ေအာင္စည္ေတာ္ႀကီး with Tun Wai and 38 others
သယံဇာတ၊ အစိုးရႏွင့္ အနာဂတ္ ဗမာျပည္
~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~
(၁) ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပကၡ ေထာင္ေခ်ာက္ (Conflict Trap)
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း တိုင္းသည္ ပဋိပကၡႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ ဖူးသူေတြခ်ည္း ျဖစ္ေပသည္။ ထို အခ်င္း အရာမွာ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ျဖစ္တတ္ေသာ ေမြးရာပါ ကိစၥ ျဖစ္သည္။ ေအာက္ေျခ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ႀကံဳေတြ႔ ရသည့္ ျပသနာက ႏိုင္ငံေရး ပဋိပကၡ သက္သက္ မဟုတ္။ ႏိုင္ငံေရး ပဋိပကၡ ၏ ပံုသ႑ာန္ ျဖစ္ေပသည္။ ပဋိပကၡ ပံုစံက ႏွစ္မ်ဳိး။ အခ်ဳိ႕သည္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား တအံုေႏြးေႏြး ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနသည္။ အခ်ဳိ႕တြင္မူ အာဏာသိမ္းျခင္း ပဋိပကၡ ျဖစ္သည္။ ထို ႏွစ္မ်ဳိး လံုးသည္ စရိတ္စက အလြန္ႀကီး၏။ ထို႔ျပင္ ထပ္ကာ ထပ္ကာ ျပန္ျဖစ္ တတ္၏။ ထို ပဋိပကၡ တို႔သည္ ႏိုင...္ငံအား ဆင္းရဲတြင္းသို႔ ဆြဲခ် တတ္၏။ ျပည္တြင္းစစ္ မည္သည္ ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသနည္းဟု အေၾကာင္းရင္းမ်ား ရွာၾကည့္လွ်င္ ပုန္ကန္ သည့္ လႈပ္ရွားမႈ တိုင္းတြင္ မေက်နပ္မႈ ကို အေၾကာင္း ျပ ခ်က္ မ်ားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ ၿမဲ ျဖစ္ၾကသည္။ ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း၊ အျမတ္ထုတ္ ေခါင္းပံု ျဖတ္ခံ ရျခင္း၊ အတူတူ မပါ၀င္ေစဘဲ ဖယ္က်ဥ္ ခံရျခင္း စသည္ျဖင့္ ေကာက္ခ်က္မ်ား ဆြဲခဲ့ၾကသည္။
ျပည္တြင္းစစ္သည္ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈ မရွိ ရပ္တန္႔ေနေသာ၊ သို႔မဟုတ္ ဆုတ္ယုတ္ ေနေသာ အေျခအေနႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ ေနေပသည္။ ၀င္ေငြ နည္းပါးျခင္း ဆိုသည္ မွာ ဆင္းရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ရပ္တန္႔ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဆုတ္ယုတ္ ေနျခင္း ဆိုသည္မွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့မႈပင္ ျဖစ္သည္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့မႈႏွင့္ ဆင္းရဲျခင္းတို႔ ေပါင္းစပ္ သြားသည့္ အခါ ျပည္သူ အခ်ဳိ႕သည္ ပုန္ကန္သူမ်ား ဘက္သို႔ ေျပာင္းလဲရန္ အလြန္ လြယ္ကူ သြားေပသည္။
ျပည္တြင္းစစ္ တို႔သည္ ခဏ ရပ္နား လိုက္ၿပီး မၾကာခင္ ျပန္ျဖစ္ လာတတ္သည္။ အခ်ိန္ မည္မွ် ၾကာမည္နည္း ဆိုသည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ အစတြင္ တည္ရွိခဲ့သည့္ ၀င္ေငြ နည္းပါး ဆင္းရဲမႈ အတိုင္း အတာ ေပၚတြင္ မူတည္ေပသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပက အစတြင္ ဆင္းရဲျခင္း ပိုမ်ားလွ်င္ ထိုစစ္သည္ ပိုၿပီး ကာလ ၾကာရွည္မည္သာ ျဖစ္ေပသည္။
ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံ၏ သဘာ၀ သယံဇာတ ျပည္ပ ပို႔ကုန္ ၀င္ေငြက တန္ဖိုးႀကီးလွ်င္ ျပည္တြင္းစစ္ကို အလြယ္တကူ ေထာက္ပံ့ ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ ထိုအခ်က္သည္ ျပည္တြင္းစစ္ ကာလ ပိုၾကာေပမည္။
~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~
(၁) ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပကၡ ေထာင္ေခ်ာက္ (Conflict Trap)
