ဖို႔ သုတ္ေလ့ရွိတယ္။ ဒီအေရာင္တစ္ဆီေတြကို ခ်ိပ္ပိုးေကာင္တစ္မ်ိဳးကထုတ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြက တင္သြင္းရတာေၾကာင့္ ကုန္က်စရိတ္ပိုမ်ားခဲ့တယ္။ ဓာတုေဗဒပညာရွင္ ဟန္းဒရစ္ ေဘကယ္လန္းဆိုသူဟာ အဲဒီ အေရာင္တင္ဆီအတုကို ထုတ္ႏိုင္ရင္ အက်ိဳးမ်ားမယ္ဆိုတာ သိခဲ့တယ္။ သူတီထြင္တဲ့ အေရာင္တင္ဆီက အၿမဲတန္းအပူေပး ထားမွရတယ္။ ေအးသြားရင္ ခဲသြားတာေၾကာင့္ သုတ္လို႔မရဘူး။ သူ႕တီထြင္မႈဟာ ခ်ိပ္ေဆးျဖစ္မသြားဘဲ ဓာတ္ျပားေတြ ထုတ္လုပ္ရာမွာ အက်ိဳးရွိသြားတယ္။ ယေန႔ေခတ္စားေနတဲ့ ပလပ္စတစ္ဆိုတာလည္း ဓာတ္ျပားထုတ္တဲ့ (Bakelite) ကေန ထပ္ဆင့္တီထြင္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။

6. Vulcanized Rubber
ခ်ားလ္စ္ ဂြတ္ရီးယားဆိုသူဟာ ေပ်ာ္႐ႊင္စြာ စံစားႏိုင္မယ့္အေရးကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစာင့္စားလာခဲ့ရသူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက အပူဒဏ္နဲ႔ အေအးဒဏ္ကို ႀကံ႕ႀကံ႕ခံႏိုင္မယ့္ ရာဘာတစ္မ်ိဳးကို ဆယ္ႏွစ္ေလာက္တီထြင္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူလိုခ်င္တဲ့ရာဘာမ်ိဳးကို စိတ္တိုင္းက် မရခဲ့ပါဘူး။ တစ္ေန႔ေတာ့ သူတီထြင္ေနတဲ့ ရာဘာေတြက မေတာ္တဆ ဆာလ္ဖာနဲ႔ ခဲေတြေရာက်ိဳထားတဲ့ အိုးထဲကို က်သြားတယ္။ ရာဘာရယ္၊ ဆာလ္ဖာရယ္၊ ခဲေတြရယ္ေပါင္းစပ္ၿပီး မီးကၽြမ္းသလိုျဖစ္ကာ အတုံးႀကီးျဖစ္သြားတယ္။ ဂြတ္ရီးယားက အဲဒီမီးကၽြမ္းတုံးႀကီးကို ေကာက္ယူလိုက္ၿပီး စမ္းသပ္ၾကည့္ေတာ့ သူလိုခ်င္တဲ့ ရာဘာမ်ိဳးျဖစ္ေနတာ အံ့ၾသစြာေတြ႕လိုက္ရတယ္။ အဲဒီျဒပ္ေပါင္းရာဘာနဲ႔ သူက တာယာ၊ ဘိနပ္စတာေတြထုတ္ၿပီး သူေဌးျဖစ္သြားတယ္။