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း တိုင္းသည္ ပဋိပကၡႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ ဖူးသူေတြခ်ည္း ျဖစ္ေပသည္။ ထို အခ်င္း အရာမွာ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ျဖစ္တတ္ေသာ ေမြးရာပါ ကိစၥ ျဖစ္သည္။ ေအာက္ေျခ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ႀကံဳေတြ႔ ရသည့္ ျပသနာက ႏိုင္ငံေရး ပဋိပကၡ သက္သက္ မဟုတ္။ ႏိုင္ငံေရး ပဋိပကၡ ၏ ပံုသ႑ာန္ ျဖစ္ေပသည္။ ပဋိပကၡ ပံုစံက ႏွစ္မ်ဳိး။ အခ်ဳိ႕သည္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား တအံုေႏြးေႏြး ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနသည္။ အခ်ဳိ႕တြင္မူ အာဏာသိမ္းျခင္း ပဋိပကၡ ျဖစ္သည္။ ထို ႏွစ္မ်ဳိး လံုးသည္ စရိတ္စက အလြန္ႀကီး၏။ ထို႔ျပင္ ထပ္ကာ ထပ္ကာ ျပန္ျဖစ္ တတ္၏။ ထို ပဋိပကၡ တို႔သည္ ႏိုင...္ငံအား ဆင္းရဲတြင္းသို႔ ဆြဲခ် တတ္၏။ ျပည္တြင္းစစ္ မည္သည္ ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသနည္းဟု အေၾကာင္းရင္းမ်ား ရွာၾကည့္လွ်င္ ပုန္ကန္ သည့္ လႈပ္ရွားမႈ တိုင္းတြင္ မေက်နပ္မႈ ကို အေၾကာင္း ျပ ခ်က္ မ်ားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ ၿမဲ ျဖစ္ၾကသည္။ ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း၊ အျမတ္ထုတ္ ေခါင္းပံု ျဖတ္ခံ ရျခင္း၊ အတူတူ မပါ၀င္ေစဘဲ ဖယ္က်ဥ္ ခံရျခင္း စသည္ျဖင့္ ေကာက္ခ်က္မ်ား ဆြဲခဲ့ၾကသည္။
ျပည္တြင္းစစ္သည္ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈ မရွိ ရပ္တန္႔ေနေသာ၊ သို႔မဟုတ္ ဆုတ္ယုတ္ ေနေသာ အေျခအေနႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ ေနေပသည္။ ၀င္ေငြ နည္းပါးျခင္း ဆိုသည္ မွာ ဆင္းရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ရပ္တန္႔ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဆုတ္ယုတ္ ေနျခင္း ဆိုသည္မွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့မႈပင္ ျဖစ္သည္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့မႈႏွင့္ ဆင္းရဲျခင္းတို႔ ေပါင္းစပ္ သြားသည့္ အခါ ျပည္သူ အခ်ဳိ႕သည္ ပုန္ကန္သူမ်ား ဘက္သို႔ ေျပာင္းလဲရန္ အလြန္ လြယ္ကူ သြားေပသည္။
ျပည္တြင္းစစ္ တို႔သည္ ခဏ ရပ္နား လိုက္ၿပီး မၾကာခင္ ျပန္ျဖစ္ လာတတ္သည္။ အခ်ိန္ မည္မွ် ၾကာမည္နည္း ဆိုသည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ အစတြင္ တည္ရွိခဲ့သည့္ ၀င္ေငြ နည္းပါး ဆင္းရဲမႈ အတိုင္း အတာ ေပၚတြင္ မူတည္ေပသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ ပဋိပက အစတြင္ ဆင္းရဲျခင္း ပိုမ်ားလွ်င္ ထိုစစ္သည္ ပိုၿပီး ကာလ ၾကာရွည္မည္သာ ျဖစ္ေပသည္။
ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံ၏ သဘာ၀ သယံဇာတ ျပည္ပ ပို႔ကုန္ ၀င္ေငြက တန္ဖိုးႀကီးလွ်င္ ျပည္တြင္းစစ္ကို အလြယ္တကူ ေထာက္ပံ့ ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ ထိုအခ်က္သည္ ျပည္တြင္းစစ္ ကာလ ပိုၾကာေပမည္။
(၂) သယံဇာတ ေထာင္ေခ်ာက္ (Natural Resource Trap)
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
သဘာ၀ သယံဇာတ က်ိန္စာ (Natural Resource Curse) ကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္(၃၀) ၀န္းက်င္ခန္႔ ကတည္းက စီးပြားေရး ပညာရွင္တို႔က ဒတ္ခ်္ ေရာဂါဟု ေခၚေ၀ၚၿပီး ရွင္းျပ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကေပသည္။
သဘာ၀ သယံဇာတ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်မႈ ျဖစ္လာသည့္ အခါ သယံဇာတသည္ ျပည္သူ လူထု အတြက္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အရင္း အႏွီး ျဖစ္လာသည္။ ျပည္သူ လူထု အတြက္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အရင္း အႏွီး ျဖစ္လာသည္။ ျပည္ပ တင္ပို႔ကုန္သည္ ျပည္တြင္းတြင္ တန္ဖိုး ဆံုးရံႈး ရသည္။ တစ္နည္း ေျပာရလွ်င္ ႏိုင္ငံတကာသို႔ တင္ပို႔လို႔ မရသည့္ က်န္ ျပည္တြင္း ထုတ္ကုန္မ်ား၊ ဥပမာ- ေဒသတြင္း အက်ဳိးေဆာင္ လုပ္ငန္းမ်ား၊ အစား အစာမ်ား ေစ်းႀကီး လာေပသည္။
သဘာ၀ သယံဇာတသည္ ဒီမိုကေရစီ ကို အလုပ္ မျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္သည္။ Resources make democracy dysfunction.