7. Teflon
လူေတြက အိုဇုန္းလႊာပ်က္စီးတာကို စိုး႐ြံ႕ေနၾကတယ္။ အိုဇုန္းလႊာေပါက္ေအာင္လုပ္တာ ကလို႐ိုဖေလာ္႐ိုကာဗြန္ (CFC) ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၃၀ ဝန္းက်င္ေလာက္က သိပၸံနည္းစနစ္ေတြနဲ႔ ထြင္ထားတဲ့ ေရခဲေသတၱာေတြေၾကာင့္ အိုဇုန္းလႊာ ပ်က္စီးလာရတယ္လို႔ သတိထားလာမိတယ္။ ဒူးပြန္႔ကုမၸဏီက လူငယ္ဓာတုေဗဒပညာရွင္ ႐ြိဳင္း ပလန္႔ကက္ဟာ CFC အသစ္ ကို တီထြင္ေနပါတယ္။ သူက အိုဇုန္းလႊာပ်က္စီးမႈနည္းေစမယ့္ TFE ကိုတီထြင္ခ်င္တယ္။ ဟိုက္ၿဒိဳကလိုရစ္ အက္စစ္တစ္မ်ိဳး ကို တီထြင္ႏိုင္ရင္ ေအးခဲမႈအသစ္ကိုရႏိုင္မယ္လို႔ သူယူဆထားတယ္။ TEF ဆိုတာက တက္ထရာဖေလာ႐ိုသိုင္လင္း ဓာတ္ေငြ႕ကိုေျပာတာပါ။ တီထြင္စမ္းသပ္တုန္းက ဓာတ္ေငြ႕ဆိုေပမယ့္ အဲဒါေတြကို သတၱဳမွာထည့္ထားလိုက္ရင္ အပူေပးေပးေပမယ့္ အျခားပစၥည္းေတြ သတၱဳမွာ ကပ္မေနေစတာေတြ႕ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိုးမကပ္တဲ့ သံဒယ္ျပားေတြ ေပၚလာတယ္။ သံေတြေပၚမွာ PTFE ဓာတုျဒပ္ေပါင္းကို သုတ္ထားလိုက္ရင္ အိုးမကပ္ေစႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ ယေန႔အိမ္ရွင္မေတြကို အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျဖစ္ေစပါတယ္။

8. Coke
အစားအစာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မေတာ္တဆေတြ႕ရွိခ်က္ေတြမ်ားပါတယ္။ ဥပမာ ေဂ်ာ့ ခရမ္ဆိုသူက အာလူးေက်ာ္ကိုတီထြင္ၿပီး ယေန႔အထိ တစ္ကမၻာလုံး စားသုံးေနၾကတယ္။ ေရခဲေခ်ာင္းကို ဖရန္႔ အက္ပါဆင္ဆိုသူက အျပင္မွာ တစ္ညလုံးပစ္ထားခဲ့ၿပီး ေအးခဲသြားတဲ့ ႏို႔ခြက္ကေန မေတာ္တဆေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ေရခဲမုန္႔ကို ခြက္ခၽြန္ေလးေတြနဲ႔ထည့္ေရာင္းတာကို ၁၉၀၄ ခုႏွစ္ စိန္႔လူးဝစ္ပြဲေတာ္တစ္ခုမွာ စတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုတ္ (Coke) လို႔ေခၚတဲ့ အခ်ိဳရည္ေလာက္ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ဘယ္သူမွ မရခဲ့ပါဘူး။ အတၱလႏၲာၿမိဳ႕က ေဆးဆရာ ဂၽြန္ ပမ္ဘာတန္ဆိုသူဟာ ေခါင္းကိုက္ေပ်ာက္ေဆးေဖာ္ေရာင္းဖို႔ႀကံဆေန ပါတယ္။ သူက ေဆးအမ်ိဳးေပါင္းမ်ားစြာကို စပ္ၿပီးေဆးေဖာ္ခဲ့တယ္။ သူ႕ဟာသူေတာင္ ဘာမွန္းေျပာလို႔မရေလာက္ေအာက္ ေအာင္ ေဆးေတြကမ်ားတယ္လို႔ဆိုရမယ္။ အဲဒီေဆးရည္ထဲမွာ ဘာေတြထည့္ထားတယ္ဆိုတာ သူကလြဲၿပီး ဘယ္သူမွလည္း မသိႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူ႕ေဆးကို ေသာက္လိုက္ရင္ ေခါင္းကိုက္ေပ်ာက္႐ုံမက လန္းဆန္းသြားတာေၾကာင့္ လူေတြႏွစ္သက္ သေဘာက်ၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသာက္သုံးခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ကုတ္အခ်ိဳရည္ျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔အထိ ကမၻာ့အေရာင္းရဆုံးစာရင္လည္း ဝင္ခဲ့ပါတယ္။