ဒီမိုကေရစီ ဆိုသည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ အေၾကာင္းမွ်သာ မဟုတ္ပါ။ ဒီမိုကေရစီ၏ စည္းမ်ဥ္းအခ်ဳိ႕မွာ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္ အာဏာကို မည္သည့္ နည္းမ်ဳိးျဖင့္ ရရွိလာေစရန္ ဆံုးျဖတ္သနည္း ဆိုသည့္ အခ်က္၊ အျခား စည္းမ်ဥ္း အခ်ဳိ႕မွာ ရရွိလာသည့္ အခြင့္ အာဏာကို မည္သို႔ အသံုးခ်သနည္း ဟူေသာ အခ်က္။ ထို စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒတို႔သည္ အစိုးရအား အာဏာကို အလြဲသံုးသည္၊ မသံုးသည္ကို ျပန္လည္ စစ္ေဆးသံုးသပ္ရန္ ျဖစ္သည္။
သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါၾကြယ္၀မႈကို ေရာင္းခ် စားေနသည့္ အစိုးရ တို႔တြင္ ထိုစည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ ႏွစ္ခုလံုး ေခ်ာင္ထိုး ခံရေပသည္။
ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တို႔ကို ျပန္လည္ စစ္ေဆးၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္ျခင္းျဖင့္ မည္သည့္ မူ၀ါဒမ်ား တိုးတက္ ေစပါသနည္း။ ႏိုင္ငံ အစိုးရ တစ္ခုသည္ အသံုးစရိတ္ စစ္ေဆး ညွိႏႈိင္းျခင္းကို လက္ခံ ျပဳလုပ္ လိုက္ျခင္း အားျဖင့္ ထိုက္သင့္သည့္ ရင္းႏွီး ျမွပ္ႏွံမႈမ်ားကို ျပန္လည္ ရလာတတ္ေပသည္။
ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ႏိုင္ငံသည္ (၁၉၇၉) မတိုင္မီ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္က စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရမွ ဒီမို ကရက္တစ္ အရပ္သား အစိုးရ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေယဘုယ်ေတာ့ စိတ္ သက္သာစရာ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ကံမေကာင္းစြာပင္ ထို အစိုးရ အဖြဲ႔သည္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ စပြန္ဆာျဖင့္ မွ်တတာေတြ မမွ်တာေတြ အစစ္ အေဆး မခံရဘဲ မဲရခဲ့သူ တို႔ ျဖစ္သည္။
သယံဇာတလည္း ေပါမည္။ ႏိုင္ငံသား ေတြ လည္း ဆင္းရဲမည္။ အစိုးရက ႏိုင္ငံေရး အထိန္း အကြပ္ မဲ့လည္း မဲ့မည္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိး ကြဲျပား စံုလင္မႈလည္း ရွိဦးမည္။ ထိုအခ်က္ေတြ ေပါင္းလိုက္ လွ်င္ေတာ့ ထို ႏိုင္ငံသည္ ဖြံ႔ ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ တြင္ ေအာက္ဆံုးမွာ ေရာက္ေန ေလေတာ့သည္။
(၃) အိမ္နီးခ်င္းဆိုးမ်ား ၾကားတြင္ ညပ္ပိတ္ ေနရသည့္ ေထာင္ေခ်ာက္ (Land locked with bad neighbors)
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
ႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ အတြက္ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ တို႔တြင္ ပထ၀ီ အေန အထားလည္း ပါသည္ကို ဂ်က္ဖရီဆာ့ခ်္ (Jeffery Sach)က ေထာက္ျပ ခဲ့ ၿပီး ျဖစ္သည္။ ပထ၀ီ အေနအထား အရ ဖြံ႔ၿဖိဳး မႈကို ေႏွးေကြး ေစသည့္ အျဖစ္မ်ဳိး ရွိတာ မွန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထို အေန အထားခ်င္း အတူတူ အခ်ဳိ႕ ႏိုင္ငံေတြက ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ အလ်င္ အျမန္ ရၿပီး အခ်ဳိ႕က ေထာင္ေခ်ာက္ ပိတ္မိ ေနတတ္သည္။
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံသည္ အေျခအေနဆိုးသည့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြ ၾကားတြင္ ပိတ္မိ ေနေသာ္လည္း သဘာ၀ သယံဇာတ ရွိခဲ့လွ်င္၊ ထိုသုိ႔ မိမိတြင္ ရွိသည့္ သဘာ၀ သယံ ဇာတ ၾကြယ္၀မႈကို နည္းမွန္ လမ္းမွန္ ျဖင့္ အသံုးခ် ႏိုင္လွ်င္မူ အေန အထားက သက္သာ ေပသည္။
(၄) စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ညံ့ဖ်င္းသည့္ ေထာင္ေခ်ာက္ (Bad Governance)
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ စီးပြားေရး မူ၀ါဒသည္ စီးပြားေရး တိုးတက္ ေဆာင္ရြက္မႈ ကို ကူညီ ပံုေဖာ္ ေပးသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအခ်က္ မ်ားကို မွန္ကန္စြာ ေဆာင္ရြက္ ျခင္း ႏွင့္ မွားယြင္းစြာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးသည္ ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးက်ဳိး အညီအညာ အက်ဳိး သက္ေရာက္ ေစသည္ေတာ့ မဟုတ္ေပ။
အလြန္ ေကာင္းမြန္ေသာ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ စီးပြားေရး မူ၀ါဒသည္ ႏိုင္ငံကို တိုးတက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ ကူညီ ေပးသည္။ သို႔ေသာ္ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ ႏႈန္းသည္ ဆယ္ရာခိုင္ ႏႈန္း အထိသာလွ်င္။ ထို႔ထက္ ပိုၿပီး ႏႈန္း မျမန္ႏိုင္ပါ။ ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းသည့္ အစိုးရဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ ထိုထက္ ပိုၿပီး အထက္ ျမန္ျမန္ မတက္ႏိုင္ပါ။ သို႔ေသာ္ ထို အခ်က္ႏွင့္ ေျပာင္းျပန္က စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ည့ံဖ်င္းၿပီး စီးပြားေရး မူ၀ါဒ ဆိုး၀ါးလွ်င္ ႏိုင္ငံ တစ္ခု၏ စီးပြားေရးကို ေၾကာက္စရာ အလြန္ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ျမန္ဆန္သည့္ ႏႈန္းျဖင့္ ေအာက္သို႔ ျပဳတ္က် သြားေစႏိုင္ပါသည္။
စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ညံ့ဖ်င္းသည့္ အခါ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈက ႏိုင္ငံကို လႊမ္းမိုး လာလိမ့္မည္။
စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ မူ၀ါဒ ေကာင္းမြန္မႈသည္ ႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ အတြင္ အကူအညီ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္သည္။
စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ည့ံဖ်င္းသျဖင့္ ႏိုင္ငံတစ္ခုသည္ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ က်သြား ၿပီးလွ်င္ ထိုမွသည္ ျပန္တက္ ႏိုင္ရန္ သခ်ၤာျဖင့္ တြက္လွ်င္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း တိုးတက္မႈႏွင့္ အနည္းဆံုး ႏွစ္ေပါင္း (၆၀) ၾကာျမင့္ ေပလိမ့္မည္။ အေျပာင္းအလဲ နည္းနည္းေလးမွ တစ္ဆင့္ အခါ အားေလ်ာ္စြာ တျဖည္းျဖည္း ျပန္တက္ႏိုင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္စရာမရွိပါ။
အဆင္းရဲဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားအား တိုးတက္ေအာင္ ဆြဲေခၚ ကူညီဖို႔ရန္ အတြက္ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး နည္းလမ္း အျဖစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး အင္အားႀကီး ရွစ္ႏိုင္ငံကို အႀကံျပဳ ေပးထားခဲ့သည္မွာ -
အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒကို ေျပာင္းလဲ ေပးရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္၊ သဘာ၀ သယံဇာတ ကို နည္းမွန္ လမ္းမွန္ အျမတ္ထုတ္ အသံုးခ်ဖို႔ ကူညီေပးဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္၊ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ လိမ္လည္မႈ မ်ားအား တားျမစ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္မ်ားကို အႀကံျပဳထားေပသည္။
ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အနာဂတ္ ျမန္မာျပည္ ျဖစ္ဖို႔ ဆိုပါလွ်င္……
(၁) သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါၾကြယ္သည့္ ျမန္မာျပည္သည္ ထိုသယံဇာတ မ်ားကို ရွာေဖြရန္၊ ရွာေဖြ ရရွိေသာ သယံဇာတမ်ားကို ေကာင္းစြာ စီမံ ခန္႔ခြဲရန္၊
(၂) ထိုသို႔ စီမံ ခန္႔ခြဲသည့္ အေရးတြင္ ေဒသခံ ျပည္သူ လူထု၏ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ၊ (သယံဇာတ ေရာင္းခ်ေငြထဲမွ အက်ဳိး အျမတ္ အခ်ဳိ႕အ၀က္သည္ ျပည္သူ လူထု၏ လက္ထဲသို႔ ေရာက္မွသာ ေဒသတြင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္ၿပီး လူထုက စီးပြားေရး ကၽြမ္းက်င္မႈကို ရမည္။ ျပည္သူလူထုကို ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား ျဖစ္ေအာင္ ျမွင့္တင္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ အျမတ္ခြန္ ေငြကို စိစစ္သည့္ အဖြဲ႔ အစည္း တစ္ခု ေဆာင္ရြက္ရမည္။ အျမတ္ခြန္ကို ေပးေဆာင္ ရမည့္ နည္းတူ ထို အျမတ္ခြန္ေငြ ကို စနစ္ တက် အသံုး ျပဳရန္ လိုအပ္သည္။)