9. Smart Dust
ေသးေသးဖြဲဖြဲအလုပ္ေလးေတြခိုင္းရင္ ေက်ာင္းသားေတြက စိတ္ပ်က္ေလ့ရွိတယ္။ ဂ်ေမးလင့္ကေတာ့ အဲဒီအထဲမွာ မပါဘူး။ ဂ်ေမးလင့္ဟာ ကာလီဖိုးနီးယားတကၠသိုလ္မွာ ဓာတုေဗဒ ဘာသာရပ္အတြက္ ေဒါက္တာဘြဲ႕ယူဖို႔ျပင္ဆင္ေနတယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ သူစမ္းသပ္ေနတဲ့ ဆီလီကြန္ခ်စ္ပ္ေလးဟာ စမ္းသပ္ေနရင္း ေပါက္ကြဲသြားတယ္။ ေပါက္ကြဲလြင့္စင္သြားတဲ့ အပိုင္းအစေလးေတြဟာ တစ္စစီျဖစ္သြားေပမယ့္ ဆက္ၿပီး အလုပ္ လုပ္ေနတာေတြ႕လိုက္ရတယ္။ ရလဒ္ကေတာ့ Smart Dust ဆိုတဲ့ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္နဲ႔ပါ အာ႐ုံခံႏိုင္တဲ့ စနစ္ကိုမေတာ္တဆေတြ႕သြားခဲ့တယ္။ ဆီလီကြန္ျဒပ္ေပါင္းတစ္ခုဟာ ေသးငယ္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေလးေတြျဖစ္သြားေပမယ့္ အာ႐ုံခံ တုံ႔ျပန္ႏိုင္စြမ္း ရွိတယ္ဆိုတာ ထူးျခားတဲ့ ေတြ႕ရွိမႈ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ေမးရဲ႕ေတြ႕ရွိခ်က္ဟာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ CIC ပြဲမွာ ထိပ္တန္းအေကာင္းဆုံးဆုကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ေရထဲ၊ ေလထဲအျပင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာရွိတဲ့ ဆဲလ္ေတြကိုပါ အာ႐ုံခံႏိုင္ေစတဲ့စနစ္ကို ရရွိသြားတာေၾကာင့္ ထူးျခားတဲ့ေတြ႕ရွိမႈလို႔ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

10. Saccharin
ေဆးသၾကားဆိုတာလည္း အစားအေသာက္ေတြထဲကို ထည့္တဲ့ဆရာႀကီးလို႔ေတာင္ တင္စားေခၚေဝၚရတဲ့ သၾကားတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတုေဗဒပညာရွင္ ကြန္စတန္တင္ ေဖာဘတ္ဟာ တစ္ေန႔ေတာ့ အလုပ္ၿပီးေပမယ့္ လက္မေဆးျဖစ္ခဲ့လို႔ ေဆးသၾကားကို ေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ေလာက္တုန္းက ေဖာဘတ္ဟာ ကတၱရာရဲ႕အသုံးဝင္မႈကို စိတ္ဝင္စားၿပီး ေလ့လာ သုေတသနျပဳေနပါတယ္။ တစ္ေန႔စမ္းသပ္အၿပီး လက္မေဆးျဖစ္ဘဲ အိမ္ျပန္သြားမိတယ္။ အိမ္ေရာက္ေတာ့ သူတစ္ခုခုကို ေကာက္စားလိုက္တာ ထူးျခားစြာ ခ်ိဳေနတာကို ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ သူက ဇနီးျဖစ္သူကို ဘယ္လိုအခ်ိဳမ်ိဳးေတြ ထည့္ထားသလဲလို႔ လွမ္းေမးလိုက္တယ္။ သူ႕ဇနီးကလည္း ဘာမွမထည့္ထားေၾကာင္းေျပာလိုက္ေတာ့ အခ်ိဳဓာတ္ဟာ သူ႕လက္ကလာေနတယ္ဆိုတာ သတိထားလိုက္မိတယ္။ ေနာက္တစ္ေန႔ သူ႕႐ုံးကိုျပန္သြားၿပီး ေနာက္ဆုံးလုပ္ခဲ့တာကို ျပန္စၿပီး စမ္းသပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီကေန ေဆးသၾကားကို တီထြင္ႏိုင္သြားတယ္။

Maukkha.org မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါသည္။