(၃) သံုးစြဲမႈႏွင့္ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈကို မွ်ေခ် ညီေအာင္ ျပဳရမည္။ (၀င္ေငြ၏ ၃၀% ကို အနာဂတ္ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ စုေဆာင္း ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံ မေပးလွ်င္ ထို အစိုးရသည္ အနာဂတ္ မ်ဳိးဆက္ကို အေလး ဂရု ထားသည္ဟု မေခၚႏိုင္ပါ။ ဘ႑ာေငြ သံုးစြဲျခင္းကို ေနာက္ေယာင္ခံ လိုက္ႏိုင္ရမည္။ ၀န္ႀကီးဌာနက ေငြ မည္မွ် ထုတ္ေပးၿပီး ေနာက္ဆံုး ပစ္မွတ္ ဌာနဆီသို႔ ဘယ္ေလာက္ ေရာက္သြားသည္ စသည္ကို ေနာက္ေယာင္ခံ လိုက္သည့္ အဖြဲ႔အသင္းမ်ား ရွိရမည္။)
(၄) ျပည္သူမ်ားအတြက္ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း ညႊန္းကိန္း (Public Investment Management Index) စနစ္တက် ထားရွိဖို႔ အေရးႀကီးသည္။
၅။ ျပည္သူ လူထု အတြက္ အသံုးစရိတ္ ဘ႑ာေငြ၏ အရည္အေသြး (Quality of public spend money) ျဖစ္သည္။ ျပည္သူလူထု အတြက္ အသံုးစရိတ္သည္ နည္းမွန္ လမ္းမွန္ ျဖစ္ရမည္။ အရည္ အေသြး ရွိသည့္ အသံုးစရိတ္ ျဖစ္ရမည္။
ပညာေရး အသံုးစရတ္၊ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္၊ လမ္းပမ္း ဆက္သြယ္ေရး အတြက္ အသံုး စရိတ္ တို႔ကို မည္သို႔ သံုးသည္။ အသံုးစရိတ္၏ မည္သည့္ အခ်ဳိးကို ျပည္သူ အတြက္ အသံုးျပဳသည္ စသည္တို႔သည္ ျပည္သူ႔ ဘ႑ာေငြ၏ အရည္ အေသြး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အလြန္ပင္ အေရးႀကီးေပသည္။
အစိုးရသည္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း က႑ (Private Sector) မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ရမည္။ သို႔မွသာ စီမံ ခန္႔ခြဲမႈ အတြက္ ရလဒ္ ေကာင္းမည္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ရွိမွ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေကာင္းမြန္ လာေပမည္။
သာမန္ ျပည္သူ လူထု သည္လည္း မိမိတို႔ ပါ၀င္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း Institutions မ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ မ်ားကို ကာကြယ္ ခုခံ ႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္ရေပမည္။ ခုခံ ကာကြယ္ ႏိုင္ဖို႔ ဆိုသည္ မွာ ျပည္သူလူထု သည္ လံုေလာက္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္ ရရွိၿပီး ျဖစ္ရမည္။ ဗဟုသုတ ဥာဏ္ပညာ ရွိေနေစဖို႔ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ႏိုင္ငံ အေျခအေန ကို ေလ့လာ ေနရေပမည္။ ထိုသည္မွာ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ႏိုင္ငံ အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ လမ္းတစ္စလည္း ျဖစ္ေပေတာ့သည္။
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
ေပါလ္ကိုလီယာ
The Bottom Billion
ဂ်ဴး-ေအာက္ေျခသန္းတစ္ေထာင္
မွ
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
ေလးစားစြာျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ ေကာက္ႏုတ္ မွ်ေ၀ အပ္ပါသည္။
ေအာင္စည္ေတာင္ႀကီး
၃၁.၇.၂၀၁၃၊ ဗုဒၶဟူးေန႔
၁၉း၂၀ နာရီ
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
သဘာ၀ သယံဇာတ က်ိန္စာ (Natural Resource Curse) ကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္(၃၀) ၀န္းက်င္ခန္႔ ကတည္းက စီးပြားေရး ပညာရွင္တို႔က ဒတ္ခ်္ ေရာဂါဟု ေခၚေ၀ၚၿပီး ရွင္းျပ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကေပသည္။
သဘာ၀ သယံဇာတ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်မႈ ျဖစ္လာသည့္ အခါ သယံဇာတသည္ ျပည္သူ လူထု အတြက္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အရင္း အႏွီး ျဖစ္လာသည္။ ျပည္သူ လူထု အတြက္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အရင္း အႏွီး ျဖစ္လာသည္။ ျပည္ပ တင္ပို႔ကုန္သည္ ျပည္တြင္းတြင္ တန္ဖိုး ဆံုးရံႈး ရသည္။ တစ္နည္း ေျပာရလွ်င္ ႏိုင္ငံတကာသို႔ တင္ပို႔လို႔ မရသည့္ က်န္ ျပည္တြင္း ထုတ္ကုန္မ်ား၊ ဥပမာ- ေဒသတြင္း အက်ဳိးေဆာင္ လုပ္ငန္းမ်ား၊ အစား အစာမ်ား ေစ်းႀကီး လာေပသည္။
သဘာ၀ သယံဇာတသည္ ဒီမိုကေရစီ ကို အလုပ္ မျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္သည္။ Resources make democracy dysfunction.
ဒီမိုကေရစီ ဆိုသည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ အေၾကာင္းမွ်သာ မဟုတ္ပါ။ ဒီမိုကေရစီ၏ စည္းမ်ဥ္းအခ်ဳိ႕မွာ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္ အာဏာကို မည္သည့္ နည္းမ်ဳိးျဖင့္ ရရွိလာေစရန္ ဆံုးျဖတ္သနည္း ဆိုသည့္ အခ်က္၊ အျခား စည္းမ်ဥ္း အခ်ဳိ႕မွာ ရရွိလာသည့္ အခြင့္ အာဏာကို မည္သို႔ အသံုးခ်သနည္း ဟူေသာ အခ်က္။ ထို စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒတို႔သည္ အစိုးရအား အာဏာကို အလြဲသံုးသည္၊ မသံုးသည္ကို ျပန္လည္ စစ္ေဆးသံုးသပ္ရန္ ျဖစ္သည္။
သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါၾကြယ္၀မႈကို ေရာင္းခ် စားေနသည့္ အစိုးရ တို႔တြင္ ထိုစည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ ႏွစ္ခုလံုး ေခ်ာင္ထိုး ခံရေပသည္။
ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တို႔ကို ျပန္လည္ စစ္ေဆးၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္ျခင္းျဖင့္ မည္သည့္ မူ၀ါဒမ်ား တိုးတက္ ေစပါသနည္း။ ႏိုင္ငံ အစိုးရ တစ္ခုသည္ အသံုးစရိတ္ စစ္ေဆး ညွိႏႈိင္းျခင္းကို လက္ခံ ျပဳလုပ္ လိုက္ျခင္း အားျဖင့္ ထိုက္သင့္သည့္ ရင္းႏွီး ျမွပ္ႏွံမႈမ်ားကို ျပန္လည္ ရလာတတ္ေပသည္။
ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ႏိုင္ငံသည္ (၁၉၇၉) မတိုင္မီ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္က စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရမွ ဒီမို ကရက္တစ္ အရပ္သား အစိုးရ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေယဘုယ်ေတာ့ စိတ္ သက္သာစရာ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ကံမေကာင္းစြာပင္ ထို အစိုးရ အဖြဲ႔သည္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ စပြန္ဆာျဖင့္ မွ်တတာေတြ မမွ်တာေတြ အစစ္ အေဆး မခံရဘဲ မဲရခဲ့သူ တို႔ ျဖစ္သည္။
သယံဇာတလည္း ေပါမည္။ ႏိုင္ငံသား ေတြ လည္း ဆင္းရဲမည္။ အစိုးရက ႏိုင္ငံေရး အထိန္း အကြပ္ မဲ့လည္း မဲ့မည္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိး ကြဲျပား စံုလင္မႈလည္း ရွိဦးမည္။ ထိုအခ်က္ေတြ ေပါင္းလိုက္ လွ်င္ေတာ့ ထို ႏိုင္ငံသည္ ဖြံ႔ ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ တြင္ ေအာက္ဆံုးမွာ ေရာက္ေန ေလေတာ့သည္။
(၃) အိမ္နီးခ်င္းဆိုးမ်ား ၾကားတြင္ ညပ္ပိတ္ ေနရသည့္ ေထာင္ေခ်ာက္ (Land locked with bad neighbors)
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
ႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ အတြက္ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ တို႔တြင္ ပထ၀ီ အေန အထားလည္း ပါသည္ကို ဂ်က္ဖရီဆာ့ခ်္ (Jeffery Sach)က ေထာက္ျပ ခဲ့ ၿပီး ျဖစ္သည္။ ပထ၀ီ အေနအထား အရ ဖြံ႔ၿဖိဳး မႈကို ေႏွးေကြး ေစသည့္ အျဖစ္မ်ဳိး ရွိတာ မွန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထို အေန အထားခ်င္း အတူတူ အခ်ဳိ႕ ႏိုင္ငံေတြက ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ အလ်င္ အျမန္ ရၿပီး အခ်ဳိ႕က ေထာင္ေခ်ာက္ ပိတ္မိ ေနတတ္သည္။
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံသည္ အေျခအေနဆိုးသည့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြ ၾကားတြင္ ပိတ္မိ ေနေသာ္လည္း သဘာ၀ သယံဇာတ ရွိခဲ့လွ်င္၊ ထိုသုိ႔ မိမိတြင္ ရွိသည့္ သဘာ၀ သယံ ဇာတ ၾကြယ္၀မႈကို နည္းမွန္ လမ္းမွန္ ျဖင့္ အသံုးခ် ႏိုင္လွ်င္မူ အေန အထားက သက္သာ ေပသည္။
(၄) စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ညံ့ဖ်င္းသည့္ ေထာင္ေခ်ာက္ (Bad Governance)
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ စီးပြားေရး မူ၀ါဒသည္ စီးပြားေရး တိုးတက္ ေဆာင္ရြက္မႈ ကို ကူညီ ပံုေဖာ္ ေပးသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအခ်က္ မ်ားကို မွန္ကန္စြာ ေဆာင္ရြက္ ျခင္း ႏွင့္ မွားယြင္းစြာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးသည္ ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးက်ဳိး အညီအညာ အက်ဳိး သက္ေရာက္ ေစသည္ေတာ့ မဟုတ္ေပ။
အလြန္ ေကာင္းမြန္ေသာ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ စီးပြားေရး မူ၀ါဒသည္ ႏိုင္ငံကို တိုးတက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ ကူညီ ေပးသည္။ သို႔ေသာ္ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ ႏႈန္းသည္ ဆယ္ရာခိုင္ ႏႈန္း အထိသာလွ်င္။ ထို႔ထက္ ပိုၿပီး ႏႈန္း မျမန္ႏိုင္ပါ။ ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းသည့္ အစိုးရဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ ထိုထက္ ပိုၿပီး အထက္ ျမန္ျမန္ မတက္ႏိုင္ပါ။ သို႔ေသာ္ ထို အခ်က္ႏွင့္ ေျပာင္းျပန္က စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ည့ံဖ်င္းၿပီး စီးပြားေရး မူ၀ါဒ ဆိုး၀ါးလွ်င္ ႏိုင္ငံ တစ္ခု၏ စီးပြားေရးကို ေၾကာက္စရာ အလြန္ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ျမန္ဆန္သည့္ ႏႈန္းျဖင့္ ေအာက္သို႔ ျပဳတ္က် သြားေစႏိုင္ပါသည္။
စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ညံ့ဖ်င္းသည့္ အခါ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈက ႏိုင္ငံကို လႊမ္းမိုး လာလိမ့္မည္။
စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ မူ၀ါဒ ေကာင္းမြန္မႈသည္ ႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ အတြင္ အကူအညီ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္သည္။
စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ည့ံဖ်င္းသျဖင့္ ႏိုင္ငံတစ္ခုသည္ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ က်သြား ၿပီးလွ်င္ ထိုမွသည္ ျပန္တက္ ႏိုင္ရန္ သခ်ၤာျဖင့္ တြက္လွ်င္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း တိုးတက္မႈႏွင့္ အနည္းဆံုး ႏွစ္ေပါင္း (၆၀) ၾကာျမင့္ ေပလိမ့္မည္။ အေျပာင္းအလဲ နည္းနည္းေလးမွ တစ္ဆင့္ အခါ အားေလ်ာ္စြာ တျဖည္းျဖည္း ျပန္တက္ႏိုင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္စရာမရွိပါ။
အဆင္းရဲဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားအား တိုးတက္ေအာင္ ဆြဲေခၚ ကူညီဖို႔ရန္ အတြက္ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး နည္းလမ္း အျဖစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး အင္အားႀကီး ရွစ္ႏိုင္ငံကို အႀကံျပဳ ေပးထားခဲ့သည္မွာ -
အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒကို ေျပာင္းလဲ ေပးရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္၊ သဘာ၀ သယံဇာတ ကို နည္းမွန္ လမ္းမွန္ အျမတ္ထုတ္ အသံုးခ်ဖို႔ ကူညီေပးဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္၊ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ လိမ္လည္မႈ မ်ားအား တားျမစ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္မ်ားကို အႀကံျပဳထားေပသည္။
ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အနာဂတ္ ျမန္မာျပည္ ျဖစ္ဖို႔ ဆိုပါလွ်င္……
(၁) သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါၾကြယ္သည့္ ျမန္မာျပည္သည္ ထိုသယံဇာတ မ်ားကို ရွာေဖြရန္၊ ရွာေဖြ ရရွိေသာ သယံဇာတမ်ားကို ေကာင္းစြာ စီမံ ခန္႔ခြဲရန္၊
(၂) ထိုသို႔ စီမံ ခန္႔ခြဲသည့္ အေရးတြင္ ေဒသခံ ျပည္သူ လူထု၏ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ၊ (သယံဇာတ ေရာင္းခ်ေငြထဲမွ အက်ဳိး အျမတ္ အခ်ဳိ႕အ၀က္သည္ ျပည္သူ လူထု၏ လက္ထဲသို႔ ေရာက္မွသာ ေဒသတြင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္ၿပီး လူထုက စီးပြားေရး ကၽြမ္းက်င္မႈကို ရမည္။ ျပည္သူလူထုကို ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား ျဖစ္ေအာင္ ျမွင့္တင္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ အျမတ္ခြန္ ေငြကို စိစစ္သည့္ အဖြဲ႔ အစည္း တစ္ခု ေဆာင္ရြက္ရမည္။ အျမတ္ခြန္ကို ေပးေဆာင္ ရမည့္ နည္းတူ ထို အျမတ္ခြန္ေငြ ကို စနစ္ တက် အသံုး ျပဳရန္ လိုအပ္သည္။)
(၃) သံုးစြဲမႈႏွင့္ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈကို မွ်ေခ် ညီေအာင္ ျပဳရမည္။ (၀င္ေငြ၏ ၃၀% ကို အနာဂတ္ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ စုေဆာင္း ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံ မေပးလွ်င္ ထို အစိုးရသည္ အနာဂတ္ မ်ဳိးဆက္ကို အေလး ဂရု ထားသည္ဟု မေခၚႏိုင္ပါ။ ဘ႑ာေငြ သံုးစြဲျခင္းကို ေနာက္ေယာင္ခံ လိုက္ႏိုင္ရမည္။ ၀န္ႀကီးဌာနက ေငြ မည္မွ် ထုတ္ေပးၿပီး ေနာက္ဆံုး ပစ္မွတ္ ဌာနဆီသို႔ ဘယ္ေလာက္ ေရာက္သြားသည္ စသည္ကို ေနာက္ေယာင္ခံ လိုက္သည့္ အဖြဲ႔အသင္းမ်ား ရွိရမည္။)
(၄) ျပည္သူမ်ားအတြက္ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း ညႊန္းကိန္း (Public Investment Management Index) စနစ္တက် ထားရွိဖို႔ အေရးႀကီးသည္။
၅။ ျပည္သူ လူထု အတြက္ အသံုးစရိတ္ ဘ႑ာေငြ၏ အရည္အေသြး (Quality of public spend money) ျဖစ္သည္။ ျပည္သူလူထု အတြက္ အသံုးစရိတ္သည္ နည္းမွန္ လမ္းမွန္ ျဖစ္ရမည္။ အရည္ အေသြး ရွိသည့္ အသံုးစရိတ္ ျဖစ္ရမည္။
ပညာေရး အသံုးစရတ္၊ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္၊ လမ္းပမ္း ဆက္သြယ္ေရး အတြက္ အသံုး စရိတ္ တို႔ကို မည္သို႔ သံုးသည္။ အသံုးစရိတ္၏ မည္သည့္ အခ်ဳိးကို ျပည္သူ အတြက္ အသံုးျပဳသည္ စသည္တို႔သည္ ျပည္သူ႔ ဘ႑ာေငြ၏ အရည္ အေသြး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အလြန္ပင္ အေရးႀကီးေပသည္။
အစိုးရသည္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း က႑ (Private Sector) မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ရမည္။ သို႔မွသာ စီမံ ခန္႔ခြဲမႈ အတြက္ ရလဒ္ ေကာင္းမည္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ရွိမွ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေကာင္းမြန္ လာေပမည္။
သာမန္ ျပည္သူ လူထု သည္လည္း မိမိတို႔ ပါ၀င္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း Institutions မ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ မ်ားကို ကာကြယ္ ခုခံ ႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္ရေပမည္။ ခုခံ ကာကြယ္ ႏိုင္ဖို႔ ဆိုသည္ မွာ ျပည္သူလူထု သည္ လံုေလာက္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္ ရရွိၿပီး ျဖစ္ရမည္။ ဗဟုသုတ ဥာဏ္ပညာ ရွိေနေစဖို႔ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ႏိုင္ငံ အေျခအေန ကို ေလ့လာ ေနရေပမည္။ ထိုသည္မွာ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ႏိုင္ငံ အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ လမ္းတစ္စလည္း ျဖစ္ေပေတာ့သည္။
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
ေပါလ္ကိုလီယာ
The Bottom Billion
ဂ်ဴး-ေအာက္ေျခသန္းတစ္ေထာင္
မွ
~~~~~~~~~~~~~~***~~~~~~~~~~~~~~~
ေလးစားစြာျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ ေကာက္ႏုတ္ မွ်ေ၀ အပ္ပါသည္။
ေအာင္စည္ေတာင္ႀကီး
၃၁.၇.၂၀၁၃၊ ဗုဒၶဟူးေန႔
၁၉း၂၀ နာရီ
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြ...အခ်ိန္ေလးရရင္ blogg မွာစာလာဖတ္ပါေနာ္
ဗဟုသုတ ရနိုင္တယ္။